Relihiyon Asin Politika—Magdadanay daw an Pag-iba-iba?

AN Rusong hade na si Vladimir I sarong aldaw nagdesisyon na an saiyang paganong mga nasasakopan maninigong magin “Kristiano.” Sia mismo nakombertir na kan 987 C.E., pakatapos na pakasalan an sarong prinsesang Griegong Ortodokso, asin ngonyan ipinagboot nia an lagduan na pagpabautismo kan saiyang mga nasasakopan—kun kaipuhan sa tarom nin minasbad pa. Luway-luway an Rusong Iglesya nagkamit nin independensia sa “ina” kaiyan, an Griegong Iglesya, na sa katapustapusi nagin pa nganing sarong departamento kan Estado. Asin minsan ngani an mga namomoon na Sobyet ngonyan opisyal na nagninigar sa pag-eksister nin Dios, an Iglesya asin Estado sa Rusya igwa pa man giraray nin mapurisaw na pag-iba-iba.

Pakalihis nin mga siglo, si Hadeng Henry VIII nin Inglaterra nahimo man na pag-ibanon an Iglesya asin Estado, minsan ngani sa laen na mga paagi. Kan 1532 nahahadit sia ta an saiyang agom, si Catherine na taga-Aragon, dai nangangaki nin lalaking eridero sa trono. Tanganing resolberan an problema, hilom na pinakasalan ni Henry an saiyang sambay, si Anne Boleyn. Ini may pakikipagkasapakat an Arsobispo nin Canterbury, na nagdeklarar na an enot na kasal ni Henry rebokado. Kan 1534 an parasambay asin maringis na hadeng ini ideneklarar an sadiri na pamayo kan Iglesya nin Inglaterra, sarong titulo na sagkod ngonyan kapot pa kan reyna nin Inglaterra. An mga desisyon kan Sinodo kan Iglesya nasa irarom kan pag-oyon kan parlamento, asin an mga obispo, bilang miembro kan House of Lords, nakikikabtang sa pamamahala sa Britania. Kaya an Iglesya asin Estado labi nang 450 taon na nagsasaro sa Inglaterra.

Modernong Pagsasaro kan Iglesya Asin Estado

Kan 1936 an pagrebelde sa España tumang sa gobyernong Republikano nagbunga nin guerra sibil asin kan pagigin makapangyarihan ni Heneral Franco. Sa panluluya nin boot kan mga radikal, tinawan ni Franco nin dakulang kapangyarihan an klero bilang bayad sa saindang makosog na pagsuportar.

Kan 1983 an WCC (World Council of Churches) nagtiripon sa Vancouver, Canada. An sekretaryo heneral kaiyan, si Philip Potter, sinabihan sinda na “magdanay na politikal.” An mga donasyon na kuwarta hale sa WCC sa mainit makipaglaban na politikal na mga grupo sa nagkapirang nasyon nagin gikanan nin grabeng kahaditan para sa dakol na miembro.

Kaya kakadikit kan pagduda na an relihiyon nakikilabot sa politika. Alagad an mahalagang hapot iyo ini, Maninigo daw na gibohon iyan kaiyan? Iyan daw marahay o maraot? An pakikilabot daw kan relihiyon sa politika ilinalangkaw an moral kan politika, o iyan daw nakakaraot sa relihiyon? Asin ano man sa ngapit? An relihiyon daw asin politika magpapadagos sa saindang ‘pagkaminootan,’ o iyan daw maalsom asin pagbabanggaon sinda?

[Ritrato sa pahina 3]

An enot na pamayo kan Iglesya nin Inglaterra