Pagpakakan sa mga Nagugutom sa Kinaban—Ano an mga Malalaoman?

SA SARONG bodega sa irarom kan daga na an hiwas 160 acre (65 ektaryas) sa Missouri, E.U.A., igwa nin poon sa sarong lanob sagkod sa ibong asin poon sa salog sagkod sa kisame na natatambak na 2.6 bilyones na libra (1.2 bilyones na kg) nin mantikilya, keso, asin pinamarang gatas. Iyan kabtang nin lakop sa nasyon na bodega nin sobrang kakanon na binabakal kan gobyerno sa mga paraoma sa kantidad na mga $3 bilyones kada taon. $58 milyones pa kada taon an nagagasto sa pagmentenar sa mga bodegang iyan. Dugang pa, an gobyerno naggagasto nin binilyon na dolyar taon-taon tanganing bayadan an mga paraoma sa dai pagtanom sa mga 20 porsiento kan saindang daga tanganing mainaan an produkto.

An ladawan daw na ini nin abundansia nagpaparisa na, kun may madidiskobreng paagi nin pantay-pantay na pagdistribuwir, an siring na abundansia mangangahulogan kan pagkatapos nin gutom sa kinaban? An mga nasyon daw sa kinaban na kulang nin kakanon makakalaom sagkod lamang sa garo baga daing sagkod na suplay na ini nin kakanon?

An simbag sa mga hapot na ini mahalagang gayo ta bako sana na an nagugutom na mga tawo sa Ikatolong Kinaban naglalaom sa nagkapirang mga nasyon na sobra sa kakanon para sa tabang kundi minsan an dakol na progresibo nang mga nasyon nagsasarig na gayo sa mga mababakal sa mga nasyon na ini para sa saindang kakanon. An totoo, ipinaheheling nin mga report na an progresibo nang mga nasyon na arog kan Unyon Sobyet, Hapon, asin an iba pa sa Europa an nakakaubos sa kadaklan sa sobrang kakanon huli ta kaya nindang bumakal kaiyan. Sagkod na an mga nasyon na sobra nin kakanon puwedeng magprodusir kan sobrang iyan asin makakua nin marahay na presyo para kaiyan, magpapadagos an suplay. Minsan siring, may mga tanda na an situwasyon na ini dai magdadanay sagkod lamang.

Makatatakot na Paglaom sa Ngapit

Sa pagtanaw sa enotan, naheheling kan mayoriya sa mga analisador na an pangangaipo masobra sa suplay. Dakol sa sainda an nagsasabi na an suplay na kakanon kan kinaban dai na nagdadakol sa nakaaging dekada, mantang an pangangaipo padagos na nag-oorog. Inaantisipar ninda na mawara an siwang sa pag-oltanan kan suplay asin pangangaipo. Ano an nakakokontribuwir sa pagbabang ini?

An maraot na panahon totoo na sarong dahelan. An halawig, mainit na tig-initan nin 1980 sa Estados Unidos asin an parateng maraot na panahon sa Unyon Sobyet tunay na nagbunga nin grabeng mga pagkapierde nin pananom. Minsan siring, an mga espesyalista sa ekonomiya nagsasabi na an siring na mga pagkapierde sa katunayan bunga kan kampanya para sa mas dakol na produkto asin ganansia sa pag-oma. Kaidtong an mga oma mas saradit asin bakong gayong maganansia, mas dakol na klase nin pananom an itinatanom, asin an mga paraoma daing gayo nagsasarig sa marahay na panahon. Huli sa modernong komersial na pag-oma, rinibo o minilyon pa nganing mga acre an tinatanoman nin saro sanang klase.

An pag-oma na may katuyohan na kuanon an pinakadakulang produkto nakakaubos sa taba kan daga alagad kakadikit kan ibinabalik dian. An daga tinatanoman kan iyo man sanang pananom taon-taon, asin an mga alimento asin organikong bagay sa maitom, matabang daga sa ibabaw dai nasasalidahan. Kadungan kaini, an pagkatupas huli sa doros asin tubig nakararaot sa mga oma sa mayor na mga dagang tinatanoman kan kinaban sa makatatakot na rikas. Sa Iowa, halimbawa, an sarong acre nawawaran nin sampulong tonelada, o ikasampulong parte nin sarong pulgada (0.25 cm), nin daga sa ibabaw kada taon. An pagsiyasat kan Soil Conservation Service nagpapaheling na an pagkatupas kan sarong pulgada (2.5 cm) nin pan-ibabaw na daga nakakaina nin mga 6 porsiento sa produktong mais. Iyan nagpapatanid na kun an presenteng rikas nin pagtupas dai mapogolan, an produktong mais sa Estados Unidos puwedeng bumaba nin sagkod sa un-tersio sa masunod na pirang dekada.

An pagigin mabunga naiinaan huli sa saro pang dahelan. An matabang mga oma marikas na nawawara. An sobra kalangkaw na kantidad nin daga, an mahal na krudo, mga kemikal, patrabaho, asin kasangkapan, asin an hababang presyo kan produkto huli sa abundang produkto kan mga oma gabos nagigin makosogon na impluwensia sa saradit na paraoma na magpabakal. Bilang resulta, sagkod sa sarong milyon na acre (0.4 milyones na ektarya) nin mga dagang tinatanoman an ginigibong mga togdokan nin harong, shopping center, deposito nin tubig, asin tinampo taon-taon sa Estados Unidos.

“Kun hehelingon an kadakol na sobra, gutom sa kinaban asin dai nin ganansia sa pag-oma, malinawon nanggad na dai nagigin mapanggana an presenteng palakaw,” sabi kan sarong ekonomista sa Departamento nin Agrikultura sa E.U.

Ano an mga Malalaoman?

Ngonyan na nasiyasat na niato an duwang lado sa problema—an situwasyon sa kulang nin kakanon na mga nasyon sa Ikatolong Kinaban asin sa sobra sa kakanon na mga progresibo nang nasyon—ano an ikakakonklusyon niato manongod sa paglaom na mapakakan an mga nagugutom sa kinaban? “Sa gabos na problema kan rasa nin tawo, mayo nin iba na garo baga mas madaling maresolberan—asin kadungan kaiyan mas masakit remedyohan—ki sa gutom.” Iyan an nagin konklusyon kan The New York Times sa halawig na serye nin mga artikulo sa tema nin gutom. Sa pagtokdo sa “bakong pagkapantaypantay kan entrada asin kapobrehan” bilang an tunay na causa nin gutom sa kinaban, an artikulo nagpadagos: “Sagkod na dai maresolberan an grabeng sosyal asin ekonomikong mga problemang ini, mayo nin minsan guranong pagdoktor sa mga programa nin ayuda o pagkontrol sa populasyon an makakahale sa gutom sa kinaban.”

An risang gayong hapot iyo ini: Siisay an makakaresolber sa “grabeng sosyal asin ekonomikong mga problemang ini” asin makakapagtao nin tunay na pagrahay? Igwa daw nin sientista, ekonomista, paraoma, o namomoon sa politika na madonongon asin makapangyarihan na gayo na kaya niang daogon an gabos na sosyal, ekonomiko, asin politikal na kaolangan asin haleon an kapasloan, pagkamaisip, asin ambisyon tanganing matabangan an mga nagugutom sa kinaban? “An paagi na magprodukto nin mas dakol pa yaon,” sabi kan artikulo sa nasabihan na Times. “Alagad mayo nin siisay man na nakaseseguro kun paano iyan ikakapaabot sa mga nagkakaipo kaiyan.”

An nakariribong na situwasyon na ini ihinula ni Jesu-Cristo sa mga tataramon na ini: “Magkakaigwa nin mga kakulangan nin kakanon . . . sa surunodsunod na lugar,” asin “sa daga kahandalan nin mga nasyon, na dai naaaraman an gigibohon.” (Mateo 24:7; Lucas 21:25) Minsan ngani dai sinasabi nin detalyado kun paano asin kun taano ta nangyayari an siring na mga kakulangan sa kakanon, tamang-tama na ilinaladawan kan mga tataramon ni Jesus an katunayan na naheheling niato ngonyan.

Siyempre, sarong bagay an ihula an mga kasakitan na ini, pero iba man an makaisip nin sarong epektibong solusyon. Arog kan naheling na niato, an solusyon sa problema nin gutom bako sanang magprodusir nin mas dakol na kakanon. An kaipuhan iyo an matanos asin may hustisyang administrasyon paagi sa sarong matanos na gobyerno. Tinokdoan ni Jesu-Cristo an saiyang mga parasunod na ipamibi an siring na gobyerno: “Dumatong logod an kahadean mo.”—Mateo 6:10.

Sakop kan matanos na Kahadean na iyan, an abilidad kan daga na magprodukto ikakabalik: “Huli ta an katubigan maburakbusak sa kapatagan, asin an kasalogan sa disyerto. Asin an alang na daga magigin siring sa danaw na may mga gaho, asin an pahang daga siring sa mga burabod nin tubig.” (Isaias 35:6, 7) An resulta iyo na “an daga mismo magtatao kan bunga kaiyan,” asin “magkakaigwa nin kadakoldakol na tipasi sa ibabaw kan daga; magkakaigwa nin abundansia sa alitoktok kan kabukidan.”—Salmo 67:6; 72:16.

Asin mayo na nin siisay man na magugutom ta dai nin ikakabakal. An gabos, mayaman o pobre, puwedeng makihiras sa kayamanan kan daga. An pangagda para na sa bilog na katawohan, sa espiritu kan Isaias 55:1, na nagsasabi: “Hoy, kamo gabos na napapaha! Dolok kamo sa tubig. Asin kamong mga mayong pirak! Madia kamo, bakal asin kakan. Iyo, madia kamo, bakal kamo nin arak asin gatas minsan mayo nin pirak asin mayo nin bayad.”

Kanigoan kadakulang bendisyon na mabuhay sa Bagong Areglo nin mga bagay nin Dios na dian “an katanosan an magdadanay”!—2 Pedro 3:13.

[Mga ritrato sa pahina 10]

“An daga mismo magtatao kan bunga kaiyan”