Paglilingkod sa Irarom kan Mamomoton na Kamot ni Jehova

ISINAYSAY NI LAMBROS ZOUMBOS

Napaatubang ako sa kritikal na pagpili: akoon an alok kan mayaman kong amaon na magin manedyer kan saiyang mahiwas na mga rogaring​—sa siring resolberan an mga problema kan sakong pamilya sa pinansial—​o magin pambilog na panahon na ministro ni Jehova Dios. Togoti nindong ipaliwanag ko an mga bagay na nakaimpluwensia sa nagin desisyon ko sa katapustapusi.

NAMUNDAG ako sa banwaan nin Volos, Grecia, kan 1919. An sakong ama may tindahan nin mga gubing na panlalaki, asin mayaman kami sa materyal. Alagad bilang resulta kan krisis sa ekonomiya kaidtong huring mga taon nin 1920, napierde si Tatay asin nawara an saiyang tindahan. Namomondo ako kada maheling ko an kadaihan nin paglaom sa lalauogon kan sakong ama.

Sa halipot na panahon nagin dukhang marhay an sakong pamilya. Aroaldaw nahale ako nin sarong oras sa eskuelahan tanganing luminya para sa mga rasyon na pagkakan. Pero, sa ibong kan samong kadukhaan trangkilo an buhay kan samong pamilya. Pangarap kong magdoktor, alagad ta kan tin-edyer na ako kinaipuhan akong pumondo sa pag-eskuela asin magtrabaho tanganing matabangan kong mabuhay an sakong pamilya.

Dangan, durante kan Guerra Mundial II, an Grecia nasakop kan mga Aleman dangan kan mga Italiano, asin grabe an gutom. Parate akong nakaheheling nin mga katood asin kamidbid na nagadan sa mga tinampo huli sa gutom​—sarong makatatakot na eksena na nungka kong malilingawan! Sarong beses, an samong pamilya 40 aldaw na mayo nin tinapay, na mayor na pagkakan sa Grecia. Tanganing mabuhay, kami kan sakong matuang tugang na lalaki nagduman sa pagraraning baryo asin naghagad nin patatas sa mga katood asin paryente.

An Paghelang Nagin Bendisyon

Sa pagpopoon nin 1944, nagkahelang ako nin grabe huli sa sarumsum. Durante kan tolong bulan na pagkaospital ko, dinarahan ako nin sarong pinsan nin duwang pulyeto asin sabi nia: “Basaha ini; segurado kong magugustohan mo iyan.” An mga pulyeto, an Who Is God? asin Protection, ipinublikar kan Watch Tower Bible and Tract Society. Pakabasaha kaiyan, ihiniras ko an mga laog kaiyan sa mga kapwa ko pasyente.

Pakaluwas sa ospital, nagpoon akong makiasosyar sa Kongregasyon nin Mga Saksi ni Jehova sa Volos. Pero sa laog nin sarong bulan laom ako sa harong bilang puli-puling pasyente, asin poon sa anom sagkod sa walong oras kada aldaw, binasa ko an naenot na mga luwas kan An Torrengbantayan, saka an iba pang publikasyon na ipinublikar kan Watch Tower Society. Bilang resulta, marikason an pagtalubo ko sa espirituwal.

Mga Haros Dai Pakadulag

Sarong aldaw sa kabangaan nin 1944, nagtutukaw ako sa sarong bangko sa parke sa Volos. Sa panale an sarong grupong paramilitar na nagsusuportar sa nananakop na hukbong Aleman pinalibotan an lugar asin inarestar an gabos na yaon. Mga duwang dosena kami na pinalakaw sa tinampo pasiring sa opisina prinsipal kan Gestapo, na yaon sa sarong tambobong nin tabako.

Pakalihis nin pirang minuto, nadangog kong may nag-aapod sa ngaran ko asin sa ngaran kan kaolay ko sa parke. Inapod kami nin sarong opisyal sa hukbong Griego asin sinabihan kami na kan maheling kan saro sa mga paryente ko na kami dinara kan mga soldados, sia sinabihan kaini na kami mga Saksi ni Jehova. Dangan sinabi kan opisyal na Griego na puede na kaming magpuli, asin tinawan nia kami kan saiyang opisyal na kard na magagamit kun inkaso arestaron liwat kami.

Kan sumunod na aldaw naaraman niamo na ginadan kan mga Aleman an kadaklan sa mga inarestar bilang balos sa paggadan sa duwang soldadong Aleman nin Griegong mga hilom na nakikilaban sa hukbong nananakop. Apuera sa posibleng pagkakalda sa kagadanan, nanodan ko kan okasyon na idto an halaga nin Kristianong neutralidad.

Kan tigholog nin 1944, sinimbolisaran ko an sakong pagdusay ki Jehova paagi sa bautismo sa tubig. Durante kan suminunod na tig-init, iinareglo kan mga Saksi na ako makiasosyar sa Kongregasyon nin Sklitro sa itaas kan kabukidan, na duman lubos kong mababawi an sakong salud. Lakop kaidto sa Grecia an guerra sibil na suminunod sa katapusan kan pananakop nin Alemania. Nangyari na an baryo na iniistaran ko nagserbing garo base kan mga gerilya. Pinagsahotan ako kan lokal na padi asin nin saro pang maringis na lalaki na nag-eespiya para sa mga hukbo kan gobyerno asin ipinausisa ako sa nagnombra sa sadiring korte militar kan mga gerilya.

Presente sa sagin pagbista an namomoon sa mga gerilya sa lugar na idto. Kan matapos ako sa pagpaliwanag kan dahelan kun taano ako ta nag-iistar sa baryo asin sa pagpaheling na bilang Kristiano, ako lubos na neutral sa guerra sibil, sinabihan kan namomoon an iba: “Kun may makiaram sa tawong ini, ako an kalaban nia!”

Kan huri nagpuli ako sa banwaan ko sa Volos na mas makosog sa pagtubod kisa sa sakong pisikal na salud.

Espirituwal na Pag-oswag

Dai nahaloy ninombrahan akong lingkod sa kuenta sa lokal na kongregasyon. Sa ibong kan mga kasakitan na bunga kan guerra sibil​—kaiba an dakol na pag-arestar huli sa isinutsut kan klero na mga sahot na pangongombertir—​an pakikikabtang sa Kristianong ministeryo nagtao nin dakulang kagayagayahan sa sako asin sa iba pang miembro kan samong kongregasyon.

Dangan, sa pagpopoon nin 1947, sinongko kami nin sarong nagbibiaheng paraataman kan Mga Saksi ni Jehova. Ini an enot sa siring na mga pagsongko pakalihis kan Guerra Mundial II. Kan panahon na idto binanga na magin duwa an maoswag niamong kongregasyon sa Volos, asin ninombrahan akong nangengenot na paraataman kan saro sa mga kongregasyon. Nagpapalakop kaidto nin takot sa mga tawo an mga organisasyon na paramilitar asin nasyonalistiko. Inaprobetsaran kan klero an situwasyon. Sinutsutan ninda an mga autoridad na maanggot sa Mga Saksi ni Jehova paagi sa pagpalakop kan putik na huringhuding na kami mga Komunista o nagsusuportar sa mga grupong radikal.

Mga Pag-arestar Asin Pagkabilanggo

Kan 1947, mga sampulong beses akong inarestar asin tolong beses na binista. Sa kada bista ako ipinahayag na daing sala. Kan tigsoli nin 1948, nasentensiahan ako nin apat na bulan na pagkabilanggo huli sa pangongombertir. Inotob ko an sentensia sa karsel sa Volos. Mientras tanto nagdoble an bilang nin mga parabalangibog kan Kahadean sa samong kongregasyon, asin napano nin kagayagayahan saka kaogmahan an puso kan mga tugang.

Kan Oktubre 1948, mantang nakikipagmiting ako sa anom pang iba na nangengenot sa samong kongregasyon, limang pulis an biglang naglaog sa harong asin inarestar kami na may nakaumang badil. Dinara ninda kami sa presinto na dai ipinaliliwanag an dahelan kan pag-arestar, asin duman binugbug kami. Pinagsuntok ako sa lalauogon nin sarong pulis na dating boksingero. Dangan isinalya kami sa sarong selda.

Paghaloyhaloy inapod ako kan namamahalang opisyal sa saiyang opisina. Pagbukas ko kan pinto, dinaklag nia ako nin bote nin tinta, na dai tuminama asin napasa sa lanob. Ginibo nia ini sa paghihingoang patakoton ako. Dangan tinawan nia ako nin papel asin panurat patin pinagbotan: “Suratan an ngaran kan gabos na Saksi ni Jehova sa Volos, asin daraha sako an lista sa aga. Kun dai, aram mo na an mangyayari sa saimo!”

Dai ako nagsimbag, alagad pakabalik ko sa selda, an iba pang tugang asin ako namibi ki Jehova. An isinurat ko sana sa papel an ngaran ko asin naghalat akong apodon. Alagad ta mayo na akong nadangog sa opisyal. Kan banggi, nag-abot an kalaban na mga hukbong militar, asin pinangenotan nia an saiyang mga tawohan sa pakikilaban sa sainda. Sa nangyaring labanan, nalugadan sia nin grabe, asin kinaipuhan na putolon an saro niang tabay. Sa katapustapusi, binista an kaso mi, asin inakusar kaming naggigibo nin ilegal na pagtiripon. Kaming pito gabos sinentensiahan nin limang taon na pagkabilanggo.

Huling nagsayuma akong mag-atender sa Misa kun Domingo sa karsel, ibinugtak ako sa pagkainkomunikado. Kan ikatolong aldaw, hinagad kong makipag-olay sa direktor kan karsel. “Tabi po,” sabi ko sa saiya, “garo daing kamanungdanan na padusahan an saro na andam na maglimang taon sa karsel para sa saiyang pagtubod.” Inisip-isip niang gayo iyan, asin sa katapustapusi sia nagsabi: “Poon sa aga, magtatrabaho ka na kaiba ko digdi sa sakong opisina.”

Kan huri, pinapagtrabaho ako bilang katabang kan doktor sa karsel. Bilang resulta, dakol akong nanodan manongod sa pag-ataman sa salud, bagay na nagin kapakipakinabang na marhay sa huring mga taon. Mantang nasa karsel, kadakol kong oportunidad na maghulit, asin tolo katawo an naghimate asin nagin mga Saksi ni Jehova.

Pakaharos apat na taon sa karsel, pinaluwas ako na nasa probasyon kan 1952. Dangan, kinaipuhan akong umatubang sa husgado sa Corinto huli sa isyu nin neutralidad. (Isaias 2:4) Duman ibinilanggo ako sa halipot na panahon sa sarong militar na karsel, asin nagpoon na naman an pagmaltrato. An nagkapirang opisyal matibay umisip nin bagong mga huma, na sinasabi: “Dudukoton ko nin piropidaso an puso mo paagi sa daga,” o, “Dai ka maglaom na madali kang magagadan paagi sa anom sanang bala.”

Laen na Pagbalo

Minsan siring, dai nahaloy nakapuli na ako, na naglilingkod na naman kaiba kan Kongregasyon nin Volos asin naghahanap-buhay nin por ora. Sarong aldaw, nakaresibi ako nin surat hale sa sangang opisina kan Watch Tower Society sa Atenas, na iniimbitaran akong sanayon sa laog nin duwang semana dangan pumoon na magsongko sa mga kongregasyon nin Mga Saksi ni Jehova bilang paraataman sa sirkito. Kadungan kaiyan, an saro kong amaon sa ama, na mayong aki asin mahiwas an mga rogaring, nakiolay sa sako na pamahalaan an saiyang mga kayamanan. Dukha pa an sakong pamilya, asin an trabahong ini makareresolber kutana sa saindang mga problema sa pagbuhay.

Sinongko ko an sakong amaon tanganing ipahayag an pagpasalamat ko sa saiyang alok, alagad sinabi ko sa saiya na nagdesisyon na akong akoon an sarong espesyal na asignasyon sa Kristianong ministeryo. Nagtindog sia, hineling ako sa mapagpensar na paagi, asin biglang naghale sa kuarto. Nagbalik sia na may darang bastanteng regalong kuarta na makasusustento sa sakong pamilya sa laog nin pirang bulan. Sabi nia: “Kuana ini, asin gamiton mo iyan sono sa gusto mo.” Sagkod sa aldaw na ini, dai ko ikaladawan an mga namatean ko kan oras na idto. Garo baga nadangog ko an tingog ni Jehova na nagsasabi sa sako, ‘Tama an pinili mo. Nasa kaibanan mo ako.’

May pagtogot kan sakong pamilya, naghale ako pasiring sa Atenas kan Disyembre 1953. Minsan ngani an ina ko sana an nagin Saksi, an ibang miembro kan sakong pamilya bakong kontra sa sakong Kristianong aktibidad. Kan magduman ako sa sangang opisina sa Atenas, may saro pang sorpresang naghahalat sa sako. May telegrama hale sa sakong tugang na babae, na nagpapaising an duwang taon na paghihingoa ni Tatay na makakua nin pension na ayuda nagin mapanggana kan aldaw na idto. Ano pa an hahagadon ko? An pagmate ko garo ako may mga pakpak, na andam na lumayog sa paglilingkod ki Jehova!

Pag-iingat

Kan enot na mga taon ko sa gibohon na pansirkito, kaipuhan akong mag-ingat na marhay ta an Mga Saksi ni Jehova pinaglalamag nin makuri kan relihioso asin politikal na mga autoridad. Tanganing masongko an samong Kristianong mga tugang, partikularmente an mga nag-iistar sa saradit na banwaan asin baryo, dakol na oras akong nagbabaklay na banggi. An mga tugang, na inatubang an peligrong maarestar, nagtitiripon asin pasensiosong naghahalat sa sarong harong para sa sakong pag-abot. Kanigoan karahay na pagparinigonan nin boot an itinao sa samo gabos kan mga pagsongkong idto!​—Roma 1:​11, 12.

Tanganing dai marisa, kun beses nagbabalatkayo ako. Sarong beses, naggubing ako nin arog sa pastor tanganing makaagi sa barikada asin makaabot sa pagtiripon nin mga tugang na nagkakaipong marhay nin espirituwal na pagpapastor. Sa saro pang okasyon, kan 1955, an sarong kapwa Saksi asin ako nagsagin mga paratinda nin bawang tanganing dai mapagsuspetsaran kan pulis. An asignasyon mi hanapon an nagkapirang Kristianong tugang na nagin inaktibo sa sadit na banwaan nin Árgos Orestikón.

Ilinuwas mi an samong paninda sa pampublikong sadan kan banwaan. Minsan siring, nagsuspetsa an sarong hoben na pulis na nagpapatrolya sa lugar, asin kada pag-agi nia, hiniheling nia kami na may pag-usyoso. Sa katapustapusi, sabi nia sa sako: “Garo bako kang paratinda nin bawang.” Kan oras na idto, tolong hoben na babae an nagdolok asin gustong bumakal nin bawang. Itinotokdo an mga paninda ko, nagkagsing ako: “An hoben na pulis na ini nagkakakan nin bawang na arog kaini, asin helinga kun gurano sia kakosog asin kaguapo!” An mga babae hineling an pulis asin nagngirisi. Sia nagngisi man dangan naghale.

Paghale nia inaprobetsaran ko an oportunidad na magduman sa tindahan na pinagtatrabawohan kan samong espirituwal na mga tugang bilang mga sastre. Pinakiolayan ko an saro sa sainda na itakod an sarong butones na tinangkas ko sa sakong diaket. Mantang ginigibo nia ini, huminukro ako asin naghinghing: “Hale ako sa sangang opisina tanganing makipaghelingan sa saindo.” Kan primero natatakot an mga tugang, ta dakol nang taon na sinda mayo nin komunikasyon sa mga kapwa Saksi. Pinarigon ko an saindang boot sa pinakamakakaya ko asin guminibo ako nin areglo na tagboon sinda sa sementeryo kan banwaan tanganing orog pang makaolay. Makaoogma, nakaparigon sa boot an pagsongko, asin sinda nagin maigot giraray sa Kristianong ministeryo.

Pagkaigwa nin Maimbod na Kapadis

Kan 1956, tolong taon pakapoon sa gibohon na pagbibiahe, nakamidbid ko si Niki, sarong hoben na Kristiana na may dakulang pagkamoot sa paghuhulit asin gustong gamiton an saiyang buhay sa pambilog na panahon na ministeryo. Nagkaminootan kami asin nagpakasal kan Hunyo 1957. Iniisip ko kun baga makakaya ni Niki an gibohon na pagbibiahe sa irarom kan masakit na mga kamugtakan kaidto kan Mga Saksi ni Jehova sa Grecia. Sa tabang ni Jehova nakaya nia iyan, sa siring nagin an enot na babae na uminiba sa saiyang agom sa gibohon na pansirkito sa Grecia.

Nag-ibaiba kami sa gibohon na pagbibiahe sa laog nin sampulong taon, na pinaglilingkodan an kadaklan na kongregasyon sa Grecia. Sa parate nagbabalatkayo kami asin, bitbit an maleta, nagbabaklay nin dakol na oras sa diklom tanganing makaabot sa sarong kongregasyon. Sa ibong kan grabeng pagtumang na parateng inaatubang niamo, ogmahon kaming maheling mismo an pambihirang pagdakol kan mga Saksi.

Paglilingkod sa Bethel

Kan Enero 1967, kami ni Niki inimbitaran na maglingkod sa Bethel, an apod sa sangang opisina kan Mga Saksi ni Jehova. Pareho kami napangalas sa imbitasyon, alagad inako niamo iyan, na nagsasarig na si Jehova an nagdidirehir sa mga bagay. Sa pag-agi nin panahon, naapresyar niamo kun gurano kadakulang pribilehio na maglingkod sa sentrong ini nin teokratikong aktibidad.

Tolong taon pagkalaog mi sa paglilingkod sa Bethel, inagaw an kapangyarihan nin sarong junta militar, asin kinaipuhan na ipagpadagos kan Mga Saksi ni Jehova an saindang gibohon sa hilom. Pinonan ming magtiripon sa saradit na grupo, magkaigwa kan samong mga asamblea sa kakadlaganan, maghulit na may pag-iingat, asin hilom na mag-imprenta asin magwaras nin mga babasahon sa Biblia. Bakong depisil na makibagay sa mga kamugtakan na ini, huli ta ibinalik mi sana an mga paagi nin paggibo kan samong mga aktibidad kaidtong nakaaging mga taon. Sa ibong kan mga restriksion, an bilang nin mga Saksi duminakol poon sa mayo pang 11,000 kan 1967 sagkod sa labing 17,000 kan 1974.

Pakalihis nin haros 30 taon sa paglilingkod sa Bethel, kami ni Niki padagos na naggagayagaya sa samong espirituwal na mga bendisyon, sa ibong kan mga limitasyon huli sa salud asin edad. Sa laog nin labing sampulong taon, nag-istar kami sa lugar kan sangang opisina na yaon sa Kalye nin Kartali sa Atenas. Kan 1979 idinedikar an bagong sangang opisina sa Marousi, sa gilid-gilid nin Atenas. Alagad poon kan 1991 nakapag-istar kami sa mahiwas na bagong mga pasilidad kan sangang opisina sa Eleona, 60 kilometros sa amihanan nin Atenas. Digdi naglilingkod ako sa samong impirmarya sa Bethel, na napakinabangan kong marhay an pagsasanay na inako ko bilang katabang kan doktor sa karsel.

Durante kan labi nang apat na dekada ko sa pambilog na panahon na ministeryo, ako, kapareho ni Jeremias, nakarealisar sa katotoohan kan panuga ni Jehova: “Sierto na matumang sinda sa saimo, alagad ta dai sinda manggagana sa saimo, huling ‘ako nasa saimo,’ an sabi ni Jehova, ‘tanganing iligtas ka.’” (Jeremias 1:19) Iyo, kami ni Niki nagkamit nin kopa na nagsusulwak sa bendisyon gikan ki Jehova. Kami daing ontok na naggagayagaya sa saiyang abundang mamomoton na pagmakolog asin dai na kutana maninigong kabootan.

An pamparigon ko sa boot kan mga hoben sa organisasyon ni Jehova iyo na pagmaigotan na magibo an pambilog na panahon na ministeryo. Sa paaging ini maaako ninda an pangagda ni Jehova na baloon kun baga ootobon nia an saiyang panuga na ‘bukasan an mga gaha kan kalangitan asin iula an bendisyon sagkod na mayo na nin kulang.’ (Malaquias 3:10) Sa sadiri kong eksperyensia, masisierto ko sa saindo mga hoben na tunay na bebendisyonan ni Jehova kamo gabos na lubos na nagtitiwala sa saiya.

[Retrato sa pahina 26]

Si Lambros Zoumbos asin an saiyang agom, si Niki