SIGUN KI LUCAS

1 Dakul an naghinguwang magtipon asin magsurat nin impormasyon manungod sa mga bagay na nangyari, na lubos na pinaniniwalaan* niyato.+ 2 Kun paanong isinaysay an mga iyan sa satuya kaidtong mga puon sa kapinunan mga saksing nakahiling+ asin mga nagbabalangibog* kan mensahe,+ 3 nagdesisyon man ako, huli sa pagsusog ko nin eksakto kan gabos na bagay puon sa kapinunan, na isurat iyan sa lohikal na pagkasunod-sunod para sa saimo, kagalang-galang na Teofilo,+ 4 tanganing lubos mong maaraman kun gurano kasiyerto kan mga bagay na itinukdo sa saimo.*+

5 Kan panahon ni Herodes,*+ na hadi kan Judea, may sarong saserdote na an pangaran Zacarias na kabilang sa dibisyon ni Abias.+ An saiyang agom hali sa angkan* ni Aaron, asin an pangaran kaini Elizabeth. 6 Pareho sindang matanos sa atubangan nin Diyos, na namumuhay* na daing katuyawan kauyon kan gabos na tugon asin kahagadan ni Jehova.* 7 Pero dai sindang aki, huli ta baog si Elizabeth, asin pareho sindang may edad na.

8 Turno kaidto kan dibisyon+ na kinabibilangan ni Zacarias asin naglilingkod siya bilang saserdote sa atubangan nin Diyos, 9 asin sigun sa haloy nang kaugalian kan mga saserdote, siya an natokahan na magdulot nin insenso+ kaya naglaog siya sa santuwaryo ni Jehova.*+ 10 Kan oras na iyan kan pagdulot nin insenso, an dakulon na tawong nagkatiripon gabos namimibi sa luwas. 11 An anghel ni Jehova* nagpahiling sa saiya, na nakatindog sa tuong parte kan altar para sa insenso. 12 Pero dai mapamugtak si Zacarias sa nahihiling niya, asin pinangibabawan siya nin takot. 13 Alagad, sinabi sa saiya kan anghel: “Dai ka matakot, Zacarias, huli ta dinangog na may pag-uyon an saimong pagngayo-ngayo,* asin an saimong agom na si Elizabeth mangangaki nin sarong aking lalaki, asin papangaranan mo siyang Juan.+ 14 Magkakaigwa ka nin kagaya-gayahan saka dakulang kaugmahan, asin dakul an maggagaya-gaya sa pagkamundag niya,+ 15 huli ta siya magigin importanteng marhay na tawo sa paghiling ni Jehova.*+ Pero dai nanggad siya dapat mag-inom nin arak o ano man na inumon na de-alkohol,+ asin mapapano siya nin banal na espiritu dawa dai pa siya naimumundag,*+ 16 asin dakul sa mga aki ni Israel an papabalikon niya ki Jehova* na saindang Diyos.+ 17 Siring man, mainot siya sa Saiya na igwa kan espiritu asin kapangyarihan ni Elias,+ tanganing baguhon an puso kan mga ama na magin siring sa puso kan mga aki+ asin baguhon an puso kan mga masinuway para magkaigwa sinda kan pakasabot kan mga matanos, tanganing andamon para ki Jehova* an banwaan.”+

18 Sinabi ni Zacarias sa anghel: “Paano ako makakasigurado kaini? Gurang na baga ako, saka may edad na an agom ko.” 19 Nagsimbag sa saiya an anghel: “Ako si Gabriel,+ na nagtitindog harani sa atubangan nin Diyos,+ asin isinugo ako tanganing kaulayon ka saka ipahayag sa saimo an maugmang baretang ini. 20 Alagad uya! mapupúla ka asin dai ka makakataram sagkod sa aldaw na mangyari an mga bagay na ini, huli ta dai ka nagtubod sa mga sinabi ko, na mauutob sa itinalaan na panahon para sa mga iyan.” 21 Kan panahon na iyan, nagpaparahalat an mga tawo ki Zacarias, asin nagngangalas sinda ta nahahaloy siyang marhay sa santuwaryo. 22 Kan magluwas siya, dai siya makataram para kaulayon sinda, asin narealisar ninda na may nahiling pa sana ining bisyon sa santuwaryo. Sige siyang senyas sa sainda, pero dai pa man giraray siya nakakataram. 23 Kan tapos na an mga aldaw kan saiyang banal na paglilingkod,* nagpuli na siya sa saiyang harong.

24 Pakalihis nin nagkapirang aldaw, nagbados si Elizabeth na saiyang agom, asin limang bulan ining dai naghali sa harong, asin sinabi niya: 25 “Ini an ginibo ni Jehova* para sa sako sa mga aldaw na ini. Tinawan niya ako nin atensiyon tanganing halion an sakong katuyawan sa paghiling kan mga tawo.”+

26 Kan ikaanom na bulan kan saiyang pagbados, isinugo nin Diyos an anghel na si Gabriel+ sa sarong siyudad sa Galilea na inaapod na Nazaret, 27 sa sarong birhen+ na may kasunduan nang magpakasal sa sarong lalaki na an pangaran Jose, na gikan sa pamilya ni David, asin Maria an pangaran kan birhen.+ 28 Paglaog kan anghel, sinabi kaini sa saiya: “Marahay na aldaw, ika na kinawiwilihan na marhay, nasa kaibanan mo si Jehova.”* 29 Pero dai siya mapamugtak dahil sa mga sinabi kaini, asin inisip-isip niya kun ano an buot sabihon kan patara-tarang ini. 30 Kaya sinabi sa saiya kan anghel: “Dai ka matakot, Maria, huli ta nawiwilihan ka nin Diyos. 31 Asin uya! magbabados* ka saka mangangaki nin sarong aking lalaki,+ asin papangaranan mo siyang Jesus.+ 32 An sarong ini ibibilang na importanteng marhay+ saka aapudon na Aki kan Kahuruhalangkawi,+ asin itatao sa saiya kan Diyos na Jehova* an trono ni David na saiyang ama,+ 33 asin mamamahala siya sagkod lamang bilang Hadi sa mga gikan* ni Jacob, asin dai magkakaigwa nin katapusan an saiyang Kahadian.”+

34 Pero sinabi ni Maria sa anghel: “Paano mangyayari ini, mantang dai man ako nakikidurog sa sarong lalaki?”+ 35 Bilang simbag, sinabi sa saiya kan anghel: “An banal na espiritu maabot sa saimo,+ asin lilindungan ka kan kapangyarihan kan Kahuruhalangkawi. Asin huli kaiyan an saro na mamumundag aapudon na banal,+ an Aki nin Diyos.+ 36 Asin uya! an paryente mong si Elizabeth nangidam man nin sarong aking lalaki maski ngani gurang na siya, asin ini an ikaanom na bulan kan pagbados niya, an baog daang babayi; 37 huli ta mayong deklarasyon an* magigin imposible sa Diyos.”+ 38 Dangan sinabi ni Maria: “Uni ako, an babaying uripon ni Jehova!* Mangyari lugod iyan sa sako sigun sa deklarasyon mo.” Asin binayaan siya kan anghel.

39 Kaya kan panahon na idto, nagbaklay si Maria na naghihidali pasiring sa mabulod na rehiyon, sa sarong siyudad kan Juda, 40 asin naglaog siya sa harong ni Zacarias saka nagtaong galang ki Elizabeth. 41 Kan madangog ni Elizabeth an pagtaong galang ni Maria, luminukso an aki sa laog kan saiyang tulak, asin napano nin banal na espiritu si Elizabeth 42 saka nagtaram nin makusog: “Biniyayaan ka sa gabos na babayi, asin biniyayaan an bunga kan saimong tulak! 43 Kaya paanong napasakuya an onrang ini, na magdigdi sa sako an ina kan sakuyang Kagurangnan? 44 Huli ta kan madangog ko an saimong pagtaong galang, an aki sa laog kan sakong tulak luminukso sa kaugmahan. 45 Maugma man an babaying nagtubod, huli ta magkakaigwa nin lubos na kautuban an mga bagay na sinabi sa saiya hali ki Jehova.”*

46 Asin sinabi ni Maria: “An sakuyang kalag* nagbabantog kan kadakulaan ni Jehova,*+ 47 asin an sakuyang espiritu dai mapugulan sa paggaya-gaya nin labi-labi dahil sa Diyos na sakong Paraligtas,+ 48 huli ta tinawan niya nin atensiyon an hamak na kamugtakan kan saiyang uripon na babayi.+ Asin uya! puon ngunyan ipapahayag akong maugma+ kan gabos na henerasyon, 49 huli ta an Saro na makapangyarihan naggibo nin makangangalas na mga bagay para sa sako, asin banal an saiyang pangaran,+ 50 asin sa gabos na henerasyon an saiyang pagkahirak yaon sa mga may pagkatakot sa saiya.+ 51 Ipinahiling niya an saiyang kapangyarihan paagi sa saiyang takyag; iwinarak niya an mga mapalangkaw, na an kapalangkawan nahihiling sa intensiyon kan saindang puso.+ 52 Ibinaba niya hali sa mga trono+ an makapangyarihan na mga tawo asin ilinangkaw an mga hamak;+ 53 binasog niya nin marahay na mga bagay+ an mga gutom asin pinahali na daing dara an mga mayaman. 54 Nag-abot siya para tabangan an Israel na saiyang lingkod, na ginigirumdom an manungod sa saiyang pagkahirak+ 55 sagkod lamang, arog kan sinabi niya sa satong mga apuon, ki Abraham asin sa saiyang mga gikan.”*+ 56 Nag-istar si Maria ki Elizabeth nin mga tulong bulan, dangan nagpuli na siya sa sadiri niyang harong.

57 Uminabot an panahon na mangangaki na si Elizabeth, asin nangaki siya nin sarong aking lalaki. 58 Nabaretaan kan mga pagtaraid saka kan saiyang mga paryente na nagpahiling si Jehova* nin dakulang pagkahirak sa saiya, asin nakiugma sinda sa saiya.+ 59 Kan ikawalong aldaw, nag-arabot sinda tanganing turion an aki,+ asin an ipapangaran kutana ninda sa saiya iyo an pangaran kan saiyang ama na si Zacarias. 60 Pero nagsabi an saiyang ina: “Dai! Juan an ipapangaran sa saiya.” 61 Kaya sinabi ninda sa saiya: “Mayong siisay man sa mga paryente mo an may pangaran na arog kaiyan.” 62 Dangan hinapot ninda an ama kan aki paagi sa pagsenyas kun ano an gusto niyang ipangaran sa aki. 63 Kaya naghagad siya nin tablang suratan asin nagsurat: “Juan an pangaran niya.”+ Dahil kaini, gabos sinda napangalas. 64 Tulos-tulos na nabuksan an saiyang nguso saka nakabuwelo an saiyang dila asin nagpuon siyang magtaram,+ na inuumaw an Diyos. 65 Dangan nakamati nin takot an gabos na nakaistar sa saindang pagtaraid, asin an gabos na bagay na ini pinag-iristoryahan sa bilog na mabulod na rehiyon kan Judea. 66 Asin isinapuso iyan kan gabos na nakadangog, na sinasabi: “Magigin ano daw an aking ini pagdakula niya?” Huli ta yaon nanggad sa saiya an kamot ni Jehova.*

67 Dangan an saiyang ama na si Zacarias napano nin banal na espiritu, asin nagpropesiya siya, na nagsasabi: 68 “Pag-umawon lugod si Jehova,* an Diyos kan Israel,+ huli ta tinawan niya nin atensiyon an saiyang banwaan asin ilinigtas niya sinda.+ 69 Asin nagbangon siya para sa satuya nin sarong sungay nin kaligtasan*+ hali sa mga gikan* ni David na saiyang lingkod,+ 70 arog kan sinabi niya paagi sa nguso kan saiyang banal na mga propeta na naglingkod puon kaidtong suanoy na panahon.+ 71 Nanuga siya na ililigtas kita sa satong mga kaiwal asin sa kamot kan gabos na nauungis sa satuya;+ 72 tanganing magpahiling nin pagkahirak alang-alang sa satong mga apuon asin tanganing girumdumon an saiyang banal na tipan,+ 73 an panuga na isinumpa niya sa satong apuon na si Abraham,+ 74 tanganing tawan kita, pagkatapos na mailigtas kita sa mga kamot kan satong mga kaiwal, kan pribilehiyong magtao sa saiya nin sagradong paglilingkod na daing takot, 75 na may kaimbudan asin katanusan sa atubangan niya sa gabos niyatong aldaw. 76 Pero ika, aki ko, aapudon kang propeta kan Kahuruhalangkawi, huli ta mainot ka ki Jehova* tanganing andamon an saiyang mga dalan,+ 77 para magtao sa saiyang banwaan nin kaaraman manungod sa kaligtasan paagi sa kapatawadan kan saindang mga kasalan,+ 78 huli sa mapagpadangat na pagmalasakit kan satong Diyos. Paagi sa pagmalasakit na ini, masirang sa sato hali sa kaitaasan an liwanag kan pagsirang kan aldaw, 79 tanganing tawan nin liwanag an mga nag-iistar sa kadikluman saka sa anino nin kagadanan+ asin tanganing giyahan an satuyang mga bitis sa dalan nin katuninungan.”

80 Asin an aki nagdakula saka nagin mahusay an pag-uswag,* asin nagdanay siya sa disyerto sagkod sa aldaw na nagpahiling siya nin hayagan sa Israel.

2 Kan panahon na idto, nagpaluwas si Cesar Augusto nin pagbuot na magparehistro an bilog na imperyo.* 2 (An inot na pagrehistrong ini nangyari kan si Quirinio an gobernador kan Siria.) 3 Asin an gabos na tawo nagduruman sa kanya-kanyang siyudad na namundagan ninda tanganing magparehistro. 4 Siyempre, nagtukad man si Jose+ hali sa Galilea, sa siyudad nin Nazaret, pasiring sa Judea, sa siyudad ni David, na inaapod na Betlehem,+ huli ta kabilang siya sa mga gikan asin sa angkan ni David. 5 Nagduman siya tanganing magparehistro kaiba si Maria, na kan panahon na iyan agom na niya+ asin madali nang mangaki.+ 6 Mantang yaon sinda duman, uminabot an oras kan saiyang pangangaki. 7 Asin ipinangaki niya an saiyang aking lalaki, an panganay,+ saka pinatos niya ini nin mga pidaso nin tela asin ihinigda sa sarong bahugan,+ huli ta mayo nang bakante sa dagusan.

8 Igwa man sa lugar na iyan nin mga pastor na nagpipirmi sa luwas asin nagbabantay kan saindang mga karnero sa banggi. 9 Bigla na sana, nagtunga an anghel ni Jehova* sa atubangan ninda, saka nagliwanag sa palibot ninda an kamurawayan ni Jehova,* asin nagkatarakot sindang marhay. 10 Pero sinabi sa sainda kan anghel: “Dai kamo matakot, huli ta uya! may ipapahayag ako sa saindo na maugmang bareta na matao nin dakulang kagaya-gayahan sa gabos na tawo. 11 Huli ta ipinangaki ngunyan sa siyudad ni David+ an sarong paraligtas+ para sa saindo, an Cristo na Kagurangnan.+ 12 Asin ini an sarong tanda para sa saindo: May manunumpungan kamong umboy na napapatos nin mga pidaso nin tela asin nakahigda sa bahugan.” 13 Bigla na sana, nagtunga sa kaibanan kan anghel an sarong dakulaon na hukbo nin langit,+ na nag-uumaw sa Diyos asin nagsasabi: 14 “Kamurawayan sa Diyos sa kaitaasan, asin sa daga katuninungan sa mga tawong nagkakamit kan saiyang marahay na buot.”*

15 Kaya kan bayaan na sinda kan mga anghel asin nagpasiring na an mga ini sa langit, nag-urulay-ulay an mga pastor, na sinasabi: “Magduman na kita sa Betlehem asin hilingon ta kun ano ining pangyayari na ipinaisi ni Jehova* sa sato.” 16 Asin nagduman tulos sinda asin nanumpungan si Maria pati si Jose, saka an umboy na nakahigda sa bahugan. 17 Kan mahiling ninda ini, isinaysay ninda an mensaheng sinabi sa sainda manungod sa aking ini. 18 Asin an gabos na nakadangog napangalas sa sinabi sa sainda kan mga pastor, 19 pero isinaisip ni Maria an gabos na tataramon na iyan, asin hinurop-hurop niya sa saiyang puso kun ano an kahulugan kan mga iyan.+ 20 Dangan nagbalik an mga pastor sa saindang aripumpon na nagpapamuraway asin nag-uumaw sa Diyos huli kan gabos nindang nadangog saka nahiling, arog kan sinabi sa sainda.

21 Pakalihis nin walong aldaw, kan panahon na para turion siya,+ pinangaranan siyang Jesus, an pangaran na itinao kan anghel bago siya ipangidam.+

22 Siring man, kan umabot an panahon para sa pagdadalisay sa sainda kauyon kan Katugunan ni Moises,+ dinara ninda siya patukad sa Jerusalem tanganing ipresentar siya ki Jehova,* 23 arog kan nakasurat sa Katugunan ni Jehova:* “An lambang panganay na lalaki* aapudon na banal ki Jehova.”*+ 24 Asin nagdulot sinda nin atang kauyon kan sinasabi sa Katugunan ni Jehova:* “sarong padis na agbaan o duwang ugbon na salampati.”+

25 Asin uya! may sarong lalaki sa Jerusalem na an pangaran Simeon, asin an lalaking ini matanos saka maki-Diyos, na naghahalat kan panahon nin pagranga sa Israel,+ asin yaon sa saiya an banal na espiritu. 26 Dugang pa, ihinayag nin Diyos sa saiya paagi sa banal na espiritu na dai siya magagadan sagkod na dai pa niya nahihiling an Cristo ni Jehova.* 27 Sa paggiya kan espiritu, naglaog siya sa templo, asin mantang an aking si Jesus dara-dara kan mga magurang kaini sa laog kan templo tanganing sunudon an hinahagad kan Katugunan para sa aki,+ 28 kinua niya an aki asin kinarga ini saka inumaw an Diyos asin sinabi: 29 “Ngunyan, Soberanong Kagurangnan,* tinutugutan mo nang humali* nin may katuninungan+ an saimong uripon kauyon kan sinabi mo, 30 huli ta nahiling na kan sakuyang mga mata an saimong paagi nin pagliligtas+ 31 na inandam mo tanganing mahiling kan gabos na banwaan;+ 32 siya liwanag+ para sa paghali kan diklom na nakatahob sa mga nasyon,+ asin siya kamurawayan kan saimong banwaan na Israel.” 33 Asin an ama saka ina kan aki padagos na nagngangalas sa mga bagay na sinasabi manungod sa saiya. 34 Binendisyunan man sinda ni Simeon asin sinabi kaini ki Maria, an ina kan aki: “Uya! An aking ini an magigin dahilan kan pagbagsak+ asin kan pagbangon giraray nin dakul sa Israel,+ asin siya magigin tanda na hahamakon+ 35 (iyo, sarong halabang espada an papalagbason sa saimo*),+ tanganing mahayag an mga pangangatanusan kan dakul na puso.”

36 Asin igwang sarong propetisa, si Ana na aki ni Fanuel, hali sa tribo ni Aser. An babaying ini gurang na, asin pitong taon sana sindang nagkaibanan kan saiyang agom pagkatapos nindang ikasal;* 37 balo na siya ngunyan saka 84 anyos na. Dai siya nagpapalta sa templo, na naggigibo nin sagradong paglilingkod aldaw-banggi na may kasabay na pag-ayuno asin mga pagngayo-ngayo. 38 Kan mismong oras na iyan, nagdulok siya asin nagpuon na magpasalamat sa Diyos saka magtaram manungod sa aki sa gabos na naghahalat sa pagliligtas sa Jerusalem.+

39 Kaya kan mautob na ninda an gabos na bagay kauyon kan Katugunan ni Jehova,*+ nagbalik sinda sa Galilea sa sadiri nindang siyudad, sa Nazaret.+ 40 Asin an aki padagos na nagdakula saka nagkusog, na nadadagdagan an kadunungan, asin an pag-uyon nin Diyos nagdadanay sa saiya.+

41 Nakaugalian na kan mga magurang niya na magduman sa Jerusalem taon-taon para sa kapiyestahan kan Paskuwa.+ 42 Asin kan 12 anyos na siya, nagtukad sinda pasiring duman kauyon kan kaugalian sa kapiyestahan.+ 43 Kan tapos na an mga aldaw kan kapiyestahan asin papuli na sinda, nawalat sa Jerusalem an aking si Jesus, asin dai iyan nariparo kan saiyang mga magurang. 44 Huling paghuna ninda kaiba siya kan grupo na iribang nagbabaklay, nakabaklay na sinda nin sarong aldaw kan punan nindang hanapon siya sa saindang mga paryente asin kabisto. 45 Pero kan dai ninda siya manumpungan, nagbalik sinda sa Jerusalem asin matiyaga siyang hinanap. 46 Pakalihis nin tulong aldaw, nanumpungan man giraray ninda siya sa templo, na nakatukaw sa tahaw kan mga paratukdo asin nagdadangog saka naghahapot sa sainda. 47 Pero an gabos na nagdadangog sa saiya napapangalas na marhay sa saiyang pakasabot asin mga simbag.+ 48 Kan mahiling siya kan mga magurang niya, napangalas sindang marhay, asin sinabihan siya kan saiyang ina: “Aki ko, ano ta ginibo mo ini samo? Uni kami kan saimong ama, natataranta na sa kakahanap saimo.” 49 Alagad sinabi niya sa sainda: “Taano ta hinahanap nindo ako? Dai po nindo naisip na siguradong yaon ako sa harong kan sakuyang Ama?”+ 50 Pero dai ninda nasabutan an sinabi niya sa sainda.

51 Dangan uminiba siya sa sainda sa pagbaba pabalik sa Nazaret, asin padagos siyang nagpasakop* sa sainda.+ Maingat man na isinapuso kan saiyang ina an gabos na bagay na ini.+ 52 Asin padagos na nadadagdagan an kadunungan ni Jesus, asin padagos man siyang nagdadakula saka urog na nagkakamit kan pag-uyon nin Diyos asin kan mga tawo.

3 Kan ika-15 taon kan pamamahala ni Tiberio Cesar, kan si Poncio Pilato an gobernador kan Judea, si Herodes*+ an tagapamahala kan distrito* kan Galilea, si Felipe na tugang niya an tagapamahala nin distrito sa mga lugar nin Iturea saka Traconite, asin si Lisanias an tagapamahala kan distrito nin Abilinia, 2 kan panahon ni Annas na panginot na saserdote asin ni Caifas,+ an kapahayagan nin Diyos nag-abot ki Juan+ na aki ni Zacarias duman sa kaawagan.+

3 Kaya nagduman siya sa gabos na lugar na nasa palibot kan Jordan, na naghuhulit na kaipuhan an pagpabawtismo bilang simbolo nin pagsulsol para sa kapatawadan nin mga kasalan,+ 4 arog kan nakasurat sa libro kan mga tataramon ni Isaias na propeta: “Boses nin saro na nagkukurahaw sa kaawagan: ‘Andamon nindo an dalan ni Jehova!* Tanuson nindo an agihan niya.+ 5 An lambang kababan dapat na tambunan, asin an lambang bukid saka bulod dapat na patagon; an pasiko-sikong mga dalan dapat na tanuson, asin an lubak-lubak na mga dalan dapat na pantayon; 6 asin mahihiling kan gabos na laman* an pagliligtas nin Diyos.’”*+

7 Kaya nagpuon siyang magsabi sa mga tawong nag-aarabot tanganing magpabawtismo sa saiya: “Kamong mga aki nin mga rimuranon,* siisay an nagpatanid sa saindo na magdulag sa nagdadangadang na grabeng kaanggutan?*+ 8 Kun siring, magpahiling kamo nin mga bunga na angay sa pagsulsol. Dai kamo magpuon na magsabi sa saindong sadiri, ‘Si Abraham an samuyang ama.’ Huli ta sinasabi ko sa saindo na kaya nin Diyos na gumibo nin mga aki ni Abraham hali sa mga gapong ini. 9 Sa katunayan, an patok yaon na sa may gamot kan mga kahoy. Kaya, an lambang kahoy na dai namumunga nin marahay na bunga papaludon asin iaapon sa kalayo.”+

10 Asin an mga tawo naghaharapot sa saiya: “Ano ngunyan an dapat ming gibuhon?” 11 Bilang simbag, sinabi niya sa sainda: “An tawong may duwang bado* itao an saro sa mayo, asin an saro na may kakanon magtao man sa mayo.”+ 12 Pati mga parasingil nin buhis nag-arabot tanganing magpabawtismo,+ asin sinabi ninda sa saiya: “Paratukdo, ano an dapat ming gibuhon?” 13 Sinabi niya sa sainda: “Dai kamo magkolekta nin ano man na sobra sa hinahagad na buhis.”+ 14 Siring man, an mga nasa serbisyo militar naghahapot sa saiya: “Ano an dapat ming gibuhon?” Asin sinabi niya sa sainda: “Dai kamo mangikil sa kiisay man o mag-akusar nin bakong totoo sa kiisay man,+ kundi makontento kamo sa suweldo nindo.”*

15 An mga tawo nag-aasang maabot na an Cristo, asin sa saindang puso arog kaini an iniisip ninda manungod ki Juan, “Siya na daw an Cristo?”+ 16 Arog kaini an simbag ni Juan, na sinabi niya sa gabos: “Ako, binabawtismuhan ko kamo sa tubig, alagad maabot an saro na mas may awtoridad* kisa sako, asin dai ako angay na maghubad kan sintas kan saiyang sandalyas.+ Babawtismuhan niya kamo sa banal na espiritu asin sa kalayo.+ 17 Nasa kamot niya an palang pampapalid* tanganing lubos na linigan an saiyang ginikan saka tanganing tipunon sa kamalig an saiyang trigo, pero an apa susuluon niya sa kalayo na dai masisigbo.”

18 Nagtao man siya nin dakul na iba pang sadol asin padagos na nagpahayag nin maugmang bareta sa mga tawo. 19 Pero si Herodes na tagapamahala kan distrito, huling sinaway ni Juan may koneksiyon ki Herodias na agom kan tugang niya asin may koneksiyon sa gabos na maraot na ginibo niya, 20 dinagdagan pa an gabos na maraot na gibong iyan: Iprineso niya si Juan.+

21 Kan mabawtismuhan na su gabos na tawo, binawtismuhan man si Jesus.+ Mantang namimibi siya, nabuksan an langit,+ 22 asin an banal na espiritu, na an itsura arog nin salampati, nagbaba pasiring sa saiya, asin sarong boses an nadangog hali sa langit: “Ika an sakuyang Aki, an namumutan; inuuyunan taka.”+

4 Dangan naghali si Jesus sa Jordan na pano nin banal na espiritu, asin giniyahan siya kan espiritu mantang nasa kaawagan siya+ 2 sa laog nin 40 aldaw, asin tinentaran siya duman kan Diyablo.+ Dai siya nagkakan nin ano man kan mga aldaw na iyan, kaya pagkatapos kaiyan, nakamati siya nin gutom. 3 Dangan sinabi kan Diyablo sa saiya: “Kun aki ka nin Diyos, sabihan mo an gapong ini na magin tinapay.” 4 Pero sinimbag siya ni Jesus: “Nasusurat, ‘Dapat na bakong sa tinapay sana mabuhay an tawo.’”+

5 Kaya dinara niya siya sa sarong halangkaw na lugar asin ipinahiling sa saiya an gabos na kahadian kan daga* sa sarong kimat nin mata.+ 6 Dangan sinabi sa saiya kan Diyablo: “Itatao ko sa saimo an awtoridad sa gabos na iyan pati an kamurawayan kan mga iyan, huling itinao na iyan sa sakuya,+ asin puwede kong itao iyan sa kiisay man na gusto kong tawan. 7 Kaya, kun maggibo ka nin sarong pagsamba sa sako, mapapasaimo an gabos na iyan.” 8 Bilang simbag, sinabi ni Jesus sa saiya: “Nasusurat, ‘Si Jehova* na saimong Diyos an dapat mong sambahon, asin sa saiya mo sana dapat itao an sagradong paglilingkod.’”+

9 Dangan dinara niya siya sa Jerusalem asin ibinugtak siya sa tore kan pader* kan templo saka sinabihan: “Kun aki ka nin Diyos, lumampaw ka hali digdi,+ 10 huli ta nasusurat, ‘Isusugo niya an saiyang mga anghel sa saimo, tanganing ingatan ka,’ 11 asin, ‘Kakargahon ka ninda sa saindang mga kamot, tanganing dai tumama sa gapo an saimong bitis.’”+ 12 Nagsimbag sa saiya si Jesus: “Sinasabi sa Kasuratan, ‘Dai mo pagpurbaran si Jehova* na saimong Diyos.’”+ 13 Kaya kan matapos na kan Diyablo an pagtentar sa saiya, binayaan siya kaini, na naghahalat nin iba pang magayon na pagkakataon.+

14 Nagbalik ngunyan si Jesus sa Galilea+ na may kapangyarihan kan espiritu. Asin luminakop sa gabos na lugar sa palibot an magayon na mga bareta manungod sa saiya. 15 Nagpuon man siyang magtukdo sa saindang mga sinagoga, asin inuumaw siya kan gabos.

16 Dangan nagduman siya sa Nazaret,+ an lugar na dinakulaan niya, asin arog kan kinatudan niya pag aldaw nin Sabbath, naglaog siya sa sinagoga+ asin nagtindog tanganing magbasa. 17 Kaya itinao sa saiya an rolyo ni propeta Isaias, tapos binuksan niya an rolyo asin nahanap an parte na diyan nakasurat: 18 “An espiritu ni Jehova* yaon sa sakuya, huli ta linahidan* niya ako na magpahayag nin maugmang bareta sa mga dukha. Isinugo niya ako tanganing ibalangibog sa mga bihag an saindang katalingkasan asin ibalangibog sa mga buta an pagbabalik kan saindang paghiling, tanganing palibrehon an mga inaapi,+ 19 tanganing ihulit an taon nin pag-ako ni Jehova.”*+ 20 Tapos linukot* niya an rolyo, ibinalik iyan sa tagaingat, saka tuminukaw siya; asin an mga mata kan gabos na nasa sinagoga nakaturuhok sa saiya. 21 Dangan nagpuon siyang magsabi sa sainda: “Nauutob na ngunyan an kasuratan na ini na nadangog pa sana nindo.”+

22 Asin sinda gabos nagpuon na magkomento nin marahay-rahay na mga bagay manungod sa saiya, saka napangalas sinda sa kawili-wiling mga tataramon na nagluluwas sa saiyang nguso,+ asin sinasabi ninda: “Bakong aki ini ni Jose?”+ 23 Sinabi niya sa sainda: “Siguradong ipapanungod nindo sa sako an kasabihan na ini, ‘Doktor, bulunga an saimong sadiri. Gibuha man digdi sa sadiri mong lugar an mga bagay na nadangog ming ginibo mo sa Capernaum.’”+ 24 Kaya sinabi niya: “Sinisigurado ko sa saindo na daing propeta na inaako sa sadiri niyang banwa.+ 25 Halimbawa, ini an totoo: Dakul an babaying balo sa Israel kaidtong panahon ni Elias kan dai nag-uuran sa laog nin tulong taon may anom na bulan, asin nagkaigwa nin grabeng tiggutom sa bilog na daga.+ 26 Pero dai isinugo si Elias sa kiisay man sa mga babaying idto, kundi duman sana sa babaying balo sa Zarefta sa daga nin Sidon.+ 27 Siring man, dakul an may leproso sa Israel kaidtong panahon ni Eliseo na propeta; pero mayo ni saro sa sainda an lininig,* kundi si Naaman sana na Siriano.”+ 28 An gabos na nasa sinagoga na nakadangog kan mga bagay na iyan nagkaaranggot nin grabe,+ 29 asin nagtirindog sinda saka tulos-tulos ninda siyang dinara sa luwas kan siyudad, asin nagpasiring sinda sa may ampas kan bukid na namumugtakan kan saindang siyudad, tanganing ihulog siya duman. 30 Pero nag-agi siya sa tahaw ninda asin dagos nang naghali.+

31 Dangan nagbaba siya pasiring sa Capernaum, na sarong siyudad sa Galilea. Asin nagtutukdo siya sa sainda sa aldaw nin Sabbath,+ 32 asin napapangalas sindang marhay sa saiyang paagi nin pagtukdo,+ huli ta nagtataram siya na igwa nin awtoridad. 33 Ngunyan, may sarong lalaki sa sinagoga na igwa nin demonyo, sarong maraot na* espiritu, asin nagkurahaw siya nin makusog:+ 34 “Ah! Anong tuyo mo sa samo, Jesus na Nazareno?+ Nagdigdi ka tanganing laglagon kami? Aram na aram ko kun siisay ka, an Banal na Lingkod nin Diyos.”+ 35 Pero sinaway iyan ni Jesus, na sinasabi: “Pumundo ka, asin lumuwas ka sa saiya.” Kaya pagkatapos na ilampog kan demonyo an lalaki sa atubangan ninda, nagluwas an demonyo sa lalaki na dai ini kinukulgan. 36 Dahil kaini, napangalas sinda gabos asin nagpuon sindang mag-urulay-ulay: “Anong klaseng mga tataramon ini? May awtoridad asin may kapangyarihan niyang pinagbubutan an maraot na mga espiritu,* asin minaruluwas sinda!” 37 Kaya an bareta manungod sa saiya padagos na naglakop sa gabos na lugar sa palibot.

38 Pagkahali niya sa sinagoga, naglaog siya sa harong ni Simon. May halangkaw na kalintura an panugangan na babayi ni Simon, asin nakiulay sinda ki Jesus na tabangan ini.+ 39 Kaya tuminindog siya harani sa nahihigdaan kan babayi asin pinaumayan ini sa saiyang kalintura. Nagbuhat tulos ini asin inasikaso sinda.

40 Pero kan pasulnop na an aldaw, dinarara sa saiya kan mga tawo an mga pag-iriba nindang may manlain-lain na hilang. Pinaumayan niya sinda+ paagi sa pagpatong kan saiyang mga kamot sa kada saro sa sainda. 41 Nagruluwas man hali sa dakul na tawo an mga demonyo, na nagkukururahaw asin nagsasarabi: “Ika an Aki nin Diyos.”+ Pero sinaway niya sinda, asin dai niya sinda tinutugutan na magtaram,+ huli ta aram nindang siya an Cristo.+

42 Alagad, naghali siya kan maagahon asin nagduman sa sarong puwerang lugar.+ Pero hinanap siya kan mga tawo, asin nakaabot sinda sa lugar na dinumanan niya, tapos pinugulan ninda siyang maghali sa lugar ninda. 43 Pero sinabi niya sa sainda: “Dapat ko man na ipahayag sa ibang mga siyudad an maugmang bareta kan Kahadian nin Diyos, huli ta ini an dahilan kaya ako isinugo.”+ 44 Kaya nagpadagos siya sa paghulit sa mga sinagoga kan Judea.

5 Sarong aldaw, mantang nagtutukdo si Jesus kan tataramon nin Diyos sa may danaw nin Genesaret,*+ an mga tawo na nagdadangog sa saiya nagsusurusuan para makarani sa saiya. 2 Asin nakahiling siya nin duwang bangka na nakaduong sa may gilid kan danaw, pero nakabaraba na diyan an mga parasira asin hinuhugasan ninda an saindang mga hikot.+ 3 Nagsakay siya sa saro sa mga bangka, asin pinakiulayan niya si Simon, na kagsadiri kan bangka, na irayo iyan nin dikit sa may baybayon. Dangan tuminukaw siya, asin nagpuon siyang magtukdo sa mga tawo hali sa bangka. 4 Kan matapos siya sa pakikipag-ulay sa mga tawo, sinabi niya ki Simon: “Magduman kita sa hararom, tapos iladlad nindo an saindong mga hikot tanganing makadakop kamo.” 5 Alagad nagsimbag si Simon: “Paratukdo, magdamlag kaming nagpagal asin mayo kaming nadakop,+ pero dahil sa sinabi mo iyan, ilaladlad ko an mga hikot.” 6 Kan gibuhon ninda iyan, dakulon na sira an nadakop ninda. Sa katunayan, nagigisi na an mga hikot ninda.+ 7 Kaya pinaypay ninda an saindang kairiba sa saro pang bangka na magrani sa sainda saka tabangan sinda, asin kan magrani an mga ini pinano ninda an duwang bangka, kaya haros maglubog na an mga iyan. 8 Kan mahiling ini ni Simon Pedro, nagluhod siya ki Jesus, na sinasabi: “Rumayo ka sa sako, Kagurangnan, huli ta makasalan akong tawo.” 9 Ngalason kaya siya saka an kairiba niya sa kadakulan kan nadakop nindang sira, 10 asin iyo man an mga aki ni Zebedeo na si Santiago saka Juan,+ na mga kasosyo ni Simon. Pero sinabi ni Jesus ki Simon: “Dai ka na matakot. Puon ngunyan, mandadakop ka nin mga tawo.”+ 11 Kaya idinuong giraray ninda an mga bangka asin binayaan na an gabos na bagay saka nagsunod sa saiya.+

12 Sa saro pang pagkakataon mantang yaon siya sa saro sa mga siyudad, uya! igwa nin lalaking pano nin leproso! Kan mahiling niya si Jesus, suminubsob siya asin nakimahirak sa saiya: “Kagurangnan, kun gugustuhon mo sana, mapapalinig mo ako.”+ 13 Kaya inunat niya an saiyang kamot, asin dinutan niya siya, na sinasabi: “Gusto ko! Magin malinig ka.” Nawara tulos an saiyang leproso.+ 14 Dangan tinugon niya an lalaki na dai ini ipag-istorya sa kiisay man: “Pero magduman ka asin magpahiling sa saserdote, tapos magdulot ka nin dulot para sa paglinig sa saimo, arog kan ipinagbuot ni Moises,+ bilang patotoo sa sainda.”+ 15 Alagad ta lalo sanang naglalakop an bareta manungod sa saiya, asin dakulon na tawo an nagtitiripon tanganing magdangog asin mapaumayan sa saindang mga hilang.+ 16 Minsan siring, parati siyang nagduduman sa mga puwerang lugar tanganing mamibi.

17 Sa saro sa mga aldaw na idto mantang nagtutukdo siya, may mga Fariseo asin mga paratukdo kan Katugunan, na nag-arabot hali sa lambang baryo kan Galilea saka Judea asin hali sa Jerusalem, na nakaturukaw duman; asin yaon sa saiya an kapangyarihan ni Jehova* na gumibo nin pagpaumay.+ 18 Asin uya! sarong paralisado na nasa tiheras* an pigbuburuligan nin mga lalaki, asin naghahanap sinda nin paagi tanganing mailaog siya asin maibugtak sa atubangan ni Jesus.+ 19 Kan dai ninda siya mailaog dahil sa kadakulan kan tawo, nagsakat sinda sa atop, asin itinunton ninda an tiheras na nahihigdaan niya sa may binaklas na parte kan atop, pasiring sa mismong atubangan ni Jesus. 20 Kan mahiling niya an saindang pagtubod, sinabi niya: “Amigo, pinatawad na an mga kasalan mo.”+ 21 Dangan nagpuon na mag-urulay-ulay an mga eskriba asin an mga Fariseo, na sinasabi: “Siisay ini na nagtataram nin mga paglanghad?* Siisay an puwedeng magpatawad nin mga kasalan apuwera sa Diyos?”+ 22 Pero huling narisa ni Jesus an iniisip ninda, nagsimbag siya sa sainda: “Taano ta may arog kaiyan na mga pangangatanusan sa saindong puso? 23 Arin an mas pasil, an magsabing, ‘Pinatawad na an mga kasalan mo,’ o an magsabing, ‘Buhat asin lakaw’? 24 Pero tanganing maaraman nindo na an Aki nin tawo may awtoridad digdi sa daga na magpatawad nin mga kasalan—” sinabi niya sa tawong paralisado: “Sinasabi ko sa saimo, Magbuhat ka, alsaha an tiheras mo, tapos magpuli ka na sa harong mo.”+ 25 Kaya nagtindog siya sa atubangan ninda, inalsa an dati niyang hinihigdaan, tapos nagpuli na sa harong niya, na pinapamuraway an Diyos. 26 Dangan napangalas an gabos, asin pinunan nindang pamurawayon an Diyos, saka nakamati sinda nin grabeng takot, na sinasabi: “Nakahiling kami ngunyan na aldaw nin pambihirang mga bagay!”

27 Pagkatapos kaini, nagluwas siya asin nahiling niya an sarong parasingil nin buhis na an pangaran Levi na nakatukaw sa opisinang pigbabayadan nin buhis, asin sinabi niya sa saiya: “Madya, magin parasunod taka.”+ 28 Kaya nagtindog si Levi, binayaan an gabos na bagay asin nagsunod sa saiya. 29 Dangan naghanda si Levi sa harong niya nin dakulang bangkete para ki Jesus, asin nagkarakan* kaiba ninda an sarong dakulang grupo nin mga parasingil nin buhis saka iba pa.+ 30 Huli kaini, an mga Fariseo asin an saindang mga eskriba nagpuon na maggurumod-gumod sa saiyang mga disipulo, na sinasabi: “Taano ta nagkakakan asin nag-iinom kamo kaiba kan mga parasingil nin buhis saka mga parakasala?”+ 31 Bilang simbag, sinabi ni Jesus sa sainda: “An mga marahay an salud dai nangangaipo nin doktor, pero an mga may hilang iyo.+ 32 Nag-abot ako tanganing apudon, bako an mga tawong matanos, kundi an mga parakasala tanganing magsulsol sinda.”+

33 Sinabi ninda sa saiya: “An mga disipulo ni Juan parating nag-aayuno saka nagpapahayag nin mga pagngayo-ngayo, asin arog man kaiyan an ginigibo kan mga disipulo kan mga Fariseo, pero an saimong mga disipulo nagkakakan saka nag-iinom.”+ 34 Sinabi ni Jesus sa sainda: “Dai nindo mapapaayuno an mga amigo kan nobyo mantang kaiba ninda an nobyo, bako? 35 Pero maabot an panahon na kukuanon nanggad sa sainda an nobyo;+ dangan mag-aayuno sinda sa mga aldaw na iyan.”+

36 Nagtao man siya nin ilustrasyon sa sainda: “Dai nin siisay man an minatabas sa bagong pang-ibabaw na bado asin itinatagubang iyan sa lumang bado. Kun gigibuhon niya iyan, magigisi kan bagong telang itinagubang an lumang bado asin an itinagubang hali sa bagong bado dai mabagay sa luma.+ 37 Siring man, dai nin siisay man an naglalaag nin bagong arak sa lumang mga lalagan na anit. Kun gigibuhon niya iyan, mabubusi kan bagong arak an mga lalagan na anit asin mauula ini saka mararaot an mga lalagan. 38 Imbes, an bagong arak dapat na ilaag sa bagong mga lalagan na anit. 39 Mayo nin siisay man na pagkatapos mag-inom nin arak na laon an gugustuhon na mag-inom nin bagong arak, huli ta sinasabi niya, ‘Mas masiram an laon.’”

6 Sabbath kaidto kan nag-aagi siya sa kaumahan nin trigo, asin an mga disipulo niya nagrarapgos nin trigo+ saka pinipiri-pisi iyan kan saindang mga kamot tapos kinakakan.+ 2 Kaya an nagkapira sa mga Fariseo nagsabi: “Taano ta ginigibo nindo an ipinagbabawal kan Katugunan pag Sabbath?”+ 3 Pero nagsimbag si Jesus sa sainda: “Dai lamang nindo nabasa an ginibo ni David kan magutom siya saka an mga lalaking kairiba niya?+ 4 Bakong naglaog siya sa harong nin Diyos asin inako niya an mga tinapay na pandulot* saka nagkakan siya asin tinawan niya an mga lalaking kairiba niya, na ipinagbabawal kan Katugunan na kakanon nin siisay man huling para sana idto sa mga saserdote?”+ 5 Dangan sinabi niya sa sainda: “An Aki nin tawo Kagurangnan kan Sabbath.”+

6 Sa saro pang sabbath,+ naglaog siya sa sinagoga asin nagpuon na magtukdo. Asin may sarong lalaki duman na paralisado an tuong kamot.+ 7 Inaabangan ngunyan kan mga eskriba asin kan mga Fariseo si Jesus kun baga mapaumay siya sa aldaw nin Sabbath, tanganing makakua nin ikakaakusar sa saiya. 8 Pero aram niya kun ano an iniisip ninda,+ kaya sinabi niya sa lalaking paralisado an kamot: “Magbuhat ka asin magtindog sa tahaw.” Asin nagbuhat ini saka nagtindog duman. 9 Dangan sinabi ni Jesus sa sainda: “Haputon ko kamo, Pag Sabbath, itinutugot daw kan Katugunan na gumibo nin marahay o gumibo nin maraot, na magligtas nin buhay* o gumadan?”+ 10 Pagkatapos niyang hilingon an gabos na nasa palibot niya, sinabi niya sa lalaki: “Unata an kamot mo.” Ginibo iyan kan lalaki, asin narahay an saiyang kamot. 11 Pero nagkaaranggot sinda nin labi-labi, asin nagpuon sindang mag-urulay-ulay kun ano an puwede nindang gibuhon ki Jesus.

12 Sa saro sa mga aldaw na idto nagduman siya sa bukid tanganing mamibi,+ asin magdamlag siyang namibi sa Diyos.+ 13 Asin kan aga na, inapod niya an saiyang mga disipulo asin nagpili siya sa sainda nin 12, na inapod man niya na mga apostol:+ 14 si Simon, na pinangaranan man niyang Pedro, si Andres na tugang niya, si Santiago, si Juan, si Felipe,+ si Bartolome, 15 si Mateo, si Tomas,+ si Santiago na aki ni Alfeo, si Simon na inaapod na “an maigot,” 16 si Judas na aki ni Santiago, asin si Judas Iscariote, na nagin traydor.

17 Asin nagbaba siya kaiba sinda saka nagtindog sa sarong patag na lugar, asin yaon duman an dakul na disipulo niya. Yaon man duman an dakulon na tawo hali sa bilog na Judea asin Jerusalem saka hali sa baybayon na rehiyon nin Tiro asin Sidon, na nag-arabot tanganing magdangog sa saiya asin mapaumayan sa saindang mga hilang. 18 Naumayan maski an mga pinapasakitan nin maraot na mga espiritu. 19 Asin an gabos na tawo naghihinguwang makaduta* sa saiya, huli ta may kapangyarihan na nagluluwas sa saiya,+ asin nauumayan sinda gabos.

20 Asin naghiling siya sa saiyang mga disipulo asin nagpuon na magsabi:

“Maugma kamong mga dukha, huli ta sa saindo an Kahadian nin Diyos.+

21 “Maugma kamong mga nagugutom ngunyan, huli ta babasugon kamo.+

“Maugma kamong mga nagtatangis ngunyan, huli ta mangisi kamo.+

22 “Maugma kamo pag nauungis sa saindo an mga tawo,+ asin pag isinisikwal ninda kamo+ asin pigtutuya kamo saka rinaraot an pangaran nindo nin dahil sa Aki nin tawo. 23 Mag-ugma kamo sa aldaw na iyan asin maglukso sa kagaya-gayahan, huli ta uya! dakula an saindong balos sa langit, huling iyo man iyan an ginigibo kaidto kan saindang mga apuon sa mga propeta.+

24 “Pero hirak man sa saindo na mayayaman,+ huli ta nakua na nindo an gabos na kaginhawahan na makukua nindo.+

25 “Hirak man sa saindo na mga basog ngunyan, huli ta magugutom kamo.

“Hirak man sa saindo na mga nagngingisi ngunyan, huli ta magmumundo asin magtatangis kamo.+

26 “Hirak man sa saindo pag inuumaw kamo kan gabos na tawo,+ huli ta ini an ginibo kan saindang mga apuon sa mga bakong tunay na propeta.

27 “Alagad sinasabi ko sa saindo na mga nagdadangog: Padagos na kamutan an saindong mga kaiwal, gibuhan nin marahay an mga nauungis sa saindo,+ 28 ipahayag na mawot nindo an ikakarahay kan* mga nagsusumpa sa saindo, ipamibi an mga nag-iinsulto sa saindo.+ 29 Sa saiya na magsapak sa saimo sa sarong pisngi, iatubang mo man an saro mo pang pisngi; asin sa saiya na magkua kan saimong pang-ibabaw na bado, dai mo siya pagpugulan kun kuanon niya pati an saimong pang-irarom na bado.+ 30 Tawan mo an lambang naghahagad sa saimo,+ asin sa saro na magkua kan mga gamit mo, dai mo iyan pagbawion.

31 “Siring man, kun ano an gusto nindong gibuhon sa saindo kan mga tawo, arog man kaiyan an gibuhon nindo sa sainda.+

32 “Kun an mga namumuot sana sa saindo an namumutan nindo, ano an kaumaw-umaw sa saindo? Dawa an mga parakasala namumuot man sa mga namumuot sa sainda.+ 33 Asin kun an mga naggigibo nin marahay sa saindo iyo sana an ginigibuhan nindo nin marahay, ano an kaumaw-umaw sa saindo? Dawa an mga parakasala arog man kaiyan an ginigibo. 34 Siring man, kun an mga inaasahan nindong mabayad sa saindo iyo sana an pinapautang* nindo, ano an kaumaw-umaw sa saindo?+ Dawa an mga parakasala nagpapautang man sa mga parakasala asin nag-aasang ibabalik sa sainda an bilog na kantidad. 35 Imbes, padagos na kamutan an saindong mga kaiwal asin gumibo nin marahay saka magpautang na daing linalauman na ano man na ibabalik sa saindo;+ asin magigin dakula an saindong balos, saka magigin mga aki kamo kan Kahuruhalangkawi, huli ta mabuot siya sa mga dai tataong magpasalamat asin sa mga maraot.+ 36 Padagos kamong magin mahihirakon, kun paanong an saindong Ama mahihirakon.+

37 “Dugang pa, magpundo na kamo sa paghusgar, asin dai nanggad kamo huhusgaran;+ asin magpundo na kamo sa pagkondenar, asin dai nanggad kamo kokondenaron. Padagos na magpatawad,* asin papatawadon* kamo.+ 38 Ugalion an pagtao, asin an mga tawo matao sa saindo.+ Iuula ninda sa katiklupan* kan saindong bado an abundang takad, dinusok, yinugyog, asin nagsusupay. Huli ta an pantakad na ipinantatakad nindo iyo man an ipantatakad ninda sa saindo.”

39 Dangan nagsaysay man siya sa sainda nin ilustrasyon: “An tawong buta dai puwedeng magkabit nin tawong buta, bako daw? Pareho sindang mahuhulog sa kalot, bakong iyo?+ 40 An estudyante* dai nakakalabi sa saiyang maestro, pero an siisay man na lubos na natukduan magigin arog kan saiyang maestro. 41 Kun siring, taano ta pighihiling mo an dagami na nasa mata kan saimong tugang pero dai mo pigmamangno an tabla* diyan sa sadiri mong mata?+ 42 Paano mo masasabi sa saimong tugang, ‘Tugang, halion ko daw an dagami na yaon sa mata mo,’ mantang ika mismo, dai mo nahihiling an tabla sa sadiri mong mata? Parasagin-sagin! Halia nguna an tabla sa sadiri mong mata, dangan mahihiling mo nin malinaw kun paano hahalion an dagami na yaon sa mata kan saimong tugang.

43 “Huli ta daing marahay na kahoy na namumunga nin raot na bunga, asin daing raot na kahoy na namumunga nin marahay na bunga.+ 44 Huli ta an lambang kahoy namimidbid sa bunga kaiyan.+ Halimbawa, an mga tawo dai nakakakua nin mga igos* sa matunok na mga tanom, ni nagguguno man sinda nin mga ubas sa matunok na palungpong. 45 An marahay na tawo nagpapaluwas nin marahay hali sa natipon niyang marahay na mga bagay sa saiyang puso, alagad an maraot na tawo nagpapaluwas nin maraot hali sa natipon niyang maraot na mga bagay; huli ta sa kapanuan kan puso nagtataram an saiyang nguso.+

46 “Kaya taano ta inaapod nindo akong ‘Kagurangnan! Kagurangnan!’ pero dai man nindo ginigibo an mga bagay na sinasabi ko?+ 47 An lambang minadulok sa sako asin nagdadangog sa mga sinasabi ko saka ginigibo iyan, ipapahiling ko sa saindo kun kiisay siya nakakaagid:+ 48 Nakakaagid siya sa sarong tawo na kan magtugdok nin harong nagkalot nin hararom asin ilinatag an pundasyon sa gapo. Dahil kaiyan, kan magbaha, an salog nagragasa sa harong na iyan pero dai iyan nakayang yugyugon, huli ta masarig an pagkatugdok kaiyan.+ 49 Sa ibong na lado, an siisay man na nagdadangog asin mayong ginigibo+ nakakaagid sa sarong tawo na nagtugdok sa daga nin harong na daing pundasyon. An salog nagragasa diyan, tapos narumpag tulos iyan, asin grabe an pagkagaba kan harong na iyan.”

7 Kan matapos niya na an mga sasabihon niya sa mga tawo, naglaog siya sa Capernaum. 2 Sarong uripon kan sarong opisyal nin hukbo an may grabeng hilang asin madali nang magadan.+ Namumutan kan opisyal na ini an saiyang uripon. 3 Kan mabaretaan kan opisyal an manungod ki Jesus, pinaduman niya ki Jesus an nagkapirang kamagurangan kan mga Judio tanganing pakiulayan ini na magpasiring sa saiya asin paumayan an uripon niya. 4 Nagduman sinda ki Jesus asin nagpuon na makimahirak sa saiya, na sinasabi: “Maninigo siya na gibuhan mo kan pabor na ini, 5 dahil namumutan niya an satuyang nasyon asin siya an nagpatugdok kan samong sinagoga.” 6 Kaya nag-iba si Jesus sa sainda. Pero kan harani na siya sa harong, an opisyal nin hukbo may isinugo nang mga amigo tanganing sabihon sa saiya: “Ginoo, dai mo na pag-abalahon an sadiri mo. Bako kaya akong maninigo na padaguson ka sa harong ko.+ 7 Iyan an dahilan kaya inisip kong bako man akong maninigo na magdiyan sa saimo. Pero sabihon mo an tataramon, asin paumayan mo man lugod an suruguon ko. 8 Huli ta ako man, dawa may nakakasakop sa sako, may mga suldados man akong nasasakupan, asin pag sinabi ko sa sarong ini, ‘Magduman ka!’ minaduman siya, asin sa saro pa, ‘Magdigdi ka!’ minadigdi siya, asin sa uripon ko, ‘Gibuha ini!’ ginigibo niya iyan.” 9 Kan madangog ni Jesus an mga bagay na iyan, napangalas siya sa saiya, asin uminatubang siya sa mga tawong nagsusunod sa saiya asin sinabi niya: “Sasabihon ko sa saindo, maski sa Israel dai pa akong nahiling na arog kaiyan kadakulang pagtubod.”+ 10 Asin kan magbalik sa harong an mga isinugo, naabutan nindang rahay na an uripon.+

11 Dai nahaloy pakalihis kaini, nagbaklay siya pasiring sa siyudad na inaapod na Nain, asin kaiba niyang nagbabaklay an saiyang mga disipulo saka an sarong dakulang grupo nin mga tawo. 12 Kan harani na siya sa trangkahan kan siyudad, uya! igwa nin gadan na lalaki na pigbuburuligan paluwas, an kasaro-saruing* aking lalaki kan sarong babaying balo.+ Kaiba man kan babayi an dakul na tawo hali sa siyudad. 13 Kan mahiling kan Kagurangnan an babayi, nahirak siyang marhay sa saiya,+ asin sinabi niya sa saiya: “Magpundo ka na sa paghibi.”+ 14 Dangan nagrani siya asin dinutan an tiheras kan gadan, asin nagpundo an mga nagbuburulig. Tapos sinabi niya: “Lalaki,* sinasabi ko sa saimo, magbangon ka!”+ 15 Asin an gadan na lalaki nagbangon saka nagpuon na magtaram, asin itinao siya ni Jesus sa saiyang ina.+ 16 Gabos sinda pinangibabawan nin takot, asin pinunan nindang pamurawayon an Diyos, na sinasabi: “Sarong makapangyarihan na propeta an nag-abot sa satuya,”+ asin, “Tinawan nin atensiyon nin Diyos an saiyang banwaan.”+ 17 Asin an baretang ini manungod sa saiya luminakop sa bilog na Judea asin sa gabos na lugar sa palibot.

18 An gabos na bagay na ini ibinareta ki Juan kan mga disipulo niya.+ 19 Kaya ipinaapod ni Juan an duwa sa mga disipulo niya asin isinugo sinda sa Kagurangnan tanganing maghapot: “Ika an Saro na Maabot,+ o may hahalaton kaming iba?” 20 Pag-abot ninda duman sa saiya, nagsabi sinda: “Isinugo kami ni Juan Bautista* sa saimo tanganing maghapot, ‘Ika an Saro na Maabot, o may hahalaton kaming iba?’” 21 Kan oras na iyan, pinaumayan niya an dakul na tawong may mga kamatian,+ may grabeng mga hilang, saka may sanib na maraot na mga espiritu, asin pinaumayan niya an dakul na tawong buta kaya nakahiling an mga ini. 22 Bilang simbag, sinabi niya sa sainda: “Bumalik kamo ki Juan tapos ibareta nindo sa saiya an mga nahiling saka nadangog nindo: An mga buta nakakahiling na,+ an mga pilay nagraralakaw, an mga may leproso nagigin malinig, an mga bungog nakakadangog,+ an mga gadan ibinabangon, saka an mga dukha pinapahayagan kan maugmang bareta.+ 23 Maugma an mayong nahihiling na dahilan na magduda* sa sako.”+

24 Kan makahali na an mga mensahero ni Juan, nagpuon si Jesus na magtaram sa mga tawo manungod ki Juan: “Ano an dinuman nindo sa kaawagan tanganing hilingon? Sarong tambo* na pigpapalid-palid kan duros?+ 25 Kun siring, ano an dinuman nindo tanganing hilingon? Sarong tawo na nakasulot nin malumhok na mga bado?*+ An mga nakasulot baga nin eleganteng bado asin namumuhay sa luho yaon sa mga harong nin mga hadi. 26 Kaya, ano man nanggad an dinuman nindo tanganing hilingon? Sarong propeta? Iyo, asin sinasabi ko sa saindo, siya labi pang marhay kisa sa sarong propeta.+ 27 Siya ining pinapanungdan kan isinurat: ‘Uya! Isinusugo ko an sakuyang mensahero sa inutan mo,* na maandam kan saimong dalan sa inutan mo.’+ 28 Sinasabi ko sa saindo, sa mga ipinangaki nin mga babayi dai nin siisay man na nakakalabi ki Juan, pero an sarong mas hababa duman sa Kahadian nin Diyos nakakalabi sa saiya.”+ 29 (Kan madangog idto kan gabos na tawo asin kan mga parasingil nin buhis, ipinahayag ninda na matanos an Diyos, huli ta nabawtismuhan sinda kan bawtismong ihinulit ni Juan.+ 30 Pero binaliwala kan mga Fariseo saka kan mga eksperto sa Katugunan an sadol* sa sainda nin Diyos,+ dahil dai man niya sinda nabawtismuhan.)

31 “Kun siring, kiisay ko ikukumparar an mga tawo sa henerasyon na ini, asin kiisay sinda nakakaagid?+ 32 Garo sinda mga aking nagtuturukaw sa saudan asin nagkikinurahawan, na nagsasabi: ‘Tinugtugan mi kamo kan plawta, pero dai kamo nagbarayle; nagtarangis kami, pero dai kamo naghiribi.’ 33 Kaagid kaiyan, nag-abot si Juan Bautista na dai nagkakakan nin tinapay saka dai nag-iinom nin arak,+ pero an sabi nindo: ‘Igwa siya nin demonyo.’ 34 An Aki nin tawo nag-abot na nagkakakan saka nag-iinom, pero an sabi nindo: ‘Hilinga! Sarong tawong pasluon* saka makiarak, amigo nin mga parasingil nin buhis saka mga parakasala!’+ 35 Minsan siring, an kadunungan napapatunayan na matanos* paagi sa mga resulta* kaiyan.”+

36 Ngunyan an saro sa mga Fariseo pigpaparaimbitaran siyang magkakan kaiba niya. Kaya naglaog siya sa harong kan Fariseo asin nagtukaw* sa may lamesa. 37 Asin uya! sarong babayi na bistado sa siyudad bilang parakasala an nakaisi na nagkakakan siya* sa harong kan Fariseo, asin nagdara an babayi nin lalagan na alabastro na may laog na pahamot na lana.+ 38 Nagduman siya sa likod ni Jesus sa may pamitisan kaini, saka naghibi siya asin nabasa kan saiyang mga luha an mga bitis ni Jesus, asin pinunasan niya iyan kan saiyang buhok. Hinadukan man kan babayi an mga bitis niya asin binubuan iyan kan pahamot na lana. 39 Kan mahiling ini kan Fariseo na nag-imbitar sa saiya, sinabi kaini sa saiyang sadiri: “Kun talagang propeta an lalaking ini, dapat aram niya kun siisay saka kun anong klaseng babayi ining nagduduta* sa saiya, na saro siyang parakasala.”+ 40 Dahil aram ni Jesus an nasa buot kan Fariseo, sinabi ni Jesus sa saiya: “Simon, may sasabihon ako sa saimo.” Nagsabi ini: “Paratukdo, ano idto?”

41 “Duwang tawo an may utang sa sarong nagpapautang; an saro may utang na 500 na denario,* pero an saro 50. 42 Kan mayo sindang ano man na ikakabayad sa saiya, pareho niya sindang pinatawad nin lubos. Kun siring, siisay sa sainda an urog na mamumuot sa saiya?” 43 Nagsimbag si Simon: “Sa hiling ko, idtong pinatawad niya nin mas dakula.” Sinabi niya sa saiya: “Tama an simbag mo.” 44 Dangan nagkiling si Jesus sa babayi asin sinabi niya ki Simon: “Nahihiling mo an babaying ini? Naglaog ako sa harong mo; dai mo ako tinawan nin tubig para sa mga bitis ko. Alagad binasa kan babaying ini kan saiyang luha an mga bitis ko asin pinunasan iyan kan saiyang buhok. 45 Dai mo ako hinadukan, pero an babaying ini, puon kan oras na maglaog ako, dai nagpundo sa kakahadok sa mga bitis ko. 46 Dai ka nagbubo nin lana sa sakuyang payo, pero an babaying ini nagbubo nin pahamot na lana sa mga bitis ko. 47 Huli kaini, sinasabi ko sa saimo, an mga kasalan niya, maski ngani kadakul,* pinatawad na,+ huli ta nagpahiling siya nin dakulang pagkamuot. Alagad an pinatawad nin dikit, nagpapahiling nin dikit na pagkamuot.” 48 Dangan sinabi niya sa babayi: “Pinatawad na an mga kasalan mo.”+ 49 An mga nakatukaw sa may lamesa na kairiba niya nagpuon na mag-urulay-ulay: “Siisay an tawong ini na pati pagpatawad nin mga kasalan ginigibo?”+ 50 Pero sinabi niya sa babayi: “Ilinigtas ka kan pagtubod mo;+ magpuli ka nang may katuninungan.”

8 Dai nahaloy pakalihis kaiyan, naglibot siya sa mga siyudad asin sa mga baryo, na naghuhulit saka nagpapahayag kan maugmang bareta kan Kahadian nin Diyos.+ Asin kaibanan niya an Dose, 2 pati na an nagkapirang babayi na napatalingkas sa maraot na mga espiritu asin pinaumayan sa mga hilang: si Maria na inaapod na Magdalena, na sa saiya may pitong demonyong nagluwas; 3 si Joana+ na agom ni Cuza, an katiwala ni Herodes; si Susana; asin dakul na iba pang babayi, na ginagamit an saindang mga pagsadiri sa pagtabang sa sainda.+

4 Ngunyan kan magkatiripon an sarong dakulang grupo nin mga tawo pati na an mga nag-iriba sa saiya hali sa mga siyudad, nagsaysay siya nin ilustrasyon:+ 5 “May sarong parasabwag na nagluwas tanganing magsabwag kan saiyang banhi. Mantang nagsasabwag siya, an nagkapira sa mga iyan napaduman sa gilid kan dalan saka nagkaturumakan, asin tinuruka iyan kan mga gamgam* sa langit.+ 6 An nagkapira napaduman sa ibabaw kan gapo, asin pagkatapos magturubo, nagkaruluyos iyan huli ta dai iyan nin nasusupsop na tubig.+ 7 An iba napaduman sa may matunok na mga tanom, asin an mga tanom na ini nagturubo kasabay kan banhi asin pinuot an mga iyan.+ 8 Pero an iba napaduman sa marahay na daga, asin pagkatapos na magtubo, an mga iyan namunga nin 100 na doble.”+ Pagkasabi niya kan mga bagay na ini, nagtaram siya sa makusog na boses: “An may talinga magdangog.”+

9 Pero an mga disipulo niya naghapot sa saiya kun ano an kahulugan kan ilustrasyon na ini.+ 10 Sinabi niya: “Itinatao sa saindo an pakasabot sa mga sagradong hilom* kan Kahadian nin Diyos, alagad sa iba ipinapaagi iyan sa mga ilustrasyon+ tanganing maski maghiling sinda, magin daing saysay an paghiling ninda, asin maski magdangog sinda, dai ninda masabutan.+ 11 Ini an kahulugan kan ilustrasyon: An banhi iyo an tataramon nin Diyos.+ 12 Idtong mga nasa gilid kan dalan iyo an mga nakakadangog kan tataramon, dangan minaabot an Diyablo asin kinukua an tataramon sa saindang puso tanganing sinda dai magtubod saka dai maligtas.+ 13 Idtong mga nasa ibabaw kan gapo iyo an mga maugmang minaako kan tataramon pagkadangog ninda kaiyan, pero an mga ini dai nin gamot. Nagtutubod sinda nin halipot na panahon, alagad sa panahon nin pagbalo, minapundo sinda.+ 14 Kun manungod sa mga nakasabwag sa may matunok na mga tanom, an mga ini an nakakadangog kan tataramon, pero huling nairarayo an atensiyon dahil sa mga kahaditan, kayamanan,+ saka mga kaugmahan sa buhay na ini,+ biyo sindang napupuot asin dai lamang nakakapagtao nin marahay na bunga.+ 15 Kun manungod sa mga nasa marahay na daga, ini an mga may sinsero asin marahay na puso,+ asin pagkadangog kan tataramon, pinapangaptan ninda iyan asin namumunga sinda na may pakatagal.+

16 “Dai nin siisay man an pagkatapos magpalaad nin lampara tinatakluban iyan nin mangko o ibinubugtak iyan sa irarom nin higdaan, kundi ibinubugtak niya iyan sa patungan nin lampara tanganing mahiling kan nagraralaog an liwanag.+ 17 Huli ta mayong nakatagong bagay na dai mahihiling, asin mayong bagay na maingat na isinesekreto an dai nanggad maaaraman asin dai mahahayag.+ 18 Kaya, tawan nindo nin atensiyon kun paano kamo nagdadangog, huli ta an siisay man na igwa tatawan nin dakul pa,+ pero an siisay man na mayo, maski an pig-iisip niyang yaon sa saiya kukuanon pa sa saiya.”+

19 Nagduman sa saiya ngunyan an saiyang ina saka mga tugang na lalaki,+ pero dai sinda makarani sa saiya huli ta dakul an tawo.+ 20 Kaya igwang nagsabi sa saiya: “Nakatindog sa luwas an saimong ina saka mga tugang, gusto kang mahiling.” 21 Bilang simbag, sinabi niya sa sainda: “An sakuyang ina asin mga tugang iyo ining mga nagdadangog kan tataramon nin Diyos asin nag-uutob kaiyan.”+

22 Sarong aldaw, siya saka an mga disipulo niya nagsakay sa sarong bangka, asin sinabi niya sa sainda: “Magbalyo kita duman sa ibong kan danaw.” Kaya naglayag sinda.+ 23 Pero mantang naglalayag sinda, napaturog siya. Asin sarong makusog na alipuros an buminaba sa danaw, asin an saindang bangka nagpuon na mapano nin tubig saka mameligro.+ 24 Kaya nagrani sinda sa saiya asin pinukaw siya, na sinasabi: “Paratukdo, Paratukdo, magagadan na kita!” Huli kaiyan, nagbuhat siya asin sinaway an duros saka an pag-alimbukay kan tubig, asin kuminulpa an mga iyan, saka kuminalma an palibot.+ 25 Dangan sinabi niya sa sainda: “Hain an saindong pagtubod?” Pero pinangibabawan sinda nin takot asin napangalas na marhay, na nagsasarabi sa lambang saro: “Siisay man nanggad ini? Huli ta pinagbubutan niya pati an duros saka an tubig, asin nagsusunod sinda sa saiya.”+

26 Asin nagduong sinda sa baybayon sa rehiyon kan mga Geraseno,+ na nasa kamping kahampang kan Galilea. 27 Pagbaba ni Jesus sa baybayon, sinabat siya nin sarong lalaking sinasaniban nin demonyo. Hali sa kaharaning siyudad an lalaki saka halawig na panahon nang daing sulot na bado, asin nagpipirmi siya, bako sa harong, kundi sa sementeryo.*+ 28 Pagkahiling ki Jesus, nagkurahaw ini asin nagluhod sa atubangan niya, asin nagsabi sa makusog na boses: “Anong tuyo mo, Jesus, Aki kan Kahuruhalangkawing Diyos? Nakikimahirak ako sa saimo, dai mo ako pagpasakitan.”+ 29 (Pinagbubutan kaya ni Jesus an maraot na espiritu na magluwas sa lalaki, na dakul na beses nang sinasaniban* kaiyan.+ Pauruutro siyang kinakadenahan sa kamot saka bitis, asin pirmi siyang binabantayan, pero pinapatod niya an mga kadena saka dinadara siya kan demonyo pasiring sa mga puwerang lugar.) 30 Hinapot siya ni Jesus: “Ano an pangaran mo?” Sinabi niya: “Lehiyon,”* huli ta dakul na demonyo an naglaog sa saiya. 31 Asin sige sindang pakimahirak sa saiya na dai niya sinda pagbutan na magduman sa kairaruman.*+ 32 Igwa duman sa bukid nin dakul na urig+ na nagsasarabsab, kaya nakimahirak sinda sa saiya na tugutan sindang maglaog sa mga urig, asin tinugutan niya sinda.+ 33 Kaya an mga demonyo nagruluwas sa lalaki dangan nagralaog sa mga urig, asin nagdaralagan an mga urig pasiring sa ampas tapos nagkahurulog sa danaw asin nagkaralamos. 34 Pero kan mahiling kan mga nag-aataman kan mga urig an nangyari, nagdurulag sinda asin ipinamareta iyan sa siyudad saka sa mga lugar sa palibot.

35 Dangan nagruluwas an mga tawo tanganing hilingon kun ano an nangyari. Nagduruman sinda ki Jesus asin nahiling ninda an lalaking dating sinasaniban nin mga demonyo. Nakabado na ini asin tultol na an isip saka nakatukaw sa may pamitisan ni Jesus, asin nagkatarakot sinda. 36 An mga nakahiling kaiyan nag-istorya sa sainda kun paano narahay an lalaking dating sinasaniban nin demonyo. 37 Asin dakulon na tawo hali sa nakapalibot na rehiyon kan mga Geraseno an nakiulay ki Jesus na maghali siya sa lugar ninda, huli ta pinangibabawan sinda nin grabeng takot. Dangan nagsakay siya sa bangka tanganing maghali. 38 Alagad, an lalaking dating sinasaniban nin mga demonyo nagparapakimahirak ki Jesus na tugutan siyang padagos na mag-iba sa saiya, pero isinubol niya an lalaki, na sinasabi:+ 39 “Magpuli ka na, asin padagos mong ipamareta an ginibo nin Diyos para sa saimo.” Kaya naghali siya, na ibinabalangibog sa bilog na siyudad an ginibo ni Jesus para sa saiya.

40 Pagbalik ni Jesus, mabuot siyang inako kan mga tawo, huli ta inaasahan ninda gabos na maabot siya.+ 41 Alagad uya! nag-abot an sarong lalaki na an pangaran Jairo; an lalaking ini namamayo sa sinagoga. Asin suminubsob ini sa may pamitisan ni Jesus saka nagpuon na makimahirak sa saiya na magduman siya sa harong kaini,+ 42 huli ta an kasaro-saruing* aking babayi kaini, na mga 12 anyos, magagadan na.

Mantang paduman si Jesus, nagsusurûsô sa saiya an mga tawo. 43 Igwa ngunyan nin babayi na 12 taon nang pigdudugo,+ asin dai siya nabubulong nin siisay man.+ 44 Nagrani ini sa likudan niya saka dinutan an gayad kan saiyang pang-ibabaw na bado,+ asin napundo tulos an pagdugo. 45 Kaya sinabi ni Jesus: “Siisay an nagduta* sa sako?” Kan gabos sinda nagninigar, nagsabi si Pedro: “Paratukdo, pinapalibutan ka asin pigsusurûsô kan mga tawo.”+ 46 Pero sinabi ni Jesus: “May nagduta sa sakuya, ta aram kong may kapangyarihan+ na nagluwas sa sako.” 47 Kan mahiling kan babayi na nariparo palan siya, nagtatakig siyang nagdulok asin nagluhod sa atubangan ni Jesus, tapos sinabi niya sa gabos na tawo kun taano ta dinutan niya si Jesus asin kun paano siya naumayan tulos. 48 Pero sinabi niya sa babayi: “Aki ko,* pinarahay ka kan saimong pagtubod. Magpuli ka nang may katuninungan.”+

49 Mantang nagtataram pa siya, uminabot an sarong mensahero kan namamayo sa sinagoga, na nagsasabi: “Gadan na po an aki mo; dai mo na pag-abalahon pa an Paratukdo.”+ 50 Pagkadangog kaini, sinimbag siya ni Jesus: “Dai ka matakot, magtubod ka sana, asin mabubuhay* siya.”+ 51 Kan makaabot siya sa harong, dai niya tinugutan an siisay man na maglaog kaiba niya apuwera ki Pedro, ki Juan, ki Santiago, asin sa ama saka ina kan daragita. 52 Pero an mga tawo gabos naghihiribi, asin pigtuturubtob ninda an saindang daghan sa kamunduan dahil sa daragita. Kaya sinabi niya: “Magpundo na kamo sa paghibi,+ ta dai man siya nagadan. Nagtuturog lang siya.”+ 53 Huli kaini, mapagtuya ninda siyang pigngirisihan, dahil aram nindang gadan na an daragita. 54 Alagad kinaputan niya ini sa kamot asin inapod: “Nene, magbangon ka!”+ 55 Asin buminalik an espiritu*+ kan daragita, saka nagbuhat tulos ini,+ asin sinabi ni Jesus na tawan ini nin makakakan. 56 An mga magurang kan daragita haros mawara sa sadiri sa kaugmahan, pero tinugon sinda ni Jesus na dai ipag-istorya sa kiisay man an nangyari.+

9 Dangan tinipon niya an Dose saka tinawan sinda nin kapangyarihan asin awtoridad sa gabos na demonyo+ saka magpaumay nin mga hilang.+ 2 Asin isinugo niya sinda na ihulit an Kahadian nin Diyos saka magpaumay, 3 asin sinabi niya sa sainda: “Dai kamo magdara nin ano man sa saindong pagbaklay, maski sugkod o lalagan nin kakanon o tinapay o kuwarta;* dai man kamo magdara nin reserbang bado.*+ 4 Imbes, sain man na lugar na padaguson kamo sa harong, magdanay kamo sa harong na iyan sagkod na maghali kamo sa lugar na iyan.+ 5 Asin sain man na lugar na dai kamo akuon kan mga tawo, sa paghali nindo sa siyudad na iyan, pagpagon nindo an alpog sa saindong mga bitis bilang patotoo laban sa sainda.”+ 6 Dangan sa pagpuon ninda, nagpasiring sinda sa mga baryo sa bilog na teritoryo, na nagpapahayag kan maugmang bareta saka nagpapaumay sain man na lugar.+

7 Nabaretaan ngunyan ni Herodes* na tagapamahala kan distrito* an manungod sa gabos na nangyayari, asin grabe an saiyang pagkaribong huli ta may mga nagsasabi na ibinangon si Juan hali sa mga gadan,+ 8 pero an iba nagsasabi na nagtunga si Elias, asin an iba pa nagsasabi na saro sa mga propeta kan suanoy an nabuhay.+ 9 Sinabi ni Herodes: “Pinugutan ko si Juan.+ Kaya siisay ining nababaretaan kong naggigibo kan mga bagay na ini?” Kaya gusto nanggad niya siyang mahiling.+

10 Pagbalik kan mga apostol, inistorya ninda ki Jesus an gabos nindang ginibo.+ Dangan iiniba niya an mga apostol asin nagpasiring sa siyudad na inaapod na Betsaida na sinda-sinda sana.+ 11 Pero kan maaraman iyan kan mga tawo, nagsurunod sinda sa saiya. Asin mabuot niya sindang inako, saka ipinakipag-ulay niya sa sainda an manungod sa Kahadian nin Diyos, asin pinaumayan niya an mga nangangaipo nin pagpaumay.+ 12 Dangan kan hapon nang marhay, nagdulok an Dose asin nagsabi sa saiya: “Isubol mo an mga tawo, tanganing magduman sinda sa mga baryo sa palibot para makahanap nin dagusan asin kakanon, huli ta yaon kita digdi sa puwerang lugar.”+ 13 Alagad sinabi niya sa sainda: “Tawan nindo sinda nin makakakan.”+ Sinabi ninda: “An yaon sana digdi limang tinapay saka duwang sira, apuwera na lang kun kami mismo maghali saka magbakal nin kakanon para sa gabos na tawong ini.” 14 Sa katunayan, igwa duman nin mga 5,000 na lalaki. Pero sinabi niya sa saiyang mga disipulo: “Patukawon nindo sinda nin grupo-grupo, mga 50 kada grupo.” 15 Ginibo ninda iyan, asin nagturukaw an gabos. 16 Kinua niya ngunyan an limang tinapay saka an duwang sira, asin nagtangad siya sa langit saka pinamibian* niya iyan. Dangan binaranga niya an mga iyan saka itinao sa mga disipulo tanganing ipanao sa mga tawo. 17 Kaya gabos sinda nagkarakan saka nagkabarasog, asin tinipon ninda an mga dai naubos, bali 12 basket nin mga tada-tada.+

18 Paghaloy-haloy, mantang solo siyang namimibi, an mga disipulo nagdulok sa saiya, asin hinapot niya sinda, na sinasabi: “Ano an sinasabi kan mga tawo? Siisay daa ako?”+ 19 Nagsimbag sinda: “Si Juan Bautista, pero sabi man kan iba, si Elias daa, tapos sabi kan iba pa, saro sa mga propeta kan suanoy an nabuhay.”+ 20 Dangan sinabi niya sa sainda: “Pero para sa saindo, siisay ako?” Nagsimbag si Pedro: “An Cristo nin Diyos.”+ 21 Dangan sa seryosong pakikipag-ulay sa sainda, tinugon niya sinda na dai ini pagsabihon sa kiisay man,+ 22 alagad sinabi niya: “An Aki nin tawo kaipuhan na mag-agi nin dakul na pagsakit asin isikwal kan kamagurangan asin kan mga panginot na saserdote saka kan mga eskriba dangan gadanon,+ asin sa ikatulong aldaw ibangon.”+

23 Pagkatapos, sinabi niya sa gabos: “Kun an siisay man gustong magsunod sa sako, talikdan* niya an saiyang sadiri+ saka pasanon an saiyang hariging pasakitan* aroaldaw asin padagos siyang sumunod sa sako.+ 24 Huli ta an siisay man na gustong magligtas kan saiyang buhay* mawawaran kaiyan, pero an siisay man na mawaran kan saiyang buhay* alang-alang sa sako iyo an makakapagligtas kaiyan.+ 25 Ano man nanggad an makukuang pakinabang nin sarong tawo kun makamtan niya an bilog na kinaban pero mawaran siya kan saiyang buhay o mapahamak siya?+ 26 Huli ta an siisay man na ikasupog ako saka an sakuyang mga tataramon, an tawong iyan ikakasupog kan Aki nin tawo pag nag-abot na ini sa saiyang kamurawayan asin sa kamurawayan kan Ama saka kan banal na mga anghel.+ 27 Pero sinisigurado ko sa saindo na an nagkapira sa mga yaon digding nakatindog dai nanggad magagadan sagkod na dai nguna ninda mahiling an Kahadian nin Diyos.”+

28 Sa katunayan, mga walong aldaw pagkasabi niya kan mga tataramon na ini, iiniba niya si Pedro, Juan, saka Santiago asin nagtukad sa bukid tanganing mamibi.+ 29 Asin mantang namimibi siya, nabago an itsura kan saiyang lalawgon* asin an saiyang bado nagkinang sa kaputian. 30 Asin uya! duwang lalaki an nakikipag-ulay sa saiya, si Moises saka si Elias. 31 An mga ini nahiling na may mamuraway na itsura asin nagpuon na magtaram manungod sa paghali niya, na madali nang mautob duman sa Jerusalem.+ 32 Napaturog na si Pedro asin an kairiba niya, pero kan mapagmata sinda, nahiling ninda an saiyang kamurawayan+ asin an duwang lalaking nakatindog na kaiba niya. 33 Asin kan pahali na an duwang lalaki ki Jesus, sinabi ni Pedro sa saiya: “Paratukdo, marahay na yaon kami digdi. Kaya tugutan mo kaming magpatindog nin tulong tolda, saro para sa saimo, saro para ki Moises, asin saro para ki Elias.” Dai niya aram an sinasabi niya. 34 Pero mantang sinasabi niya iyan, nagkaigwa nin panganuron asin naglindong iyan sa sainda. Kan natatahuban na sinda kan panganuron, nagkatarakot sinda. 35 Dangan sarong boses+ an nadangog hali sa panganuron, na nagsasabi: “Ini an sakuyang Aki, an saro na pinili.+ Magdangog kamo sa saiya.”+ 36 Mantang nadadangog ninda an boses, nahiling nindang solo na si Jesus. Pero nagtuninong sana sinda, asin dai ninda inistorya sa kiisay man kan panahon na idto an mga nahiling ninda.+

37 Kan sunod na aldaw pagbaba ninda hali sa bukid, dakul na tawo an nagsabat sa saiya.+ 38 Asin uya! sarong lalaki sa sainda an nagkurahaw, na nagsasabi: “Paratukdo, nakikimahirak ako sa saimo na hilingon mo an aki kong lalaki, ta solo-solo siyang aki ko.+ 39 Sinasaniban siya nin sarong espiritu, saka bigla na sana siyang nagkukurahaw, asin pinapakiray-kisay siya kaiyan na nagsasabo an nguso, asin maski kinulgan na kaiyan an aki dai iyan basta-basta nagluluwas sa saiya. 40 Nakimahirak ako sa mga disipulo mo na palayason iyan, pero dai ninda kaya.” 41 Bilang simbag, sinabi ni Jesus: “O daing pagtubod asin makasalan na henerasyon,+ sagkod nuarin ako kaipuhan na magdanay na kaibanan nindo asin magpasensiya sa saindo? Daraha digdi an saimong aki.”+ 42 Alagad maski kan parani na an aki, ilinampog siya kan demonyo asin pinakiray-kisay nin grabe. Pero sinaway ni Jesus an maraot na espiritu saka pinaumayan an aki asin itinao siya sa saiyang ama. 43 Asin gabos sinda napangalas na marhay sa kahanga-hangang kapangyarihan nin Diyos.

Mantang sinda gabos napapangalas sa gabos na bagay na ginigibo niya, sinabi niya sa saiyang mga disipulo: 44 “Magdangog kamong marhay asin tandaan nindo an mga tataramon na ini, huli ta an Aki nin tawo tatrayduron asin itatao sa kamot kan mga tawo.”+ 45 Pero dai ninda nasabutan an sinabi niya. Sa katunayan, itinago iyan sa sainda tanganing dai ninda iyan maintindihan, asin natatakot sindang maghapot sa saiya manungod sa sinabi niyang iyan.

46 Dangan nagdiriskusyunan sinda manungod sa kun siisay sa sainda an pinakaurog.+ 47 Huling aram ni Jesus kun ano an nasa puso ninda, nagkua siya nin sadit na aki, pinatindog ini sa kataid niya, 48 asin sinabi niya sa sainda: “An siisay man na minaako sa sadit na aking ini sa ngaran ko minaako man sa sako; asin an siisay man na minaako sa sako minaako man sa Saiya na nagsugo sa sako.+ Huli ta an saro na minagawing pinakahababa sa saindo iyo an nakakaurog.”+

49 Nagsabi si Juan: “Paratukdo, may nahiling kaming sarong tawo na nagpapalayas nin mga demonyo paagi sa paggamit kan pangaran mo, asin pinurbaran ming pugulan siya, dahil bako ta siyang kaiba.”+ 50 Pero sinabi ni Jesus sa saiya: “Dai nindo siya pagpugulan, huli ta an siisay man na bakong tumang sa saindo kampi sa saindo.”

51 Mantang nagdadangadang na an panahon* na dadarahon na si Jesus sa langit,+ desidido nanggad siyang magduman sa Jerusalem. 52 Kaya nagsugo siya nin mga mensahero na mainot sa saiya. Asin naghali sinda tapos naglaog sa sarong baryo nin mga Samaritano tanganing andamon an mga bagay-bagay para sa pag-abot niya. 53 Pero dai ninda siya inako,+ huli ta desidido siyang* magduman sa Jerusalem. 54 Kan mahiling ini kan mga disipulong si Santiago asin Juan,+ nagsabi sinda: “Kagurangnan, gusto mong magpababa kami nin kalayo hali sa langit tanganing tumtumon sinda?”+ 55 Alagad inatubang niya sinda asin sinaway. 56 Kaya nagduman sinda sa ibang baryo.

57 Mantang naglalakaw sinda sa dalan, may nagsabi sa saiya: “Masunod ako sa saimo sain ka man magduman.” 58 Pero sinabi ni Jesus sa saiya: “An mga layas na ayam na sora* may mga lungib asin an mga gamgam sa langit may mga salagan,* pero an Aki nin tawo mayo lamang nin mahigdaan.”+ 59 Dangan sinabi niya sa saro pa: “Madya, magin parasunod taka.” Nagsabi an lalaki: “Kagurangnan, tuguti nguna akong magpuli asin ilubong an sakuyang ama.”+ 60 Alagad sinabi niya sa saiya: “Pabayaing an mga gadan+ an maglubong kan saindang mga gadan, pero ika, ipahayag mo an Kahadian nin Diyos sa gabos na lugar.”+ 61 Asin igwa pang saro na nagsabi: “Masunod ako sa saimo, Kagurangnan, pero tuguti nguna akong magpaaram sa mga kairiba ko sa harong.” 62 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Mayong tawong nag-aarado tapos naghihiling sa mga bagay sa likudan+ an maninigo sa Kahadian nin Diyos.”+

10 Pagkatapos kan mga bagay na ini, nagpili an Kagurangnan nin 70 iba pa asin isinugo sinda na manduwa-duwa+ saka pinainot sinda sa lambang siyudad asin lugar na dudumanan niya. 2 Dangan sinabi niya sa sainda: “Tunay nanggad na dakulon an aanihon, pero dikit an paraani. Kaya makimahirak kamo sa Kagurangnan kan pag-ani na magsugo nin mga trabahador sa saiyang pagpaani.+ 3 Magduman kamo! Uya! Isinusugo ko kamo siring sa mga kordero sa tahaw nin mga lobo.+ 4 Dai kamo magdara nin lalagan nin kuwarta o lalagan nin kakanon o sandalyas,+ asin dai kamo magpundo tanganing mangumusta sa kiisay man sa dalan.* 5 Sain man na lugar na padaguson kamo sa harong, sabihon nguna nindo: ‘Magkaigwa lugod nin katuninungan an harong na ini.’+ 6 Asin kun igwa diyan nin tawong mamumuton sa katuninungan,* mapapasaiya an saindong katuninungan. Pero kun mayo, mabalik iyan sa saindo. 7 Kaya magdanay kamo sa harong na iyan,+ asin kakanon nindo saka inumon an mga itinatao ninda,+ huli ta an trabahador maninigong tawan kan bayad sa saiya.+ Dai kamo magpaburubalyo sa mga harong.

8 “Siring man, sain man na siyudad kamo maglaog asin akuon ninda kamo, kakanon nindo kun ano an ipuwesto sa saindo, 9 saka paumayan nindo an mga may hilang diyan asin sabihon sa sainda: ‘An Kahadian nin Diyos harani na sa saindo.’+ 10 Pero sain man na siyudad kamo maglaog asin dai ninda kamo akuon, magduman kamo sa mayor na mga tinampo kaiyan asin sabihon nindo: 11 ‘Ipinapagpag mi laban sa saindo pati na an alpog sa siyudad nindo na nagdukot sa samuyang mga bitis.+ Minsan siring, dapat nindong maaraman ini, na an Kahadian nin Diyos harani na.’ 12 Sinasabi ko sa saindo, sa aldaw na iyan, mas magigin magian pa an padusa sa Sodoma kisa sa siyudad na iyan.+

13 “Hirak man sa saimo, Corazin! Hirak man sa saimo, Betsaida! huli ta kun an mga milagrong* nangyari sa saindo nangyari sa Tiro asin Sidon, haloy na kuta sindang nagsulsol, na nakasulot nin telang sako saka nakatukaw sa abo.+ 14 Huli kaini, sa paghukom, mas magigin magian pa an padusa sa Tiro asin Sidon kisa saindo. 15 Asin ika, Capernaum, ilalangkaw ka daw sagkod sa langit? Maduman ka pababa sa Lubungan!*

16 “An siisay man na nagdadangog sa saindo nagdadangog sa sako.+ Asin an siisay man na nagbabaliwala sa saindo nagbabaliwala man sa sako. Dugang pa, an siisay man na nagbabaliwala sa sako nagbabaliwala man sa Saiya na nagsugo sa sako.”+

17 Dangan an 70 nagbalik na may kaugmahan, na nagsasabi: “Kagurangnan, maski an mga demonyo napapasunod mi paagi sa paggamit mi kan pangaran mo.”+ 18 Dangan sinabi niya sa sainda: “Nahihiling kong nahulog na si Satanas+ hali sa langit na garo kikilat. 19 Uya! Tinawan ko kamo nin awtoridad na timak-timakan an mga halas saka eskorpiyon,* asin awtoridad na daugon an kapangyarihan kan kaiwal,+ asin daing ano man na puwedeng magpahamak sa saindo. 20 Minsan siring, dai kamo mag-ugma huli sana ta napapasunod nindo an mga espiritu, kundi mag-ugma kamo huling nakasurat na sa langit an mga pangaran nindo.”+ 21 Kan mismong oras na iyan, nagin labi-labi an saiyang kaugmahan dahil sa banal na espiritu asin sinabi niya: “Hayag takang inuumaw, Ama, Kagurangnan kan langit asin daga, huli ta maingat mong itinago an mga bagay na ini sa mga madunong saka mga intelektuwal+ asin ihinayag mo iyan sa mga aki. Iyo Ama, huli ta ini an saimong kagustuhan.+ 22 An gabos na bagay itinao na sa sako kan sakuyang Ama, asin dai nin siisay man na nakakamidbid kun siisay an Aki kundi an Ama sana, saka dai nin siisay man na nakakamidbid kun siisay an Ama kundi an Aki sana+ asin an siisay man na gusto kan Aki na pahayagan manungod sa saiya.”+

23 Sa siring, uminatubang siya sa mga disipulo asin nagsabi sa sainda na daing ibang nakakadangog: “Maugma an mga tawo na an mga mata nakakahiling kan mga bagay na nahihiling nindo.+ 24 Huli ta sinasabi ko sa saindo, dakul na propeta asin hadi an nagmawot na mahiling an mga bagay na namamasdan nindo pero dai ninda iyan nahiling,+ saka nagmawot na madangog an mga bagay na nadadangog nindo pero dai ninda iyan nadangog.”

25 Asin sarong lalaking eksperto sa Katugunan an tuminindog tanganing purbaran siya asin nagsabi: “Paratukdo, ano an kaipuhan kong gibuhon tanganing magmana nin buhay na daing katapusan?”+ 26 Sinabi niya sa saiya: “Ano an nakasurat sa Katugunan? Ano an naintindihan mo sa nabasa mo?” 27 Bilang simbag, sinabi kaini: “‘Kamutan mo si Jehova* na saimong Diyos sa bilog mong puso asin sa bilog mong kalag* saka sa bilog mong kusog pati sa bilog mong isip’+ asin ‘an saimong kapwa nin siring sa saimong sadiri.’”+ 28 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Tama an simbag mo; padagos mong gibuhon iyan asin magkakamit ka nin buhay.”+

29 Pero sa kagustuhan kan lalaki na patunayan na matanos siya,+ sinabi niya ki Jesus: “Siisay man nanggad an sakuyang kapwa?” 30 Bilang simbag, sinabi ni Jesus: “Sarong lalaki na pababa hali sa Jerusalem pasiring sa Jerico an nabiktima nin mga tulisan, asin kinurua ninda an mga sulot kaini saka binugbog, dangan nagharali sinda asin binayaan ining haros gadan na. 31 Nagkataon na may sarong saserdote na pababa asin nag-aagi sa tinampong iyan, pero kan mahiling niya an lalaki, duman siya sa ibong na gilid nag-agi. 32 Siring man, sarong Levita an nag-abot sa lugar na iyan asin kan mahiling niya an lalaki, duman siya sa ibong na gilid nag-agi. 33 Alagad sarong Samaritano+ na nagbabaklay sa tinampo an nag-abot, asin kan mahiling niya an lalaki, nahirak siyang marhay. 34 Kaya rinanihan niya ini asin inulaan nin lana saka arak an mga lugad kaini asin binendahan iyan. Dangan isinakay niya ini sa saiyang asno saka dinara sa sarong harong na dagusan asin inasikaso. 35 Kan sunod na aldaw, tinawan niya nin duwang denario* an kagsadiri kan dagusan, asin sinabi niya: ‘Asikasuhon mo siya, asin kun sobra pa digdi an magastos mo, babayadan taka pagbalik ko.’ 36 Siisay sa tulong ini an sa paghuna mo guminawi bilang kapwa+ sa lalaking nabiktima kan mga tulisan?” 37 Sinabi niya: “Su saro na nagpahiling nin pagkahirak sa saiya.”+ Dangan sinabi ni Jesus sa saiya: “Kun siring, arog man kaiyan an gibuhon mo.”+

38 Dangan mantang nagpapadagos sinda sa pagbaklay, naglaog siya sa sarong baryo. Digdi, sarong babayi na an pangaran Marta+ an nagpadagos sa saiya bilang bisita sa harong kaini. 39 Igwa ining tugang na babayi na inaapod na Maria, na nagtukaw sa may pamitisan kan Kagurangnan asin padagos na nagdadangog sa sinasabi* niya. 40 Pero si Marta naaagaw an atensiyon dahil sa pag-asikaso sa dakul na gibuhon. Kaya nagdulok ini sa saiya asin nagsabi: “Kagurangnan, dai ka lamang nahihirak sa sako na pinapabayaan ako kan tugang ko na solong mag-asikaso sa mga gibuhon? Pakisabihi man siyang magtabang sa sako.” 41 Bilang simbag, sinabi kan Kagurangnan sa saiya: “Marta, Marta, nahahadit ka asin napupurisaw sa dakul na bagay. 42 Pipira man sanang bagay an kaipuhan, o saro lang. Pero si Maria, pinili niya an marahay na parte,*+ asin dai iyan kukuanon sa saiya.”

11 Sarong beses, namimibi siya sa sarong lugar, asin kan matapos siya, saro sa mga disipulo niya an nagsabi sa saiya: “Kagurangnan, tukduan mo kami kun paano mamibi, arog kan ginibong pagtukdo ni Juan sa mga disipulo niya.”

2 Kaya sinabi niya sa sainda: “Pag namimibi kamo, sabihon nindo: ‘Ama, pakangbanalon* an pangaran mo.+ Dumatong lugod an Kahadian mo.+ 3 Itao mo samuya sa kada aldaw an kakanon* na kaipuhan mi sa bilog na aldaw.+ 4 Asin patawadon mo kami sa samuyang mga kasalan,+ huli ta nagpapatawad man kami sa siisay man na nagkakasala* sa samo;+ asin dai mo kami pagpabayaan na madaog nin sugot.’”*+

5 Dangan sinabi niya sa sainda: “Halimbawang an saro sa saindo nagduman sa saiyang amigo sa kamatangaan nin banggi saka nagsabi, ‘Amigo, pasublia daw nguna ako nin tulong tinapay, 6 ta an saro sa mga amigo ko nag-abot pa sana hali sa pagbaklay asin mayo akong maipapakakan sa saiya.’ 7 Pero nagsimbag siya hali sa laog: ‘Dai mo na ako pag-isturbuhon. Nakabarat na an pinto, saka nakahigda na kami kan saradit kong aki. Dai ako makakabuhat; dai taka matatawan nin ano man.’ 8 Sasabihon ko sa saindo, siguradong mabuhat siya asin itatao an ano man na kaipuhan kan amigo niya, bakong dahil sa amigo niya ini, kundi dahil sa pursigidong pamimirit kaini.+ 9 Kaya sinasabi ko sa saindo, padagos na maghagad,+ asin itatao iyan sa saindo; padagos na maghanap, asin makakakua kamo; padagos na magtuktok, asin bubuksan iyan sa saindo.+ 10 Huli ta an gabos na naghahagad nakakaresibi,+ asin an gabos na naghahanap nakakakua, asin an gabos na nagtutuktok binubuksan. 11 Sa katunayan, siisay na ama sa saindo, kun hagadan kan aki niya nin sira, an matao sa saiya nin halas imbes na sira?+ 12 O kun maghagad man ini nin sugok,* tatawan niya daw ini nin eskorpiyon? 13 Kaya, kun kamo ngani, maski maraot, tataong magtao nin marahay na mga regalo sa mga aki nindo, lalo nang matao an Ama sa langit nin banal na espiritu sa mga naghahagad sa saiya!”+

14 Paghaloy-haloy, nagpalayas siya nin sarong demonyong nakakapagpapúla.+ Kan magluwas na an demonyo, nakataram an lalaking púla, asin napangalas an mga tawo.+ 15 Pero an nagkapira sa sainda nagsabi: “Napapalayas niya an mga demonyo paagi ki Beelzebub,* an tagapamahala kan mga demonyo.”+ 16 Asin an iba nagpuon na maghagad sa saiya nin tanda+ hali sa langit tanganing purbaran siya. 17 Huling aram niya an iniisip ninda,+ sinabi niya sa sainda: “An lambang kahadian na nababanga minabagsak, asin an harong na nababanga nagagaba. 18 Sa kaparehong paagi, kun nababanga man si Satanas, paano makakatindog an saiyang kahadian? Sinasabi kaya nindo na napapalayas ko an mga demonyo paagi ki Beelzebub. 19 Kun nagpapalayas ako nin mga demonyo paagi ki Beelzebub, paagi kiisay sinda pinapalayas kan mga parasunod* nindo? Dahil kaini, sinda an mahusgar sa saindo. 20 Pero kun paagi sa muro* nin Diyos+ kaya ako nakakapalayas nin mga demonyo, uminabot na an Kahadian nin Diyos na dai nindo namamangnuhan.+ 21 Pag binantayan kan sarong makusog asin armadong marhay na tawo an saiyang palasyo, an saiyang mga pagsadiri nagdadanay na ligtas. 22 Pero pag may sarong mas makusog kisa saiya na umatake asin dumaog sa saiya, kukuanon kan tawong iyan an gabos niyang armas na sinasarigan niya, saka paparte-partehon kaini an mga bagay na kinua kaini sa saiya. 23 An siisay man na bakong kampi sa sako tumang sa sako, asin an siisay man na dai ko kaibang nagtitipon nagpapawarak.+

24 “Pag an sarong maraot na espiritu minaluwas sa sarong tawo, minaagi iyan sa marang mga lugar sa paghanap nin pahingaluan, asin pag mayo iyan nakua, minasabi iyan, ‘Mabuwelta ako sa harong na linuwasan ko.’+ 25 Asin pag-abot kaiyan duman, mahihiling kaiyan an harong na biyong malinig asin may dekorasyon. 26 Dangan minahali iyan saka minaiba nin pito pang espiritu na mas maraot kisa saiya, asin pagkatapos makalaog, minaistar sinda diyan. Kaya an huring kamugtakan kan tawong iyan nagigin mas grabe kisa kan inot.”

27 Mantang sinasabi niya an mga bagay na ini, sarong babayi sa mga nagkatiripon duman an nagsabi sa saiya sa makusog na boses: “Maugma an ina na nagdara sa saimo sa saiyang tulak asin nagpasuso sa saimo!”+ 28 Pero sinabi niya: “Dai, imbes, maugma an mga nagdadangog kan tataramon nin Diyos asin nag-uutob kaiyan!”+

29 Kan nagtitiripon an dakul na tawo, nagpuon siyang magsabi: “An henerasyon na ini sarong maraot na henerasyon; naghahanap iyan nin tanda, alagad ta mayong tanda na itatao sa henerasyon na iyan apuwera sa tanda ni Jonas.+ 30 Huli ta kun paanong si Jonas+ nagin sarong tanda sa mga taga Nineve, magigin siring man an Aki nin tawo sa henerasyon na ini. 31 Pag-abot kan paghukom, an reyna kan timog+ mabangon kaiba kan mga tawo kan henerasyon na ini asin kokondenaron niya sinda, huli ta hali sa kapuro-puruhi kan daga, nagduman siya ki Solomon tanganing dangugon an kadunungan kaini. Pero uya! sarong labi pa ki Solomon an yaon digdi.+ 32 Pag-abot kan paghukom, an mga taga Nineve mabarangon kaiba kan henerasyon na ini asin kokondenaron ninda ini, huli ta nagsurulsol sinda sa ihinulit ni Jonas.+ Pero uya! sarong labi pa ki Jonas an yaon digdi. 33 Pagkatapos magpalaad nin lampara, dai iyan ibinubugtak nin sarong tawo sa nakatagong lugar ni tinatakluban man niya iyan nin basket,* kundi ibinubugtak niya iyan sa patungan nin lampara,+ tanganing mahiling kan nagraralaog an liwanag. 34 An lampara kan hawak* iyo an saimong mata. Pag an saimong mata nakapokus,* maliwanag man* an bilog mong hawak; pero pag iyan maurihon,* madiklom man an saimong hawak.+ 35 Kun siring, mag-ingat ka na an liwanag na yaon sa saimo bakong kadikluman. 36 Kaya, kun an bilog mong hawak maliwanag asin dai iyan nin parteng madiklom, iyan magigin arog kaliwanag nin lamparang nagtatao sa saimo nin liwanag paagi sa sinag kaiyan.”

37 Pagkasabi niya kaiyan, sarong Fariseo an nag-imbitar sa saiya na magkakan kaiba niya. Kaya naglaog siya sa harong kaini asin nagtukaw sa may lamesa. 38 Pero, nabigla an Fariseo kan mahiling siyang dai nguna naghanaw* bago magkakan.+ 39 Alagad sinabihan siya kan Kagurangnan: “Kamong mga Fariseo, piglilinigan nindo an luwas kan kopa asin plato, pero sa laog pano-pano kamo nin kahanaban asin karatan.+ 40 Mga bakong makatanusan! Bakong an guminibo kan luwas iyo man an guminibo kan laog? 41 Pero magtao kamo nin mga bagay bilang tabang sa mga pobre* hali sa laog kan saindong puso, asin ta magigin malinig kamo sa gabos na bagay. 42 Pero hirak man sa saindo mga Fariseo, huli ta nagtatao kamo kan ikasampulong kabtang kan yerbabuwena asin kan ruda asin kan gabos na iba pang tinanom na pangrekado,*+ alagad pigbabaliwala nindo an hustisya nin Diyos asin an pagkamuot sa saiya! May obligasyon kamong magtao kan mga bagay na iyan, pero dai man pagbaliwalaon ining ibang mga bagay.+ 43 Hirak man sa saindo mga Fariseo, huli ta gustong-gusto nindo an inutan* na mga tukawan sa mga sinagoga asin gustong-gusto nindo na tinatawan kamo nin galang sa mga saudan!+ 44 Hirak man sa saindo, huli ta garo kamo mga lubungan* na daing gayo risa,*+ na nagkakaturungtungan nin mga tawong naglalakaw pero dai ninda iyan naaaraman!”

45 Bilang simbag, an saro sa mga eksperto sa Katugunan nagsabi sa saiya: “Paratukdo, pati kami iniinsulto mo sa mga sinasabi mong iyan.” 46 Dangan sinabi niya: “Hirak man pati na sa saindo na mga eksperto sa Katugunan, huli ta pinapagabatan nindo an mga tawo nin mga pasan na masakit darahon, pero kamo mismo dai nindo dinudutan kan saro sa saindong mga muro an mga pasan!+

47 “Hirak man sa saindo, huli ta itinutugdok nindo an mga lulubngan* kan mga propeta, pero ginadan sinda kan mga apuon nindo!+ 48 Siguradong aram nindo an mga ginibo kan saindong mga apuon, alagad ta inuuyunan nindo iyan, huli ta ginadan ninda an mga propeta+ pero itinutugdok nindo an mga lulubngan kan mga propeta. 49 Iyan an dahilan kaya sinabi man nin Diyos kauyon kan kadunungan niya: ‘Masugo ako sa sainda nin mga propeta asin apostol, asin gagadanon saka pepersegiron ninda an nagkapira sa mga ini, 50 na sa siring an dugo kan gabos na propetang ginadan puon pa sa pagkaestablisar kan kinaban singilon* sa henerasyon na ini,+ 51 puon sa dugo ni Abel+ sagkod sa dugo ni Zacarias, na ginadan sa pag-ultanan kan altar asin kan templo.’*+ Iyo, sinasabi ko sa saindo, sisingilon* iyan sa henerasyon na ini.

52 “Hirak man sa saindo na mga eksperto sa Katugunan, huli ta hinali nindo sa mga tawo an liyabe nin kaaraman. Kamo mismo dai naglaog, asin inuulang nindo an mga gustong maglaog!”+

53 Kaya pagluwas niya duman, pinunan kan mga eskriba asin kan mga Fariseo na palibutan siya asin gipiton nin grabe saka pagparahaputon nin kadakul pang hapot, 54 na nag-aabang na may masabi siyang puwede nindang gamiton laban sa saiya.+

12 Kan panahon na iyan, mantang nagkakatiripon an ribo-ribong tawo, mala ta nagkakatinurungtungan na sinda, mga disipulo niya nguna an inot niyang kinaulay, na sinasabi: “Mag-ingat kamo sa lebadura kan mga Fariseo, na iyo an pagsagin-sagin.+ 2 Pero mayong bagay na maingat na itinatago an dai mahahayag, asin mayong sekreto an dai maaaraman.+ 3 Kaya, ano man na sabihon nindo sa diklom madadangog sa liwanag, asin an ihinihinghing nindo sa laog nin nakasaradong mga kuwarto ihuhulit hali sa mga bubungan nin harong. 4 Dugang pa, sinasabi ko sa saindo mga amigo ko,+ dai kamo matakot sa mga minagadan kan hawak asin pagkatapos kaiyan dai na makakagibo nin ano pa man.+ 5 Alagad sasabihon ko sa saindo kun kiisay kamo dapat matakot: Matakot kamo sa Saiya na pagkatapos gumadan igwa nin awtoridad na mag-apon sa Gehenna.*+ Iyo, sinasabi ko sa saindo, matakot kamo sa Saiya.+ 6 Bakong an limang dignos* nababakal nin duwang sinsilyo na sadit an kantidad?* Pero mayo ni saro sa sainda an nalilingawan* nin Diyos.+ 7 Alagad kamo, maski an mga buhok sa saindong payo bilang gabos.+ Dai kamo matakot; mas mahalaga kamo kisa sa dakul na dignos.+

8 “Sinasabi ko sa saindo, an lambang saro na nagsasabi sa atubangan kan mga tawo na midbid niya ako,+ sasabihon man kan Aki nin tawo sa atubangan kan mga anghel nin Diyos na midbid niya siya.+ 9 Pero an siisay man na nagninigar sa atubangan kan mga tawo na nagtutubod siya sa sako, ninigaran ko man sa atubangan kan mga anghel nin Diyos na disipulo ko siya.+ 10 Asin an lambang saro na magtaram nin sarong bagay tumang sa Aki nin tawo papatawadon sa kasalan na iyan, alagad an siisay man na maglanghad sa banal na espiritu dai papatawadon.+ 11 Pag dinara ninda kamo sa atubangan nin mga katiripunan nin tawo,* mga opisyal nin gobyerno, asin mga awtoridad, dai kamo maghadit kun paano kamo mataram o kun ano an saindong itataram bilang depensa o kun ano an saindong sasabihon,+ 12 huli ta itutukdo sa saindo kan banal na espiritu sa mismong oras na iyan an mga bagay na dapat nindong sabihon.”+

13 Dangan saro sa mga nagkakatiripon an nagsabi sa saiya: “Paratukdo, sabihi daw an tugang ko na bangaan ako kan mana.” 14 Sinabi niya sa saiya: “Lalaki, siisay an nag-asignar sa sako na magin hukom o tagaareglo sa saindong duwa?” 15 Tapos sinabi niya sa sainda: “Magin mapagmasid kamo asin maglikay sa gabos na klase nin kahanaban,*+ huli ta maski kadakul kan pagsadiri nin sarong tawo, dai siya kaiyan matatawan nin buhay.”+ 16 Huli kaiyan, nagsaysay siya sa sainda nin sarong ilustrasyon, na sinasabi: “An daga nin sarong mayaman nagin marahay an ani. 17 Kaya nagpuon siyang magparaisip-isip, ‘Ano daw an gigibuhon ko ngunyan na mayo na akong mabubugtakan kan mga inani ko?’ 18 Dangan sinabi niya, ‘Ini an gigibuhon ko:+ Gagabaon ko an sakuyang mga bodega* saka matugdok ako nin mas darakula, asin duman ko titipunon an gabos kong ani saka an gabos kong pagsadiri, 19 asin sasabihon ko sa sakuyang sadiri:* “Dakul kang* marahay na bagay na natipon para sa dakul na taon; magrelaks ka, magkakan, mag-inom, magpasiram-siram.”’ 20 Pero sinabi kan Diyos sa saiya, ‘Ika na lulong, ngunyan na banggi hahagadon ninda sa saimo an saimong buhay.* Kaya kiisay mapapaduman an gabos mong natipon?’+ 21 Arog kaiyan an nangyayari sa tawo na nagtitipon nin kayamanan para sa saiyang sadiri alagad bakong mayaman sa paghiling nin Diyos.”+

22 Dangan sinabi niya sa saiyang mga disipulo: “Iyan an dahilan kaya sinasabi ko sa saindo, dai na kamo magparahadit manungod sa saindong buhay* kun ano an saindong kakakanon o manungod sa saindong hawak kun ano an saindong isusulot.+ 23 Huli ta an buhay* mas mahalaga kisa sa kakanon asin an hawak kisa sa bado. 24 Isip-isipa an mga uwak: Dai sinda nagsasabwag nin banhi ni nag-aani; mayo sinda nin tambubong ni kamalig; pero pinapakakan sinda nin Diyos.+ Bako daw na mas mahalaga nanggad kamo kisa sa mga gamgam?+ 25 Siisay sa saindo an makakadagdag nin maski dikit* sa lawig kan saiyang buhay paagi sa paghadit? 26 Kaya, kun dai nindo kayang gibuhon an arog kaiyan kasadit na bagay, taano ta mahahadit kamo manungod sa iba pang mga bagay?+ 27 Isip-isipa kun paano nagtutubo an mga tanom na liryo: Dai sinda nagpapagal, asin dai man sinda nagpupuron;* pero sinasabi ko sa saindo na maski si Solomon sa gabos niyang kamurawayan dai nasamnuhan nin arog sa saro sa mga ini.+ 28 Ngunyan, kun binabaduan nin Diyos sa arog kaining paagi an mga tanom sa kalangtadan, na ngunyan yaon tapos sa aga iiitsa sa pugon, lalo nang matao siya sa saindo nin ibabado, kamo na kakadikit an pagtubod! 29 Kaya magpundo na kamo sa kakahanap nin makakakan asin nin maiinom, asin magpundo na kamo sa kakahadit;+ 30 huli ta an gabos na ini iyo an mga bagay na pigpaparahanap kan mga tawo sa mga nasyon sa kinaban, alagad aram kan saindong Ama na kaipuhan nindo an mga bagay na ini.+ 31 Imbes, padagos na hanapon an saiyang Kahadian, asin an mga bagay na ini idadagdag sa saindo.+

32 “Dai kamo matakot, sadit na aripumpon,+ huli ta nagdesisyon an saindong Ama na itao sa saindo an Kahadian.+ 33 Ipabakal nindo an saindong mga pagsadiri asin magtao kamo nin tabang sa mga pobre.*+ Magkaigwa kamo nin mga lalagan nin kuwarta na dai naluluma, sarong dai nauubos na kayamanan sa langit,+ kun sain daing parahabon* an nakakarani asin daing mga insekto* an nangraraot. 34 Huli ta kun hain an saindong kayamanan, yaon man diyan an saindong puso.

35 “Magsulot kamo nin panserbidor saka mag-andam kamo*+ asin palaada an saindong mga lampara,+ 36 asin dapat kamong magin siring sa mga tawong naghahalat sa pagbalik kan saindang kagurangnan+ hali sa kasal,+ tanganing pag uminabot siya asin magtuktok, mabuksan tulos ninda an pintuan para sa saiya. 37 Maugma an mga uripon na sa pag-abot kan kagurangnan maabutan na nagbabantay! Sinisigurado ko sa saindo, masulot siya nin panserbidor* asin papatukawon sinda sa may lamesa saka marani siya asin maserbi sa sainda. 38 Asin kun mag-abot siya sa ikaduwang pagbabantay,* maski pa sa ikatulo,* asin maabutan niya sindang andam, maugma sinda! 39 Pero pag-isipan nindo ini, kun naaraman kan kagharong kun anong oras maabot an parahabon, dai niya kutana papabayaan na malaog an saiyang harong.+ 40 Kamo man, magdanay kamong andam, huli ta sa oras na dai nindo pighuhuna, maabot an Aki nin tawo.”+

41 Dangan sinabi ni Pedro: “Kagurangnan, sinasabi mo an ilustrasyon na ini para sa samo sana o para sa gabos?” 42 Dangan nagsabi an Kagurangnan: “Siisay man nanggad an maimbod na katiwala,* an saro na mapagmansay,* na nonombrahan kan saiyang kagurangnan na mamahala sa grupo kan mga suruguon* kaini tanganing padagos na magtao sa sainda nin igong suplay nin kakanon sa tamang panahon?+ 43 Maugma an uripon na iyan kun sa pag-abot kan saiyang kagurangnan maabutan siya kaini na naggigibo kaiyan! 44 Sinisigurado ko sa saindo, nonombrahan niya siya na mamahala sa gabos niyang pagsadiri. 45 Pero kun mangyari man na an uripon na iyan magsabi sa saiyang puso, ‘Naaatraso an pag-abot kan sakuyang kagurangnan,’ asin magpuon siyang mambugbog nin mga suruguon na lalaki asin babayi saka magkakan asin mag-inom dangan maburat,*+ 46 an kagurangnan kan uripon na iyan maabot sa aldaw na dai niya siya pig-aasahan saka sa oras na dai niya aram, dangan papadusahan niya an uripon na iyan nin grabeng padusa asin ilalaag siya sa kaibanan kan mga bakong maimbod. 47 Dangan an uripon na iyan na nakasabot kan kabutan kan saiyang kagurangnan pero dai nag-andam o naggibo kan ipinapagibo niya* hahampakon nin dakul na beses.+ 48 Pero an saro na dai nakasabot tapos naggibo nin mga bagay na maninigo sa paghampak hahampakon nin dikit. Tunay nanggad, an lambang saro na tinawan nin dakul hahagadan nin dakul, asin an saro na pinagkatiwalaan nin dakul hahagadan nin mas dakul kisa sa normal na hinahagad.+

49 “Nag-abot ako tanganing magpalaad nin kalayo sa daga, asin ano pa an mamawuton ko kun iyan napalaad na? 50 Sa katunayan, may bawtismo na ibabawtismo sa sako, asin mapupurisaw nanggad ako sagkod sa panahon na matapos iyan!+ 51 Iniisip daw nindo na nag-abot ako tanganing magtao nin katuninungan sa daga? Sinasabi ko sa saindo, bakong katuninungan kundi pagkabaranga.+ 52 Huli ta puon ngunyan, an lima na yaon sa harong mababanga, tulo kontra sa duwa asin duwa kontra sa tulo. 53 Magkakaigwa sa sainda nin pagkabaranga, ama laban sa aking lalaki asin aking lalaki tumang sa ama, ina laban sa aking babayi asin aking babayi tumang sa ina, panugangan na babayi laban sa manugang na babayi asin manugang na babayi tumang sa panugangan na babayi.”+

54 Dangan sinabi man niya sa mga tawo: “Pag nakakahiling kamo nin panganuron na nabibilog sa may sulnupan, nagsasabi tulos kamo, ‘Magkakaigwa nin maraot na panahon,’ asin nangyayari iyan. 55 Asin pag naririsa nindo na naghuhuyop an duros hali sa timog, nagsasabi kamo, ‘Magigin mainit na marhay,’ asin nangyayari iyan. 56 Mga parasagin-sagin, tatao kamong mag-analisar kan itsura kan daga asin langit, pero taano ta dai kamo tataong mag-analisar kan mismong panahon na ini?+ 57 Taano ta bako kamo mismo an maghusgar kun ano an matanos? 58 Halimbawa, pag kaibanan mo an saimong kaasunto sa husgado pasiring sa sarong tagapamahala, miyentras na paduman kamo, makipag-areglo ka na sa saiya tanganing dai ka niya iatubang sa huwes, dangan itao ka kan huwes sa tagapagpautob kan husgado, asin ipreso ka kan tagapagpautob kan husgado.+ 59 Sinasabi ko sa saimo, dai ka nanggad makakaluwas sa presuhan sagkod na dai mo maibayad an saimong ultimong sadit na sinsilyo.”*

13 Kan panahon na iyan, ibinareta sa saiya kan nagkapirang yaon duman an manungod sa mga taga Galilea na ipinagadan ni Pilato mantang nagdudulot kan saindang mga atang. 2 Bilang simbag, sinabi ni Jesus sa sainda: “Iniisip daw nindo na an mga taga Galileang idto mas makasalan kisa sa gabos na iba pang taga Galilea dahil nangyari idto sa sainda? 3 Sinasabi ko sa saindo, bako; pero kun dai kamo magsulsol, magkakagaradan man kamo gabos.+ 4 O idtong 18 na narumpagan kan tore sa Siloam asin nagkagaradan—iniisip daw nindo na mas grabe an kasalan ninda kisa sa gabos na iba pang tawo na nakaistar sa Jerusalem? 5 Sinasabi ko sa saindo, bako; pero kun dai kamo magsulsol, gabos kamo magkakagaradan, arog ninda.”

6 Dangan isinaysay niya an ilustrasyon na ini: “May sarong tawo na igwa nin puon nin higera sa saiyang ubasan, asin hiniling niya kun may bunga iyan pero mayo siyang nahiling.+ 7 Dangan sinabi niya sa nag-aataman kan ubasan, ‘Tulong taon na akong nagpaparadigdi tanganing hilingon kun may bunga an higerang ini, pero mayo akong nahihiling. Paluda na ini! Ano ta papabayaan na masayang ining dagang natatanuman kaini?’ 8 Nagsimbag ini sa saiya, ‘Kagurangnan, pabayai nguna iyan nin saro pang taon. Kakalutan ko iyan sa palibot asin lalagan nin pataba. 9 Pagkatapos, kun magbunga iyan, di marahay; pero kun dai, paludon na iyan.’”+

10 Kan aldaw nin Sabbath, nagtutukdo siya sa saro sa mga sinagoga. 11 Asin uya! may sarong babayi duman na 18 taon nang igwa nin espiritung nakakapagpaluya nin hawak;* asin buktot siya saka dai lamang nakakatindog nin tanos. 12 Kan mahiling ni Jesus an babayi, sinabi niya sa saiya: “Babayi, pinaumayan ka na sa saimong pangluluya.”+ 13 Ipinatong niya sa saiya an saiyang mga kamot, asin nagtindog tulos ini nin tanos saka nagpuon na magpamuraway sa Diyos. 14 Pero dahil sa ginibong ini ni Jesus na pagpaumay sa Sabbath, naanggot an namamayo sa sinagoga asin sinabihan kaini an mga tawo: “May anom na aldaw na puwedeng magtrabaho;+ sa mga aldaw na iyan kamo magdigdi tanganing paumayan kamo, bakong sa aldaw nin Sabbath.”+ 15 Alagad, sinimbag siya ni Jesus: “Mga parasagin-sagin,+ bakong pag Sabbath an lambang saro sa saindo hinuhubad sa pagkakagakod an saiyang torong baka o an saiyang asno hali sa kuwadra asin ginuguyod iyan tanganing parârâon?+ 16 Bako daw na an babaying ini, na sarong aki ni Abraham asin 18 taon nang ginapos ni Satanas, dapat man na patalingkason sa gapos na ini sa aldaw nin Sabbath?” 17 Kan sabihon niya an mga bagay na ini, nagkasurupog an gabos na nagkokontra sa saiya, pero an mga tawong nagkatiripon nag-urugma sa gabos na makangangalas na bagay na ginibo niya.+

18 Kaya sinabi pa niya: “Sa ano nakakaagid an Kahadian nin Diyos, asin sa ano ko iyan ikakakumparar? 19 Nakakaagid iyan sa sarong pisog nin mustasa na kinua nin sarong tawo asin itinanom sa saiyang hardin, asin nagtalubo iyan saka nagin sarong puon nin kahoy, asin an mga gamgam sa kalangitan nagsalagan sa mga sanga kaiyan.”+

20 Asin sinabi niya giraray: “Sa ano ko ikakakumparar an Kahadian nin Diyos? 21 Nakakaagid iyan sa lebadura na kinua nin sarong babayi asin isinalak sa tulong darakulang takad* nin harina, kaya nag-usbog an bilog na masa.”+

22 Mantang nagbabaklay pasiring sa Jerusalem, nag-agi siya sa mga siyudad saka sa mga baryo asin nagtukdo sa mga tawo. 23 May saro ngunyan na naghapot sa saiya: “Kagurangnan, dikit sana an makakaligtas?” Sinabi niya sa sainda: 24 “Maghinguwa nanggad kamo nin maigot na makalaog sa hayakpit na pintuan,+ huli ta sinasabi ko sa saindo, dakul an mapurbar na makalaog pero dai ninda magigibo. 25 Pag buminuhat na an kagharong asin baratan niya an pinto, matirindog kamo sa luwas na nagtutuktok sa pinto, na sinasabi, ‘Kagurangnan, bukasi kami.’+ Pero bilang simbag, sasabihon niya sa saindo: ‘Dai ko aram kun mga taga sain kamo.’ 26 Dangan sasabihon nindo, ‘Nagkakan kami saka nag-inom kahampang mo, asin nagtukdo ka sa samong mayor na mga tinampo.’+ 27 Alagad sasabihon niya sa saindo, ‘Dai ko aram kun mga taga sain kamo. Rumayo kamo sako, kamo gabos na mga paragibo nin karatan!’ 28 Duman mangyayari an saindong pagtangis saka an pagragot kan saindong mga ngipon, pag nahiling nindo si Abraham, si Isaac, si Jacob, asin an gabos na propeta na yaon sa Kahadian nin Diyos, pero kamo mismo inapon sa luwas.+ 29 Dugang pa, may mga tawong maarabot hali sa sirangan asin sa sulnupan saka hali sa norte asin sa timog, asin maturukaw sa may lamesa sa Kahadian nin Diyos. 30 Asin uya! igwa nin mga nahuhuri na maiinot, asin igwa nin mga naiinot na mahuhuri.”+

31 Kan mismong oras na iyan, may nagkapirang Fariseo na nag-abot asin nagsabi sa saiya: “Humali ka asin rumayo ka digdi, ta gusto kang gadanon ni Herodes.” 32 Asin sinabi niya sa sainda: “Sabihon nindo sa tusong sora* na iyan, ‘Mapalayas ako nin mga demonyo asin mapaumay nin mga tawo ngunyan na aldaw saka sa aga, asin sa ikatulong aldaw matatapos an gibo ko.’ 33 Ano man an mangyari, an sakuyang ginigibo ipagpapadagos ko ngunyan na aldaw, sa aga, asin sa sunod pang aldaw, huli ta dai mangyayari* na an sarong propeta gadanon sa luwas kan Jerusalem.+ 34 Jerusalem, Jerusalem, an paragadan kan mga propeta asin paragapo kan mga isinusugo sa saiya!+ Pauruutro ko nanggad na minawot na tiripunon an saimong mga aki kun paanong tinitipon nin sarong gunakan* an saiyang mga siwo sa irarom kan mga pakpak kaiyan! Pero habo nindo.+ 35 Uya! An harong nindo papabayaan sa saindo.+ Sinasabi ko sa saindo, dai na nanggad nindo ako mahihiling sagkod na dai nindo sinasabi: ‘Biniyayaan an saro na minaabot sa ngaran ni Jehova!’”*+

14 Sa saro pang pagkakataon sa aldaw nin Sabbath, nagduman siya sa harong kan saro sa mga namamayo sa mga Fariseo tanganing magkakan, asin nakamasid sinda sa saiya. 2 Asin uya! nasa atubangan niya an sarong lalaki na hubag an hawak dahil sa hilang.* 3 Kaya hinapot ni Jesus an mga eksperto sa Katugunan asin an mga Fariseo: “Itinutugot daw kan Katugunan na magpaumay pag Sabbath o dai?”+ 4 Pero dai sinda naggirong. Kaya kinaputan niya an lalaki, pinaumayan ini, asin isinubol. 5 Dangan sinabi niya sa sainda: “Siisay sa saindo, kun mahulog sa bubon an saiyang aki o torong baka,+ an dai tulos ini hahawason sa aldaw nin Sabbath?”+ 6 Asin dai sinda nakasimbag sa sinabi niyang ini.

7 Dangan kan nariparo niyang pinipili kan mga imbitado an mga puwestong para sa espesyal na mga bisita,+ nagsaysay siya sa sainda nin sarong ilustrasyon. Sinabi niya sa sainda: 8 “Pag may nag-imbitar sa saimo sa sarong bangkete sa kasal, dai ka magtukaw sa puwesto na para sa espesyal na mga bisita.+ Tibaad igwa nin saro na mas respetado kisa saimo na naimbitaran man. 9 Dangan an nag-imbitar sa saindong duwa madulok asin masabi sa saimo, ‘Itao mo sa saiya an puwesto mo.’ Huli kaiyan, mahali ka na nasusupog asin maduman sa pinakahababang puwesto. 10 Imbes, pag inimbitaran ka, duman ka magtukaw sa pinakahababang puwesto, tanganing pag duminulok an nag-imbitar sa saimo, sasabihon niya sa saimo, ‘Amigo, duman ka sa mas halangkaw.’ Huli kaiyan, magkakaigwa ka nin onra sa atubangan kan gabos na kapwa mo bisita.+ 11 Huli ta an siisay man na naglalangkaw kan saiyang sadiri ibababa, asin an siisay man na nagpapakumbaba ilalangkaw.”+

12 Pagkatapos, sinabi man niya sa nag-imbitar sa saiya: “Pag naghahanda ka nin pangudtuhan o pamanggihan, dai mo pag-agdahon an saimong mga amigo o mga tugang o mga paryente o mayayaman na pagtaraid, ta kun gigibuhon mo iyan, tibaad imbitaran ka man ninda pag-abot nin panahon, asin magigin bayad ninda iyan sa saimo. 13 Imbes, pag naghahanda ka nin bangkete, imbitaran mo an mga pobre, an mga kimay, an mga pilay, an mga buta;+ 14 asin magigin maugma ka, huli ta dai sinda nin ano man na ikakabalos sa saimo. Sa pagkabuhay liwat+ kan mga matanos, makakamtan mo an saimong balos.”

15 Pagkadangog kan mga bagay na ini, an saro sa mga bisita nagsabi sa saiya: “Maugma an nagkakakan* sa Kahadian nin Diyos.”

16 Sinabi ni Jesus sa saiya: “May sarong tawo na naghanda nin bangkete,+ asin dakul siyang inimbitaran. 17 Kan oras na kan bangkete, isinugo niya an saiyang uripon tanganing sabihon sa mga imbitado, ‘Madya kamo, ta andam na an gabos.’ 18 Pero gabos sinda pararehong naghanap nin sarahutan.+ An inot nagsabi sa saiya, ‘May binakal akong uma. Kaipuhan kong maghali asin hilingon idto; pasensiya na tabi, dai ako makakaduman.’ 19 Asin an saro man nagsabi, ‘May binakal akong limang padis nin baka asin iinspeksiyunon ko an mga iyan; pasensiya na tabi, dai ako makakaduman.’+ 20 Dangan an saro pa nagsabi, ‘Bago pa sana akong kasal, kaya dai ako makakaduman.’ 21 Kaya nagbalik an uripon, asin sinabi niya an mga bagay na iyan sa saiyang kagurangnan. Dangan naanggot an kagharong, asin sinabi niya sa saiyang uripon, ‘Magduman ka tulos sa mayor na mga tinampo saka sa mga kalye kan siyudad, asin padigdihon mo an mga pobre asin kimay saka buta pati pilay.’ 22 Pagbalik kan uripon, nagsabi ini, ‘Kagurangnan, nagibo ko na an ipinagbuot mo, pero igwa pa man giraray nin bakante.’ 23 Kaya sinabi kan kagurangnan sa uripon, ‘Magduman ka sa mga tinampo saka sa mga dalan, asin piriton mo sindang magdigdi, tanganing mapano an sakong harong.+ 24 Huli ta sinasabi ko sa saindo, mayo nin siisay man sa mga inimbitaran na idto an makakanamit kan sakong ihinanda sa bangkete.’”+

25 Ngunyan, dakulon na tawo an nag-iba sa saiya sa pagbaklay, asin nag-atubang siya sa sainda saka nagsabi: 26 “Kun an siisay man minadulok sa sako asin dai niya ikinakaungis* an saiyang ama saka ina asin agom saka mga aki asin mga tugang na lalaki saka mga tugang na babayi asin pati na an saiyang sadiring buhay,*+ dai siya puwedeng magin disipulo ko.+ 27 An siisay man na dai magpasan kan saiyang hariging pasakitan* asin dai magsunod sa sako dai puwedeng magin disipulo ko.+ 28 Halimbawa, siisay sa saindo na gustong magtugdok nin tore an dai nguna matukaw asin makuwenta kan gastos tanganing aramon kun baga magkakaigo an saiyang kuwarta para mahaman iyan? 29 Ta kun dai, puwedeng mailatag niya an pundasyon kaiyan pero dai niya iyan matapos, asin an gabos na nagmamasid mapuon na magturuya-tuya sa saiya, 30 na sinasabi: ‘An tawong ini nagpuon na magtugdok pero dai niya man natapos.’ 31 O siisay na hadi na makikigiyera sa saro pang hadi an dai nguna matukaw asin makonsulta sa iba kun baga kakayanon ninda kan 10,000 niyang suldados na labanan an nagdadangadang na kalaban na may 20,000 na suldados? 32 Kun talagang dai niya iyan kakayanon, masugo siya nin mga embahador asin makikipagkatuninungan mantang harayo pa an kalaban. 33 Sa kaparehong paagi, ini an sigurado, mayo ni saro sa saindo an puwedeng magin disipulo ko kun dai nindo babayaan* an gabos nindong pagsadiri.+

34 “Totoo, marahay an asin. Pero kun mawara na an asgad kan asin, paano pa ikakabalik an asgad kaiyan?+ 35 Bako na iyan angay na isabwag sa daga o isalak sa pataba. Pig-aapon na iyan kan mga tawo. An may talinga magdangog.”+

15 Ngunyan, an gabos na parasingil nin buhis asin an gabos na parakasala padagos na nagtitiripon sa palibot niya tanganing magdangog sa saiya.+ 2 Asin an mga Fariseo saka an mga eskriba sigeng gurumod-gumod: “Inaako kan tawong ini an mga parakasala, asin nagkakakan siya kaiba ninda.” 3 Dangan isinaysay niya sa sainda an ilustrasyon na ini, na sinasabi: 4 “Siisay sa saindo, kun igwa siya nin 100 na karnero asin an saro sa mga iyan mawara, an dai mabaya kan 99 sa kaawagan dangan mahanap kan nawarang saro sagkod na makua niya iyan?+ 5 Asin pag nanumpungan na niya iyan, papasanon niya iyan sa saiyang abaga asin mag-uugma siya. 6 Pagpuli niya, aapudon niya an saiyang mga amigo saka mga pagtaraid asin sasabihon sainda, ‘Makipag-ugma kamo sa sako, ta nakua ko na an sakuyang karnerong nawara.’+ 7 Sinasabi ko sa saindo na sa kaparehong paagi, magkakaigwa nin urog na kaugmahan sa langit dahil sa sarong parakasala na nagsusulsol+ kisa sa 99 na matanos na dai kaipuhan magsulsol.

8 “O siisay na babayi na igwa nin sampulong sinsilyong drakma,* kun mawara niya an saro sa mga drakma,* an dai mapalaad nin lampara dangan maninighid sa saiyang harong asin mahanap na marhay sagkod na makua niya iyan? 9 Asin pag nanumpungan na niya iyan, aapudon niya an saiyang mga amiga saka mga pagtaraid asin sasabihon, ‘Makipag-ugma kamo sa sako, ta nakua ko na an sinsilyong drakma* na nawara ko.’ 10 Sa kaparehong paagi, sinasabi ko sa saindo, nagkakaigwa nin kaugmahan an mga anghel nin Diyos dahil sa sarong parakasala na nagsusulsol.”+

11 Dangan sinabi niya: “May sarong tawo na igwa nin duwang aking lalaki. 12 Asin an nguhod nagsabi sa saiyang ama, ‘Tatay, itao mo na sa sako an mamanahon ko sa mga pagsadiri mo.’ Kaya pinagparte niya sa duwa niyang aki an saiyang mga pagsadiri. 13 Pakalihis nin nagkapirang aldaw, tinipon kan nguhod an gabos na bagay na sadiri niya asin nagpasiring sa harayong nasyon, dangan inubos niya duman sa marauton* na pamumuhay an saiyang mga pagsadiri. 14 Kan maubos na niya an gabos, nagkaigwa nin grabeng tiggutom sa bilog na nasyon na iyan, asin nagpuon siyang magtios. 15 Guminibo pa ngani siya nin paagi na makapagtrabaho sa saro sa mga namamanwaan kan nasyon na iyan, na nagsubol sa saiya duman sa mga daga kaini tanganing mag-ataman nin mga urig.+ 16 Asin pigmawot niyang malaugan an saiyang tulak kan mga ibinabahog sa mga urig,* pero mayo lamang nin gustong magtao sa saiya nin maski ano.

17 “Kan makapag-isip-isip siya, sinabi niya, ‘Dakulon na trabahador kan sakuyang ama an sobra-sobra sa tinapay, mantang ako magagadan na digdi sa gutom! 18 Mabaklay ako pabalik sa sakuyang ama, asin sasabihon ko sa saiya: “Tatay, nagkasala ako sa langit asin sa saimo. 19 Bako na akong angay na apudon na saimong aki. Gibuha na sana akong saro sa mga trabahador mo.”’ 20 Kaya nagtindog siya asin nagduman sa saiyang ama. Mantang harayo pa siya, natanaw siya kan saiyang ama asin nahirak ining marhay sa saiya, asin duminalagan ini saka kinugos siya* asin mapagpadaba siyang hinadukan. 21 Dangan sinabi kan aki sa saiya, ‘Tatay, nagkasala ako sa langit asin sa saimo.+ Bako na akong angay na apudon na saimong aki.’ 22 Pero nagsabi an ama sa mga uripon niya, ‘Dali! kua kamo nin halabang bado, su pinakamagayon, asin isulot nindo iyan sa saiya, saka sulutan nindo siya nin singsing asin sandalyas. 23 Kuanon man nindo su pinatabang ugbon na baka, bunuon nindo iyan, asin magkarakan kita saka magselebrar, 24 ta ining aki ko gadan na pero nabuhay giraray;+ nawara siya asin nakua na.’ Dangan nagpuon sindang mag-urugma.

25 “Ngunyan an aki niyang matua nasa uma, asin kan papuli na ini asin harani na sa harong, nakadangog ini nin tugtog saka baraylihan. 26 Kaya inapod niya an saro sa mga suruguon asin hinapot ini kun ano an nangyayari. 27 Sinabi kaini sa saiya, ‘Nag-abot su tugang mo, asin ipinabuno kan saimong ama an pinatabang ugbon na baka dahil nagbalik siya sa saiya na ligtas.’* 28 Alagad naanggot siya asin habo niyang maglaog. Dangan nagluwas an saiyang ama asin nagpuon na makiulay sa saiya. 29 Bilang simbag, sinabi niya sa saiyang ama, ‘Hilinga! Pirang taon na akong nagpauripon sa saimo, asin maski sarong beses dai ko sinuway an mga pagbuot mo, pero dai mo lamang ako tinawan nin ugbon na kanding para sa pag-urugma mi kan mga amigo ko. 30 Pero pag-abot na pag-abot kan aki mong ini na pigparasayang an* mga pagsadiri mo sa mga hostes,* ipinabuno mo an pinatabang ugbon na baka para sa saiya.’ 31 Dangan sinabi kan ama sa saiya, ‘Aki ko, pirmi takang kaibanan, asin an gabos na sadiri ko sadiri mo. 32 Pero tama lang baga na nagseselebrar saka nag-uugma kami, ta an tugang mo gadan na alagad nabuhay; nawara siya asin nakua na.’”

16 Dangan sinabi man niya sa mga disipulo: “May sarong tawong mayaman na igwa nin katiwala* na inakusaran nin magastuson na pagmanehar kan saiyang mga pagsadiri. 2 Kaya inapod niya ini asin sinabihan, ‘Ano ining nadadangog ko manungod sa saimo? Itao mo sa sako an rekord kan mga transaksiyon mo bilang katiwala, ta dai ka na puwedeng magmanehar kan harong.’ 3 Dangan sinabi kan katiwala sa saiyang sadiri, ‘Ano an gigibuhon ko, ngunyan na hinahali ako kan sakuyang kagurangnan sa pagigin katiwala? Bako akong gayong makusog para maggudak nin daga, saka nasusupog akong makilimos. 4 Ah! Aram ko na an gigibuhon ko, tanganing pag nahali ako sa pagigin katiwala, may mga tawong magpadagos sa sako sa harong ninda.’ 5 Saro-saro niyang inapod an mga may utang sa saiyang kagurangnan, asin sinabi niya sa inot, ‘Pira an utang mo sa sakuyang kagurangnan?’ 6 Suminimbag ini, ‘Sanggatos na takad* nin lanang oliba.’ Sinabi niya sa saiya, ‘Kuana an saimong nasusurat na kasunduan, asin tumukaw ka saka suratan mo tulos nin 50.’ 7 Sunod, sinabi niya sa saro pa, ‘Ika man, pira an utang mo?’ Sinabi kaini, ‘Sanggatos na darakulang takad* nin trigo.’ Sinabi niya sa saiya, ‘Kuana an saimong nasusurat na kasunduan, asin suratan mo nin 80.’ 8 Asin inumaw kan kagurangnan an katiwala, dahil dawa bakong matanos, nahiling an saiyang kadunungan* sa ginibo niya; huli ta an mga aki kan sistemang ini nin mga bagay* mas madunong kisa sa mga aki kan liwanag+ kun manungod sa pagigin mapamaagi sa buhay.*

9 “Siring man, sinasabi ko sa saindo: Gamiton nindo an bakong matanos na kayamanan para magkaigwa kamo nin mga amigo,+ tanganing pag an kayamanan na iyan maubos na, aakuon ninda kamo sa mga istaran na nagdadanay sagkod lamang.+ 10 An tawong maimbod pag-abot sa pinakasadit na bagay maimbod man pag-abot sa dakulang bagay, asin an tawong bakong matanos pag-abot sa pinakasadit na bagay bako man matanos pag-abot sa dakulang bagay. 11 Kaya, kun dai nindo ipinapahiling na maimbod kamo kun manungod sa paggamit kan bakong matanos na kayamanan, siisay an magkakatiwala sa saindo kan tunay na kayamanan? 12 Asin kun dai nindo ipinapahiling na maimbod kamo kun manungod sa paggamit kan sadiri nin iba, siisay an matao sa saindo kan para talaga sa saindo?+ 13 Mayong suruguon na puwedeng magin uripon nin duwang kagurangnan, huli ta magsalang ikakaungis niya an saro asin mamumutan an saro, o magigin maimbod siya sa saro asin hahabuan an saro. Dai kamo puwedeng magin uripon nin Diyos asin nin Kayamanan.”+

14 Nadadangog ini gabos kan mga Fariseo, na mga makikuwarta, asin nagpuon sindang magngurob-ngurob sa saiya.+ 15 Kaya sinabi niya sa sainda: “Ipinapahiling nindo sa atubangan nin mga tawo na matanos kamo,+ pero aram nin Diyos an nasa puso nindo.+ Huli ta an ibinibilang nin mga tawo na may dakulang halaga makababaldi sa paghiling nin Diyos.+

16 “An Katugunan asin an Mga Propeta ipinahayag sagkod ki Juan. Puon kan panahon niya, ipinapahayag an Kahadian nin Diyos bilang maugmang bareta, asin gabos na klase nin tawo pursigidong nagmamaigot na makalaog diyan.+ 17 Sa katunayan, mas pasil pang mapara an langit asin daga kisa dai mautob an sarong kurit nin letra kan Katugunan.+

18 “An siisay man na dumiborsiyo sa saiyang agom na babayi asin mag-agom nin iba nakakagibo nin pagsambay, asin an siisay man na mag-agom nin babaying idiniborsiyo kan saiyang agom nakakagibo nin pagsambay.+

19 “May sarong tawong mayaman na pirming nakasulot nin badong purpura* saka lino, asin aroaldaw siyang nagpapasiram-siram sa maluhong pamumuhay. 20 Pero may sarong parapakilimos na an pangaran Lazaro na pirming pigdadara sa may trangkahan kan mayaman. Pano siya nin lugad, 21 asin pigmamawot niyang malaugan an saiyang tulak kan mga nararakdag hali sa lamesa kan tawong mayaman. Pati ngani an mga ayam minarani asin dinidilaan an saiyang mga lugad. 22 Sa paglihis nin panahon, an parapakilimos nagadan asin dinara kan mga anghel sa kataid* ni Abraham.

“An tawong mayaman nagadan man asin ilinubong. 23 Asin sa Lubungan,* mantang nasasakitan siya, itiningkalag niya an saiyang mga mata, asin nahiling niya sa harayo si Abraham saka si Lazaro na nasa kataid* kaini. 24 Kaya nag-apod siya asin nagsabi, ‘Amang Abraham, mahirak ka sa sako. Padigdihon mo si Lazaro tanganing idutdot niya sa tubig an puro kan saiyang muro saka papreskuhan an sakuyang dila, ta grabe an pagsakit ko sa malaadon na kalayong ini.’ 25 Alagad sinabi ni Abraham, ‘Aki, girumduma na sa bilog mong buhay gabos na marahay na bagay nakamtan mo na, pero si Lazaro, maraot na mga bagay an inako niya. Alagad ngunyan, trangkilo* siya digdi, pero ika grabe an pagsakit. 26 Apuwera pa kaiyan, may mahiwason na bangin na ibinugtak sa pag-ultanan mi saka nindo, tanganing an mga gustong bumalyo hali digdi pasiring diyan sa saindo dai iyan magibo, saka an mga tawo man hali diyan dai makabalyo pasiring digdi sa samuya.’ 27 Dangan sinabi niya, ‘Kun arog kaiyan, nakikiulay ako sa saimo, ama, na padumanon mo siya sa harong kan sakuyang ama, 28 ta may lima akong tugang na lalaki, para makapagpatotoo siya sa sainda nin lubos tanganing dai man sinda mamugtak sa lugar na ini nin pasakit.’ 29 Pero sinabi ni Abraham, ‘Yaon sa sainda si Moises saka an Mga Propeta; magdangog sinda sa mga iyan.’+ 30 Dangan sinabi niya, ‘Dai, amang Abraham, pero kun may sarong hali sa mga gadan na magduman sa sainda, masurulsol sinda.’ 31 Alagad sinabi niya sa saiya, ‘Kun dai sinda nagdadangog ki Moises+ saka sa Mga Propeta, dai man sinda makukumbinsir kun may sarong magbangon hali sa mga gadan.’”

17 Dangan sinabi niya sa saiyang mga disipulo: “Dai malilikayan na mag-abot an mga bagay na nagigin dahilan nin pagkakasala.* Minsan siring, hirak man sa saro na huli sa saiya nagkakasala an iba! 2 Mas marahay pang sabitan an saiyang liog nin gapong gilingan asin iapon siya sa dagat kisa magin dahilan siya na magkasala* an mga tawong arog nin sadit na mga aki.+ 3 Tawan nindo nin atensiyon an saindong sadiri. Kun makagibo nin kasalan an saimong tugang, sawayon mo siya,+ asin kun magsulsol siya, patawadon mo siya.+ 4 Dawa pa pitong beses siyang magkasala sa saimo sa sarong aldaw asin pitong beses siyang magbalik sa saimo, na sinasabi, ‘Nagsusulsol ako,’ patawadon mo siya.”+

5 Sinabi ngunyan kan mga apostol sa Kagurangnan: “Dagdagi an samong pagtubod.”+ 6 Dangan sinabi kan Kagurangnan: “Kun igwa kamong pagtubod na siring kasadit kan pisog nin mustasa, sasabihon nindo sa puon na ini nin itom na mulberi, ‘Magabot ka asin mamugtak sa dagat!’ asin masunod iyan sa saindo.+

7 “Siisay sa saindo, kun igwa siya nin uripon na nag-aarado o nagpapastor, an masabi sa saiya pag-abot kaini hali sa uma, ‘Magdigdi ka tulos sa may lamesa asin magkakan’? 8 Imbes, bako daw na sasabihon niya sa saiya, ‘Ihanda mo na an sakong pamanggihan. Magsulot ka nin epron, saka serbihan mo ako sagkod na matapos akong magkakan saka mag-inom; pagkatapos, puwede ka nang magkakan saka mag-inom’? 9 Bako daw na dai man siya makakamati nin utang na buot sa uripon huling ginibo man sana kaini an saiyang trabaho? 10 Kaya kamo man, pag nagibo na nindo an gabos na bagay na iinasignar sa saindo, sabihon nindo: ‘Mga uripon* man sana kami. Ginibo mi lang an dapat ming gibuhon.’”+

11 Mantang pasiring siya sa Jerusalem, nag-agi siya sa pag-ultanan kan Samaria asin Galilea. 12 Asin kan palaog siya sa sarong baryo, sinabat siya nin sampulong lalaking may leproso, pero nagtindog lang sinda sa huruharayo.+ 13 Makusog sindang nag-apod asin nagsabi: “Jesus, Paratukdo, mahirak ka samo!” 14 Kan mahiling niya sinda, sinabi niya sa sainda: “Magduman kamo asin magpahiling sa mga saserdote.”+ Dangan kan paduman na sinda, nagin malinig sinda.+ 15 Kan mahiling kan saro sa sainda na naumayan siya, nagbuwelta siya, na nagpapamuraway sa Diyos sa makusog na boses. 16 Asin suminubsob siya sa may pamitisan ni Jesus saka nagpasalamat sa saiya. Saro siyang Samaritano.+ 17 Bilang simbag, sinabi ni Jesus: “Bakong sampulo an nagin malinig? Hain na su siyam? 18 Apuwera sa lalaking ini na taga ibang nasyon, mayong ibang nagbuwelta tanganing magpamuraway sa Diyos?” 19 Dangan sinabi niya sa saiya: “Magtindog ka asin magduman na; pinarahay ka kan saimong pagtubod.”+

20 Kan haputon siya kan mga Fariseo kun nuarin maabot an Kahadian nin Diyos,+ sinimbag niya sinda: “An Kahadian nin Diyos dai maabot sa paaging risang-risa; 21 ni sasabihon man kan mga tawo, ‘Hilinga, yaon digdi!’ o, ‘Yaon duman!’ Huli ta an Kahadian nin Diyos nasa tahaw* nindo.”+

22 Dangan sinabi niya sa mga disipulo: “Maabot an panahon na mamawuton nindong mahiling an saro sa mga aldaw kan Aki nin tawo, pero dai nindo iyan mahihiling. 23 Asin sasabihon sa saindo kan mga tawo, ‘Hilinga, yaon duman!’ o, ‘Hilinga, yaon digdi!’ Dai kamo magluwas o magsunod sa sainda.+ 24 Huli ta kun paanong an kikilat minasilyab puon sa sarong parte kan kalangitan sagkod sa saro pang parte kan kalangitan, magigin arog man kaiyan an Aki nin tawo+ sa saiyang aldaw.+ 25 Minsan siring, kaipuhan nguna siyang mag-agi nin dakul na pagsakit asin isikwal kan henerasyon na ini.+ 26 Dugang pa, kun ano an nangyari kaidtong mga aldaw ni Noe,+ arog man kaiyan an mangyayari sa mga aldaw kan Aki nin tawo:+ 27 an mga tawo nagkakarakan, nag-iirinom, an mga lalaki nag-aaragom, asin an mga babayi nagpapaaragom sagkod sa aldaw na idto na naglaog si Noe sa arka,+ dangan uminabot an Baha asin pinuho sinda gabos.+ 28 Arog man kan nangyari kaidtong mga aldaw ni Lot:+ an mga tawo nagkakarakan, nag-iirinom, nagbabarakal, nagpapabarakal, nagtataranom, asin nagtuturugdok. 29 Pero kan aldaw na luminuwas si Lot sa Sodoma, uminuran nin kalayo saka asupre hali sa langit, asin nagkagaradan sinda gabos.+ 30 Arog man kaiyan an mangyayari sa aldaw na mahahayag an Aki nin tawo.+

31 “Sa aldaw na iyan, an tawong yaon sa bubungan nin harong pero an mga gamit yaon sa laog kan harong dai na magbaba tanganing kuanon an mga ini, asin siring man, an tawong nasa uma dai na dapat magbalik sa mga bagay na nawalat. 32 Girumdumon an agom ni Lot.+ 33 An siisay man na maghinguwang ingatan an saiyang buhay* mawawaran kaiyan, pero an siisay man na mawaran kaiyan maiingatan iyan.+ 34 Sinasabi ko sa saindo, sa bangging iyan duwang tawo an yaon sa sarong higdaan; an saro iiiba, pero an saro iwawalat.+ 35 Duwang babayi an maggigiling sa saro sanang gilingan; an saro iiiba, pero an saro iwawalat.” 36 *—— 37 Bilang simbag, sinabi ninda sa saiya: “Sain, Kagurangnan?” Sinabi niya sa sainda: “Kun hain an bangkay, duman man magkakatiripon an mga agila.”+

18 Dangan nagsaysay siya sa sainda nin ilustrasyon manungod sa kun taano ta kaipuhan nindang pirming mamibi asin dai magsuko,+ 2 na sinasabi: “Sa sarong siyudad, igwa nin sarong huwes na mayong takot sa Diyos asin mayong irinerespetong tawo. 3 Igwa man sa siyudad na iyan nin sarong babaying balo na sigeng balik-balik sa saiya, na sinasabi, ‘Siguraduhon mo tabi na matawan ako nin hustisya laban sa kaasunto ko.’ 4 Sa huruhalawig na panahon, habo niyang tabangan ini, alagad kan huri sinabi niya sa sadiri niya, ‘Maski mayo akong takot sa Diyos asin mayo akong irinerespetong tawo, 5 pero dahil dai ako pigpupunduhan kan balong ini, sisiguraduhon kong matawan siya nin hustisya tanganing dai na siya magparadigdi asin pagparapakonsumisyunon ako.’”+ 6 Dangan sinabi kan Kagurangnan: “Danguga an sinabi kan huwes maski bako siyang matanos! 7 Kaya, bako daw na sisiguraduhon nin Diyos na matawan nin hustisya an saiyang mga pinili na nag-aagrangay sa saiya aldaw-banggi,+ mantang nagigin mapasensiya siya sa sainda?+ 8 Sinasabi ko sa saindo, papangyarihon nin Diyos na marikas sindang matawan nin hustisya. Minsan siring, pag-abot kan Aki nin tawo, manunumpungan niya daw talaga an arog kaining pagtubod* digdi sa daga?”

9 Isinaysay man niya an ilustrasyon na ini sa nagkapira na nagtitiwala sa sadiri ninda na matanos sinda asin ibinibilang an iba na daing halaga: 10 “May duwang tawo na naglaog sa templo tanganing mamibi, an saro Fariseo asin an saro parasingil nin buhis. 11 Nagtindog an Fariseo asin nagpuon na mamibi, na sinasabi an mga bagay na ini sa buot niya, ‘O Diyos, nagpapasalamat ako sa saimo na bako akong arog kan iba—mga parakikil, mga bakong matanos, mga parasambay—o arog kan parasingil na ini nin buhis. 12 Duwang beses akong nag-aayuno kada semana; itinatao ko an ikasampulong kabtang kan gabos na bagay na nakukua ko.’+ 13 Pero an parasingil nin buhis, na nakatindog sa harayo, habo man lamang magtangad sa langit, kundi pigpaparatubtob niya an saiyang daghan, na sinasabi, ‘O Diyos, mahirak ka* sa sakuya na sarong parakasala.’+ 14 Sinasabi ko sa saindo, an tawong ini nagpuli sa saiyang harong na mas matanos kisa duman sa Fariseo.+ Huli ta an siisay man na naglalangkaw kan saiyang sadiri ibababa, alagad an siisay man na nagpapakumbaba ilalangkaw.”+

15 Dinadara man sa saiya kan mga tawo an saindang mga umboy tanganing makaputan niya sinda, pero kan mahiling iyan kan mga disipulo, sinaway ninda an mga tawo.+ 16 Alagad, inagda ni Jesus an mga tawo na darahon sa saiya an mga umboy, na sinasabi: “Pabayai nindong makarani sa sako an sadit na mga aki, asin dai nindo sinda pagpugulan, huli ta para sa mga arog ninda an Kahadian nin Diyos.+ 17 Sinisigurado ko sa saindo, an siisay man na dai minaako sa Kahadian nin Diyos nin siring sa sadit na aki dai nanggad makakalaog diyan.”+

18 Asin an saro sa mga tagapamahala naghapot sa saiya, na sinasabi: “Marahay na Paratukdo, ano an dapat kong gibuhon tanganing magmana nin buhay na daing katapusan?”+ 19 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Taano ta inaapod mo akong marahay? Dai nin siisay man na marahay apuwera sa saro, an Diyos.+ 20 Aram mo an mga tugon: ‘Dai ka magsambay,+ dai ka maggadan,+ dai ka maghabon,+ dai ka magtestigo nin putik,+ tawan mo nin onra an saimong ama saka an saimong ina.’”+ 21 Dangan sinabi niya: “Inuutob ko na an gabos na iyan puon pa sa pagkaaki.” 22 Pagkadangog kaiyan, sinabi ni Jesus sa saiya, “May saro pang kulang sa saimo: Ipabakal mo an gabos na igwa ka tapos itao mo sa mga pobre an kabaklan, asin magkakaigwa ka nin kayamanan sa langit; asin madya, magin parasunod taka.”+ 23 Kan madangog niya ini, munduon siyang marhay, huli ta mayamanon siya.+

24 Naghiling sa saiya si Jesus asin nagsabi: “Magigin dipisil nanggad para sa mga makuwarta na makalaog sa Kahadian nin Diyos!+ 25 Sa katunayan, mas pasil pa na makalusot an kamelyo sa labot* nin dagom na pantahi kisa makalaog sa Kahadian nin Diyos an tawong mayaman.”+ 26 An mga nakadangog kaini nagsabi: “Siisay palan an makakaligtas?”+ 27 Sinabi niya: “An mga bagay na imposible sa mga tawo posible sa Diyos.”+ 28 Pero sinabi ni Pedro: “Hilinga! Binayaan mi an mga bagay na samuya asin nagsunod kami sa saimo.”+ 29 Sinabi niya sa sainda: “Sinisigurado ko sa saindo, mayong nagbaya nin harong o agom na babayi o mga tugang o mga magurang o mga aki alang-alang sa Kahadian nin Diyos+ 30 an dai maako nin dakul pang doble kaiyan sa panahon na ini, tapos sa maabot na sistema nin mga bagay,* nin buhay na daing katapusan.”+

31 Dangan isinuway niya an Dose asin sinabi sa sainda: “Magdangog kamo! Pasiring kita sa Jerusalem, asin an gabos na bagay na isinurat kan mga propeta manungod sa Aki nin tawo mauutob.*+ 32 Halimbawa, itatao siya sa mga tawo kan mga nasyon,*+ asin tutuya-tuyaon+ siya saka tatratuhon nin daing galang asin lulutaban.+ 33 Asin pagkatapos siyang latiguhon, gagadanon ninda siya,+ pero sa ikatulong aldaw mabangon siya.”+ 34 Alagad, dai ninda naintindihan an kahulugan kan arin man sa mga bagay na ini, huli ta itinago sa sainda an kahulugan kan mga tataramon na ini, asin dai ninda nasabutan an mga bagay na sinabi.

35 Ngunyan mantang parani na si Jesus sa Jerico, may sarong lalaking buta na nakatukaw sa gilid kan tinampo na nakikilimos.+ 36 Huling may nadangog siyang nag-aaraging mga tawo, nagpuon siyang maghapot kun anong nangyayari. 37 Sinabi ninda sa saiya: “Nag-aagi si Jesus na Nazareno!” 38 Huli kaiyan, nagkurahaw siya: “Jesus, Aki ni David, mahirak ka sako!” 39 Sinaway siya kan mga nasa inutan asin sinabihan na magsilensiyo, pero lalo pa siyang nagparakurahaw: “Aki ni David, mahirak ka sako!” 40 Dangan nagpundo si Jesus, asin sinabi niyang darahon sa saiya an lalaki. Kan makarani na ini, hinapot siya ni Jesus: 41 “Ano an gusto mong gibuhon ko para sa saimo?” Sinabi niya: “Kagurangnan, ibalik mo po an sakuyang paghiling.” 42 Kaya sinabi ni Jesus sa saiya: “Makabalik an saimong paghiling; pinarahay ka kan saimong pagtubod.”+ 43 Tulos-tulos na nakabalik an saiyang paghiling, dangan nagpuon siyang magsunod sa saiya,+ na pinapamuraway an Diyos. Siring man, kan mahiling ini kan mga tawo, inumaw ninda gabos an Diyos.+

19 Dangan naglaog siya sa Jerico asin nagpuon na mag-agi sa siyudad na iyan. 2 Yaon duman an sarong lalaki na an pangaran Zaqueo; saro siyang pamayo kan mga parasingil nin buhis, asin mayaman siya. 3 Gustuhon niyang mahiling kun siisay an Jesus na ini, pero nalilipudan siya kan mga tawo, huli ta hababa siya. 4 Kaya nagdalagan siya sa inutan asin nagsakat sa sarong puon nin sikomoro* tanganing mahiling si Jesus, huli ta madali na ining mag-agi duman. 5 Kan si Jesus nasa tangod na, nagtangad siya asin nagsabi sa saiya: “Zaqueo, dali magbaba ka, ta kaipuhan kong magdagos ngunyan sa harong mo.” 6 Kaya dali-dali ining nagbaba asin maugma siyang inako bilang bisita. 7 Kan mahiling ninda iyan, gabos sinda naggurumod-gumod: “Nagdagos siya bilang bisita sa harong nin sarong lalaking parakasala.”+ 8 Pero nagtindog si Zaqueo asin nagsabi sa Kagurangnan: “Kagurangnan, an kabanga kan mga pagsadiri ko itatao ko sa mga pobre, asin ano man na nakikil ko sa kiisay man,* ibabalik ko iyan na apat na doble.”+ 9 Kaya sinabi ni Jesus sa saiya: “An kaligtasan nag-abot ngunyan sa harong na ini, dahil aki man siya ni Abraham. 10 Huli ta an Aki nin tawo nag-abot tanganing hanapon asin iligtas an mga nawawara.”+

11 Mantang nagdadangog an mga disipulo sa mga bagay na ini, nagsaysay siya nin saro pang ilustrasyon, huli ta harani na siya sa Jerusalem asin pig-iisip kan mga disipulo na bigla nindang mahihiling an Kahadian nin Diyos.+ 12 Kaya sinabi niya: “Sarong tawo na gikan sa maharlikang pamilya an mabiyahe pasiring sa harayong lugar+ tanganing manombrahan bilang hadi, asin pagkatapos mabalik siya. 13 Inapod niya an sampulo sa saiyang mga uripon asin tinawan sinda nin sampulong mina* saka sinabi sa sainda, ‘Inegosyo nindo an mga ini sagkod sa mag-abot ako.’+ 14 Pero nauungis sa saiya an mga kahimanwa niya, asin nagsugo sinda nin sarong grupo nin mga embahador* na magduman man sa pigdumanan niya tanganing sabihon, ‘Habo ming magin hadi mi an tawong ini.’

15 “Kan sa huri makabalik siya pagkatapos na manombrahan bilang hadi,* ipinaapod niya an mga uripon na tinawan niya kan kuwarta,* tanganing aramon kun pira an ginanar ninda sa saindang pagnegosyo.+ 16 Kaya nagrani an inot asin nagsabi, ‘Kagurangnan, an saimong mina tuminubo nin sampulong mina.’+ 17 Sinabi niya sa saiya, ‘Magayon an ginibo mo, marahay na uripon! Dahil pinatunayan mong maimbod ka pag-abot sa saditon na bagay, mamahala ka sa sampulong siyudad.’+ 18 Nag-abot ngunyan an ikaduwa, na nagsasabi, ‘Kagurangnan, an saimong mina nadagdagan nin limang mina.’+ 19 Sinabi man niya sa sarong ini, ‘Ika man, mamahala ka sa limang siyudad.’ 20 Alagad nag-abot su saro pa tapos nagsabi, ‘Kagurangnan, uni an saimong mina na itinago kong nakapatos sa tela. 21 Natatakot kaya ako sa saimo ta mahigpiton kang tawo; pigkukubra mo an dai mo man idineposito, saka pig-aani mo an dai mo man isinabwag.’+ 22 Sinabi niya sa saiya, ‘Sa sadiri mong mga tataramon huhusgaran taka, maraot na uripon. Bakong aram mo na mahigpiton akong tawo, na nagkukubra kan dai ko idineposito saka nag-aani kan dai ko isinabwag?+ 23 Kaya taano ta dai mo ilinaag sa bangko an kuwarta* ko? Dangan sa pag-abot ko, makukua ko kuta iyan na may kaibang tubo.’

24 “Dangan sinabi niya sa mga nakatindog duman, ‘Kuana nindo sa saiya an mina asin itao iyan duman sa saro na may sampulong mina.’+ 25 Alagad sinabi ninda sa saiya, ‘Kagurangnan, may sampulo na siyang mina!’— 26 ‘Sinasabi ko sa saindo, an siisay man na igwa, tatawan nin mas dakul pa, pero an saro na mayo, maski an yaon sa saiya kukuanon.+ 27 Darahon man nindo digdi idtong mga kaiwal ko na habo akong magin hadi ninda, tapos gadanon nindo sinda sa atubangan ko.’”

28 Pagkasabi niya kan mga bagay na ini, nagpadagos siya sa pagbaklay patukad sa Jerusalem. 29 Asin kan harani na siya sa Betfage asin Betania sa bukid na inaapod na Bukid nin mga Olibo,+ isinugo niya an duwa sa mga disipulo,+ 30 na sinasabi: “Dumuman kamo sa baryong iyan na natatanaw na nindo, asin pagkalaog nindo diyan, makakanumpong kamo nin sarong nakagakod na ugbon na asno, na dai pa lamang nasasangkayan nin siisay man na tawo. Hubadon nindo iyan sa pagkakagakod, asin darahon nindo digdi. 31 Asin kun may siisay man na maghapot sa saindo, ‘Taano ta hinuhubad nindo iyan sa pagkakagakod?’ sabihon nindo, ‘Kaipuhan ini kan Kagurangnan.’” 32 Kaya naghali an mga isinugo, asin nanumpungan ninda iyan arog kan sinabi niya sa sainda.+ 33 Pero kan hinuhubadan na ninda an ugbon na asno, an mga kagsadiri kaiyan nagsabi sa sainda: “Taano ta hinuhubad nindo sa pagkakagakod an ugbon na asno?” 34 Sinabi ninda: “Kaipuhan ini kan Kagurangnan.” 35 Dinara ninda iyan ki Jesus, asin ipinatong ninda an saindang pang-ibabaw na mga bado sa ugbon na asno saka pinasangkay diyan si Jesus.+

36 Mantang nag-aabante siya, ilinalatag ninda sa dalan an saindang pang-ibabaw na mga bado.+ 37 Kan harani na siya sa pababang parte kan tinampong hali sa Bukid nin mga Olibo, an gabos na disipulo nagpuon na mag-ugma asin mag-umaw sa Diyos sa makusog na boses huli sa gabos na milagro* na nagkahiriling ninda, 38 na nagsasabi: “Biniyayaan an saro na minaabot bilang Hadi sa ngaran ni Jehova!* Katuninungan sa langit, asin kamurawayan sa kaitaasan!”+ 39 Pero, an nagkapira sa mga Fariseo na kaiba kan mga tawo nagsabi sa saiya: “Paratukdo, sawayon mo an saimong mga disipulo.”+ 40 Alagad nagsimbag siya: “Sinasabi ko sa saindo, kun masilensiyo an mga ini, an mga gapo makururahaw.”

41 Kan harani na siya sa siyudad, pinagmasdan niya ini asin tinangisan,+ 42 na sinasabi: “Ika, kun namansayan mo sana sa aldaw na ini an mga bagay na magtatao nin katuninungan—pero ngunyan itinago na an mga iyan sa saimong paghiling.+ 43 Huli ta maabot sa saimo an mga aldaw na an saimong mga kaiwal mabugtak sa palibot mo nin kudal nin mapapanas na taldok, asin sasalikupan ka ninda saka biyo kang lalaumon.*+ 44 Pupulbuson ka ninda pati an saimong mga aki na nasa laog mo,+ asin mayo sindang itatada sa saimo na gapo sa ibabaw nin gapo,+ huli ta dai mo namansayan an panahon kan pagsiyasat sa saimo.”

45 Dangan naglaog siya sa templo asin pinalayas an mga nagtitinda,+ 46 na sinasabi sa sainda: “Nasusurat, ‘An sakuyang harong magigin harong na pamibian,’+ pero ginibo nindo iyan na lungib nin mga parahabon.”+

47 Padagos siyang nagtukdo sa templo aroaldaw. Alagad an mga panginot na saserdote saka an mga eskriba pati an mga lider kan banwaan naghihinguwang gadanon siya;+ 48 pero dai sinda nakakua nin ano man na paagi na magibo iyan, dahil pirming nakapalibot sa saiya an gabos na tawo para magdangog sa saiya.+

20 Sarong aldaw mantang yaon siya sa templo asin nagtutukdo sa mga tawo saka nagpapahayag kan maugmang bareta, an mga panginot na saserdote saka an mga eskriba kaiba an kamagurangan nagdurulok 2 asin nagsarabi sa saiya: “Sabihon mo sa samo, sa anong awtoridad mo ginigibo an mga bagay na ini? O siisay an nagtao sa saimo kan awtoridad na ini?”+ 3 Sinimbag niya sinda: “May hapot man ako sa saindo, asin simbagon nindo ako: 4 An pagbawtismo daw ni Juan gikan sa langit o gikan sa mga tawo?” 5 Dangan nag-urulay-ulay sinda, na nagsasarabi: “Kun sasabihon tang, ‘Sa langit,’ sasabihon niyang, ‘Taano ta dai kamo nagturubod sa saiya?’ 6 Pero kun sasabihon tang, ‘Sa mga tawo,’ gagarapuon kita kan gabos na tawo, huli ta kumbinsido sinda na propeta si Juan.”+ 7 Kaya nagsimbag sinda na dai ninda aram kun sain iyan gikan. 8 Sinabi ni Jesus sa sainda: “Dai ko man sasabihon sa saindo kun sa anong awtoridad ko ginigibo an mga bagay na ini.”

9 Dangan isinaysay niya sa mga tawo an ilustrasyon na ini: “Sarong tawo an naggibo nin sarong ubasan,+ asin ipinaasikaso* niya iyan sa mga paratanom; dangan nagduman siya sa ibang nasyon asin medyo nahaloy siya.+ 10 Pag-abot kan panahon nin paggusi, sarong uripon an isinugo niya sa mga paratanom tanganing matawan ninda ini kan kahirasan niya sa mga bunga kan ubasan. Pero binugbog kan mga paratanom an uripon, tapos pinapuli ining daing dara.+ 11 Nagsugo giraray siya nin saro pang uripon. Binugbog man ninda iyan asin ipinasupog saka pinapuli na daing dara. 12 Pero nagsugo pa giraray siya nin ikatulo; kinulgan man ninda ini asin pinalayas. 13 Huli kaini, sinabi kan kagsadiri kan ubasan, ‘Ano an gigibuhon ko? Isusugo ko an sakuyang namumutan na aking lalaki.+ Igagalang gayod ninda siya.’ 14 Kan mahiling siya kan mga paratanom, nagkurumplutan sinda, na sinasabi, ‘Iyo ini an tagapagmana. Gadanon ta siya tanganing mapasatuya an mana.’ 15 Kaya ginuyod ninda siya paluwas sa ubasan asin ginadan.+ Kun siring, ano an gigibuhon sa sainda kan kagsadiri kan ubasan? 16 Maduman siya asin gagaradanon an mga paratanom na idto, saka itatao niya sa iba an ubasan.”

Kan madangog ninda ini, sinabi ninda: “Dai man lugod iyan mangyari!” 17 Pero hiniling niya sinda nin diretso asin sinabi: “Kun siring, ano an kahulugan kan sinasabing ini sa Kasuratan: ‘An gapo na hinabuan kan mga paratugdok, iyo ini an nagin mayor na gapong panganto’?*+ 18 An lambang tawo na mabagsak sa gapong iyan magkakagutay-gutay.+ Asin an siisay man na babagsakan kaiyan, marurunot siya kaiyan.”

19 Kan mismong oras na iyan, gusto na siyang dakupon kan mga eskriba asin kan mga panginot na saserdote dahil narisa ninda na sinda an nasa isip niya kan sabihon niya an ilustrasyon na ini, pero natatakot sinda sa mga tawo.+ 20 Pagkatapos ninda siyang maingat na obserbaran, nagsugo sinda nin mga tawo na pasekreto nindang binayadan na magsagin-sagin na matanos tanganing dakupon siya sa saiyang itinataram,+ para madara siya sa mga awtoridad asin sa gobernador. 21 Asin hinapot ninda siya, na sinasabi: “Paratukdo, aram ming tama an sinasabi saka itinutukdo mo asin dai ka nagpapahiling nin paboritismo, kundi itinutukdo mo an dalan nin Diyos kauyon kan katotoohan: 22 Tama daw* na magbayad kami nin buhis ki Cesar o bako?” 23 Pero narisa niya an saindang katusuhan, asin sinabi niya sa sainda: 24 “Ipahiling nindo sa sako an sarong denario.* Kiisay na ladawan asin titulo an yaon digdi?” Sinabi ninda: “Ki Cesar.” 25 Sinabi niya sa sainda: “Kun siring, sige, itao* nindo ki Cesar an mga bagay na ki Cesar,+ pero sa Diyos an mga bagay na sa Diyos.”+ 26 Dai ninda nagibong dakupon siya sa sinabi niyang ini sa atubangan kan mga tawo; imbes, dai sinda nakagirong dahil napangalas sinda sa simbag niya.

27 Alagad, an nagkapira sa mga Saduceo, an mga nagsasabing mayong pagkabuhay liwat,+ nag-arabot asin naghapot sa saiya:+ 28 “Paratukdo, nagsurat si Moises sa sato, ‘Kun an sarong lalaki magadan na may nabayaan na agom pero dai siyang aki, an nabayaan na agom dapat na agumon kan tugang na lalaki kan nagadan tanganing matawan niya nin aki an saiyang tugang na nagadan.’+ 29 Ngunyan, may pitong magturugang na lalaki. An inot nag-agom, alagad nagadan siya na mayong aki. 30 Kaya an nabayaan na babayi inagom kan ikaduwa, 31 dangan kan ikatulo. Parareho an nangyari sa pito; nagin agom ninda an babayi asin nagadan sinda gabos na mayong aki. 32 Sa kahuri-hurihi, nagadan man an babayi. 33 Kun siring, sa pagkabuhay liwat, siisay sa pito an magigin agom niya? Huli ta nagin agom siya kan pito.”

34 Sinabi ni Jesus sa sainda: “An mga aki kan sistemang ini nin mga bagay* nag-aaragom asin nagpapaaragom, 35 pero an mga ibinilang na maninigo na maglaog sa maabot na sistema nin mga bagay asin na buhayon liwat hali sa mga gadan dai maaragom ni mapaaragom.+ 36 Sa katunayan, dai na man sinda magagadan, huli ta magigin arog sinda sa mga anghel, asin huling bubuhayon sinda liwat, magigin mga aki sinda nin Diyos. 37 Pero ining pagbangon sa mga gadan, maski si Moises may sinabi diyan sa salaysay niya manungod sa matunok na palungpong, kan apudon niya si Jehova* na ‘Diyos ni Abraham asin Diyos ni Isaac saka Diyos ni Jacob.’+ 38 Siya Diyos, bako kan mga gadan, kundi kan mga buhay, huli ta para sa saiya* gabos sinda buhay.”+ 39 Bilang simbag, an nagkapira sa mga eskriba nagsabi: “Paratukdo, mahusay an pagkasabi mo.” 40 Mayo na kaya sindang kusog nin buot na maghapot pa sa saiya.

41 Siya na man an naghapot sa sainda: “Taano ta sinasabi ninda na an Cristo aki ni David?+ 42 Si David baga mismo nagsabi sa libro kan Mga Salmo, ‘Sinabi ni Jehova* sa sakuyang Kagurangnan: “Tumukaw ka sa may tuo* ko 43 sagkod na ibugtak ko an saimong mga kaiwal na magin tungtungan kan mga bitis mo.”’+ 44 Kun siring, inapod siya ni David na Kagurangnan; kaya paano nangyaring aki niya siya?”

45 Dangan, mantang nagdadangog an gabos na tawo, sinabi niya sa saiyang mga disipulo: 46 “Mag-ingat kamo sa mga eskriba na gustong magparalakaw-lakaw na nakasulot nin haralabang bado asin gustong-gustong tinatawan nin galang sa mga saudan saka magparatukaw sa inutan* na mga tukawan sa mga sinagoga asin sa mga puwesto sa bangkete na para sa espesyal na mga bisita,+ 47 asin na nang-aagaw kan mga harong* kan mga babaying balo saka namimibi nin haralabaon tanganing pahangaon an iba. Maako sinda nin mas magabat na paghukom.”

21 Ngunyan mantang nakahiling si Jesus sa mga lalagan nin kontribusyon, namasdan niya an mga mayaman na naghuhulog diyan kan saindang donasyon.+ 2 Dangan nahiling niya an sarong dukha na babaying balo na naghulog nin duwang sadit na sinsilyo na hababaon an kantidad,*+ 3 asin sinabi niya: “Sinisigurado ko sa saindo na an pobreng balong ini naghulog nin mas dakul kisa sa ihinulog ninda gabos.+ 4 Huli ta an mga ini gabos naghulog nin donasyon hali sa sobra ninda, pero siya, maski tios,* naghulog siya kan gabos niyang pagbuhay na igwa siya.”+

5 Paghaloy-haloy, kan nag-uurulay an nagkapira manungod sa templo, kun paano iyan nadedekorasyunan nin mga magagayon na gapo asin mga bagay na idinulot sa Diyos,+ 6 sinabi niya: “Kun manungod sa mga bagay na ini na nahihiling nindo ngunyan, maabot an panahon na mayo nin matatadang gapo sa ibabaw nin gapo; gabos iyan ibabagsak.”+ 7 Dangan hinapot ninda siya, na sinasabi: “Paratukdo, nuarin talaga mangyayari an mga bagay na ini, asin ano an magigin tanda na mangyayari na an mga bagay na ini?”+ 8 Sinabi niya: “Mag-ingat kamo na dai kamo mailagalag,+ huli ta dakul an maarabot gamit an pangaran ko, na nagsasabi, ‘Ako siya,’ asin, ‘Harani na an itinalaan na panahon.’ Dai kamo magsunod sa sainda.+ 9 Apuwera kaiyan, pag may nabaretaan kamong mga giyera saka mga kariribukan,* dai kamo magkatarakot. Huli ta an mga bagay na ini kaipuhan na mangyari nguna, pero dai pa tulos mangyayari an katapusan.”+

10 Dangan sinabi niya sa sainda: “An nasyon makikilaban sa nasyon,+ asin an kahadian makikilaban sa kahadian.+ 11 Magkakaigwa nin makusog na mga linog asin nin sunod-sunod na kakulangan nin kakanon saka epidemya*+ sa manlain-lain na lugar; asin magkakaigwa nin makatatakot na mga tanawon asin nin darakulang tanda hali sa langit.

12 “Pero bago mangyari an gabos na bagay na ini, dadakupon kamo kan mga tawo asin pepersegiron ninda kamo;+ dadarahon ninda kamo sa mga sinagoga saka mga presuhan. Dadarahon kamo sa atubangan nin mga hadi saka mga gobernador huli sa pangaran ko.+ 13 Matao iyan sa saindo nin oportunidad na makapagpatotoo. 14 Kaya magin determinado kamo na dai pagpraktison nin patiinot kun ano an sasabihon nindo bilang depensa,+ 15 huli ta itatao ko sa saindo an mga tataramon asin kadunungan na dai makakayang kontrahon o diskutiron kan sararong paghihinguwa kan gabos nindong kalaban.+ 16 Dugang pa, dadarahon kamo sa mga opisyal kan husgado* maski kan sadiri nindong mga magurang asin mga tugang saka mga paryente pati mga amigo, asin gagadanon ninda an nagkapira sa saindo,+ 17 asin ikakaungis kamo kan gabos na tawo huli sa pangaran ko.+ 18 Pero maski sarong buhok sa payo nindo dai mawawara.+ 19 Paagi sa saindong pakatagal maiingatan nindo an saindong buhay.*+

20 “Minsan siring, pag nahiling nindo an Jerusalem na napapalibutan nin nagkakampong mga hukbo,+ isipon nindong madali na an saiyang pagkagaba.+ 21 Kaya an mga nasa Judea dumulag na pasiring sa kabukidan,+ an mga yaon sa laog kan siyudad na iyan maghali na, asin an mga yaon sa mga lugar sa palibot kaiyan dai na maglaog diyan, 22 huli ta mga aldaw ini para sa pagtao nin hustisya* tanganing mautob an gabos na bagay na nakasurat. 23 Hirak man sa mga bados saka sa mga nagpapasuso sa mga aldaw na iyan!+ Huli ta magkakaigwa nin grabeng kasakitan sa daga asin grabeng kaanggutan tumang sa banwaan na ini. 24 Magkakagaradan sinda paagi sa tarom nin espada asin dadarahon na bihag sa gabos na nasyon;+ asin an Jerusalem titimak-timakan kan mga nasyon* sagkod na matapos an itinalaan na mga panahon para sa mga nasyon.*+

25 “Siring man, may mahihiling na mga tanda sa saldang* asin bulan saka mga bituon,+ asin sa daga magsasakit nin grabe an mga nasyon, na dai aram kun ano an gigibuhon dahil sa paghagubuhob kan dagat asin pag-alimbukay kaiyan. 26 Magkakadirismayo an mga tawo sa takot asin sa pagparaisip-isip kan mga bagay na mangyayari sa kinaban,* huli ta an mga puwersa sa kalangitan magkakataranyog. 27 Dangan mahihiling ninda an Aki nin tawo+ na minaabot na nasa panganuron asin may kapangyarihan saka dakulang kamurawayan.+ 28 Pero pag nagpupuon nang mangyari an mga bagay na ini, tumindog kamo nin tanos asin iitaas nindo an saindong payo, huli ta naghaharani na an pagliligtas sa saindo.”

29 Dangan nagsaysay siya sa sainda nin sarong ilustrasyon: “Masdan nindo an puon nin higera asin an gabos na iba pang kahoy.+ 30 Pag nahiling nindong nag-uugbos na an mga iyan, aram nindong harani na an tig-init. 31 Arog man kaiyan, pag nahiling nindong nangyayari na an mga bagay na ini, makakasiyerto nanggad kamo na harani na an Kahadian nin Diyos. 32 Sinisigurado ko sa saindo na bago maglihis an henerasyon na ini, mangyayari nanggad an gabos na bagay.+ 33 An langit asin daga mapapara, pero an sakuyang mga tataramon dai nanggad mapapara.+

34 “Pero bantayan nindo* an saindong sadiri na an saindong puso dai nuarin man mapagabatan nin sobrang pagkakan asin sobrang pag-inom+ saka mga kahaditan sa buhay,+ asin bigla na sana an aldaw na iyan umabot sa saindo na dai nindo inaasahan 35 na siring sa siod.+ Huli ta maabot iyan sa gabos na nag-iistar sa bilog na daga. 36 Kaya, magdanay kamong mata,+ na nagngangayo-ngayo sa gabos na oras+ tanganing makadulag kamo sa gabos na bagay na ini na kaipuhan mangyari asin makatindog sa atubangan kan Aki nin tawo.”+

37 Kaya pag aldaw, nagtutukdo siya sa templo, pero pag banggi, minaluwas siya asin nagpipirmi sa bukid na inaapod na Bukid nin mga Olibo. 38 Asin pag amay na aga, an gabos na tawo nagduduman sa saiya sa templo tanganing magdangog sa saiya.

22 An Kapiyestahan nin Tinapay na Daing Lebadura, na inaapod na Paskuwa,+ naghaharani na.+ 2 Asin an mga panginot na saserdote saka an mga eskriba naghahanap nin epektibong paagi na maipagadan siya,+ dahil natatakot sinda sa mga tawo.+ 3 Dangan luminaog si Satanas sa puso ni Judas, an inaapod na Iscariote, na kabilang sa Dose,+ 4 asin nagduman ini sa mga panginot na saserdote saka sa mga pamayo kan mga guwardiya sa templo asin nakipag-ulay sa sainda kun paano tatrayduron si Jesus para madakop ninda.+ 5 Ugmahon sinda kaini, asin nagkauruyon sindang tawan siya nin kuwartang pirak.+ 6 Kaya tuminugot siya, asin nagpuon siyang maghanap nin magayon na pagkakataon na trayduron si Jesus tanganing madakop ninda na daing dakul na tawo sa palibot.

7 Nag-abot na an aldaw kan Tinapay na Daing Lebadura, na sa aldaw na iyan kaipuhan na idulot an hayop na pang-atang sa Paskuwa;+ 8 kaya isinugo ni Jesus si Pedro asin Juan, na sinasabi: “Sige na, andamon nindo an pamanggihan kan Paskuwa para sa sato.”+ 9 Sinabi ninda sa saiya: “Sain mo gustong andamon mi iyan?” 10 Sinabi niya sa sainda: “Paglaog nindo sa siyudad, sasabaton kamo nin sarong lalaki na may darang dulay nin tubig. Sundan nindo siya sa harong na lalaugan niya.+ 11 Asin sabihon nindo sa kagsadiri kan harong, ‘Ipinapasabi sa saimo kan Paratukdo: “Hain an kuwarto para sa bisita na puwede akong magkakan kan pamanggihan kan Paskuwa kaiba an mga disipulo ko?”’ 12 Asin ipapahiling niya sa saindo an sarong dakulang kuwarto sa itaas na may mga gamit na. Duman nindo iyan andamon.” 13 Kaya naghali sinda saka nanumpungan ninda iyan arog kan sinabi niya sa sainda, asin nag-andam sinda para sa Paskuwa.

14 Kan oras na, nagtukaw siya sa may lamesa kaiba an mga apostol.+ 15 Asin sinabi niya sa sainda: “Pighahalat ko nanggad an pagkakataon na ini na makaibanan kamong magkakan sa Paskuwang ini bago mangyari an sakuyang pagsakit; 16 huli ta sinasabi ko sa saindo, dai na ako makakan giraray kan pamanggihan na ini sagkod na mautob an gabos na bagay sa Kahadian nin Diyos.” 17 Asin kan tawan siya nin kopa, nagpasalamat siya sa Diyos asin nagsabi: “Inumon nindo ini asin ipasa nindo sa kada saro, 18 huli ta sinasabi ko sa saindo, puon ngunyan, dai na ako mainom nin inumon na hali sa ubas sagkod na umabot an Kahadian nin Diyos.”

19 Nagkua man siya nin tinapay,+ nagpasalamat sa Diyos, binaraak iyan, asin itinao iyan sa sainda, na sinasabi: “Nangangahulugan ini kan sakuyang hawak,+ na itatao para sa saindo.+ Padagos nindong gibuhon ini sa paggirumdom sa sako.”+ 20 Arog man kaiyan an ginibo niya sa kopa pagkatapos nindang magkakan kan pamanggihan, na sinasabi: “An kopang ini nangangahulugan kan bagong tipan+ na ginigibong balido paagi kan sakuyang dugo,+ na papabuluson para sa saindo.+

21 “Pero uya! an matraydor sa sako kaiba ko digdi sa lamesa.+ 22 Huli ta babayaan nanggad kamo gabos kan Aki nin tawo kauyon kan itinalagang mangyari;+ minsan siring, hirak man kan tawong iyan na matraydor sa saiya!”+ 23 Kaya nagpuon sindang mag-urulay-ulay kun siisay man nanggad sa sainda an magibo kaini.+

24 Alagad, may nangyari man na mainit na diriskusyunan sa tahaw ninda kun baga siisay sa sainda an pinakaurog.+ 25 Pero sinabi niya sa sainda: “An mga hadi kan mga nasyon nagdodominar sa mga sakop ninda, asin idtong mga may awtoridad sa mga sakop ninda inaapod na mga Paratao nin Biyaya.+ 26 Alagad dapat na bako kamong arog kaiyan.+ Kundi an saro na pinakaurog sa saindo iyo an magin siring sa pinakanguhod,+ asin an saro na nanginginot iyo an magin paralingkod. 27 Huli ta siisay an mas urog, an nagkakakan* o an nagseserbi?* Bako daw na an nagkakakan?* Pero uni ako, iyo an nagseserbi* sa saindo.+

28 “Minsan siring, kamo an mga nagdanay na kaiba ko+ sa mga kasakitan na inagihan ko;+ 29 asin nakikipagtipan ako sa saindo, kun paanong an sakuyang Ama nakipagtipan sa sako, para sa sarong kahadian,+ 30 tanganing makakakan saka makainom kamo sa lamesa ko sa sakong Kahadian,+ asin magtukaw sa mga trono+ tanganing maghukom sa 12 tribo nin Israel.+

31 “Simon, Simon, magdangog ka! Hinagad ni Satanas na saligsigon* kamo gabos siring sa trigo.+ 32 Pero namibi na ako para sa saimo na dai mawara an saimong pagtubod;+ asin pag nakabalik ka na, pakusugon mo an saimong mga tugang.”+ 33 Dangan sinabi niya sa saiya: “Kagurangnan, handa akong umiba sa saimo sa presuhan pati sa kagadanan.”+ 34 Pero sinabi niya: “Sinasabi ko sa saimo, Pedro, dai maturaok an manok ngunyan na aldaw sagkod na dai mo nguna nigaran nin tulong beses na bisto mo ako.”+

35 Sinabi man niya sa sainda: “Kan isugo ko kamo na daing darang lalagan nin kuwarta, lalagan nin kakanon, asin sandalyas,+ nagkulang daw kamo nin ano man?” Nagsimbag sinda: “Dai!” 36 Dangan sinabi niya sa sainda: “Pero ngunyan, an igwa nin lalagan nin kuwarta darahon iyan, an igwa nin lalagan nin kakanon darahon man iyan, asin an mayong espada ipabakal an saiyang pang-ibabaw na bado tapos magbakal nin espada. 37 Huli ta sinasabi ko sa saindo na kaipuhan na mautob sa sako an nasusurat, na an sabi, ‘Ibinilang siyang saro sa mga parabalga kan ley.’+ An nasusurat manungod sa sako nauutob na.”+ 38 Dangan sinabi ninda: “Kagurangnan, hilinga! igwa digdi nin duwang espada.” Sinabi niya sa sainda: “Tama na iyan.”

39 Paghali niya, nagpasiring siya sa Bukid nin mga Olibo arog kan nakatudan niya, asin nagsurunod man sa saiya an mga disipulo.+ 40 Pag-abot ninda duman, sinabi niya sa sainda: “Padagos kamong mamibi tanganing dai kamo madaog nin sugot.”+ 41 Asin nagrayo-rayo siya sa sainda,* dangan nagluhod siya saka nagpuon na mamibi, 42 na nagsasabi: “Ama, kun buot mo, halia sa sako an kopang ini. Pero mangyari lugod, bako an kabutan ko, kundi an kabutan mo.”+ 43 Dangan sarong anghel hali sa langit an nagpahiling sa saiya asin pinakusog siya.+ 44 Alagad grabe nanggad an saiyang pagkapurisaw kaya nagpadagos siyang mamibi nin mas udok;+ asin an saiyang ganot* nagin siring sa mga tagdo nin dugo na nagtuturo sa daga. 45 Pagkatapos niyang mamibi, nagtindog siya saka nagduman sa mga disipulo asin naabutan niya sindang tururog, huli ta grabe an saindang pangluluya dahil sa kamunduan.+ 46 Sinabi niya sa sainda: “Taano ta nagtuturog kamo? Magburuhat kamo asin padagos na mamibi, tanganing dai kamo madaog nin sugot.”+

47 Mantang nagtataram pa siya, uya! may nag-abot na grupo nin mga tawo, asin nasa inutan ninda si Judas na kabilang sa Dose. Nagdulok siya ki Jesus tanganing hadukan ini.+ 48 Pero hinapot siya ni Jesus: “Judas, tinatraydor mo an Aki nin tawo paagi sa hadok?” 49 Kan mahiling kan mga nasa palibot niya an mangyayari, sinabi ninda: “Ano Kagurangnan, tigbason mi na sinda?” 50 Tinigbas man nanggad kan saro sa sainda an uripon kan halangkaw na saserdote, asin natakras an tuong talinga kaini.+ 51 Pero sinabi ni Jesus: “Tama na.” Asin dinutan niya an talinga kan uripon asin pinaumayan siya. 52 Dangan sinabi ni Jesus sa mga panginot na saserdote saka sa mga pamayo kan mga guwardiya sa templo asin sa kamagurangan na nag-arabot tanganing dakupon siya: “Ano nagdigdi kamo na may mga espada saka pamukpok na garo may kalaban kamong tulisan?+ 53 Kan aroaldaw nindo akong kaiba sa templo,+ dai nindo ako dinakop.+ Pero sa saindo an oras na ini asin sa awtoridad kan kadikluman.”+

54 Dangan inarestar ninda siya saka dinara+ sa harong kan halangkaw na saserdote; pero nagsusunod sa sainda si Pedro na medyo may distansiya.+ 55 Kan magpalaad sinda nin kalayo sa tahaw kan patyo asin magturukaw, nagtukaw man si Pedro kaiba ninda.+ 56 Pero kan an sarong suruguon na babayi mahiling siyang nakatukaw na naiilawan kan kalayo, pinagmasdan siya kaini tapos nagsabi: “Kaibanan man niya an lalaking ini.” 57 Pero pignigaran niya iyan, na sinasabi: “Dai ko siya bisto.” 58 Dai nahaloy, may saro pang nakahiling sa saiya asin nagsabi: “Ika, saro ka man sa sainda.” Alagad sinabi ni Pedro: “Bako!”+ 59 Asin pakalihis nin mga sarong oras, saro na naman an nagpuon na mag-insistir: “Siguradong kaibanan man niya an lalaking ini, ta an totoo, taga Galilea siya!” 60 Pero sinabi ni Pedro: “Dai ko aram an pigsasabi mo.” Asin mantang nagtataram pa siya, biglang may nagturaok na manok. 61 Dangan nagkiling an Kagurangnan asin naghiling nin diretso ki Pedro, asin nagirumduman ni Pedro an sinabi sa saiya kan Kagurangnan: “Bago magturaok an manok ngunyan na aldaw, tulong beses mong ninigaran na bisto mo ako.”+ 62 Asin nagluwas siya saka naghibi sa sobrang kamunduan.

63 Ngunyan an mga lalaking nagbabantay ki Jesus nagpuon na magtuya-tuya sa saiya,+ asin pigparasuntok ninda siya;+ 64 asin pagkatapos nindang takupan an saiyang lalawgon, pauruutro nindang sinasabi: “Maghula ka! Siisay an nagsuntok sa saimo?” 65 Asin dakul pang ibang mapanglanghad na tataramon an sinabi ninda tumang sa saiya.

66 Kan aga na, nagtiripon an kamagurangan kan banwaan, na kinabibilangan kan mga panginot na saserdote saka mga eskriba,+ asin dinara ninda siya sa Sanhedrin* saka sinabi: 67 “Kun ika an Cristo, sabihon mo sa samo.”+ Alagad sinabi niya sa sainda: “Dawa pa sabihon ko sa saindo, dai man lamang kamo maturubod. 68 Saro pa, pag hinapot ko kamo, dai man kamo masirimbag. 69 Pero, puon ngunyan, an Aki nin tawo+ matukaw sa may tuo kan makapangyarihan na Diyos.”*+ 70 Kaya sinabi ninda gabos: “Kun siring, ika an Aki nin Diyos?” Sinabi niya sa sainda: “Kamo na mismo an nagsasabi kaiyan.” 71 Sinabi ninda: “Ano ta kaipuhan ta pa nin dagdag na testimonya? Nadangog ta na baga mismo hali sa nguso niya.”+

23 Kaya nagtirindog an gabos, asin dinara ninda siya ki Pilato.+ 2 Dangan pinunan ninda siyang akusaran,+ na sinasabi: “Nadakop mi an tawong ini na pigsusutsutan an mga namamanwaan na dai magsunod sa gobyerno. Ipinagbabawal niya an pagbayad nin buhis ki Cesar,+ asin sinasabi niya na siya mismo an Cristo na hadi.”+ 3 Hinapot siya ngunyan ni Pilato: “Ika an Hadi kan mga Judio?” Bilang simbag, sinabi niya: “Ika na mismo an nagsasabi kaiyan.”+ 4 Dangan sinabi ni Pilato sa mga panginot na saserdote saka sa mga tawo: “Mayo akong nahihiling na krimen na nagibo kan tawong ini.”+ 5 Pero pig-insistir ninda: “Pigsusutsutan niya an mga tawo paagi sa pagtukdo sa bilog na Judea, na pinunan niya sa Galilea sagkod na makaabot ngani digdi.” 6 Pagkadangog kaiyan, naghapot si Pilato kun baga taga Galilea si Jesus. 7 Pagkatapos niyang masiyerto na hali siya sa lugar na sakop ni Herodes,+ ipinadara niya siya ki Herodes, na yaon man sa Jerusalem kan mga aldaw na idto.

8 Kan mahiling ni Herodes si Jesus, naugma siyang marhay. Haloy na niyang gustong mahiling si Jesus huli ta dakulon siyang nabaretaan manungod sa saiya,+ asin naglalaom siya na makakahiling siya nin tanda na gigibuhon niya. 9 Kaya nagpuon siyang magparahapot sa saiya, pero dai siya nagsimbag sa saiya.+ 10 Alagad, an mga panginot na saserdote saka an mga eskriba pauruutrong nagtitindog asin anggot na nag-aakusar sa saiya. 11 Tapos hinamak siya ni Herodes saka kan mga suldados kaini,+ asin tinuya-tuya niya siya+ paagi sa pagsulot sa saiya nin eleganteng bado dangan ipinabalik siya ki Pilato. 12 Nagin mag-amigo si Herodes asin si Pilato kan mismong aldaw na iyan, huli ta bago kaiyan, may iwal sindang duwa.

13 Dangan ipinaapod ni Pilato an mga panginot na saserdote, an mga tagapamahala, saka an mga tawo 14 asin sinabi sa sainda: “Dinara nindo sa sako an tawong ini na sinasabi nindong nagsusutsut sa mga tawo na magrebelde. Uya! Inusisa ko siya sa atubangan nindo, pero mayo akong nahiling na basehan kan mga akusasyon nindo laban sa saiya.+ 15 Sa katunayan, pati si Herodes mayo man, mala ta ipinabalik niya siya sa sato, asin mayo siyang ginibong maninigo sa kagadanan. 16 Kaya kakastiguhon ko siya+ tapos papalibrehon ko na.” 17 *—— 18 Pero nagkururahaw an gabos na tawo: “Gadanon an tawong iyan,* asin palibrehon si Barabbas!”+ 19 (An lalaking ini napreso huli sa pagkaimbuwelto sa rebelyon na nangyari sa siyudad asin sa paggadan.) 20 Kinaulay giraray sinda ni Pilato, huli ta gusto niyang palibrehon si Jesus.+ 21 Dangan nagkururahaw sinda nin makusog, na nagsasabi: “Bitayon siya sa harigi! Bitayon siya sa harigi!”*+ 22 Sa ikatulong beses sinabi niya sa sainda: “Taano? Anong maraot na bagay an ginibo kan tawong ini? Mayo akong nahiling sa saiya na maninigo sa kagadanan; kaya kakastiguhon ko siya tapos papalibrehon ko na.” 23 Huli kaini, lalo sindang nagin mapirit, na nag-iinsistir sa makusog na boses na padusahan siya nin kagadanan,* asin dai nang naginibo si Pilato dahil sa mga sinasabi ninda.+ 24 Kaya nagdesisyon si Pilato na itao an saindang pighahagad. 25 Pinalibre niya an tawong gusto nindang palibrehon, na napreso huli sa pagkaimbuwelto sa rebelyon asin sa paggadan, pero itinao niya si Jesus sa sainda tanganing magibo ninda sa saiya an ano man na gusto ninda.

26 Kan dinadara na ninda siya, pinugol ninda an sarong nag-aagi na hali sa baryo, si Simon na taga Cirene, asin ipinasan ninda sa saiya an hariging pasakitan* tanganing pasanon niya iyan na kasunod ni Jesus.+ 27 Dakul na tawo an nagsusunod sa saiya, kaiba an mga babayi na nagpaparaturubtob kan saindang daghan sa kamunduan asin sigeng tarangis dahil sa saiya. 28 Uminatubang si Jesus sa mga babayi asin nagsabi: “Mga aking babayi kan Jerusalem, magpundo na kamo sa pagtangis dahil sa sako. Imbes, an tangisan nindo iyo an sadiri nindo asin an mga aki nindo;+ 29 huli ta uya! maabot an mga aldaw na masarabi an mga tawo, ‘Maugma an mga babaying baog, an mga babaying dai nangaki saka dai nagpasuso!’+ 30 Dangan mapuon sindang magsarabi sa mga bukid, ‘Rumpagi kami!’ asin sa mga bulod, ‘Tambuni kami!’+ 31 Kun ginigibo ninda an mga bagay na ini mantang may dikit pang berde an puon nin kahoy, ano an mangyayari pag iyan alang na?”

32 Duwa pang lalaki, na mga kriminal, an dinadara man tanganing padusahan nin kagadanan kaiba niya.+ 33 Asin kan makaabot sinda sa lugar na inaapod na Bungo,+ duman ipinako ninda siya sa harigi kataid kan mga kriminal, na an saro nasa tuo niya asin an saro nasa wala.+ 34 Pero sinabi ni Jesus: “Ama, patawada sinda, ta dai ninda aram an ginigibo ninda.” Nagburunutan man sinda tanganing pagparte-partehon an saiyang mga bado.+ 35 Asin an mga tawo nakatindog na nagmamasid. Alagad an mga tagapamahala nagngingirisi asin nagsasarabi: “An iba ilinigtas niya; iligtas niya an sadiri niya kun siya an Cristo nin Diyos, an Saro na Pinili.”+ 36 Pati an mga suldados nagturuya-tuya sa saiya, asin nagrani sinda saka inalok siya nin maalsom na arak+ 37 asin nagsabi: “Kun ika an Hadi kan mga Judio, iligtas mo an sadiri mo.” 38 Igwa man nin nakasurat sa may itaas niya: “Ini an Hadi kan mga Judio.”+

39 Dangan an saro sa mga kriminal na nakabitay duman nagpuon na magtaram sa saiya na may pang-iinsulto,+ na sinasabi: “Ika an Cristo, bako? Iligtas mo an sadiri mo pati kami!” 40 Dahil kaini sinaway siya kan saro pang kriminal, na sinasabi: “Dai ka lamang natatakot sa Diyos, ngunyan na pareho sa saiya an sentensiya saimo? 41 Tama sana an sentensiya sa sato, huli ta sinasapar ta lang an maninigo sa mga ginibo ta; pero an tawong ini daing ginibong sala.” 42 Dangan sinabi niya: “Jesus, girumdumon mo ako pag yaon ka na sa saimong Kahadian.”+ 43 Asin sinabi niya sa saiya: “Sinisigurado ko sa saimo sa aldaw na ini, makakaibanan taka sa Paraiso.”+

44 Buweno, mga ikaanom na oras* na kaidto, pero nagdiklom sa bilog na daga sagkod sa ikasiyam na oras,*+ 45 huli ta nawara an liwanag kan saldang; dangan an kurtina kan santuwaryo+ nabanga sa tahaw.+ 46 Asin nagkurahaw nin makusog si Jesus asin nagsabi: “Ama, ipinagkakatiwala ko sa saimong mga kamot an sakuyang espiritu.”+ Pagkasabi niya kaini, nautsan siya.+ 47 Huli sa pagkahiling kan nangyari, an opisyal nin hukbo nagpuon na magpamuraway sa Diyos, na sinasabi: “Talagang matanos an tawong ini.”+ 48 Kan an mga pangyayaring iyan mahiling kan gabos na tawong nagkatiripon duman para magmasid kan pagbitay sa harigi, nagpuruli sinda na pigtuturubtob an saindang mga daghan. 49 Asin an gabos na personal na nakakabisto sa saiya nakatindog sa huruharayo. Yaon man duman an mga babaying nag-iba sa saiya hali sa Galilea, asin nahiling ninda an mga bagay na iyan.+

50 Asin igwa duman nin sarong lalaki na an pangaran Jose, na sarong miyembro kan Konseho;* marahay saka matanos siyang tawo.+ 51 (Dai siya nagboto apabor sa saindang pakana asin aksiyon.) Taga Arimatea siya, na sarong siyudad sa Judea, asin hinahalat niya an Kahadian nin Diyos. 52 Nagduman siya ki Pilato asin hinagad an hawak ni Jesus. 53 Asin ibinaba niya iyan+ hali sa harigi saka pinatos nin marahay na klaseng telang lino, asin ilinaag niya iyan sa sarong lulubngan* na tinuki sa gapo,+ na dai pa nalalagan nin bangkay. 54 Aldaw kaidto nin Pag-andam,+ asin madali nang magpuon an Sabbath.+ 55 Alagad an mga babayi na nag-iba sa saiya hali sa Galilea nagsurunod man asin hiniling an lulubngan* saka kun paano ilinaag an saiyang hawak,+ 56 asin nagpuruli sinda tanganing magpreparar nin mahamot na mga sangkap* saka mga pahamot na lana. Pero, siyempre, nagpahingalo sinda sa Sabbath+ kauyon kan Katugunan.

24 Alagad kan inot na aldaw kan semana, amayon sindang nagduman sa lulubngan,* na dara-dara an mahamot na mga sangkap na iprineparar ninda.+ 2 Pero nahiling ninda na an gapong isinara sa lulubngan* napaligid na,+ 3 asin paglaog ninda, dai ninda nahiling an hawak kan Kagurangnan na Jesus.+ 4 Mantang nagkakariribong pa sinda dahil kaini, uya! duwang lalaki na nakasulot nin nagkikilyab na bado an nagtunga sa atubangan ninda. 5 Nagkatarakot an mga babayi asin nagduko sinda, kaya sinabi kan mga lalaki sa sainda: “Taano ta pighahanap nindo sa mga gadan an saro na buhay?+ 6 Mayo siya digdi, huling ibinangon na siya. Girumduma an sinabi niya sa saindo kan yaon pa siya sa Galilea. 7 Sinabi niya na an Aki nin tawo kaipuhan na itao sa makasalan na mga tawo saka padusahan nin kagadanan sa harigi, asin sa ikatulong aldaw, mabangon siya.”+ 8 Dangan nagirumduman ninda an mga sinabi niya,+ 9 asin naghali sinda sa lulubngan* saka ibinareta an gabos na bagay na ini sa Onse saka sa gabos na iba pa.+ 10 Sinda iyo si Maria Magdalena, si Joana, asin si Maria na ina ni Santiago. Ibinareta man kan iba pang mga babaying kairiba ninda an mga bagay na ini sa mga apostol. 11 Pero para sa sainda garo baga daing saysay an mga sinasabi kan mga babayi, asin habo nindang maniwala sa mga ini.

12 Alagad tuminindog si Pedro saka duminalagan pasiring sa lulubngan,* asin kan magduko siya saka magsirip sa laog, mga telang lino sana an nahiling niya. Kaya naghali siya, na nagngangalas kun ano an nangyari.

13 Pero kan mismong aldaw na iyan, duwang disipulo an nagbabaklay pasiring sa baryo na inaapod na Emaus, na mga 11 kilometros* an rayo sa Jerusalem, 14 asin nag-uulay sinda manungod sa gabos na bagay na ini na nangyari.

15 Mantang pinag-uulayan ninda ini, nagdulok mismo si Jesus asin nagsabay sa sainda sa paglakaw, 16 pero dai ninda siya nabisto.+ 17 Sinabi niya sa sainda: “Ano an mga pinagdidiskusyunan nindo mantang naglalakaw?” Asin puminundo sinda sa paglakaw, na mamundo an lalawgon. 18 Bilang simbag, an saro na an pangaran Cleopas nagsabi sa saiya: “Ano dayo kang nag-iistar nin solo sa Jerusalem kaya dai mo aram an* mga bagay na nangyari duman kaining nag-aging mga aldaw?” 19 Hinapot niya sinda: “Anong mga bagay?” Sinabi ninda sa saiya: “An mga bagay manungod ki Jesus na Nazareno,+ na sarong propeta na may makapangyarihan na mga gibo asin mapuwersang mga tataramon sa atubangan nin Diyos saka kan gabos na tawo;+ 20 asin kun paano an samuyang mga panginot na saserdote saka mga tagapamahala guminibo nin paagi na masentensiyahan siya nin kagadanan,+ asin ipinako ninda siya sa harigi. 21 Pero naglalaom kuta kami na an tawong ini an magliligtas sa Israel.+ Asin apuwera pa kan gabos na bagay na ini, ikatulong aldaw na ngunyan puon kan mangyari an mga bagay na ini. 22 Napangalas man kami sa bareta kan nagkapirang babayi na kairiba mi, ta amay sindang nagduman sa lulubngan*+ 23 asin kan dai ninda nahiling an saiyang hawak, nagduruman sinda samo asin pigsasabi nindang may nahiling man sindang pambihira—mga anghel na nagsabing buhay siya. 24 Dangan an nagkapira sa mga kaibanan mi nagduman sa lulubngan,*+ asin naabutan ninda iyan nin siring sa sinabi kan mga babayi, pero dai ninda siya nahiling.”

25 Kaya sinabi niya sa sainda: “Kamo na mga dai makasabot saka may mga pusong atrasado sa pag-ako kan gabos na bagay na sinabi kan mga propeta! 26 Bako daw na kaipuhan kan Cristo na agihan an mga bagay na iyan+ asin na maglaog sa saiyang kamurawayan?”+ 27 Asin puon ki Moises asin sa gabos na Mga Propeta,+ ipinaliwanag* niya sa sainda an mga bagay na manungod sa saiya na sinambit sa bilog na Kasuratan.

28 Kan harani na sinda sa baryong dudumanan ninda, garo baga mapadagos pa siyang magbaklay nin mas harayo. 29 Pero pinugulan ninda siya, na sinasabi: “Mag-iba ka na lang sa samo, ta pabanggi na saka nagdidiklom na.” Kaya nag-iba siya sa sainda sa dadagusan ninda. 30 Asin kan makakan na siya* kaiba ninda, kinua niya an tinapay, pinamibian* iyan, binaranga, asin itinao sa sainda.+ 31 Sa puntong iyan, lubos na nabuksan an saindang mga mata asin nabisto ninda siya; pero nawara siya sa paghiling ninda.+ 32 Asin sinabi ninda sa kada saro: “Bakong naglalaad an satuyang puso kan kaulay niya kita sa dalan, mantang ipinapaliwanag niya sa sato nin malinaw* an Kasuratan?” 33 Dangan nagtindog sinda kan mismong oras na iyan tapos nagbalik sa Jerusalem, asin naabutan ninda an Onse saka an nagkakatiripon na kairiba kan mga ini, 34 na nagsarabi: “Talagang ibinangon an Kagurangnan, asin nagpahiling siya ki Simon!”+ 35 Dangan inistorya ninda an mga pangyayari kan nasa dalan sinda asin kun paano ninda siya nabisto kan barangaon niya an tinapay.+

36 Mantang pinag-uurulayan ninda an mga bagay na ini, tuminindog siya mismo sa tahaw ninda asin nagsabi sa sainda: “Mapasaindo lugod an katuninungan.”+ 37 Pero huling nagkabirigla sinda saka nagkatarakot, paghuna ninda sarong espiritu an nahihiling ninda. 38 Kaya sinabi niya sa sainda: “Taano ta nariribaraw kamo, asin taano ta may mga pagduda sa puso nindo? 39 Hilinga an sakuyang mga kamot saka mga bitis, ako mismo ini; dutan nindo ako asin masdan, huli ta an sarong espiritu daing laman asin mga tulang na arog kan nahihiling nindo sa sako.” 40 Asin kan sinasabi niya ini, ipinahiling niya sa sainda an saiyang mga kamot saka mga bitis. 41 Pero mantang dai pa giraray sinda nagtutubod dahil sa grabeng kaugmahan asin pagkangalas, sinabi niya sa sainda: “Igwa kamong makakakan diyan?” 42 Kaya tinawan ninda siya nin inihaw na sira, 43 asin kinua niya iyan saka kinakan sa atubangan ninda.

44 Dangan sinabi niya sa sainda: “Ini an mga sinasabi ko sa saindo kan kaibanan pa nindo ako,+ na an gabos na bagay na nakasurat manungod sa sako sa Katugunan ni Moises asin sa Mga Propeta saka sa Mga Salmo kaipuhan na mautob.”+ 45 Dangan lubos niyang binuksan an saindang isip tanganing masabutan an kahulugan kan Kasuratan,+ 46 asin sinabi niya sa sainda, “Ini an nakasurat: na an Cristo magsasakit asin sa ikatulong aldaw mabangon hali sa mga gadan,+ 47 asin basado sa saiyang ngaran, an pagsulsol para sa kapatawadan nin mga kasalan+ ihuhulit sa gabos na nasyon+—magpuon sa Jerusalem.+ 48 Magpapatotoo* kamo manungod sa mga bagay na ini.+ 49 Asin uya! ipapadara ko sa saindo an ipinanuga kan sakuyang Ama. Pero magdanay kamo sa siyudad sagkod na mag-ako kamo nin kapangyarihan hali sa itaas.”+

50 Dangan iiniba niya sinda paluwas sa siyudad sagkod sa Betania, asin itinaas niya an saiyang mga kamot saka binendisyunan sinda. 51 Mantang binebendisyunan niya sinda, napasuway siya sa sainda asin dinara paitaas sa langit.+ 52 Tapos nagralaob sinda sa atubangan niya dangan nagbaralik sa Jerusalem na may dakulang kaugmahan.+ 53 Asin pirmi sindang yaon sa templo, na nag-uumaw sa Diyos.+