Paglilingkod sa Mapagtitiwalaan na Dios

Isinaysay ni Kimon Progakis

Malipoton na banggi idto kan 1955. An agom ko, si Giannoula, asin ako nagpoon na maghadit huli ta an aki ming 18 anyos, si George, dai nakapuli hale sa kiosko na pinagtatrabawohan nia. Dai linalaoman, sarong pulis an nagtoktok sa pinto mi. “Nabangga an aki nindo mantang nagbibisikleta papuli,” an sabi nia, “asin gadan na sia.” Dangan huminukro sia asin naghinghing: “Sasabihon ninda sa saindo na aksidente idto, alagad maniwala kamo sa sako, ginadan sia.” An lokal na padi asin nagkapirang namomoon na paramilitar nagkasapakat na gadanon sia.

KAN mga taon na idto, na an Grecia naoomayan hale sa mga panahon nin iriwal asin kasakitan, peligroso na magin saro sa Mga Saksi ni Jehova. Aram ko mismo an kapangyarihan kan Iglesya Griego Ortodokso asin kan mga organisasyon na paramilitar huli ta sa laog nin labing 15 taon, ako nagin aktibong miembro kan mga iyan. Togoti nindo ako na isaysay an mga pangyayari na suminagkod sa trahedyang ini sa samong pamilya labing 40 taon na an nakaagi.

Pagdakula sa Grecia

Namundag ako kan 1902 sa sarong mayaman na pamilya sa sarong sadit na baryo harani sa banwaan nin Chalcis, sa Grecia. An sakong ama aktibo sa lokal na politika, asin an samong pamilya debotadong mga miembro kan Iglesya Griego Ortodokso. Nagin mahilig akong magbasa nin politikal asin relihiosong mga libro sa sarong panahon na an mayoriya kan sakong mga kahimanwa dai tataong bumasa asin sumurat.

An kadukhaan asin inhustisya na lakop na marhay sa kapinonan kan ika-20 siglo nagpatubo sa sako nin pagmawot para sa sarong kinaban na mas marahay an mga kamugtakan. An relihion, napag-isip-isip ko, maninigong makapagparahay sa mamondong situwasyon kan sakong mga kahimanwa. Huli sa hilig ko sa relihion, an mga lalaking nangengenot sa sakong baryo nagproponer na ako an magin padi na Griego Ortodokso sa samong komunidad. Minsan siring, maski ngani nakapasyar na ako sa dakol na monasteryo asin nagkaigwa nin halawig na mga pakipag-olay sa mga obispo asin padre superyor, dai ako nakamateng andam o gikan sa boot na akoon an siring na responsibilidad.

Sa Tahaw kan Guerra Sibil

Pakalihis nin mga taon, kan Abril 1941, an Grecia nasakop kan Nazi. Pinonan ini nin masakit na panahon nin pangadan, gutom, kawaran, asin dai ikaladawan na pagsakit nin tawo. Naglataw an sarong makosog na mobimiento nin oposisyon, asin uminentra ako sa saro kan mga grupong gerilya na luminaban sa mga nananakop na Nazi. Bilang resulta, nagkapirang beses na sinolo an sakong harong, binadil ako, asin rinaot an sakong mga pananom. Sa pagpoon kan 1943 kami kan sakong pamilya daing ibang maginibo kundi dumulag pasiring sa masakit na kabukidan. Nagdanay kami duman sagkod na matapos an pananakop kan Alemania kan Oktubre 1944.

Puminutok an politikal asin sibil na iriwal sa laog kan nasyon pagkahale kan mga Aleman. An grupong oposisyon nin gerilya na kinabibilangan ko nagin saro sa mayor na mga hukbong nakikilaban sa guerra sibil. Minsan ngani naakit ako sa Komunistikong mga pasohan na hustisya, pagkapantaypantay, asin dayupot na pag-iribaiba, an katunayan sa katapustapusi biyong nakapadesganar sa sako. Mantang halangkaw an sakong posisyon sa grupo, naheling ko mismo na an kapangyarihan may tendensiang raoton an mga tawo. Sa ibong nin garo baga nobleng mga teoriya asin pasohan, an kapasloan asin pagkabakong sangkap nakararaot sa pinakamarahay na politikal na mga intension.

Espesyalmenteng ikinakubhan ko an bagay na sa laen-laen na lado nin iriwal sibil, an mga klerigong Ortodokso nagbibingat nin armas tanganing gadanon an sainda mismong mga karelihion! Napag-isip-isip ko sa sakong sadiri, ‘Paano masasabi kan mga klerigong ini na irinerepresentar ninda si Jesu-Cristo, na nagpatanid: “An gabos na minabingat nin minasbad sa minasbad man magagadan”?’​—Mateo 26:52.

Durante kan guerra sibil, kan 1946, nagtatago ako harani sa banwaan nin Lamia, sa sentral na Grecia. Daan nang marhay an sakong gubing, kaya nagdesisyon akong magbalatkayo asin magduman sa sarong paratahi sa siudad tanganing magpagibo nin bagong mga gubing. Igwa nin mainit na debate pag-abot ko, asin dai nahaloy nanompongan ko an sakong sadiri na nagtataram, bakong manongod sa politika, kundi manongod sa sakong dating hilig, an relihion. Ipinaliliwanag an sakong may pakasabot na punto-de-vista, isinuherir kan mga nagmamasid na makipag-olay ako sa sarong ‘propesor sa teolohiya.’ Tolos-tolos na inapod ninda sia.

Pakanompong nin Mapananarigan na Paglaom

Sa suminunod na pag-orolay, hinapot ako kan “propesor” kun ano an basehan kan sakong mga paniniwala. “An Banal na mga Ama asin an mga Sinodo Ekumenikal,” an simbag ko. Imbes na kontrahon ako, binuksan nia an saiyang sadit na Biblia sa Mateo 23:​9, 10, asin ipinabasa sa sako an mga tataramon ni Jesus: “Siring man, dai kamo mag-apod nin ama sa kiisay man sa daga, nin huli ta saro an saindong Ama, an langitnon na Saro. Dai man kamo magpaapod na ‘mga poon,’ huli ta an saindong Poon saro, an Cristo.”

Nabuksan kaiyan an sakong mga mata! Namatean ko na an tawong ini nagsasabi kan katotoohan. Kan magpamidbid sia na saro sa Mga Saksi ni Jehova, naghagad ako sa saiya nin mga babasahon. Dinarahan nia ako kan librong Light, na sarong komentaryo sa libro kan Biblia na Kapahayagan, asin ipinuli ko iyan sa sakong tagoan. Sa haloy na panahon, an mga hayop na nasambitan sa Kapahayagan sarong misteryo para sa sako, alagad ngonyan nanodan ko na an mga ini nagrerepresentar sa politikal na mga organisasyon na nag-eeksister sa satong ika-20 siglo. Nagpoon na masabotan ko na an Biblia igwa nin praktikal na kahulogan para sa satong mga panahon asin na kaipuhan kong pag-adalan iyan asin ioyon an sakong buhay sono sa mga katotoohan kaiyan.

Nadakop Asin Nabilanggo

Dai nahaloy pakalihis kaiyan, an mga soldados biglang uminabot sa pinagtatagoan ko asin inarestar ako. Iinapon ako sa sarong selda sa irarom nin daga. Huling haloy-haloy na ako sarong hinahanap na bandido, linalaoman ko na gagadanon ako. Duman sa sakong selda, dinalaw ako kan Saksi na enot na nakipag-olay sa sako. Pinarigon nia an boot ko na lubos na magtiwala ki Jehova, na ginibo ko. Sinentensiahan ako na madistiero sa laog nin anom na bulan sa isla nin Ikaria sa dagat Aegeo.

Insigida pag-abot ko, nagpamidbid ako, bakong bilang Komunista, kundi bilang Saksi ni Jehova. An ibang nakanood kan mga katotoohan sa Biblia idinestiero man duman, kaya hinanap ko sinda, asin iriba ming pinag-adalan an Biblia nin regular. Tinabangan ninda ako na magkaigwa nin orog pang kaaraman sa Kasuratan asin mas marahay na pakasabot dapit sa satong mapagtitiwalaan na Dios, si Jehova.

Kaidtong 1947, kan matapos an sentensia sa sako, ipinaapod ako sa opisina kan piskal kan publiko. Sinabi nia sa sako na hanga sia sa sakong gawe asin sinabi nia na puede kong gamiton an saiyang ngaran bilang reperensia kun madestiero giraray ako. Pag-abot sa Atenas, kun saen paramientras na buminalyo an sakong pamilya, pinonan kong makiasosyar sa sarong kongregasyon kan Mga Saksi ni Jehova asin dai nahaloy binautismohan ako bilang simbolo kan sakong pagdusay ki Jehova.

Sinahotan nin Proselitismo

Sa laog nin mga dekada, an Mga Saksi ni Jehova idinemanda kan Grecia sa irarom kan mga ley na ipinasar kaidtong 1938 asin 1939 na nagbabawal sa proselitismo. Sa siring, poon kan 1938 sagkod 1992, nagkaigwa nin 19,147 pag-arestar sa mga Saksi sa Grecia, asin an mga korte nagpahayag nin mga sentensia na may total na 753 na taon, na an 593 kaiyan aktuwal na ipinaotob. Ako mismo naarestar nin labing 40 beses huli sa paghuhulit kan maogmang bareta kan Kahadean nin Dios, asin gabos-gabos nabilanggo ako nin 27 bulan sa laen-laen na presohan.

An saro sa mga pagkaarestar sa sako dahelan sa isinurat ko sa Griego Ortodoksong klerigo sa Chalcis. Kan 1955, an mga kongregasyon kan Mga Saksi ni Jehova sinadol na ipaabot sa gabos na klerigo an pulyetong Christendom or Christianity​—Which One Is “the Light of the World”? An saro sa halangkaw an ranggong mga klerigo na sinuratan ko idinemanda ako huli sa proselitismo. Durante kan pagbista, an abogadong Saksi asin an lokal na abogado pareho nagtao nin ekspertong pagdepensa, na ipinaliliwanag an obligasyon kan tunay na mga Kristiano na ihulit an maogmang bareta manongod sa Kahadean nin Dios.​—Mateo 24:14.

Hinapot kan nangengenot na huwes kan korte an arkimandrita (sarong dignitaryo nin iglesya na an ranggo mas hababa sa obispo): “Ano, nabasa mo an surat asin pulyeto?”

“Dai,” an makosog na simbag nia, “ginirisi asin iinapon ko idto pakabukasi ko tolos kan sobre!”

“Kun siring paano mo masasabi na ginigibo kang proselito kan lalaking ini?” an hapot kan nangengenot na huwes.

Sunod sinitar kan samong abogado an mga halimbawa nin mga propesor asin iba pa na nagdonar nin kadakol na libro sa pampublikong mga libreriya. “Sasabihon mo daw na an mga tawong idto nagprobar na gibohon na proselito an iba?” an hapot nia.

Malinaw nanggad, an siring na aktibidad bakong paggibo nin proselito. Nagpasalamat ako ki Jehova kan madangog ko an desisyon: “Daing sala.”

An Pagkagadan kan Sakong Aki

An aki kong si George padagos man na riniribok, na sa parate sa pagsutsut kan mga klerigong Ortodokso. Inarestar man sia nin dakol na beses huli sa saiyang kaigotan bilang barobata sa pagbalangibog kan maogmang bareta kan Kahadean nin Dios. Sa katapustapusi, nagdesisyon an mga paratumang na gadanon sia asin, kadungan kaiyan, magpadara nin nagpapatakot na mensahe sa samo na umontok sa paghuhulit.

An pulis na nagduman sa harong mi tanganing ireport an pagkagadan ni George nagsabi na an lokal na pading Griego Ortodokso asin nagkapirang namomoon na paramilitar nagkasapakat na gadanon an aki mi. Uso an siring na mga “aksidente” durante kan peligrosong mga panahon na idto. Sa ibong kan kamondoan na dara kan saiyang kagadanan, napakosog sana an samong determinasyon na magdanay na aktibo sa paghuhulit asin lubos na magtiwala ki Jehova.

Pagtabang sa Iba na Magtiwala ki Jehova

Kaidtong kabangaan nin mga taon nin 1960, kun mga bulan nin tig-init an sakong agom asin mga aki nagduduman sa baybayon na baryo nin Skala Oropos, mga 50 kilometros hale sa Atenas. Kan panahon na idto, mayong nag-iistar duman na mga Saksi, kaya naghulit kami sa kataraed sa impormal na paagi. Naghimate an nagkapirang lokal na paraoma. Huling an mga lalaki dakol na oras na nasa saindang mga oma kun aldaw, kinokonduktahan mi sinda nin pag-adal sa Biblia kun banggi nang marhay, asin an nagkapira sa sainda nagin mga Saksi.

Huling naheheling kun paano binebendisyonan ni Jehova an samong mga paghihingoa, sa laog nin mga 15 taon, nagduduman kami kada semana tanganing magkondukta nin mga pag-adal sa Biblia sa mga interesado. An haros 30 katawong inadalan mi duman nag-oswag sagkod sa pagpabautismo. Sa primero, inorganisar an sarong grupo nin pag-adal, asin ako an iinasignar na magkondukta kan pagtiripon. Kan huri an grupo nagin sarong kongregasyon, asin ngonyan an labing sanggatos na Saksi hale sa lugar na iyan an minakompuesto sa Kongregasyon nin Malakasa. Naggagayagaya kami na an apat sa tawong tinabangan mi naglilingkod ngonyan bilang pambilog na panahon na mga ministro.

Sarong Mayaman na Pamana

Dai nahaloy pakapagdusay ko kan sakong buhay ki Jehova, an agom ko nagpoon na umoswag sa espirituwal asin nabautismohan. Durante kan masakit na panahon nin paglamag, nagdanay na makosog an saiyang pagtubod asin sia nagdanay na marigon asin dai natatanyog sa saiyang integridad. Nungka siang nagreklamo dapit sa dakol na tinios na kasakitan bilang resulta kan parate kong pagkabilanggo.

Sa nag-aging mga taon, magkaibanan kaming nagkokondukta nin mga pag-adal sa Biblia, asin dakol an natabangan nia sa saiyang simple asin entusiastikong paagi. Sa presente, igwa sia nin ruta sa magasin na kabale an kadakol na tawo na regular niang dinadarahan kan An Torrengbantayan asin Awake!

Sa kadaklan huli sa pagsuportar kan sakong mamomoton na agom, an samong tolong buhay na aki asin an saindang mga pamilya, na kabale an anom na makoapo asin apat na makoapo sa tuhod, gabos aktibo sa paglilingkod ki Jehova. Minsan ngani dai na ninda inatubang an paglamag asin mapait na pagtumang na inagihan niamo mag-agom, sinda lubos na nagtitiwala ki Jehova, asin sinda padagos na naglalakaw sa saiyang mga dalan. Kanigoan na kagayagayahan na makasaro liwat niamo gabos an samong padangat na si George pagbalik nia sa pagkabuhay liwat!

Determinadong Magtiwala ki Jehova

Durante kan mga taon na ini, naheling ko an espiritu ni Jehova na naghihiro sa saiyang banwaan. An saiyang organisasyon na ginigiyahan kan espiritu tinabangan ako na masabotan na dai kita puedeng magtiwala sa mga paghihingoa nin mga tawo. Daing kamanungdanan an saindang mga panuga para sa mas marahay na ngapit, na an totoo saro nanggad na dakulang kaputikan.​—Salmo 146:​3, 4.

Sa ibong kan sakong paggurang asin grabeng mga problema sa salud, an sakong mga mata nakatorohok sa katunayan kan paglaom sa Kahadean. Tunay na pinagbabasolan ko an mga taon na ako debotado sa falsong relihion asin sa paghihingoang magpangyari nin mas marahay na mga kamugtakan paagi sa politika. Kun ako padagos pang mabubuhay, daing duwa-duwa na madesisyon giraray akong maglingkod ki Jehova, an mapagtitiwalaan na Dios.

(Si Kimon Progakis dai pa sana nahaloy na natorog sa kagadanan. Igwa sia nin daganon na paglaom.)

[Retrato sa pahina 26]

Bagong retrato ni Kimon kaiba kan saiyang agom, si Giannoula