Kaogmahan—Kun Paano Iyan Manonompongan
Kapitulo 5: Kaya Nindong Atubangon an mga Problema sa Buhay
An buhay pano nin mga problema an sabi nin mga tawo. Tibaad minaoyon kamo.
2 Dakol an dinadamat nin mga problema sa kuarta—mga utang, implasyon, kadaihan nin kasegurohan sa trabaho, o paghanap nin disenteng harong,. Lakop an magagabat na problema nin mag-agom asin nin pamilya. An sekso, alkohol o mga droga mga problema nin dakol na barobata. Para sa mga gurang, an nagluluyang salud nagdadara nin mga kasakitan. Ini gabos pinaggigikanan nin nakadadanyar na tension sa emosyon.
3 Gurano kamapanggana kan pag-atubang nindo sa mga problema sa buhay? An mga bareta dapit sa lakop na marhay na depresyon asin mga paghugot malinaw na nagpaparisa na dakol an dai nanggad kayang atubangon iyan. Alagad minilyon an dai nawawaran kan saindang pagkatimbang kun mapaatubang sa mga kasakitan. Taano?
4 An huring mga nasambit na ini nakanood na manarig sa sadol kan Kaglalang kan katawohan na manonompongan sa Biblia. Mayong sikologo, mayong parakonseho sa mag-agom, mayong parasurat nin sadol sa diaryo na mas may aram manongod sa buhay kisa sa Dios. Sia an naglalang sa enot na mga tawo, kaya igwa sia nin lubos na kaaraman sa satong pisikal, mental, asin emosyonal na pagkahaman. (Salmo 100:3; Genesis 1:27) Mas marahay kisa sa siisay man na tawong halipot an buhay, aram ni Jehova kun ano an nangyayari sa laog niato asin kun taano ta ginigibo niato nin siring an mga bagay.—1 Samuel 16:7.
5 Dugang pa, mas pamilyar sia kisa sa siisay man sa sato sa mga problema na napaaatubang sa sato sa kinaban na ini. Bako sanang sa laog nin nagkapirang taon, kundi poon pa kaidtong panahon kan enot na tawo, namasdan ni Jehova an mga problema kan katawohan—iyan gabos. An Biblia nagsasabi sa sato: “Hale sa kalangitan si Jehova nagheling, naheling nia an gabos na aki nin mga tawo. . . . Pinagmasdan nia an gabos na nag-oontok sa daga. . . . Pinag-iisip-isip nia an gabos nindang gibo.” (Salmo 33:13-15) Nangangahulogan iyan na aram nia kun ano an mapanggana asin kun ano an bakong mapanggana sa pag-atubang sa ano man na mga problema niato.
6 Buka an palad na pinagigin posible nia para sa sato na makinabang sa saiyang kaaraman asin kabatidan. Nasa Biblia an saiyang hatol, na nasusurat sa paagi na nakapanigo sa satong mga pangangaipo ano man an satong mga kamugtakan sa buhay, saen man kita nag-iistar. Siring sa sinasabi kan Salmo 19:7-11: “An katogonan ni Jehova sangkap, nagpapaomay kan kalag. An pagirumdom ni Jehova masasarigan, nagpapadonong sa daing kabatidan.
7 Pag-olayan niato sa halipot kun paano an mga pagirumdom na iyan makatatabang sa saro na maatubang an duwang magagabat na personal na problema, arin na baga, an grabeng tension asin kapungawan. Pakatapos na pag-olayan an praktikal na tabang kan Biblia digdi, sisiyasaton niato an iba pang lakop na problema—na kalabot an kuarta, pag-agom asin mga droga.
Paano Nindo Maaatubang an Tension?
8 Pipirang tawo an masabi na sinda dai noarin man nag-agi nin grabeng tension. Mientras na nag-oorog an satong indibiduwal na mga problema—sa kuarta, pamilya, sekso, krimen—naggagrabe man an tension. An sarong dai pa sana nahahaloy na bareta sa diaryo nagkomento na an pinakamidbidan kan satong mga panahon bakong an paagi nin paggawe o estilo nin gubing. Iyan “an grabeng pakamate nin tension.”
9 Aram daw nindo na an tension puede nganing magpahalipot sa saindong buhay? Mangnoha:
“Inapod na ‘Paragadan sa Ikabeinteng Siglo,’ an tension sa pangenot gikan sa mga kahagadan sa isip kan presenteng buhay. An pisikal na mga helang na ibinubunga kaiyan nagpapadakol ngonyan sa mga naospital asin nagagadan kada taon—kisuerra manampulong milyon.”—To the Point, sarong peryodiko sa Aprika.
“An grabe o halawig na tension magpapangyari sa hawak na magin mas madaling tamaan nin mga helang poon sa mga gatol-gatol sa kublit asin ordinaryong sipon sagkod sa mga atake sa puso asin kanser.”—The Wall Street Journal, E.U.A.
Naapektaran pati an mga dai pa namumundag. An tension sa bados na mga babae, arog baga kan gikan sa dai pagkakaoyon nin mag-agom o pagkatakot na mawaran nin trabaho, puedeng magin dahelan nin pisikal, mental asin emosyonal na danyos sa mga aking nasa matris.
10 An tension nakadadanyar man ta iyan nagbubunga nin iba pang mga problema. Huli kaiyan dakol an dai nakapagtatrabaho, na nagpapaorog sa saindang mga problema sa kuarta. Iyan pinaggigikanan nin kadahasan pati nin mag-agom. An sarong agom na lalaki nagsurat:
“Kada aldaw ako nagigin orog na purungoton asin nerbioso. Garo gusto kong silyakan an gabos asin an agom ko an parateng nagigibohan ko kaiyan. Garo gusto kong magburat, alagad dai iyan nin marahay na epekto.”
11 May tension na normal sa buhay asin bako man na maraot. An pagbangon pagkaaga may kalabot na tension, siring man an pagdalan nin ganadong karawat nin bola. An grabe, halawig na tension (kapurisawan) an nakadadanyar. Siempre an dakol na pangigipit sa sato tibaad garo dai malilikayan, na kalabot an ibang tawo o mga kamugtakan sa sato mismong buhay. Minsan siring, may magigibo daw kita manongod sa nakadadanyar na tension? Kun mas mapanggana niatong maatubang an tension, iyan tibaad makaina sa iba pang problema, siring baga kan mga nakaaapektar sa satong salud.
(Ipagpapadagos sa masunod na luwas.)
[Mga Hapot Para sa Pag-adal]
Ano an mga dahelan niato na maglaom sa marahay kun dapit sa mga problema sa buhay? Paano napapalabot an Dios? (1-7)
Gurano kagrabe kan problema sa tension? (8-11)