KAPITULO OTSO
Kamo daw “Magdadanay na Buhay,” Arog ki Jeremias?
1, 2. Taano ta rasonable na parehong tawan nin atension an satong sadiri asin an satong pamilya?
PAGKASADOL ni Josue sa mga Israelita na pumili kun siisay an saindang paglilingkodan, sia nagsabi: “Kun para sa sako asin sa sakong kasararo sa harong, kami maglilingkod ki Jehova.” (Jos. 24:15) Si Josue determinadong magin maimbod sa Dios, asin nakakasierto sia na magigin maimbod man an saiyang pamilya. Paghaloyhaloy, kan naghaharani na an kalaglagan kan Jerusalem, sinabi ni Jeremias ki Hadeng Zedequias na kun sia masuko sa mga Babilonyo, “ika mismo asin an saimong kasararo sa harong siertong magdadanay na buhay.” (Jer. 38:17) An salang desisyon kan hade may epekto sa saiya, sa saiyang mga agom, asin mga aki. Naheling nia an paggadan sa saiyang mga aki; dangan sia binuta asin dinarang bihag sa Babilonya.—Jer. 38:18-23; 39:6, 7.
2 Sa duwang pananaram na iyan na nakaitaliko, parehong may sarong tawo na direktang kalabot. Alagad nasambitan man an saiyang pamilya. Rasonable iyan. An lambang adulto maninimbag sa Dios. Pero, an kadaklan na Israelita miembro nin pamilya. An pamilya mahalaga man sa mga Kristiano. Aram niato iyan huli sa nababasa niato sa Biblia asin sa tinotokar niato sa Kristianong mga pagtiripon mapadapit sa pag-agom, pagpadakula nin aki, asin paggalang sa mga kapamilya.—1 Cor. 7:36-39; 1 Tim. 5:8.
SARONG PAMBIHIRANG PAGBOOT
3, 4. Paano napapalaen sa kadaklan an kamugtakan ni Jeremias, asin paano sia nakinabang?
3 Si Jeremias saro sa talagang ‘nagdanay na buhay’ kan panahon nia. Nakaligtas sia kan laglagon an Jerusalem, minsan ngani an saiyang personal na kamugtakan laen sa kadaklan. (Jer. 21:9; 40:1-4) Sinabihan sia nin Dios na dai mag-agom o magkaigwa nin mga aki o makikabtang sa iba pang kaugalean na komun sa mga Judio kan panahon na idto.—Basahon an Jeremias 16:1-4.
4 Kan panahon ni Jeremias asin sa kultura ninda, normal an pag-agom asin pagkaigwa nin mga aki. Iyan an ginibo kan kadaklan na lalaking Judio, kaya nagdanay sa saindang tribo asin pamilya an daga kan saindang mga apoon.a (Deut. 7:14) Taano ta dai iyan ginibo ni Jeremias? Huli sa mangyayari sa maabot, sinabihan sia nin Dios na dai makikabtang sa normal na mga okasyon sa pagmondo o paggayagaya. Dai sia dapat magranga sa mga nagmomondo o makikakan sa sainda pagkatapos nin lobong; dai man sia dapat makiayon sa daing katoltolan na pag-orogma sa mga kasal nin mga Judio. An siring na karakanan asin paggayagaya madali nang mawara sa sainda. (Jer. 7:33; 16:5-9) An pamumuhay ni Jeremias nakatabang na paniwalaan an saiyang mensahe asin nagdoon kun gurano kagrabe an maabot na paghokom. Sa katapustapusi, uminabot an kapahamakan na iyan. Maiimahinar daw nindo an pagmate kan mga napiritan na kumakan nin karne nin tawo o kan mga nakaheling na nalalapa na sana an bangkay kan saindang mga namomotan? (Basahon an Jeremias 14:16; Lam. 2:20.) Huli kaini, dai man dapat kaherakan an daing agom na si Jeremias. Minsan ngani mapopoho an mga pamilya huli sa 18 bulan na pagsalikop asin panggagadan, dai maeeksperyensiahan ni Jeremias na magadanan nin agom o mga aki.
5. Ano an kahalagahan sa mga Kristiano kan mga instruksion na nasa Jeremias 16:5-9?
5 Pero, masasabi daw na aplikado sa sato an Jeremias 16:5-9? Dai. An mga Kristiano sinasadol na ‘rangahon an mga nasa ano man na klase nin kahorasaan’ asin “makigayagaya sa mga tawong naggagayagaya.” (2 Cor. 1:4; Roma 12:15) Si Jesus nag-atender sa sarong kasal asin may ginibo tanganing magin magayagaya iyan. Minsan siring, grabe an mangyayari sa maraot na sistemang ini nin mga bagay. An mga Kristiano tibaad mapaatubang pa ngani sa mga kasakitan asin kawaran. Idinoon ni Jesus an pangangaipo na magin andam na gibohon an ano man na kaipuhan tanganing makatagal asin magdanay na maimbod, arog kan satong mga tugang na nagdulag hale sa Judea kan enot na siglo. Huli kaini, an pagdadanay na daing agom, pag-agom, o pagkaigwa nin mga aki maninigong seryosong pag-isipan.—Basahon an Mateo 24:17, 18.
6. Siisay an puedeng makinabang sa paghorophorop sa instruksion nin Dios ki Jeremias?
6 Ano an manonodan niato sa pagboot nin Dios na si Jeremias dai mag-agom o magkaigwa nin mga aki? Ngonyan, may maimbod na mga Kristiano na daing agom o daing mga aki. Ano an puede nindang manodan sa kamugtakan ni Jeremias? Asin taano an aspektong ini kan buhay ni Jeremias ta maninigong pag-isipan dawa kan mga Kristianong may agom asin may mga aki?
7. Taano ta maninigong pag-isipan ngonyan an pagboot ki Jeremias na magdanay na daing aki?
7 Isip-isipa nguna na si Jeremias dapat magdanay na daing aki. Dai pinagbotan ni Jesus an saiyang mga parasunod na dai magkaigwa nin mga aki. Pero, mahalagang mangnohon na sinabi nia na “herak man” an mga bados o nagpapasuso sa pag-abot kan kahorasaan sa Jerusalem kan 66-70 C.E. Huli sa saindang kamugtakan, an panahon na iyan nangorognang magigin masakit para sa sainda. (Mat. 24:19) Napapaatubang kita ngonyan sa mas grabe pa dian na kahorasaan. Ini maninigo na seryosong pag-isipan nin mga Kristianong mag-agom na nagdedesisyon kun baga maaki sinda. Bako daw maoyon kamo na padepisil nang padepisil pakibagayan an delikadong mga panahon na ini? Asin inaadmitir nin mga mag-agom na masakiton an pagpadakula nin mga aki na “magdadanay na buhay” sagkod sa katapusan kan presenteng sistema. Minsan ngani an mag-agom an dapat magdesisyon kun baga maaki sinda, mahalagang pag-isipan an kamugtakan ni Jeremias. Alagad kumusta man an pagboot nin Dios na sia dai ngani mag-agom?
Anong pambihirang pagboot an itinao ki Jeremias, asin maninigo iyan na magpahiro sa sato na pag-isipan an ano?
MAKANOOD SA PAGIGIN DAING AGOM NI JEREMIAS
8. Taano ta masasabi niato na an pag-agom dai man kaipuhan tanganing mapaogma an Dios?
8 Kan sabihan si Jeremias na dai mag-agom, an Dios dai naggibo nin pamantayan na dapat sunodon kan gabos na lingkod nia. Marahay an pag-agom. Iinareglo ni Jehova an pag-agoman tanganing panoon an daga asin magin gikanan nin dakulang satispaksion asin kaogmahan. (Tal. 5:18) Pero, bakong gabos may agom. Tibaad may mga kapon sa banwaan nin Dios kan panahon na naghuhula si Jeremias.b Apuera kaiyan, makakasierto kamo na may mga balo kaidto. Kaya bako sanang si Jeremias an tunay na parasamba na daing agom. Siempre, sia igwa nin dahelan na dai mag-agom, arog man kan nagkapirang Kristiano ngonyan.
9. Anong ipinasabong na hatol mapadapit sa pag-agom an maninigo na seryosong pag-isipan niato?
9 Dakol na Kristiano an talagang nag-aagom, pero bakong gabos. Aram nindo na si Jesus dai nag-agom, asin sinabi nia na an nagkapirang disipulo magkakaigwa kan balaog na ‘tawan nin lugar’ sa saindang isip asin puso an dai pag-agom. An mga makakagibo kaiyan sinadol nia na gibohon iyan. (Basahon an Mateo 19:11, 12.) Kun siring, angay na tawan nin komendasyon, imbes na subahan, an saro na dai nag-aagom tanganing mas dakol an magibo sa paglilingkod sa Dios. Totoo, an nagkapirang Kristiano daing agom, kisiera sa laog nin sarong panahon, huli sa mga kamugtakan. Halimbawa, tibaad dai sinda nakakakua nin Kristiano na angay na magin agom asin kaomaw-omaw an determinasyon ninda na sunodon an pamantayan nin Dios na mag-agom “basta sa Kagurangnan.” (1 Cor. 7:39) Asin siempre, balo an nagkapira sa mga lingkod nin Dios, kaya sinda daing agom.c Dai ninda noarin man maninigong lingawan na an Dios (asin si Jesus) haloy nang nagpapaheling nin pagmakolog sa siring na mga daing agom.—Jer. 22:3; basahon an 1 Corinto 7:8, 9.
10, 11. (a) Ano an nakatabang ki Jeremias na magin mapanggana dawa daing agom? (b) Paano pinapatunayan nin mga eksperyensia sa presenteng panahon na puedeng magin nakakakontento an buhay kan mga nagdadanay na daing agom?
10 Huli kaiyan, mantang si Jeremias nagdadanay na daing agom, makakasarig sia sa Dios para sa suporta. Paano? Bueno, girumdomon na ikinaogmang marhay ni Jeremias an tataramon ni Jehova. Iyan siertong nagin gikanan nin kosog asin pag-asegurar ki Jeremias sa dakol na dekada mantang nakakonsentrar sia sa ministeryong ipinapagibo nin Dios sa saiya. Apuera kaini, linikayan nanggad nia na makiiba sa mga tibaad magtuya sa saiya huli sa pagigin daing agom nia. Sia andam na ‘magtukaw nin solo’ imbes na makiiba sa siring na mga tawo.—Basahon an Jeremias 15:17.
11 Dakol na Kristianong daing agom—lalaki asin babae, baga man hoben pa o gurang na—an nag-aarog sa marahay na halimbawa ni Jeremias. Ipinapaheling nin mga eksperyensia na dakulang tabang an pagigin sibot sa paglilingkod sa Dios—an pagkaigwa nin dakulang kabtang sa makahulogan na espirituwal na mga aktibidad. Halimbawa, an sarong tugang na babae na naglilingkod sa kongregasyon na Intsik an lenguahe nagsabi: “An pagpapayunir nagtatao nin direksion sa sakong buhay. Minsan ngani daing agom, ginigibo kong sibot na marhay an sakong buhay, na nakakatabang sa sako na dai magmondo. Sa katapusan kan kada aldaw, kontento ako huli ta naheheling ko na talagang nakakatabang sa mga tawo an sakong ministeryo. Nagtatao ini sa sako nin dakulang kagayagayahan.” An sarong payunir na 38 anyos nagsabi: “Sa heling ko an sekreto tanganing magin maogma iyo an pahalagahan an positibong mga bagay ano man an situwasyon mo.” An sarong daing agom na tugang sa timog na Europa prangkang nagsabi: “Dai nangyari an talagang plano ko sa buhay, alagad maogma ako asin padagos akong magigin maogma.”
12, 13. (a) Ano an realistikong pagmansay dapit sa pagigin daing agom saka pag-agom? (b) An buhay asin hatol ni Pablo nagdodoon nin ano manongod sa pagigin daing agom?
12 Posible daw na naheling ni Jeremias na dai nangyayari an plano nia sa buhay mantang sia nagdadakula? Alagad puedeng madonong na nasabotan nia na arog man kaiyan an dakol na nag-aagom asin igwa nin mga aki. Ini an pagmansay nin sarong payunir sa España: “May midbid akong mga may agom na maogma asin an iba bakong maogma. An katunayan na ini nakakakombensir sa sako na an kaogmahan ko dai nakadepende sa kun baga ako maagom o dai.” Mayong duda na an eksperyensia ni Jeremias saro sana sa rinibo na nagpapatunay na an daing agom puedeng magkaigwa nin nakakakontento, kapakipakinabang, asin maogmang buhay. Pinatunayan man ini ni apostol Pablo na nagsurat: “Ako nagsasabi sa mga daing agom asin sa mga babaeng balo, marahay sa sainda na magdanay sinda na siring sa sako.” (1 Cor. 7:8) Tibaad balo si Pablo. Ano man an kamugtakan, sia daing agom kan kadakol siang ginigibo sa pagmimisyonero. (1 Cor. 9:5) Bako daw rasonableng magkongklusyon na bentaha an saiyang pagigin daing agom? Huli kaiyan, sia ‘danay na nakapaglingkod sa Kagurangnan na mayo nin disturbo,’ kaya dakol siang marahay na nagibo.—1 Cor. 7:35.
13 Si Pablo pinasabngan na magsabi nin saro pang bagay: “An mga [nag-aagom] magkakaigwa nin kahorasaan sa saindang laman.” Ipinasurat man nin Dios ki Pablo an hararom na katotoohan na ini: “Kun an siisay man desisyonado sa saiyang puso . . . na papagdanayon an saiyang pagkasoltero [o pagkadaraga], mapaparahay sia. Bilang resulta, an nagtatao man kan saiyang pagkasoltero [o pagkadaraga] sa pag-agom napaparahay, alagad an dai nagtatao kaiyan sa pag-agom orog na mapaparahay.” (1 Cor. 7:28, 37, 38) Nungkang nabasa ni Jeremias an mga tataramon na iyan, alagad an saiyang pamumuhay sa dakol na dekada nagpapatunay na an pagigin daing agom bakong olang sa pagkaigwa nin nakakakontentong buhay sa paglilingkod sa Dios. Sa katunayan, dakula an ikakatabang kaiyan sa pagkaigwa nin makahulogan na marhay na buhay na nakasentro sa tunay na pagsamba. Minsan ngani may agom, si Hadeng Zedequias dai naghimate sa sadol ni Jeremias asin dai ‘nagdanay na buhay’; mantang an daing agom na propeta namuhay sa paagi na nagpangyari sa saiya na magdanay na buhay.
Ano an manonodan mo sa halimbawa ni Jeremias na nagdanay na daing agom sa dakol na dekada?
MAGTAO NIN KAREPRESKOHAN ASIN MAREPRESKOHAN
14. Ano an manonodan niato sa pag-ibaiba kan pamilya ni Aquila asin ni Pablo?
14 Arog kan sinabi sa enotan, an kadaklan na lalaki asin babae kan panahon ni Jeremias nag-agom asin miembro nin pamilya. Arog man kaiyan kan panahon ni Pablo. Daing duda na an kadaklan na Kristianong may pamilya dai makakapagministeryo sa ibang nasyon arog ki Pablo, alagad dakol an magigibo ninda sa saindang lugar. Kaiba dian an pagigin bendisyon ninda sa mga tugang na daing agom. Girumdomon na kan mag-abot si Pablo sa Corinto, sia pinaistar ni Aquila asin Priscila sa saindang harong asin magkairiba sindang nagtrabaho sa parehong hanap-buhay ninda. Alagad bako sana iyan. Sierto nanggad na nagin nakakarepresko ki Pablo an pakipagkatood kan pamilya ni Aquila. Isip-isipa an nakakaogmang mga pagkakan ninda nin iriba asin an iba pang okasyon nin maogmang asosasyon. Nakinabang man daw si Jeremias sa kaparehong asosasyon? Ginamit nia sa paglilingkod sa Dios an saiyang pagigin daing agom, pero dai niato dapat isipon na sia garo ermitanyo. Posible na maogma niang nakaasosyar an pamilya nin debotong mga lingkod nin Dios, tibaad an pamilya ni Baruc, Ebed-melec, o iba pa.—Roma 16:3; basahon an Gibo 18:1-3.
15. Paano an Kristianong mga pamilya makakatabang nin dakula sa mga Kristianong daing agom?
15 An mga Kristiano ngonyan na daing agom nakikinabang man sa maogmang pakikiasosyar na kapareho kan ipinaheling ki Pablo kan pamilya ni Aquila. Kun kamo may pamilya, pinagmamaigotan daw nindong makiasosyar sa mga daing agom? Arog kaini an nagin saboot nin sarong Kristiana: “Binayaan ko na an kinaban asin habo ko nang bumalik. Minsan siring, kaipuhan ko pa man giraray an pagmakolog asin pagkamoot nin iba. Ipinapamibi ko na logod magtao pa si Jehova nin espirituwal na kakanon asin pagparigon sa samo na mga Kristianong daing agom. Kaipuhan mi man nin makakaiba, asin bako man gabos sa samo gustong-gustong mag-agom. Pero, garo baga mayo kaming kadamay. Iyo, pirme kaming makakadolok ki Jehova, pero kun kaipuhan mi na may makaasosyar, puede daw niamong makaolay an samong espirituwal na pamilya?” Rinibong daing agom na tugang an sadiosan na makakasimbag nin iyo. Talagang naoogma sindang makaasosyar an mga kakongregasyon ninda. An saindang mga katood bako sanang mga tugang na kaedad ninda. Huling interesado sinda sa mga tawo, naoogma sindang makipagkatood sa mga bako nindang kaedad, kaiba an mga gurang o hoben sa Kristianong mga pamilya sa saindang lugar.
16. Anong simpleng mga bagay an puede nindong gibohon tanganing makatao nin karepreskohan sa mga Kristianong daing agom sa saindong kongregasyon?
16 Paagi sa patienot na pagplano, puede kamong makatao nin karepreskohan sa mga daing agom kun iiiba nindo sinda paminsanminsan sa mga aktibidad kan saindong pamilya, siring baga kan saindong banggi nin Pampamilyang Pagsamba. Labi pa sa masiram na kakanon an puedeng magin pakinabang kan pag-imbitar sa sarong tugang na daing agom na umiba sa pagkakan kan saindong pamilya. Puede daw na kamo na an enot na makipag-olay kun noarin nindo sinda puedeng makaibanan sa ministeryo? Kumusta man an pag-imbitar sa sarong Kristianong daing agom na umiba sa saindong pamilya sa sarong proyekto nin pagmantener kan Kingdom Hall o pag-shopping paminsanminsan? Asin may mga pamilya na iniimbitaran an sarong balo, o payunir na daing agom na umiba sa kombension o bakasyon. An siring na asosasyon nakakarepresko sa lambang saro.
17-19. (a) Taano ta kaipuhan kan mga aki na magin mamomoton asin timbang kun pinag-oolayan an pag-ataman sa mga magurang na may edad na o maluya an hawak? (b) Anong praktikal na leksion an manonodan niato sa ginibo ni Jesus mapadapit sa pag-ataman sa saiyang ina?
17 An saro pang maninigong pag-isipan mapadapit sa mga tugang na daing agom iyo an pag-ataman ninda sa may edad nang mga magurang. Kan panahon ni Jesus, may katusohan na dinulagan nin nagkapirang prominenteng Judio an pag-ataman sa saindang ama asin ina. Sinabi ninda na an pag-otob sa sadiri man sana nindang kagustohan na relihiosong mga obligasyon an dapat na enoton kisa sa itinao sa sainda nin Dios na mga obligasyon sa saindang mga magurang. (Mar. 7:9-13) Dai iyan puede sa Kristianong mga pamilya.—1 Tim. 5:3-8.
18 Pero, kumusta kun dakol an Kristianong aki nin may edad nang mga magurang? Kun an saro sa mga aki daing agom, sia daw talaga an may pangenot na paninimbagan sa pag-ataman? An sarong Kristiana sa Hapon nagsurat: “Gusto kong mag-agom, alagad huling may paninimbagan akong atamanon an sakong mga magurang, dai ako makapag-agom. Nagtitiwala ako na nasasabotan ni Jehova an kadepisilan sa pag-ataman sa mga magurang asin an kamondoan na namamatean nin mga daing agom.” Posible daw na sia dai kinonsulta kan saiyang mga tugang na may agom kan sinda magdesisyon na sia an dapat mag-ataman? Sa arog kaining mga kamugtakan, mahalagang mangnohon na si Jeremias may mga tugang na bakong rasonable an pagtratar sa saiya.—Basahon an Jeremias 12:6.
19 Nasasabotan ni Jehova an mga daing agom asin nagmamakolog sia sa mga nakakaeksperyensia nin masakit na mga kamugtakan. (Sal. 103:11-14) Minsan siring, an mga magurang na may edad na o maluya an hawak magurang kan gabos nindang aki, bako sanang kan mga daing agom. Totoo, an nagkapira sa mga aki tibaad may agom na asin igwa na man nin mga aki. Minsan siring, dai kaiyan pinuputol an natural na kapadangatan sa saindang mga magurang, ni hinahale man kaiyan sa sainda an Kristianong obligasyon na tumabang kun kaipuhan an pag-ataman. Nagigirumdoman niato na dawa kan si Jesus madali nang magadan sa hariging pasakitan, aram nia an saiyang obligasyon asin nagtogon na atamanon an saiyang ina. (Juan 19:25-27) An Biblia dai nagtatao nin detalyadong mga susundon kun paano magtatarabangan an gabos na aki sa pag-ataman sa mga magurang na may edad na o maluya an hawak; ni isinusuherir man kaiyan na an mga aking daing agom an automatikong mas dakula an paninimbagan sa pag-ataman sa sainda. Sa seryosong bagay na ini, kaipuhan na pag-olayan an mga detalye sa rasonableng paagi asin may konsiderasyon sa gabos na kalabot, na ginigirumdom an halimbawa ni Jesus sa pag-ataman sa saiyang ina.
20. Ano an saboot nindo manongod sa pakikiasosyar sa mga daing agom sa saindong kongregasyon?
20 Si Jeremias pinasabngan na maghula: “An lambang saro dai na matokdo pa sa saiyang kaibanan asin sa saiyang tugang, na nagsasabi, ‘Midbida si Jehova!’ huli ta sinda gabos makakamidbid na sa sako.” (Jer. 31:34) Sa pundamental, naeeksperyensiahan na niato an siring na magayonon na asosasyon sa Kristianong kongregasyon, pati sa mga tugang na daing agom. Mayong duda na gusto niato gabos na magtao nin karepreskohan sa lambang saro asin maheling an mga daing agom na ‘magdanay na buhay.’
Ano pang mga lakdang an puede mong gibohon tanganing magtao asin mag-ako nin karepreskohan sa nagkapirang tugang na daing agom?
a Sa Hebreong Kasuratan, mayong termino para sa “soltero.”
b May makahulang sinabi si Isaias sa literal na mga kapon kan panahon nia, na limitado an kabtang sa pagsamba kan mga Israelita. Ihinula nia na paagi sa pagkuyog an mga kapon mag-aako nin “sarong bagay na mas marahay kisa sa mga aking lalaki asin aking babae,” an “ngaran sagkod sa panahon na daing talaan” sa harong nin Dios.—Isa. 56:4, 5.
c An iba puedeng nagsosolo huli ta sinda sinuwayan o legal na diniborsio kan saindang agom, na tibaad bakong kapagtubod.