Referensi tu Parpunguan Hangoluan dohot Pangkobasion Na Laho Diparsiajari
2-8 JANUARI
ARTA NA ARGA NA ADONG DI BIBEL | JESAYA 24-28
”Disarihon Jahowa do NaposoNa”
ip-1-IN 272 ¶5
Ndang Jempek Tangan ni Jahowa
5 Nang pe dihabiari angka musuNa Ibana, alai Jahowa parlinggoman tu angka na lambok dohot na serep roha na olo manomba Ibana. Nang pe marsitutu angka parhuaso dohot pamimpin agama laho manegai haporseaon ni angka partigor, alai tongtong do togu haporseaon ni partigor i tu Jahowa. Tangkas ma dipahohom Jahowa do sude angka musuNa i; songon parohon ombun laho mangalinggomi sian mohop ni ari manang songon mambahen tembok parlinggoman sian habahaba.—Jaha Jesaya 25:4, 5.
Mandapot Laba sian na Pinarade ni Jahowa
4 Godang angka bukunta diparade tu Sitindangi Ni Jahowa. Adong do na diparade tu angka na poso dohot tu angka natuatua. Godang hatorangan dohot video na adong di website diparade tu na so Sitindangi Ni Jahowa. Sude na diparade on, patuduhon Jahowa manggohi janjiNa laho mangalehon tudutudu tu sude jolma.—Jes. 25:6.
ip-1-IN 273 ¶6-7
Ndang Jempek Tangan ni Jahowa
Pesta Partamueon di Saluhut Bangso
6 Songon ama na parholong, Jahowa ndang holan mangalinggomi alai dilehon do sipanganon tu angka ianakhonNa, tarlumobi di partondion. Dung dipalua Ibana naposoNa di taon 1919, dibahen do tu nasida pesta partamueon, na gok sipanganon partondion, ”Jadi padirion ni Jahowa Zebaot ma di saluhut bangso sada [pesta partamueon] di dolok on, [pesta partamueon] na talmis, haroan sian tuak anggur naung leleng, sian sipanganon na hojal, sian angka anggur na [na denggan].”—Jesaya 25:6.
7 Di ”dolok” ni Jahowa do partamueon i dibahen. Dolok aha do i? I ma ”dolok ni bagas ni Jahowa” jala tusi ma sude bangso marroan ”di ujung ni angka ari”. I ma na didok ’dolok habadiaon’ ni Jahowa jala ndang adong na manjahati manang mangago angka naposoNa disi. (Jesaya 2:2; 11:9) Di inganan na badia i ma diparade Jahowa pesta partamueon tu angka na marsihohot. Jala, angka na denggan di partondion na tahilala saonari manggombarhon angka na denggan di pardagingon na laho dilehon tingki ro Harajaon ni Debata. Ndang adong be haraparon. ”Jadi gabe situtu ma eme di tano on ro di punsu ni angka dolok.”—Psalmen 72:8, 16.
w14-IN 15/9 26 ¶15
”Hamatean I do Musu na Parpudi Sipasohotonna I”
15 Di ujung ni saribu taon, dipalua ma angka halak na tigor sian dosa dohot hamatean. Apostel Paulus mandok: ”Ai songon na di bagasan Adam saluhut mate, songon i di bagasan Kristus sude dipangolu. Alai ganup ma mangihuthon parjojorna: Parjolo i Kristus, dung i angka na di Kristus i, di harorona i. Dung i ujungna; disi ma pasahatonna harajaon i tu Debata Ama, dung jolo dipasohot nasa panggomgomion, hahuasoon dohot hagogoon. Ai ingkon mangarajai Ibana, rasirasa dipatunduk saluhut musu i tutoru ni patna. Hamatean i do musu na parpudi sipasohotonna i.” (1 Kor. 15:22-26) Jadi, salpuhononNa ma hamatean na tatean sian si Adam. Pasisionna ma ”hirehire” na manghungkupi sude jolma.
ip-1-IN 273-274 ¶8-9
Ndang Jempek Tangan ni Jahowa
8 Mansai denggan do pangkirimon ni angka halak na dohot di pesta partondion ni Debata saonari. Taparrohahon ma na didok si Jesaya muse. Dipatudos ibana do dosa dohot hamatean songon ”hirehire” na mamongkik, ninna ma, ”Dung i pasisionna [Jahowa] ma di dolok on hirehire na hinungkuphon tu saluhut angka bangso dohot pangkuphupi na hinungkuphon tu saluhut angka parbegu. Bondutonna ma hamatean salelenglelengna jala apusan ni Tuhan Jahowa ma iluilu sian nasa bohi.”—Jesaya 25:7, 8a.
9 Tutu, ndang adong be dosa dohot hamatean! (Pangungkapon 21:3, 4) Jala, ndang adong be angka halak na mangarehei naposo ni Jahowa saleleng marribu taon. ”Padaoonna ma haurahon ni bangsona di sandok tano on, ai nunga Jahowa mandok i.” (Jesaya 25:8b) Songon dia carana? Diripashon Jahowa ma Sibolis sipangarehe i, dohot angka na mangihuthon ibana. (Pangungkapon 20:1-3) Tutu ma, on mangonjar roha ni angka naposo ni Debata laho mandok, ”Ida ma on do Debatanta, na itahaposi, na mangurupi hita, dison do Jahowa na itahaposi. Marolopolop ma hita jala marlas ni roha mida hatuaonna i.”—Jesaya 25:9.
MANGALULUI ARTA NA ADONG DI BIBEL | JESAYA 24-28
Patogu ma Paradeiso ni Partondion
LAM TU DENGGANNA MA TABAHEN PARADEISO NI PARTONDION
18 Dilehon Jahowa do tu hita hak na sumurung laho mambahen asa lam tu dengganna paradeiso ni partondion. Alai songon dia do hita boi mangulahon on? Marhiras ni roha ma hita mamaritahon barita na uli taringot Harajaon jala mangurupi halak mananda hasintongan.—Jes. 26:15; 54:2.
w13-IN 15/3 23 ¶15-16
Jahowa do Haporusanta
HAPORUSANTA DI AJAL NI HASIANGAN ON
15 Ala lam jonok ajal ni pamarentaon ni Sibolis, lam godang ma haporsuhon. (Mat. 24:7, 8) Lam tu posina ma sude sitaonon tingki ro haporsuhon bolon. Lam suda ma angka na tahaporluhon ganup ari, jala mabiar ma sude halak. (Hab. 3:16, 17) Ala naung mandele, gabe songon na mangalului parlinggoman ”tu angka liang dohot batu na di dolok” ma nasida. (Pgk. 6:15-17) Alai, ndang adong ”liang” manang organisasi politik dohot na asing na dos songon dolok na boi mangalinggomi nasida.
16 Alai, naposo ni Jahowa tongtong mangkilala hadameon alani haporusan ni nasida, i ma Debata Jahowa. Songon si Habakuk, ”marolopolop” ma nasida di bagasan Jahowa. Jala marlas ni roha mida Debata na mangalehon haluaon. (Hab. 3:18) Songon dia do Debata boi gabe ”haporusan” di tingki ro haporsuhon i? Tongtong ma hita paimahon i. Alai, boi do pos rohanta tu Ibana: Songon tingki haruar bangso Israel sian tano Misir, tongtong do marsada ”punguan bolon” i, jala rade do nasida mangihuthon tudutudu ni Debata. (Pgk. 7:9; jaha 2 Musa 13:18.) Songon dia do Debata mangalehon tudutudu? Boi do marhite huria. Hombar do marribu huria di liat portibi on tu ”angka bilut” na gabe parlinggoman, songon na disurirangkon di Jesaya 26:20. (Jaha.) Diharingkothon hamu do parpunguanta? Pintor dioloi hamu do angka tudutudu sian Jahowa marhite huria?—Heb. 13:17.
9-15 JANUARI
ARTA NA ARGA NA ADONG DI BIBEL | JESAYA 29-33
”Hombar tu Hatigoran do Raja i Mangarajai Sogot”
w14-IN 15/2 5 ¶13
Kristus Mangarajai Hombar tu Hatigoran
13 Humongkop ”hatigoran” do Jesus mamarenta. Hatigoran na didok dison, i ma ”hatigoran ni Debata”, manang uhum ni Jahowa taringot na sintong dohot na sala. (Rom 3:21; 5 Mus. 32:4) Nunga disurirangkon si Jesaya taringot Jesus Kristus, ”hombar tu hatigoran do Raja i mangarajai sogot”. (Jes. 32:1) Di pamarentaon ni Jesus, saut ma langit dohot tano na imbaru, halak partigor do sude disi. (2 Ptr. 3:13) Lapatanna, sude halak di portibi na imbaru ingkon mangoloi patik ni Jahowa.—Jes. 11:1-5.
ip-1-IN 332-334 ¶7-8
Raja dohot Angka Panggomgomina
7 Tingki disurirangkon Jesus taringot hasusaan di ”ajal ni hasiangan on”, didok ibana do, ”Manat ma hamu, unang hamu tarsonggot.” (Mateus 24:3-8) Boasa ndang tarsonggot angka halak na mangihuthon Jesus mangida aha na masa di portibi saonari on? Sada, i ma ala angka panggomgomi na miniahan manang na sian ”birubiru na asing” marsitutu mangondingi angka siihuthon Jesus. (Johannes 10:16) Tongtong do nasida togu jala manarihon angka dongannasida, nang pe adong na marmusu manang marporang di humaliangnasida. Dung i, dipatogu jala diapuli nasida do angka na marsak marhite barita na uli sian Debata.
8 Saleleng 50 taon on, tutu do adong angka panggomgomi. Dilatik do angka panggomgomi na sian birubiru na asing asa dohot manguluhon naposo ni Debata. Alani i, rade ma nasida manguluhon angka ulaon di ”portibi na imbaru” dung sae haporsuhon bolon i. (Hesekiel 44:2, 3; 2 Petrus 3:13) Boi ma nasida gabe ”dolok batu bolon” na mangalinggomi punguan molo rade mangalehon tudutudu, sipanganon partondion dohot manguluhon ulaon marbarita.
ip-1-IN 334-335 ¶10-11
Raja dohot Angka Panggomgomina
Parrohahon ma jala Tangihon
10 Songon dia do punguan na bolon mangida sude na dibahen Jahowa marhite organisasi? Didok muse di surirang i, ”Jala ndang mamereng dompak pudi mata ni jolma na marnida, jala pinggol ni jolma na marbinege manangihon disi.” (Jesaya 32:3) Saleleng martaontaon, diajari Jahowa do angka naposoNa asa lam matoras di partondion. Dibahen do Singkola Pangkobasion Teokratis dohot parpunguan; angka kebaktian regional, nasional, dohot internasional; dohot angka pelatihan tu angka sintua laho manguluhon huria. Sudena i, mangurupi marjuta halak di liat portibi on asa marsada. Manang didia pe angka parmahan on tading, rade do nasida manangihon jala mangihuthon angka parbinotoan na imbaru. Ala nunga dilatik panggora ni rohanasida, rade do nasida manangihon jala mangoloi.—Psalmen 25:10.
11 Disurirangkon do muse, ”Jala roha ni jolma na [oto] marpanimbangon jala tiar marpangkuling dila ni jolma angka na hapot hian.” (Jesaya 32:4) Unang ma pahatophu hita mangkatahon dia na denggan manang dia na roa. Bibel mandok, ”Molo diida ho sada baoa na girgir mandok hatahatana, gumodang do sihirimon sogot sian halak na oto asa sian ibana.” (Poda 29:20; Parjamita 5:2) Andorang so taon 1919, adong dope angka ajaran na sian Babel na diulahon naposo ni Jahowa. Alai mulai taon i, lam tangkas ma dipatorang Jahowa sangkapNa na sasintongna tu nasida. Alai manat do nasida mamingkiri i, asa boi pos rohanasida na sintong do parbinotoan i.
MANGALULUI ARTA NA ADONG DI BIBEL | JESAYA 29-32
w14-IN 15/8 21 ¶2
Tongtong ma Tangihon Hata ni Debata
2 Saonari, dipangke Jahowa do Bibel, tondi parbadia, dohot huria laho manogunogu hita. (Ul. 9:31; 15:28; 2 Tim. 3:16, 17) Mansai tangkas do panogunoguonNa tu hita, songon na didok Ibana, ”On do dalan i, i ma dalani!” (Jes. 30:21) Dipangke Jahowa do muse Jesus laho pasahathon hataNa tu hita. Dipillit Ibana do Jesus laho manguluhon angka huria marhite ”Naposo haposan jala na marroha”. (Mat. 24:45) Ingkon marsitutu do hita mangihuthon tudutudu na sian Jahowa asa tadapot hangoluan na salelenglelengna.—Heb. 5:9.
w14-IN 15/10 14 ¶4
Manjadi ’Harajaon Malim’ ma Hamu
4 Mulai sian taon 1513 SM ma parjanjian Uhum marlangku. Marhite parjanjian on, dipillit Jahowa ma bangso Israel najolo gabe bangso na sumurung. Debata ma na gabe Panguhum, Silehon patik dohot Raja di nasida. (Jes. 33:22) Sian sejarah ni halak Israel boi ma taida aha na masa molo dioloi manang dialo nasida parenta ni Debata. Hombar tu Uhum ni Debata, ndang boi nasida marhasohotan tu bangso na asing manang manomba debata sileban. Uhum on dibahen asa tongtong badia pinompar ni si Abraham.—2 Mus. 20:4-6; 34:12-16.
16-22 JANUARI
ARTA NA ARGA NA ADONG DI BIBEL | JESAYA 34-37
”Dipasupasu do Si Hiskia Ala Togu Haporseaonna”
ip-1-IN 385-388 ¶7-14
Dipasupasu do Sahalak Raja Ala Togu Haporseaonna
Rabsake Mandok Hatana
7 Disuru raja Sanherib ma Rabsake (ndang goar, alai gelar militer) dohot dua pejabat na asing asa laho tu Jerusalem marsuru halak Israel menyerah. (2 Rajaraja 18:17) Pajumpang ma nasida dohot si Eliakim na mangaradoti jabu ni si Hiskia, si Sebna sekretarisna, dohot si Joa anak ni si Asap panurat i di luar ni tembok Jerusalem.—Jesaya 36:2, 3.
8 Na tinuju ni Rabsake, i ma asa menyerah halak Israel andorang so marporang. Parjolo sahali mangkatai ma ibana di bagasan hata heber, didok ma, ”Aha ma pangatauanon na pinangasahonmu? . . . Tung ise ma hinaposanmu, umbahen tung hum do naeng mangalo?” (Jes. 36:4,5) Dung i, direhei Rabsake ma halak Juda na mabiar i, paboahon ndang adong be na boi mangurupi nasida. Tu ise ma nasida mangido pangurupion? Tu halak Misir na songon ”hau arung i”? (Jesaya 36:6) Di tingki i, Misir nunga songon hau arung; nang pe hea marhuaso di liat portibi on alai nunga talu nasida dibahen halak Etiopia, jala halak Etiopia do raja na mamarenta di Misir tingki i, i ma Raja Tirhaka. Jala taluhonon ni halak Assur nama ibana. (2 Raj. 19:8,9) Molo Misir ndang boi paluahon dirina, ndang boi nasida mangurupi halak Juda.
9 Didok Rabsake i ma, ndang na laho urupan ni Jahowa naposoNa, ala ndang lomo roha ni Jahowa mida nasida. Didok ibana ma, ”Jala tung sura didok ho tu ahu: Marhaposan tu Jahowa Debatanami do hami, nda ibana do nampuna sombaon dohot langgatan, angka na niloha ni si Hiskia?” (Jesaya 36:7) Hape, ala mulak manomba Jahowa do nasida umbahen disegai nasida angka langgatan na adong disi, ndang alani manadingkon panombaon tu Jahowa.
10 Dung i, didok Rabasake i ma ndang tolap nasida mangalo tantara ni Assur na godang i. Didok ma, ”Asa hulehon di ho duaribu hoda manang tuk ma lehononmu jolma na manghunduli i.” (Jesaya 36:8) Alai sasintongna, ndang gabe soal godang manang otik tantara na adong di Juda. Alana, ndang sian i haluaon ni nasida. Poda 21:31 paboahon, ”Pinadiri pe hoda tu ari [parporangan], alai guru di Jahowa do anggo [hamonangan].” Dung i didok Rabsake i ma muse halak Assur do na dipasupasu Jahowa, ndang halak Juda. Alana, didok nasida, ndang boi nasida ro tu Juda na mansai dao ia so Jahowa na mangurupi nasida.—Jesaya 36:9, 10.
11 Mabiar ma angka wakil ni si Hiskia molo begeon ni halak na di tembok i hata ni Rabsake i. Jadi didok nasida ma tu Rabsake i, ”Ua hata Ram ma dok tu hami naposom, ai huantusi hami do, jala unang dok hata Jahudi tu hami di adopan ni situan natorop, na di atas parik.” (Jesaya 36:11) Alai ndang olo Rabsake i marbahasa Ram (Siria). Alana na laho pabiarbiarhon halak Juda do ibana, asa olo menyerah jala ndang olo marporang! (Jesaya 36:12) Jadi didok halak Assur i ma muse di ”hata Jahudi”, ”Unang olo hamu paotootoon ni si Hiskia, ai ndang tarpalua ibana hamu.” Dung i, asa olo halak Juda menyerah, didok ibana ma, ”Lehon hamu ma jomba bahal tu ahu, jala dapothon hamu ahu, asa mangan be sian hau anggurna dohot sian hau antajauna, jala manginum tapian sian sumurna be. Paima ro ahu jala hualap hamu tu tano na songon tanomuna, tu tano hatubuan ni eme dohot anggur, tu tano na lobian di roti dohot di porlak anggur.”—Jesaya 36:13-17.
12 Ndang adong na laho dipanen nasida taon i, ala ndang boi nasida marsuan dibahen halak Assur. Alani i, olo do gabe tarelaela halak na di atas ni tembok na umbege hata i. Marragam do hata na didok Rabsake i laho pabiarbiarhon halak Juda.
13 Didok Rabsake i ma muse hatana, dipasingot ibana ma muse halak Juda asa unang porsea tu hata ni si Hiskia na mandok, ”Sai paluaon ni Jahowa do hita.” Dipaboa ibana ma muse na so boi debata ni halak Samaria mangambati halak Assur laho mangalengsehon harajaon na sampulu marga i. Suang songon i debata ni bangso na asing. Didok ibana ma, ”Didia nuaeng angka debata sian Hemat dohot sian Arpad? Didia angka debata sian Separwaim? Tung adong ma na paluahon Samaria sian tanganku?”—Jesaya 36:18-20.
14 Ala manomba ganaganaan, ndang diantusi Rabsake i imbar ni halak Samaria naung manimbil dohot halak Israel na diparenta si Hiskia. Debata sileban na disomba halak Samaria ndang boi paluahon nasida. ”Jadi sip ma nasida jala ndang adong na mangalusi ibana nanggo sandok, ai songon i do tona ni rajai: Unang alusi hamu ibana.” (Jesaya 36:21) Dung i ro ma si Eliakim, si Sebna dohot si Joa manopot si Hiskia laho pabotohon tu ibana angka hata ni Rabsake i.—Jesaya 36:22.
ip-1-IN 389-391 ¶15-17
Dipasupasu do Sahalak Raja Ala Togu Haporseaonna
Si Hiskia Mambahen Haputusan
15 Saonari, ingkon mambahen haputusan ma Raja Hiskia. Menyerah ma nasida tu halak Assur, manang marsada dohot Misir? Martahan manang marporang? Borat do on di si Hiskia. Alani i, laho ma ibana tu bagas joro jala disuru ma si Eliakim, si Sebna, dohot angka sintua ni malim manopot si Jesaya panurirang i, laho mangido tudutudu sian Jahowa. (Jesaya 37:1,2) Dipangke nasida ma ulos hori (goni) jala didok ma, ”Ari hagogotan dohot paminsangon dohot haurahon do ari on . . . Anggiat tung dibege Jahowa Debatamu hata ni si Rabsake, angka na tinonahon ni raja sian Assur tuanna i, manginsahi Debata na mangolu i, jala ditorui ibana ala ni hata angka naung binege ni Jahowa Debatam.” (Jesaya 37:3-5) Tutu, na mangalo Debata do halak Assur i! Diboto Jahowa do na diinsaki Ibana? Marhite si Jesaya didok Jahowa ma tu halak Juda, ”Unang ho mabiar maradophon hata angka naeng binegem, angka na niinsakkon ni naposo ni raja sian Assur palea ahu. Ida ma, lehononku ma tu bagasan rohana sada tondi, asa begeonna barita jala mulak tu tanona, asa huragehon ibana marhitehite podang di bagasan tanona.”—Jesaya 37:6, 7.
16 Dung i, dijou ma Rabsake i asa mandongani Raja Sanherib marporang di Libna. Alai laho ro do muse nasida tu Jerusalem. (Jesaya 37:8) Jadi nang pe nunga lao Rabsake i ndang sae dope arsak ni si Hiskia. Tong dope ro surat sian Sanherib na mangondam halak Jerusalem asa menyerah, ”Nunga dibege ho, na binahen ni angka raja sian Assur tu sude angka luat laho mangarendephon nasida, ia ho hape tung tagamon malua ma? Tung adong ma angka debata ni bangso parbegu na tuk paluahonnasida, angka na siniaphon ni angka daompung? . . . Didia nuaeng raja sian Hamat dohot raja sian Arpad dohot raja ni huta Separwaim dohot Hena dohot Iwa?” (Jesaya 37:9-13) Sasintongna na didok halak Assur dison, ndang adong labana molo mangalo halak Juda tu halak Assur, gariada lam susa ma dihilala nasida molo mangalo!
17 Ala mabiar mambahen haputusan na sala, laho ma si Hiskia tu bagas joro, jala dipahembang ibana ma surat ni Sanherib i di adopan ni Jahowa. (Jesaya 37:14) Marsitutu ma ibana martangiang jala dipangido ibana ma asa dibege Jahowa tangiangna. Di ujung ni tangiangna didok ma, ”Onpe ale Jahowa Debatanami, sai palua ma hami sian tanganna, asa mananda saluhut harajaon di tano on, paboa sasada ho do Debata, ale Jahowa!” (Jesaya 37:15-20) Sian on, taboto ma ndang haluaonna na rumingkot diibana, alai goar ni Jahowa do.
ip-1-IN 391-394 ¶18-22
Dipasupasu do Sahalak Raja Ala Togu Haporseaonna
18 Dialusi Jahowa do tangiang ni si Hiskia marhite si Jesaya. Tung na so jadi Jerusalem menyerah. Hira na mangkatai tu Sanherib, dipaboa si Jesaya ma hata ni Jahowa tu halak Assur, ”Mamaus jala mangarehe mida ho do namarbaju, boru Sion i; mangupir do ulu ni boru Jerusalem sian pudim.” (Jesaya 37:21, 22) Dung i, didok Jahowa ma muse hataNa, ’Ise huroha ho umbahen na barani ho mangarehei na Badia ni Israel? Huboto do pangalohom. Ginjang do roham jala pagodanghu do hatam. Dipangasahon ho do angka tantarami naung manaluhon godang bangso. Alai boi do ho talu. Sundatanku ma angka sangkap ni roham. Jala bahenonku ma tu ho songon na binahemi tu bangso na asing. Jala bahenonku ma harihir tu igungmu dohot kokang tu bibirmu jala toguonku ma ho mulak tu Assur!’—Jesaya 37:23-29.
”Jala On ma Partinandaan di Ho”
19 Aha do na mambahen pos roha ni si Hiskia na laho saut do surirang ni si Jesaya i? Dialusi Jahowa ma, ”Panganonmu ma sataon on [eme na tubu sandiri], dohot di taon paduahon, alai anggo patolu taonhon manabur ma hamu jala manggotil jala manuan porlak anggur, jala panganonmu parbuena.” (Jesaya 37:30) Paradeon ni Jahowa ma sipanganon tu halak Jahudi naung tarhurung i. Nang pe ndang boi nasida marsuan, alai boi do nasida mangan sian sisa panen di taon naung salpu. Di taon na mangihut pe ndang boi nasida mangula nang pe porsuk, alana taon sabat do i. (2 Musa 23:11) Alai marjanji do Jahowa, molo dioloi nasida hataNa, sai na lehononNa do sipanganon tu nasida. Dung i, taon na mangihut boi ma nasida marsuan songon na somal jala marlas ni roha mambuat parbue ni haumana be.
20 Dipatudos Jahowa do naposoNa songon suansuanan na so tarumpat, ”Angka na malua sian pinompar ni Juda . . . marurat tu toru jala marparbuehon parbue tu ginjang.” (Jesaya 37:31, 32) Tutu ma, halak na mangasahon Jahowa ndang porlu holsoan. Hot do ianggo nasida dohot pinomparna di tano i.
21 Songon dia do alus ni Jahowa tu hata ni halak Assur na mangasangi halak Juda? Didok Jahowa ma, ”Na so tupa ibana bongot tu huta on, manang siorhononna tusi nanggo sada sumbia manang dapothononna marlombulombu, manang bahenonna hubu humaliang huta i. Ingkon marhite sian dalan haroroanna ibana mulak, alai anggo tu huta on na so tupa ibana bongot, ninna Jahowa.” (Jesaya 37:33, 34) Tangkas ma ndang boi halak Assur masuk tu Jerusalem. Na so panagaman, talu ma halak Assur andorang so marporang.
22 Songon na nidok ni Jahowa, disuru Ibana ma sada surusuruan laho pamatehon 185.000 tantara ni Assur na jago. Ra di Libna do masa i. Tingki dungo, diida Sanherib ma nunga mate angka pamimpin, panglima, dohot angka tantarana na gogo. Laos mulak ma ibana tu Ninive. Nang pe nunga talu, olo dope ibana manomba debata na so sintong i, i ma Nisrok. Pigapiga taon dungkon i, tingki martangiang di kuil Nisrok mate ma ibana ala dibunu ianakhonna. Tangkas ma, ndang boi debatana na so mangolu i paluahon ibana.—Jesaya 37:35-38.
MANGALULUI ARTA NA ADONG DI BIBEL | JESAYA 34-37
w08-IN 15/5 26 ¶4
Lului ma ”Habadiaon Mardongan Biar Mida Debata”
’Adong Disi Dalan na Badia’
Disurirangkon Jahowa do molo angka naposoNa na gabe halak buangan di Babel laho mulak tu hutanasida muse. Didok Jahowa, ”Adong huhut disi dalan balobung dohot dalan na bolon, na targoar: Dalan na Badia.” (Jes. 35:8a) Hata on patuduhon molo Jahowa ndang holan na paluahon nasida sian Babel, alai tongtong do nasida dilinggomi di pardalanan.
w08-IN 15/5 27 ¶1
Lului ma ”Habadiaon Mardongan Biar Mida Debata”
”Ndang Jadi Mamolus sian i Halak na Ramun”
Adong do na ingkon ulahonon ni halak na laho mulak tu Jerusalem di taon 537 SM. Jesaya 35:8b mandok, ”Ndang jadi mamolus sian i halak na ramun, jala nasida nampunasa; manang ise na mandalani dalan i, gari angka na oto ndang tagamon lilu.” Ala laho paulihon panombaon na sintong do halak Jahudi mulak, ndang boi nasida gabe mangkaringkothon diri sandiri, ndang mangargai partondion, manang ramun. Halak na laho mulak di tingki i ingkon marsihohot tu patik ni Jahowa. Suang songon i nang saonari, ingkon taulahon do patik ni Jahowa asa boi hita gabe naposoNa. Ingkon marsitutu do hita mangulahon ”habadiaon mardongan biar mida Debata.”( 2 Kor 7:1) Jadi, angka aha do ulaon na ramun na ingkon tapasiding?
w07-IN 15/1 8 ¶6
Angka na Denggan sian Buku Jesaya—II
Parsiajaran tu Hita:
36:2, 3, 22. Nang pe dipecat sian jabatanna, alai diloas dope si Sebna gabe sekretaris ni halak na manggantihon ibana. (Jes 22:15,19) Molo ndang diloas be hita mangulahon sada ulaon di organisasi ni Jahowa, olo do hita mangulahon ulaon na asing na dilehon tu hita?
23-29 JANUARI
ARTA NA ARGA NA ADONG DI BIBEL | JESAYA 38-42
”Dilehon Jahowa do Gogo tu Halak na Loja”
ip-1-IN 409-410 ¶23-25
”Apuli Hamu ma Bangsongki”
”Ise ma na Manompa Angka I?”
23 Godang do na mambahen halak Jahudi tarapul. Ala na manjanjihon haluaon tu nasida, i ma Debata Panompa jala haroroan ni saluhut hagogoon. Laho patuduhon huaso dohot gogoNa marhite angka tompaan, didok Jahowa ma, ”Tung tu ise ma patudosonmu ahu, paboa suman ahu tusi ninna na badia i. Manaili ma matamuna dompak ginjang, jala ida hamu, tung ise ma na manompa angka i? Tung ise ma paruar parangannasida marbilangan? Ibana tahe manjou luhutna i di goarna be, marguru tu hinagodang ni gogona, jala ibana do na sun hinagogo, ndang tagamon lilis nanggo sada.”—Jesaya 40:25, 26.
24 Na Badia ni Israel, paboahon taringot diriNa. Laho patuduhon gogoNa na so tarpatudos, ditaringoti ma angka bintang na di langit. Songon sahalak komandan tantara na mangatur tantarana, boi do Jahowa mangatur angka bintang i. Molo dijou Jahowa angka bintang i, ’ndang tagamon [ndang ro] nanggo sada’. Nang pe mansai godang bilangan ni angka bintang, boi do diingot Jahowa angka goarna manang panjouanna. Ala ”na Sun hinagogo” do na manguluhon i, tongtong do angka bintang i di ingananna be jala taratur songon angka tantara na mangoloi. On ma na boi paposhon roha ni halak Jahudi. Marhagogoon do Sipanompa na boi mamarenta angka bintang laho mangurupi naposoNa.
25 Ise sian hita na boi manjua hata ni Debata na mandok, ”Manaili ma matamuna dompak ginjang, jala ida hamu”? Angka ahli astronomi mandok umgodang do angka bintang na boi idaon saonari on sian di tingki ni si Jesaya. Sian teleskop (alat laho mangida bintang) diida nasida adong 125 miliar galaksi. Jala sada sian i, i ma galaksi Bima Sakti. Di bagasan galaksi Bima Sakti on adong 100 miliar bintang! Gabe taronjar do rohanta laho pasangaphon Jahowa jala marhaposan tu Ibana ala mamboto on?
ip-1-IN 413 ¶27
”Apuli Hamu ma Bangsongki”
27 Disurat si Jesaya ma hata ni Jahowa na manggombarhon pangkilalaan ni naposoNa di Babel na mansai dao sian hutana. Adong na mandok ndang diida Debata ’dalan’ ni nasida na mansai dangol. Dirimpu nasida ndang diparrohahon Jahowa hajahaton na diadopi nasida. Dipaingot ma nasida taringot na denggan naung dibahen Jahowa, adong na mangkilala sandiri manang mambege carita sian angka ompuna. Boi do Jahowa paluahon naposoNa jala sihol do rohaNa mangulahon i. Ala ibana do Debata na manongtong jala Sitompa saluhut, marhagogoon do ibana jala boi mangalengsehon halak Babel. Ndang hea loja Debata, jala ndang olo ibana manjua naposoNa. Alai ndang boi antusan ni nasida angka ulaon ni Debata ala ndang tuk pingkiran ni nasida laho mamboto pingkiran ni Jahowa.
ip-1-IN 413-415 ¶29-31
”Apuli Hamu ma Bangsongki”
29 Tingki paboahon taringot mangalehon gogo tu halak na loja, ra na diingot Jahowa i ma pardalanan ni halak Jahudi na mulak sian Babel. Mansai dao do pardalanan i. Didok Jahowa, sai urupanNa do naposoNa na loja jala mangkirim tu Ibana. Halak na gogo pe songon ”dolidoli” manang na ”mardaging na tambos” olo do gale manang tarsulandit alani lojana. Alai marjanji do Jahowa mangalehon gogo tu halak na marhaposan tu Ibana, i ma gogo na so ra suda nang pe torus marlojong jala mardalan. Dipangke do lali na boi habang saleleng marjomjom, laho manggombarhon songon dia Jahowa mangalehon gogo tu naposoNa. Jadi sian janji ni Jahowa on, sasintongna ndang boi halak Jahudi na di Babel marmetmet ni roha.
30 Ayat parpudi di buku Jesaya bindu 40 boi do gabe sada pangapulion tu halak Kristen na mangolu di ari parpudi. Mansai godang do parungkilon na taadopi na boi mambahen metmet rohanta. Alai tarapul do rohanta mamboto na diida Jahowa do hasusaan dohot hajahaton na taadopi. Pos ma rohanta, boi do Debata na so ”habilangan parbinotoanna i” manalpuhon nasa hajahaton di tingki na ditontuhon Ibana. (Psalmen 147:5,6) Alai saonari pe, rade do Jahowa mangurupi hita. Pargogo na so hatudosan do Jahowa. Boi do lehononNa ”hagogoon na sumurung” tu angka naposoNa na manaon pangunjunan.—2 Korint 4:7.
31 Rimangi ma taringot halak Jahudi na ditaban di Babilon hirahira taon 600 SM. Ndang adong be na mangingani huta Jerusalem jala bagas joro pe nunga sega. Tingki disurirangkon na laho paluaon ni Jahowa do nasida jala boi mulak tu hutana, tarapul ma rohanasida! Di taon 537 SM masa ma i. Diurupi Jahowa ma nasida mulak tu hutana. Songon i ma hita saonari, pos ma rohanta na laho saut do sude janji ni Jahowa na disurat di buku Jesaya. Barita na uli do on tu sude jolma!
MANGALULUI ARTA NA ADONG DI BIBEL | JESAYA 38-42
w03-IN 1/7 17 ¶17
”Haholongon do Debata”
17 Tingki malum si Hiskia sian sahitna na posi, dibahen ibana do sada ende pujian na patoguhon roha. Di ende i, didok si Hiskia ma tu Jahowa, ”Ai nunga ditimpalhon ho nasa dosangku tu pudi ni tanggurungmu.” (Jesaya 38:17) Ditimpalhon Jahowa dosanta tu pudiNa, lapatanna ndang dipaingotingot Jahowa be dosa ni sasahalak na marhamubaon. Sada buku referensi manerjemahon ayat i gabe, ”Hira na so hea do huulahon dosangki dibahen ho.” Nda tung tarapul rohanta mamboto i?
(w15-IN 15/2 8 ¶13
Tiru ma Jesus na Lambok Jala Serep Marroha
13 Pangkataionna na lambok. Ala lambok roha ni Jesus, gabe lambok ma ibana mangkatai tu angka halak na susa. Dienet si Mateus do hata na sinurat ni si Jesaya taringot tu Jesus na mandok, ”Ndang ponggolhononna arung naung marosak, jala ndang na intopanna sumbu na marnehetnehet.” (Jes. 42:3; Mat. 12:20) Aha do lapatan ni ayat on? Ndang hea posi hata ni Jesus jala ndang olo ibana mangaleai halak. Alai tongtong do hata ni Jesus patoguhon roha. Dipaboa ibana do muse pangkirimon tu ”parroha na bojok” manang halak na marsak. (Jes. 61:1) Ditogihon ibana do angka halak ”na loja jala na sorat”, asa ”dapotan hasonangan” nasida. (Mat. 11:28-30) Dipapos ibana do roha ni siseanna molo Debata mangkaholongi ganup naposoNa, dohot ma i angka na ”metmet” di adopan ni portibi on.—Mat. 18:12-14; Luk. 12:6, 7.
30 JANUARI–5 FEBRUARI
ARTA NA ARGA NA ADONG DI BIBEL | JESAYA 43-46
”Jahowa i ma Debata na Sai Manggohi SurirangNa”
ip-2-IN 71-72 ¶22-23
Debata na Sintong Manurirangkon Taringot Haluaon
22 Somalna, mabiar do angka datu paboahon hatorangan na tangkas taringot na laho masa, alana olo do sala na nidokna i. Alai ndang songon i Jahowa, marhite si Jesaya tangkas do dipaboa Jahowa goar ni halak na laho paluahon bangsoNa sian Babel. Alani i boi ma nasida mulak jala paulihon bagas joro dohot Jerusalem. Goarna, i ma si Sirus. Ditanda do ibana Sirus Agung sian Persia. Dipaboa Jahowa do muse cara ni si Sirus laho masuk tu huta Babel na togu i. Timbo do tembok ni huta Babel, jala adong do sunge na mangkaliangi huta i. Alai disurirangkon do sian sunge i masuk ma si Sirus tu huta i. Songon na nidok ni sejarawan si Herodotus dohot si Xenofon, dibahen si Sirus ma aek ni Sunge Euprat gabe ndang be mamolus sian huta Babel. Alani i, marsik ma aek i, boi ma tantara ni si Sirus mardalan tu huta i. Ujungna, ndang boi be aek i mangondingi huta Babel.
23 Digohi Jahowa do janjiNa laho paluahon bangsoNa asa boi paulihon bagas joro dohot Jerusalem? Dibahen si Sirus do boaboa taringot i na disurat di Bibel, na mandok, ”Songon on do hata ni si Sirus, raja sian Persia: Nunga sahat tu ahu saluhut harajaon di tano on, dilehon Jahowa, Debata di surgo, jala Ibana marsuru ahu pajongjong di Ibana sada joro di Jerusalem, na di tano Juda. Manang ise sian hamu, sian sandok bangsona i, sai didongani Debatana ma ibana, asa nangkok tu Jerusalem, na di tano Juda, asa dipajongjong joro ni Jahowa, Debata ni Israel, Ibana do Debata na mian di Jerusalem.” (Esra 1:2, 3) Tangkas ma, digohi do sude janji na pinasahat ni Jahowa marhite si Jesaya.
ip-2-IN 77-78 ¶4-6
Jahowa i ma ”Debata na Bonar jala Silehon Tua”
4 Nang pe ndang tubu dope si Sirus di tingki ni si Jesaya, alai nunga mangkatai Jahowa tu si Sirus marhite surirang ni si Jesaya. (Rom 4:17) Nang pe songon i, nunga ditontuhon Jahowa hian ulaon ni si Sirus. Boi ma tadok, songon halak na ’miniahan’ ni Debata do si Sirus. Alana, urupan ni Jahowa do ibana laho manaluhon angka bangso, bahenonna ma ndang margogo angka raja jala ndang tolap mangalo ibana. Dung i, tingki marporang si Sirus mangalo Babel, bahenon ni Jahowa do bungka harbangan ni huta i, dos songon pintu naung sega. Uluhonon ni Debata ma muse si Sirus, jala ndang loasonNa adong na mangambati ulaon i. Ujungna, taluhonon ni si Sirus dohot tantarana ma huta Babel jala buatonna ma angka arta ni nasida na disimpan di partabunion. On ma na disurirangkon si Jesaya. Alai, tutu do masa i?
5 Taon 539 SM, hirahira 200 taon dung disurat surirang ni si Jesaya i, masuk ma si Sirus tu huta Babel. (Jeremia 51:11, 12) Alai, ala dirimpu halak Babel ndang na boi ditaluhon nasida, ndang ganggu roha ni nasida nanggo saotik pe. Songon i nang si Beltsasar na mamarenta huta i, ndang mabiar ibana, gariada marpestai do ibana rap dohot angka raja na asing. Togu do dipajongjong angka tembok ni huta i di topi ni aek na gok sian sunge Euprat na mangkaliangi huta i, jala on ma na mangondingi huta i sian musu. Lobi sian saratus taon, ndang adong na boi manaluhon huta Babel! (Daniel 5:1) Borngin i tanggal 5 manang 6 Oktober, diulahon si Sirus ma sangkapna na sun denggan i.
6 Di dompak utara ni huta Babel, dipapinda tantara ni si Sirus ma sunge Euprat asa unang sahat tu dompak selatan ni huta Babel. Alani i, lam leleng marsik ma aek na mangkaliangi huta i, jala boi ma masuk angka tantara ni si Sirus. (Jesaya 44:27; Jeremia 50:38) Na mambahen longang roha, dipasombu halak Babel do bungka harbangan ni huta i, songon na disurirangkon si Jesaya. Pintor diporangi tantara ni si Sirus ma huta i, dibunu ma raja Beltsasar jala dilengsehon ma huta i. (Daniel 5:30) Holan di bagasan saborngin, ditaluhon ma huta Babel, jala digohi do sude surirang taringot i.
ip-2-IN 79-80 ¶8-10
Jahowa i ma ”Debata na Bonar jala Silehon Tua”
Boasa Lomo Roha ni Jahowa Mida Si Sirus
8 Dungkon dipaboa ise na laho manaluhon huta Babel, jala dipatorang songon dia ibana mangulahon i, dipaboa Jahowa ma muse boasa dilehon hamonangan i tu si Sirus. Jahowa mandok tu si Sirus, ”Asa ditanda ho ahu do Jahowa, Debata ni Israel na manjou goarmu.” (Jesaya 45:3b) Tama do diangkui si Sirus molo na mangalehon hamonangan on tu ibana, i ma Jahowa, Panggomgomi ni saluhut. Jala diangkui do, na manjou jala mamillit ibana, i ma Jahowa, Debata ni halak Israel. Bibel sandiri pe patuduhon molo si Sirus mamuji Jahowa alani hamonanganna i.—Esra 1:2, 3.
9 Dipatorang Jahowa do muse boasa dipillit ibana si Sirus laho manaluhon huta Babel. Ibana mandok, ”Ala ni Jakkob naposongki dohot ala ni Israel na hupilliti umbahen na hujou ho di goarmu, pola marsahala goarmu hubahen tagan so ditanda ho dope ahu.” (Jesaya 45:4) Longang do roha ni torop halak ala boi si Sirus manaluhon halak Babel. Hamonangan on patuduhon, si Sirus nama na gabe parhuaso di liat portibi on di tingki i. Jala, balga do pangkorhon ni on tu sejarah di pudian ni ari. Alai, olo do ra lam biar roha ni angka bangso na asing molo diboto holan alani marribu halak na adong di habuangan do umbahen na masa i. Nasida, i ma halak Jahudi, pinompar ni si Jakkob jala ndang marlapatan nasida di halak Babel. Alai anggo di Jahowa, arga situtu do nasida. Alana bangso ni Debata do nasida. Sian sude bangso di taon on, holan nasida do na dipillit gabe bangso ni Debata. Alani i ma, dipillit Jahowa do si Sirus mangalengsehon bangso na so olo paluahon halak na ditabanna. On patuduhon, ndang lomo roha ni Debata susa naposoNa di habuangan.
10 Adong do muse siala na rumingkot boasa dipillit Jahowa si Sirus laho manaluhon halak Babel. Jahowa mandok, ”Ahu do Jahowa, jala ndang adong be Debata dungkon ni ahu; huhohosi do ho tagan so ditanda ho dope ahu. Asa ditanda halak angka na sian habinsaran dohot sian hasundutan na soadong Debata dungkon ni ahu; ahu do Jahowa, jala dungkon ni ahu ndang adong.” (Jesaya 45:5, 6) Dung ditaluhon halak Babel, gabe tangkas ma tarida huaso ni Jahowa na Sun hinagogo, jala tarida ma holan Jahowa do na tama sombaon. Ala nunga dipalua bangso ni Debata, gabe diboto angka bangso na asing ma, holan Jahowa do Debata na sintong.—Maleaki 1:11.
MANGALULUI ARTA NA ADONG DI BIBEL | JESAYA 38-42
w14-IN 15/11 21-22 ¶14-16
”Bangso na Mardebatahon Jahowa”
BANGSO NA MANGKATINDANGKON
14 Jahowa do Debata ni halak Israel. Alai debata sileban do na disomba bangso na asing. Alani i, ringkot do taboto alus ni sungkunsungkun on: Ise do Debata na sintong? Di tingki ni si Jesaya, dipatudos Jahowa do on songon parsoalan na masa di pengadilan. Dipangido Jahowa do angka debata sileban asa parohon sitindangi na patuduhon tutu do nasida manang na ndang. Ninna Jahowa, ”Dipatindang nasida ma angka sitindanginasida i, asa dipintori dirina, jala dibege halak huhut didok: Hasintongan do i!”—Jes. 43:9.
15 Ndang tolap debata sileban patuduhon molo nasida debata na sintong. Ala holan patung sambing do i. Ndang boi nasida mangkatai jala ndang boi humusor molo so adong na pahusorhon. (Jes. 46:5-7) Alai molo Jahowa, didok do tu halak Israel, ”Hamu do angka sitindangingku, . . . naposongku naung hupilliti, asa ditanda jala dihaporseai hamu ahu, jala mangantusi rohamuna, paboa ahu ibana! Jumolo sian ahu ndang adong tarjadi Debata, dipudingku pe ndang tagamon adong! Ahu tutu, ahu do Jahowa, jala ndang adong silehon tua dungkon ni ahu. Nunga ahu paboahon, jala ahu paluahon, . . . Hamu do angka sitindangingku, . . . jala ahu do Debata.”—Jes. 43:10-12.
16 Dilehon Jahowa do hasurungan tu bangsoNa laho mangkatindangkon Ibana Debata na sintong, dos songon sitindangi di pengadilan. Taringot tu nasida, didok Jahowa do ”Bangso na hujadihon i di ahu, mamaritahon hamuliaonku sogot.” (Jes. 43:21) Nasida do bangso na mamangke goarNa. Ala Jahowa do na paluahon halak Israel sian Misir, hirim do roha ni Debata asa rade nasida mangoloi jala pasangaphon Ibana. Songon i do tongtong na pinangido ni Debata sian hita saonari. Alani i, ringkot do taulahon na nidok ni panurirang Mika on, ”Saluhut angka bangso mardalani marhitehite goar ni debatana be, alai anggo hita mardalan marhitehite goar ni Jahowa Debatanta ro di saleleng ni lelengna.”—Mik. 4:5.
ip-2-IN 60 ¶24
”Hamu do Angka Sitindangingku!”
24 Alai, asi ni roha na pinatudu ni Jahowa, ndang holan alani naung marhamubaon bangso Israel, alai alani Jahowa sandiri do. Tangkas do taboto, boi do marlea goar ni Debata molo dipasombu Ibana bangso Israel di habuangan salelengna. (Psalmen 79:9; Hesekiel 20:8-10) Suang songon i nang saonari, ndang haluaon ni jolma na rumingkot. Alai, pabadiahon goar ni Debata do, jala papatarhon hakna laho mamarenta. Nang pe songon i, holong do roha ni Jahowa tu angka halak na mangoloi jala manomba Ibana di bagasan tondi dohot hasintongan. Marhite tobusan ni Jesus na boi manesa dosa, dipatudu Jahowa do holongNa tu angka na miniahan dohot tu birubiru na asing.—Johannes 3:16; 4:23, 24.