Pagmamasid sa Kinaban

Sa luwas na ini, idinudusay kan “Magmata!” an bilog na kabtang na ini sa sarong krisis na naglataw sa ‘ginikanan nin demokrasya.’

Relihiyosong Paglamag sa Grecia​—Taano?

KAN Domingo Hunyo 15, 1986, an mga 700 na Kristianong Saksi ni Jehova nagtiripon sa matoninong na asamblea sa Galaxias Cinema, sa Larisa, Grecia. Ginigibo ninda an saindang duwa kada taon na pansirkitong asamblea tanganing pag-adalan an Biblia asin paoswagon an pag-aplikar kan Kristianong mga prinsipyo kaiyan sa saindang pan-aroaldaw na buhay.

An pagtiripon na ini kaoyon sa modernong Konstitusyon nin Grecia, na ginibong ley kan 1975, na nagsasabi na “an mga Griego may diretso na magtiripon sa matoninong asin bakong armadong paagi.” Iyan nagsasabi pa: “An libertad kan relihiyosong konsensia dai malalapas.” Idinudugang kan Konstitusyon: “An gabos na midbid na relihiyon may libertad asin an saindang mga rituwal sa pagsamba gigibohon na daing kaolangan asin sa irarom kan proteksion kan ley.”

Minsan siring, kan mga alas 11 na kan aldaw na idto nin Hunyo, naglataw an maraot na mga pangyayari sa palibot kan sinehan na duman matoninong na nagtitiripon an Kristianong mga Saksi ni Jehova. An lokal na peryodikong I Larisa nagsasaysay kan nangyari: “An ginatos na tawo, nangorogna an mga miembro nin Kristianong [Griegong Ortodokso] mga organisasyon sa satong banwaan, na nagkapirang padi an nangengenot, nagpoon na magtiripon asin magpahayag kan saindang dai pag-oyon sa mga nasa sinehan​—an labing 700 na Saksi ni Jehova. An kadaklan garo baga malaog na sa sinehan asin papopondohon an asamblea.”

Pinalibotan kan mga manriribok an sinehan nin dakol na oras, asin nagin peligrosong gayo an situwasyon. Ano an nakaolang sa paghiro kan mga manriribok na ini tumang sa Kristianong mga Saksi na magin kadahasan tumang sa sainda?

An Kadahasan kan mga Manriribok Nalikayan

An bareta kan peryodiko nagpapadagos: “An piskal kan distrito nag-abot kaiba an dakol na pulis asin kinontrol an mga nagpoprotesta, na nagpadagos sa pagkurahaw sa pag-olog-olog duman sa ibong kan tinampo mantang inaawit man ninda an saindang mga salmo asin himno kan iglesya.”

Paano nakadulag sa katapustapusi an mga Saksi sa peligrosong kamugtakan na ini? An lokal na diaryong Eleftheria nagsasaysay: “An piskal kan distrito para sa Primerong Husgado, si Mr. Spiros Spiliopoulos . . . kinaipuhan na magdanay duman nin pirang oras, na ginagamit an gabos niang . . . abilidad sa diplomasya tanganing mapahale an mga kadaklan kaidtong mga alas dos y media na nin hapon, sa oras na an mga Saksi ni Jehova maruluwas na sa sinehan, sa siring nalikayan an potensial na kadahasan.”

An potensial para sa kadahasan kan okasyon na idto ipinahahayag na gayo kan mga tataramon na ini nin sarong padi, na kinotar kan babasahon man sanang ini: “Sa sunod na itao kan alkalde an sinehan sa [mga Saksi], kukuanon mi an samong mga pala asin papasaon mi an gabos!”

Nagtaram an Obispo

Ano an inisip kan mas haralangkaw na autoridad kan iglesya manongod sa iskandalosong gibong ini kan mga padi asin kan saindang mga parasunod? An Eleftheria nagbareta: “An Satong Kagalang-galang na Reberendo Obispo Seraphim nagtao nin kapahayagan apabor sa mga kadaklan kan mga maimbod na nakikabtang sa demonstrasyon.” Idinugang kan babasahon na sia “nagpahayag kan saiyang odok na kagayagayahan huli sa dinamikong presensia kan mga [Ortodoksong] tawo asin bilog na pusong nagmamawot na suportaran asin pakosogon kan Kagurangnan an mga maimbod tanganing kun lumataw an pangangaipo, ikapamate ninda an saindang presensia sa dinamiko asin epektibong paagi.”

Pinagkritika kan obispo an banwaan nin Larisa sa pagpagamit kan sinehan sa “mga kaiwal kan iglesya asin kan satong nasyon para sa saindang asambleang anticristo.” Dangan itinao nia an patagong pag-umang ini tumang sa politikal na mga autoridad: “An satong nasyon, senyores, opisyal na sarong nasyon na Ortodokso, asin an mga ministro kaiyan mayo kan diretso na aktibong sumuportar sa mga kaiwal kaiyan.” Idinugang nia: “An mga Kristianong Ortodokso dai minatogot kaini asin dai patatawadon an saindang mga namomoon para kaini.”

Reaksion kan Prensa

An dakol na nagmamasid na Griego nabalde sa dagdag pang halimbawang ini nin pagkapanatiko kan Iglesyang Griego Ortodokso. Sa dakol na dekada an mga Saksi nag-agi nin paglamag asin pagpasopog sa kamot kan klero.

An lokal na peryodiko na I Alithia nagpublikar nin sarong artikulo ni Sarantos Vounatsos sa irarom kan titulong “Sa Gilid nin Buhay​—Naghihirong Arog kan mga Fariseo.” Sa pagkokomento sa ginibo kan mga manriribok, sia naghapot: “Taano ta nangyayari an gabos na ini? Asin siisay an mga parapangenot? Kun dai ako nasasala, an [mga Saksi] may pagtiripon. Asin an iba? Nagkapirang padi asin an mga manriribok na suminunod!”

Si Vounatsos nagpadagos: “‘Ipako [an mga Saksi],’ an kurahaw kan mga manriribok. Alagad Kristiano daw an mga tawong ini, an mga manriribok na ini? Iyan an ikinukurahaw ninda, asin panatiko pati! Asin, makamomondo, an ‘namomoon’ sainda sarong rungaw . . . na padi! Sia nan-uma, naglanghad, naghulit na may pagpasikat, asin sa sarong punto ipinagirumdom man nia an sarong ‘hijacker’ ta mantang ipinaheheling nia an saiyang relo tinawan nia an gabos na nasa laog nin limang minuto tanganing humale sa sinehan, ta kun dai . . . mapoon na an pangadan! ‘Ta kun dai malaog kita asin paparasaon ta an saindang mga payo, mga tugang,’ an nadangog na sinabi nia.”

Kinondenar kan parasurat an ginibo kan padi tumang sa mga Saksi asin naghapot: “Taano? Kinologan daw ninda kamo? Paano? Paagi sa saindang pagtiripon? Kun siring taano ta dai man kamo magtiripon? Tinampal daw ninda kamo? Kun siring itao nindo an sa ibong na pisngi! Pero iinaaplikar nindo an mata sa mata! Taano? Tinutukan daw ninda kamo nin daga sa saindong halunan? Asin ipipirit daw nindo an kadahasan? Sala an pagpadi! . . . Boot daw nindong ipirit sa saindong sadiri an mga gibo nin mga fariseo? Bueno, magmaan kamo, ta kun kamo magpapadagos, mawawara saindo an pagkaherak o bendisyon [nin Dios], patin kan samo man.”

Kan Hulyo, an pan-Domingong peryodiko nin Atenas na Eleftherotipia nagpublikar nin sarong artikulo sa irarom kan titulong: “Relihiyosong mga Paglamag: An Grecia Binabasol kan Europa Kun an mga Panatiko sa Iglesya Nanonolo, Nan-uuma, Nangongolog.” Isinabi kaiyan na an prensa nin ibang nasyon nagpapahayag manongod sa libertad nin pagsamba sa Grecia. Kinotar kaiyan an The Wall Street Journal kan Hunyo 16, 1986, na nagpublikar nin artikulo sa irarom kan titulong “An Iglesyang Ortodokso nin Grecia Inoolang an mga Aktibista nin Ibang Sekta, an Sahot Ninda.”

An Eleftherotipia nagsaysay na an Iglesyang Ortodokso igwa nin Anti-Heresy Department sa distrito nin mga embahada sa Atenas. Sa sarong opisina duman, an pading si Antonios Alevizopoulos “nagsusurat nin mga pulyeto tumang sa mga aktibidad nin mga Ebangheliko, Pentecostal, Saksi ni Jehova, na gabos erehe sa pagheling nia na ‘nagsasapeligro kan indibiduwal asin kan sosyedad.’”

An sarong misyonerong Protestante kinotar na nagsasabi na ginatos an inarestar huli sa pangongombertir sa nakaaging pirang taon, “kaiba na an 890 Saksi ni Jehova kaidto sanang 1983.”

An bareta man sanang iyan sa Eleftherotipia nagpadagos na isabi an nagkapirang panriringis na ginigibo tumang sa mga Saksi ni Jehova sa Grecia. Kaiba na digdi an mga panonolo sa harong nin mga Saksi, an pagpasa sa pinto asin mga bintana nin sarong lecture hall, asin an paghihingoa na ribokon an mga pagtiripon sa Biblia kan mga Saksi.

An pinakagrabeng akto iyo an nabaretang pagsalakay nin sarong monghe sa sarong 79 anyos na Saksi sa tinampo, na nagbunga kan pagkagadan kan biktima. Bakong makangangalas na an peryodikong iyan nagkomento sa “kaluyahan nin relihiyosong libertad sa namundagan nin demokrasya.”

Nakukubhanan daw kamong maaraman na sa huring panahon na ini an Grecia, na sa dakol na siglo inapod na ‘an ginikanan nin demokrasya,’ nakaheheling pa nin relihiyosong paglamag asin pagkapanatiko asin na an mga padi nakapupukaw pa sa mga manriribok? Paano nagigin posible na an siring na situwasyon nag-eeksister pa sa sarong nasyon na an Konstitusyon malinaw na minatogot sa relihiyosong libertad?

Antigong Ley

An nagpapagin posible kaini iyo an sarong antigong ley na nag-eeksister pa, minsan ngani dai kaiba sa Konstitusyon. Kaidtong haros kabangang siglo na an nakaagi, sa paghinanapos kan mga taon 1930, an Grecia, minsan ngani monarkiya, pinamamahalaan kan diktador na si Metaxas. Kaidto inaprobaran an sarong ley sa katuyohan na makontrol an pagtogdok nin mga lugar nin pagsamba na bakong sa Griego Ortodokso.

An daan na ley kaiba an minasunod na probisyon: “An siisay man na nangongombertir padudusahan nin pagkabilanggo asin multa.” Alagad ano an pakahulogan sa pangongombertir? An ley nagsabi: “Kaiba sa terminong ‘pangongombertir’ an minasunod: an ano man na direkta o bakong direktang pagprobar na malaog an relihiyosong konsensia nin bakong ortodoksong mga tawo sa katuyohan na liwaton an laog kan saindang konsensia.”

Basado sa pakahulogan na iyan, magigin ilegal pati an pag-orolay sa pagkalaenlaen nin mga paniniwala! Iyan puwedeng ibilang na ‘paglaog sa relihiyosong konsensia nin iba sa katuyohan na liwaton an laog kaiyan’! Alagad ta an paglamag asin pagbilanggo sa mga tawong makinuyog sa ley huli sa pagrinibayan nin opinyon manongod sa relihiyon pagbuwelta sa Edad Media. An siring na grado nin dai pagtao nin libertad sa iba dai ginigibo ngonyan sa arin man na ibang demokrasya sa Solnopan.

An pag-aplikar kan antigong ley na ini ginigikanan nin labi-labing inhustisya sa mga Saksi ni Jehova asin sa iba pa sa Grecia. Asin iyan dakulang danyos sa marahay na mga prinsipyo nin libertad na iginagarantiya kan Konstitusyon nin Grecia.

Mga Kaso sa Husgado sa Creta

An isyu nin relihiyosong libertad bago pa sana man na lumataw sa islang probinsia nin Grecia na Creta. Duman an Kristianong mga Saksi ni Jehova pinonan an pagbista tanganing marehistro bilang minimidbid sa legal na asosasyon. An kahagadan na iyan inaprobaran. Alagad ta an mga obispo sa Creta nagprotesta sa husgado asin binawi an pag-aprobar.

Sa anong dahelan? Na an mga katokdoan kan mga Saksi ni Jehova dai nakaooyon sa pakahulogan sa kun ano an sarong Kristiano sono sa pagkainterpretar kan Iglesyang Griego Ortodokso! Alagad ta an mga Saksi ni Jehova sa bilog na kinaban midbid na gayo bilang mga Kristiano na nagtutubod ki Jesu-Cristo bilang an Paratubos, an banal na Aki nin Dios, asin nagkukuyog sa saiyang mga katokdoan. Napatunayan na nin lubos kan mga gobyerno sa bilog na kinaban na an mga Saksi ni Jehova sarong Kristianong relihiyon kaya makangingisi an hinihingako kan iglesya.

Iinapelar kan mga Saksi ni Jehova an saindang kaso sa mas halangkaw na husgado sa Grecia. Naglalaom sinda na an tunay na hustisya an mangyayari na mayo kan mapalangkaw na impluwensia kan klerong Griego Ortodokso.

Sa ngonyan, an ley sa pangongombertir (asin an desisyon kan husgado sa Creta) sarong kasopganan kan gobyerno nin Grecia. Iyan kasopganan man sa internasyonal na reputasyon kan nasyon bilang ‘an ginikanan nin demokrasya.’

Kaya, linalaom na an mga husgado sa Grecia matao nin desisyon na kaoyon sa saindang marahay na Konstitusyon asin sa mga prinsipyo nin libertad nin relihiyon na yaon sa Deklarasyon nin mga Diretso nin Tawo kan Naciones Unidas, na sinusuportaran kan Grecia.