Pinasarig na Magsayuma sa Paggibo nin Sala
“KAN ako tinedyer pa asin nagtatrabaho sa sarong groseriya,” an paliwanag ni Timothy, “inagda ako nin sarong katrabaho na magduman sa saiyang harong. Sinabi nia na an saiyang mga magurang mahale, may maduman na mga babae, asin magkakaigwa nin oportunidad na makipagsekso.” An dakol na hoben ngonyan madaling maiyo sa siring na pangagda. Alagad ano an simbag ni Timothy? “Sinabihan ko tolos sia na dai ako maduman asin na huli sa sakong Kristianong konsensia, habo kong makipagsekso sa siisay man na bako kong agom.”
Mantang ipinaliliwanag an saiyang pagsayuma, dai aram ni Timothy na may sarong hoben na empleyada na nagdadangog. Napukaw an interes kaini sa saiyang pagkainosente, asin dai nahaloy kinaipuhan niang sayumahan man ini—sa dakol na pangyayari, siring sa maiisihan niato sa huri.
Siempre, an pag-paoran sa satuya nin mga sugot bako sanang sa kapanahonan niato nangyayari. Mga 3,000 na taon na an nakaagi, si Hadeng Salomon nagsurat: “Aki ko, kun tentaran ka nin mga makasalan, dai ka madara. . . . Isuhay mo an saimong bitis sa saindang dana.” (Talinhaga 1:10, 15) Si Jehova mismo pinagbotan an nasyon nin Israel: “Dai ka sumunod sa kadaklan para sa karatan.” (Exodo 23:2) Iyo, may panahon na kaipuhan kitang magsayuma, na kinokontra an sugot na gumibo nin sala, dawa iyan tibaad bakong an popular na ginigibo.
An Pagsayuma Nangorognang Mahalaga Ngonyan
An pagsayuma sa paggibo nin sala dai nagin pasil noarin man, asin ngonyan na mga aldaw iyan puedeng nangorognang masakit, huli ta kita nabubuhay sa inaapod kan Biblia na “huring mga aldaw” kan palakaw na ini nin mga bagay. Tamang-tama sa hula kan Biblia, an mga tawo sa pankagabsan nagin mga mamomoton sa kasingawan asin kadahasan, na mayo na nin espirituwalidad asin moralidad. (2 Timoteo 3:1-5) An sarong presidente nin unibersidad na Jesuita nagsabi: “Igwa kita nin sarong grupo nin mga pamantayan na kinuestion asin nanompongan na nagkukulang o bako nang uso. Ngonyan garo baga mayo na talaga nin ano man na mga naggigiya sa moral.” Kaagid kaiyan, an sarong huwes sa korte suprema nagsabi: “Bako nang malinaw kun ano an marahay asin maraot. An gabos bakong malinaw. . . . Padiit nang padiit an tawo na rinerekonoser an kalaenan nin tama asin sala. An kasalan ngonyan iyo an magpadakop, bako an pagbalga.”
Si apostol Pablo nagsurat manongod sa mga tawo na igwa nin siring na mga aktitud: “Sinda nasa kadikloman sa isip, asin siblag sa buhay na gikan sa Dios, huli sa kamangmangan na nasa sainda, huli sa katagasan kan saindang puso. Mantang nawaran na kan gabos na pagmate sa moral, sinda nagpangana na kan saindang sadiri sa malaswang gawe sa paggibo nin gabos na klaseng kaatian na may kahanaban.” (Efeso 4:18, 19) Alagad an problema naghahalat sa sainda. Ipinahayag ni Isaias: “Herak man kan mga nagsasabing an marahay maraot asin an maraot marahay, idtong mga riniribayan nin kadikloman an liwanag asin nin liwanag an kadikloman.” (Isaias 5:20) Bako sanang aanihon kan mga ini an saindang itinanom kundi maeeksperyensiahan ninda sa dai mahahaloy an saindang pinakadakulang “herak man”—an bakong paborableng paghokom ni Jehova.—Galacia 6:7.
“Kun an mga maraot nagsusupang na garo mga pananom asin an gabos na paragibo nin karatan namumurak, iyan tanganing sinda paraon sagkod lamang,” an sabi kan Salmo 92:7. Sa ibang pagtaram, an abundang karatan na ini dai magpapadagos na daing talaan na panahon, na magpapangyaring dai na matagalan an mabuhay para sa gabos. Sa katunayan, sinabi ni Jesus na an “kapag-arakian” na nagsusuportar sa karatan na ini iyo mismo an hahaleon nin Dios sa sarong “dakulang kahorasaan.” (Mateo 24:3, 21, 34) Kaya kun gusto niatong dai paggadanon sa kahorasaan na iyan, kaipuhan na aramon niato an tama sa sala oyon sa mga pamantayan nin Dios; asin, siempre, kaipuhan man niato an moral na kosog na magsayuma sa paggibo nin sala sa gabos na klase kaiyan. Minsan ngani bako ining pasil, si Jehova nagtao sa sato nin nagkapirang halimbawa na nakaparirigon sa boot sa mga panahon kan Biblia asin ngonyan.
Pakanood sa Sarong Hoben na Lalaki na Nagsayuma
An pagsayuma sa pakikisaro asin pagsambay garo baga nangorognang depisil, dawa sa nagkapira sa Kristianong kongregasyon. Si Timothy, na nasambitan sa enot na parapo, isinapuso an halimbawa kan hoben na si Jose, na nakatala sa Kasuratan sa Genesis 39:1-12. Si Jose nagpaheling nin moral na kosog kan paorootro siang agdahon kan agom na babae kan opisyal na Egipcio na si Potifar na magkaigwa nin relasyon sa saiya. Si Jose, an sinasabi kan pagkasaysay, “minasayuma asin minasabi . . . ‘Paano ko magigibo an dakulang karatan na ini asin aktuwal na magkasala tumang sa Dios?’”
Paano si Jose nagkaigwa nin moral na kosog na magsayuma sa agom na babae ni Potifar aroaldaw? Primero, pinahalagahan nia an saiyang relasyon ki Jehova nin labi nanggad kisa pagpahalaga nia sa temporaryong kasingawan. Saro pa, minsan ngani sia dai sakop kan mga susundon sa ley nin Dios (an ley ni Moises na maabot pa), malinaw an pakasabot ni Jose sa moral na mga prinsipyo; aram nia na an pagkomitir nin pakikisaro sa nagkagustong agom na babae ni Potifar magigin kasalan bako sanang tumang sa saiyang agom na lalaki kundi siring man tumang sa Dios.—Genesis 39:8, 9.
Malinaw na nasabotan ni Jose an importansia nin dai ngani pagpukaw sa kamawotan na puedeng magpalaad sa dai kayang kontrolon na nagkakalayong horot. An Kristiano madonong na sinusunod an halimbawa ni Jose. An Watchtower na Hulyo 1, 1957 nagsabi: “Kaipuhan niang rekonoseron an saiyang mga kaluyahan sa laman asin dai mag-isip na puede niang sunodon an makalaman na mga kamawotan sagkod sa limitasyon kan Kasuratan asin pumondo dian. Dawa kun sia tibaad magin mapanggana sa paggibo kaiyan sa kadikit na panahon, sa katapustapusi sia malampas sa limitasyon na iyan pasiring sa kasalan. Sierto ining mangyayari, mantang an makosog na mga pagmawot na sinususteniran nagkokosog asin orog na kinokontrol an sarong tawo. Dangan sia mas nasasakitan na haleon iyan sa saiyang isip. An saiyang pinakamarahay na depensa iyo an kontrahon iyan sa kapinonan pa sana.”
An pagkontra sa kapinonan pa sana nagigin mas pasil mantang pinaooswag niato an pagkamoot sa kun ano an tama asin an pagkaongis sa kun ano an sala. (Salmo 37:27) Alagad kaipuhan niato na padagos na paoswagon iyan, na magin daing ontok. Kun gibohon ta iyan, sa tabang ni Jehova an satong pagkamoot sa tama asin an satong pagkasuya sa sala mas makosog. Mientras tanto, siempre, kita kaipuhan na magdanay na mapagbantay, siring sa pagdirehir ni Jesus, na daing ontok na namimibi na dai madaog kan sugot asin iligtas sa maraot.—Mateo 6:13; 1 Tesalonica 5:17.
Pagsayuma sa Impluwensia nin mga Kairiba
An saro pang nakaiimpluwensia sa paggibo nin maraot iyo an impluwensia nin mga kairiba. An sarong hoben nagtuga: “Ako may duwang klaseng buhay—saro sa eskuelahan asin an saro sa harong. Nag-iistambay ako sa eskuelahan kaiba nin mga hoben na nagmumuda sa haros kada pagbuka kan saindang ngoso. Asin ako nagigin arog mismo ninda. Ano an maninigo kong gibohon?” An kaipuhan iyo an kapusoan na mapalaen, asin an sarong paagi na kamtan iyan iyo an pagbasa asin paghorophorop sa mga pagkasaysay sa Biblia na nagsasaysay sa sato manongod sa maimbod na mga lingkod nin Dios arog ni Jose. An iba pang marahay na mga halimbawa iyo si Daniel, Sadrac, Mesac, asin Abednego—apat na hoben na lalaki na may kapusoan na mapalaen sa saindang mga kairiba.
Mantang ineedukar kaidto kaiba an ibang hoben na mga lalaki sa palasyo kan Babilonya, an apat na hoben na Israelitang ini hinagadan na kumakan “nin pan-aroaldaw na rasyon hale sa mga piling kakanon kan hade.” Habong lapason an mga aspekto sa pagkakan kan Ley ni Moises, sinayumahan ninda an kakanon na ini. Iyan nangaipo nin kosog—asin orog na ta an kakanon, mantang “piling kakanon kan hade,” posible na biyong nakaaakit. Marahayon nanggad na halimbawa an itinao kan hoben na mga lalaking ini para sa mga Kristiano ngonyan na tibaad masugotan, maimpluwensiahan pa ngani, na magpalabilabi sa arak o magdroga asin manigarilyo!—Daniel 1:3-17.
Si Sadrac, Mesac, asin Abednego ikinapaheling man an katotoohan kan sinabi ni Jesu-Cristo kan huri: “An fiel sa kadikit fiel man sa dakol.” (Lucas 16:10) An saindang mapusong paninindogan sa medyo sadit na bagay manongod sa kakanon asin an marahay na resulta na itinao ni Jehova daing duwa-duwa nagpasarig sa sainda sa mas huri, mas magabat na pagbalo. (Daniel 1:18-20) An pagbalo na ini naglataw kan sinda pagbotan, sa padusang kagadanan sa kalayo, na magpartisipar sa idolatriya. May kapusoan, an tolong hoben na lalaki nagdanay na determinadong si Jehova sana an sambahon, na biyong nagtitiwala sa saiya ano man an tibaad magin resulta. Sa giraray binendisyonan sinda ni Jehova huli sa saindang pagtubod asin kapusoan—sa panahon na ini paagi sa milagrosong pagprotehir sa sainda sa kalayo kan sinda isugba sa horno na pinainit nin biyo.—Daniel 3:1-30.
An Tataramon nin Dios igwa nin dakol na iba pang halimbawa kan mga nagsayuma sa paggibo nin sala. Si Moises nagsayuma na “apodon na aki kan aking babae ni Faraon,” dawa ngani ini nagtao kutana sa saiya nin bastanteng oportunidad na padara sa “dai nagdadanay na pag-ogma sa kasalan” sa Egipto. (Hebreo 11:24-26) Si propeta Samuel nagsayumang abusohon an saiyang autoridad paagi sa pag-ako nin mga soborno. (1 Samuel 12:3, 4) An mga apostol ni Jesu-Cristo mapusong nagsayuma kan pinagbotan na umontok sa paghuhulit. (Gibo 5:27-29) Si Jesus mismo marigon na nagsayuma sa paggibo nin sala—sagkod sa huring kabtang kan saiyang buhay kan inalok sia kan mga soldados nin “arak na binugtakan nin drogang mirra.” An pag-ako kaiyan puedeng nakapaluya kutana kan saiyang determinasyon sa kritikal na panahon na iyan.—Marcos 15:23; Mateo 4:1-10.
An Pagsayuma—Nangangahulogan nin Buhay Asin Kagadanan
Si Jesus nagsabi: “Maglaog kamo sa tatang hayakpit, huli ta halakbang asin mahiwas an dalan na pasiring sa kalaglagan, asin dakol an mga nagraralaog dian; mantang hayakpit an tata asin piot an dalan na pasiring sa buhay, asin diit an mga nakakukua kaiyan.”—Mateo 7:13, 14.
An halakbang na dalan popular huli ta pasil na magbiahe dian. An mga nagbibiahe dian parasunodsunod sa sadiri, makalaman an pag-iisip asin mga dalan, asin gusto ninda, na dai mapalaen, kundi umarog sa kinaban ni Satanas. Sinda nagsasaboot na linilimitaran sa moral kan mga ley asin prinsipyo nin Dios. (Efeso 4:17-19) Pero espesipikong sinabi ni Jesus na an halakbang na dalan pasiring “sa kalaglagan.”
Alagad taano ta sinabi ni Jesus na diit sana an nagpili sa piot na dalan? Sa pangenot huli ta minoriya sana an gusto na an mga ley asin prinsipyo nin Dios an gumiya sa saindang buhay asin tumabang sa sainda na kontrahon an dakol na pan-agyat asin oportunidad na gumibo nin sala na nasa palibot ninda. Apuera kaini, medyo diit sana an andam na labanan an salang pagmawot, impluwensia nin kairiba, asin an pagkatakot sa pag-olog-olog na puedeng mapaatubang sa sainda huli sa dalan na pinili ninda.—1 Pedro 3:16; 4:4.
Nasasabotan na marhay kan mga ini an nagin saboot ni apostol Pablo kan iladawan nia an pakikilaban na ginibo nia sa pagsayuma sa kasalan. Arog kan kinaban ngonyan, an Romano asin Griegong kinaban kan kaaldawan ni Pablo nagtao nin halakbang na dalan nin oportunidad na padara sa paggibo nin sala. Ipinaliwanag ni Pablo na an saiyang isip, na nakaaaram kan tama, padagos na ‘nakilaban’ sa saiyang laman, na an tendensia gumibo nin sala. (Roma 7:21-24) Iyo, aram ni Pablo na an saiyang hawak marahay na lingkod alagad maraot na kagurangnan, kaya sia nakanood na sayumahan iyan. “Linalanog ko an sakong hawak asin inooripon iyan,” an isinurat nia. (1 Corinto 9:27) Paano nia nagibo an siring na pandadaog? Bakong paagi sa sadiri niang kosog, na bakong igo sa gibohon, kundi paagi sa tabang kan espiritu nin Dios.—Roma 8:9-11.
Bilang resulta, si Pablo, minsan ngani bakong sangkap, pinagdanay an saiyang integridad ki Jehova sagkod sa katapusan. Dai nahaloy bago sia nagadan, sia nagsurat: “Nakipaglaban ako kan marahay na pakilaban, natapos ko an paorumbasan, naingatan ko an pagtubod. Poon ngonyan igwa na nin nakatagama para sa sako na korona nin katanosan.”—2 Timoteo 4:7, 8.
Mantang kita nakikilaban sa satong pagkabakong sangkap, igwa kita nin nakaparirigon sa boot nanggad na mga halimbawa, bako sanang si Pablo, kundi an mga nagserbing halimbawa sa saiya—si Jose, Moises, Daniel, Sadrac, Mesac, Abednego, asin dakol pang iba. Dawa ngani sinda bakong sangkap na tawo, an balang saro sa mga lalaking ini na may pagtubod nagsayuma sa paggibo nin sala, bakong huli sa pagigin matagas o sutil, kundi huli sa moral na kosog na bunga kan espiritu ni Jehova. (Galacia 5:22, 23) Sinda espirituwal na mga tawo. Sinda naghimuyawot sa lambang tataramon na minaluwas sa ngoso ni Jehova. (Deuteronomio 8:3) An saiyang tataramon nangahulogan nin buhay para sa sainda. (Deuteronomio 32:47) Orog sa gabos, namotan ninda si Jehova asin nagkaigwa nin pagkatakot sa saiya, asin sa tabang nia, mapasensia nindang kinultibar an pagkaongis sa paggibo nin sala.—Salmo 97:10; Talinhaga 1:7.
Kita logod magin arog ninda. Tunay nanggad, tanganing padagos na masayumahan an paggibo nin sala sa gabos na porma kaiyan, kaipuhan niato an espiritu ni Jehova arog ninda. Si Jehova buka an palad na nagtatao sa sato kan saiyang espiritu kun kita sinserong naghahagad kaiyan, nag-aadal kan saiyang Tataramon, asin regular na nag-aatender sa Kristianong mga pagtiripon.—Salmo 119:105; Lucas 11:13; Hebreo 10:24, 25.
Si Timothy, na nasambitan sa kapinonan, naogma na dai nia pinabayaan an saiyang espirituwal na mga pangangaipo. An hoben na empleyada, na nadangog nin dai tinutuyo an saiyang pakikipag-olay sa saiyang katrabaho saka bakong tama na naakit kan pagkainosente ni Timothy, kan huri toninong na inagda si Timothy sa saiyang harong kan mayo an agom kaini. Si Timothy nagsayuma. Bakong madaling madesganar, dakol na beses niang inotro an pangagda, na arog kan agom na babae ni Potifar. Si Timothy marigon alagad maboot na nagsayuma sa gabos na panahon. Nagtao pa ngani sia nin marahay na patotoo sa babaeng ini hale sa Tataramon nin Dios. Nagpapasalamat nin hararom ki Jehova sa pagtao sa saiya nin sarig nin boot sa moral na magsayuma, si Timothy ngonyan maogmang nakaagom nin nakaoogmang kapwa Kristiana. Tunay nanggad, bebendisyonan asin pasasarigon ni Jehova an gabos na gustong papagdanayon an saindang Kristianong integridad paagi sa pagsayuma na gumibo nin sala.—Salmo 1:1-3.