Tamang Pagpondo Nguna

SA PAGTARAM, importante an mga pagpondo nguna na nasa tamang lugar. Totoo ini baga man kamo nagdidiskurso o nakikipag-olay sa sarong tawo. Kun mayo kan siring na mga pagpondo nguna, tibaad magin garo tiwatiwa an sinasabi imbes na malinaw na kapahayagan nin ideya. An tamang pagpondo nguna nakatatabang na magin malinaw an saindong pagtaram. Magagamit man iyan sa paagi na magkakaigwa nin nagdadanay na impresyon an saindong prinsipal na mga punto.

Paano nindo madedeterminaran kun noarin kamo maninigong pumondo nguna? Gurano kahaloy dapat an mga pagpondo nguna?

Pumondo Nguna Para sa Puntuasyon. An puntuasyon nagin nang importanteng kabtang nin nasusurat na lenguahe. Puedeng iparisa kaiyan an katapusan nin deklarasyon o hapot. Sa nagkapirang lenguahe ginagamit iyan tanganing palatawon an mga kotasyon. An nagkapirang puntuasyon ipinaheheling an relasyon nin sarong kabtang nin sentence sa ibang kabtang. An tawo na nagbabasa sa sadiri naheheling an mga marka nin puntuasyon. Alagad kun sia nagbabasa nin makosog para sa iba, dapat na ipahayag kan boses nia an kahulogan kan ano man na puntuasyon na yaon sa nasusurat na materyales. (Para sa dagdag na detalye, helingon an Leksion 1, “Pagbasa nin Daing Kasalasala.”) An dai pagpondo nguna kun hinahagad nin puntuasyon puedeng magin dahelan na madepisilan an iba na masabotan an saindong binabasa o tibaad magbunga pa ngani nin pagbiribid sa kahulogan kan teksto.

Apuera sa puntuasyon, an paagi kun paano ipinahahayag an mga ideya sa laog kan sentence madeterminar kun saen tama an mga pagpondo nguna. Sarong beses sinabi nin sarong bantog na musikero: “An mga nota tinutugtog ko kapareho sana nin dakol na pianista. Alagad an mga pagpondo nguna sa pag-oltanan kan mga nota, ay, yaon dian an teknika.” Arog man kaiyan sa pagtaram. An tamang paggamit nin pagpondo nguna makadadagdag nin gayon asin kahulogan sa saindong inandam na marhay na materyales.

Sa pag-andam na magbasa sa publiko, tibaad makatabang sa saindo na markahan an imprentadong materyales na babasahon nindo. Bugtakan nin sadit na kurit na patindog kun saen isasaliot an halipot na pagpondo nguna, tibaad garo pag-alangan sana sa pagtaram. Gumamit nin duwang haros magkadukot na kurit na patindog para sa mas halawig na pagpondo nguna. Kun naririsa nindo na lawi para sa saindo an nagkapirang pagkasabi asin paorootro kamong minapondo nguna sa salang lugar, markahan nin lapis tanganing pagkonektaron an gabos na termino na minakompuesto sa depisil na frase. Dangan basahon an frase poon sa kapinonan sagkod sa katapusan. Ginigibo ini nin dakol na eksperyensiadong magpahayag.

An pagpondo nguna sa ordinaryong pagtaram sa parate bakong problema ta aram nindo an mga ideya na gusto nindong ipahayag. Minsan siring, kun pinagkakatodan nindong pumondo nguna sa pararehong lagwat ano man an hinahagad kan ideya, mawawaran nin puersa asin kalinawan an saindong pagtaram. May itinaong mga suhestion sa pagrahay sa Leksion 4, “Sueltong Pagtaram.”

Pumondo Nguna Para sa Pagliwat nin Ideya. Kun minabalyo kamo hale sa sarong prinsipal na punto pasiring sa iba, an pagpondo nguna makatatao sa mga nagdadangog sa saindo nin oportunidad na magpensar, mag-adaptar, mamidbid an pagliwat nin direksion, asin masabotan nin mas malinaw an kasunod na ideyang iinaatubang. An pagpondo nguna kun minabalyo hale sa sarong ideya pasiring sa iba arog kaimportante kan pagpaluway kan saindong dalagan kun minasuki kamo sa kanto hale sa sarong kalye pasiring sa ibong.

An sarong dahelan na an nagkapirang nagpapahayag naghihidale sa pagbalyo hale sa sarong ideya pasiring sa masunod na dai minapondo nguna iyo na hinihingoa nindang matapos an kadakol na materyales. Para sa nagkapira, ipinababanaag kan ugaleng iyan kun paano an ordinaryo nindang pagtaram. Tibaad arog man kaiyan an pagtaram kan gabos na nasa palibot ninda. Alagad dai iyan nagbubunga nin epektibong pagtotokdo. Kun may sasabihon kamo na maninigong madangog asin maninigong magirumdoman, kun siring magtao nin igong panahon na mapalataw nin malinaw an ideya. Midbidon na an mga pagpondo nguna kaipuhan sa pagtaram na malinaw na nagpapahayag nin mga ideya.

Kun matao kamo nin pahayag hale sa sarong outline, an materyales nindo maninigo na organisaron sa paagi na risang-risa kun saen mapondo nguna sa pag-oltanan nin prinsipal na mga punto. Kun mabasa kamo nin manuskrito, markahan an mga lugar na may pagliwat hale sa sarong prinsipal na punto pasiring sa masunod.

An mga pagpondo nguna para sa pagliwat nin ideya parateng mas halawig kisa mga pagpondo nguna para sa puntuasyon—minsan siring, bako man na halawigon kaya nakakalangkag na an pahayag. Kun iyan halawigon, nagtatao iyan kan impresyon na bako kamong preparado asin iniisip nindo kun ano an sunod nindong sasabihon.

Pumondo Nguna Para sa Pagdodoon. An pagpondo nguna para sa pagdodoon parateng dramatiko, an boot sabihon, iyan bago o pagkatapos nin deklarasyon o hapot na itinaram na may puersa. An siring na pagpondo nguna nagtatao sa mga nagdadangog kan oportunidad na pensaron an nasabi pa sana, o nagbubunga iyan nin pag-antisipar sa masunod. Ini bakong pareho. Magdesisyon kun arin an tamang paagi na gagamiton. Alagad girumdomon na an mga pagpondo nguna para sa pagdodoon maninigo na limitaran sa mga deklarasyon na talagang makahulogan. Ta kun dai, mawawaran nin halaga an mga deklarasyon na iyan.

Kan si Jesus magbasa nin makosog sa Kasuratan sa sinagoga nin Nazaret, epektibo niang ginamit an pagpondo nguna. Enot, binasa nia an sugo sa saiya sa balumbon ni propeta Isaias. Minsan siring, bago iyan iaplikar, linulon nia an balumbon, ibinalik iyan sa katabang, asin tuminukaw sia. Dangan, mantang nakatorohok sa saiya an mata kan gabos na yaon sa sinagoga, sinabi nia: “Ngonyan an kasuratan na ini na saindo pa sanang nadadangog naotob na.”—Luc. 4:16-21.

Pumondo Nguna Kun Hinahagad kan Kamugtakan. An mga abala tibaad kun minsan maghagad na kamo pumondo nguna sa saindong pagtaram. Tibaad hagadon kan ribok nin minaaging sakayan o nin naghihibing aki na pondohon nguna an pakikipag-olay sa sarong kagharong na nanompongan nindo sa ministeryo sa langtad. Kun an ribok sa lugar nin pagtiripon bakong gayong grabe, tibaad puedeng kosogan nindo an saindong boses asin magpadagos kamo. Alagad kun makosog asin halawig an ribok, dapat kamong pumondo nguna. Dai man sana maghihinanyog an mga nagdadangog sa saindo. Kaya gamiton nin epektibo an pagpondo nguna, na an katuyohan tabangan an mga nagdadangog sa saindo na lubos na makinabang sa mararahay na bagay na gusto nindong sabihon sa sainda.

Pumondo Nguna Tanganing Matawan nin Lugar an Pagsimbag. Minsan kamo tibaad nagpapahayag na mayo nin aktuwal na pakikikabtang an mga nagdadangog, importante na tawan nin lugar an mga nagdadangog na sumimbag, bakong dangog, kundi sa isip. Kun kamo nagtatao nin mga hapot na magpapaisip sa mga nagdadangog sa saindo alagad dai man kamo napondo nguna nin igo, mawawara an kadaklan na halaga kan mga hapot na iyan.

Siempre, importante na pumondo nguna bako sanang kun nagtataram hale sa plataporma kundi siring man kun naghuhulit sa iba. An nagkapira garo baga nungka na minapondo nguna. Kun iyan an problema nindo, odok na maghingoa na kultibaron an kualidad na ini sa pagtaram. Marahay an pakikikomunikar nindo sa iba saka an pagigin epektibo nindo sa saindong ministeryo sa langtad. An pagpondo nguna sarong segundo nin pagsilensio, asin totoo an sabi na an pagsilensio pansaliot, iyan nagdodoon, nakaaapod iyan nin atension, asin pinarerepreskohan kaiyan an talinga.

An ordinaryong orolay pagrinibayan nin ideya. An iba mas ginaganahan na maghinanyog sa saindo kun kamo naghihinanyog sa sainda asin nagpapaheling nin interes sa saindang sinasabi. Hinahagad kaini na kamo pumondo nguna nin igo tanganing matawan sinda nin oportunidad na ipahayag an nasa boot ninda.

Sa ministeryo sa langtad, an paghuhulit niato parateng mas epektibo kun iyan ginigibo sa porma nin pakikipag-olay. Pakapagtinaratarahan, nadidiskobre nin dakol na Saksi na marahay na sabihon an tema ninda dangan maghapot. Minapondo nguna sinda tanganing matawan nin oportunidad an kaolay ninda na makasimbag, dangan sinisimbag ninda an sinabi kan kagharong. Sa panahon kan orolay, tibaad tawan ninda an kagharong nin dakol na oportunidad na magkomento. Aram ninda na sa parate mas dakula an magigibo ninda sa pagtabang sa tawo kun aram ninda an opinyon nia sa pinag-oolayan.—Tal. 20:5.

Siempre, bakong gabos paborable an magigin simbag sa mga hapot. Alagad dai iyan nakapadesganar ki Jesus na pumondo nin igo tanganing matawan nin oportunidad dawa an mga kontra na magtaram. (Mar. 3:1-5) An pagtao nin oportunidad sa kaolay nindo na magtaram nakaeenkaminar sa saiya na mag-isip, asin tibaad, bilang resulta, ipahayag nia an nasa saiyang puso. Sa katunayan, an saro sa mga katuyohan kan satong ministeryo pukawon an odok sa pusong reaksion paagi sa pag-atubang sa mga tawo nin mahahalagang marhay na isyu hale sa Tataramon nin Dios na dapat nindang pagdesisyonan.—Heb. 4:12.

Talagang sarong teknika an paggamit nin tamang pagpondo nguna sa satong ministeryo. Kun epektibo an paggamit nin mga pagpondo nguna, an mga ideya ikinakapahayag nin mas malinaw asin sa parate danay na nagigirumdoman.