Maogma an mga Maabotan na Nagpupuka!

“Maogma idtong mga oripon na sa pagdatong kan Kagurangnan maabotan na nagpupuka!”—LUCAS 12:37.

1. Taano an mga lingkod ni Jehova ta danay na ‘naghalat sa saiya,’ alagad ano an ikakahapot manongod sa mga iglesya nin Kakristianohan?

“SI Jehova sarong Dios nin paghokom. Maogma an gabos na naghahalat sa saiya.’’ (Isaias 30:18) Poon kan ipaisi ni Jehova an pagkadaog sa katapustapusi sa Halas asin an kaligtasan paagi sa Ipinanugang Banhi, an saiyang maimbod na mga lingkod naghalat na sa kaotoban kan panugang iyan. (Genesis 3:15) Alagad tinatabangan daw kan mga teologo nin Kakristianohan an mga miembro kan saindang mga iglesya na magpuka para sa kaligtasan na iyan ki Satanas asin sa saiyang banhi sa katapustapusi?

2. Taano an “mga nasyon” ta maghahalat ki “Silo”?

² Sa saiyang hula kan sia naghihigagdan, ihinula ni Jacob na an Banhi nin panuga maabot paagi sa tribo ni Juda. Sa pagtao sa Banhi kan simbolikong ngaran na Silo, sinabi ni Jacob na “mapapasaiya an pagkuyog kan mga tawo.’’ Sono sa Griegong Septuagint Version, si Silo “an hahalaton kan mga nasyon.’’ (Genesis 49:10) An “mga nasyon’’ maninigo na orog na maghalat ki Silo huli ta sinabihan ni Jehova an apoon ni Jacob na si Abraham: “Paagi sa saimong banhi an gabos na nasyon sa daga magbebendisyon nanggad kan saindang sadiri.” (Genesis 22:18) Alagad enot nguna an Banhing iyan, si Silo, o an Mesiyas, kaipuhan na pumadigdi sa daga sa tahaw kan mga gikan ni Abraham asin mamundag sa tribo ni Juda.

Nagpupukang Judiong Natatada

3. Ano an sinasabi ni Lucas manongod sa paghalat kan mga Judio kan 29 C.E., asin pinatutunayan daw ini kan kasaysayan?

³ An Judiong historyador na si Lucas nagsasabi na “kan ikakaglimang taon kan paghade ni Tiberio Cesar [29 C.E.],” “an mga tawo naghahalat asin an gabos naghohorophorop sa saindang puso manongod ki Juan [Bautista]: ‘Sia daw an Cristo [Hebreo, Ma·shiʹach, Mesiyas]?’” (Lucas 3:1, 15) Pinatutunayan daw kan sekular na kasaysayan an isinabing ini ni Lucas? An bagong Ingles na edisyon kan History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ ni Emil Schürer naghahapot: “An paglaom daw na ini [paghalat sa Mesiyas] nagdanay na buhay sa tahaw kan banwaan?” Bilang simbag, iyan nagsasabi: “Sa huring mga siglo bago-Kristiano, asin nangorogna sa enot na siglo A.D., iyan nabuhay na gayo sa giraray, siring sa ipinaheheling nin segurado kan Pseudepigrapha [Judiong apokaliptikong babasahon], Qumran [mga surat kan komunidad sa Gadan na Dagat], ni Josephus asin kan mga Ebanghelyo. . . . An mga bisyon sa libro ni Daniel . . . nagkaigwa nin makosog na impluwensia sa pagkaporma kan mesiyanikong ideya.”

4, 5. (a) Taano an mga Judio ta naghahalat sa Mesiyas kan panahon na idto, asin paano ini pinatutunayan? (b) Anong klaseng Mesiyas an hinahalat nin dakol na Judio, alagad kiisay ipinahayag ni Jehova an pagdatong kan tunay na Mesiyas?

⁴ Sa pagkomento sa Mateo 2:2, an sarong iskolar nagsurat: “Sa panahon na ini, nagkaigwa nin lakop na paglaom na may malataw sa Judea na sarong bantog na persona. An mga Judio may pagkalangkag na naghahalat sa pagdatong kan Mesiyas. Paagi sa pagkuwenta sa panahon na sinabi ni Daniel (kap. ix. 25-27), aram ninda na nagdadangadang na an panahon na maninigong lumataw an Mesiyas.” Masasabi man na an Romanong historyador na si Suetonius asin Tacitus, saka an Judiong mga historyador na si Josephus asin Philo, nasabihan an paghalat na ini. An Pranses na Manuel Biblique, ni Bacuez asin Vigouroux (Tomo 3, pahina 191), nagpapatunay digdi, asin nagsasabi: “Aram kaidto kan mga tawo na an pitong polong semana nin mga taon na itinalaan ni Daniel madali nang matapos; mayo nin siisay man na nagngalas sa pakadangog ki Juan Bautista na ipinaiisi na an kahadean nin Dios harani na.”

⁵ Kun siring igwa nin ebidensia sa kasaysayan na an mga Judio naghahalat sa pagdatong kan Mesiyas, o Ipinanugang Banhi, asin na an paghalat na ini huli sa saindang pagpuka sa kaotoban nin sarong hula dapit sa panahon.a (Daniel 9:24-27) Totoo, an kadaklan na Judio kan enot na siglo na miembro kan laen-laen na sekta nin Judaismo naglalaom para sa sarong politikong Mesiyas na, arog kan sinasabi sa The Concise Jewish Encyclopedia, “malaglag sa mga kaiwal nin Israel asin mapatindog nin sarong daing ano man na kulang na panahon nin katoninongan asin pagkasangkap.” Alagad an natatada sa maimbod na mga Judio naghahalat sa tunay na Mesiyas. Kabilang digdi si Zacarias asin Elizabet, an mga magurang ni Juan Bautista, saka si Simeon, Ana, Jose asin Maria. (Mateo 1:18-21; Lucas 1:5-17, 30, 31, 46, 54, 55; 2:25, 26, 36-38) Sa mga ini, bakong sa mga namomoon nin relihiyon na Judaismo, sinierto ni Jehova an hinahalat ninda basado sa hula ni Daniel dapit sa panahon, arin na baga, an pagdatong kan Ipinanugang Banhi, o Mesiyas, “kan dumatong na an kalubosan kan panahon.”—Galacia 4:4.

Pagpuka kan Enot na mga Kristiano

6. Paano kaidto pinadadakula an mga hoben na Judio, asin paano ini nakatabang sa nagkapira na magin mga disipulo ni Jesus?

⁶ Aram ni Jose asin Maria na an aking si Jesus na pinadadakula ninda iyo an magigin Mesiyas. Sa pagtaram manongod sa pagpadakula sa saiya, an The New Encyclopædia Britannica nagsasabi: “Posibleng gayo na si Jesus nagdakula sa kabanalan na itinotokdo sa harong asin sa sinagoga (kaiba an pag-adal sa Biblia, pagkuyog sa Pagboot, pamibi, asin paghalat sa ultimong pagdatong kan Mesiyas).” An iba pang mga hobenes na pinadakula sa harong nin maimbod na Judiong natatada binuhay an boot paagi sa Mesiyanikong paglaom, asin an tamang paghalat na ini nagpangyari sa kisuerra nagkapira sainda na listong sumunod sa pag-apod na magin mga disipulo ni Jesus.—Marcos 1:17-20; Juan 1:35-37, 43, 49.

7. (a) Itinokdo daw ni Jesus na an Kahadean nasa laog kan indibiduwal na Kristiano? (b) Ano an dapat na halaton nin mga Kristiano?

⁷ Sa paghinanapos kan saiyang ministeryo sa daga, tinokdoan ni Jesus an saiyang mga disipulo na magpuka para sa maabot na “presensia” nia asin pagdatong kan saiyang Kahadean. An Britannica nagsasabi: “An tradisyonal na mga temang ini kan katapusan kan kinaban, Huring Paghokom, asin bagong kinaban nin Dios dai nawara sa mga tataramon ni Jesus na napreserbar sa Ebanghelyo. Kaya, dai liniwat ni Jesus an Kahadean nin langit na magin relihiyosong eksperyensia sana kan indibiduwal na kalag nin tawo o tinawan kan ideya nin sarong ebolusyonaryong proseso na nasa kinaban o nin sarong pasohan na maaabot paagi sa paghihingoa nin tawo an paghalat sa huring mga bagay kan mga Judio. . . . Dai nia inarog o pinakosog man an paglaom sa sarong nasyonal na mesiyas . . . ni sinuportaran man nia an mga paghihingoa kan mga Zealots na apretaran an pagdatong kan Kahadean nin Dios.” Dai, tinawan nia an mga Kristiano nin sarong tanda na may dakol na kabtang na paagi kaiyan mamimidbid ninda an pagdangadang kan kalaglagan nin Jerusalem, dangan, sa huri, mamansayan an ‘tanda kan saiyang presensia asin kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay.’—Mateo 24:3 sagkod 25:46; Lucas 21:20-22.

8. Ano an nagpapaheling na si Jesus dai nagtubod na madali na niang akoon an saiyang Kahadean, kaya anong hatol an itinao nia sa saiyang mga parasunod?

⁸ An mga paraduda sa relihiyosong katokdoan asin pati an pirang teologo nin Kakristianohan nagsabi na an enot na mga Kristiano nagtubod na an parousia, o presensia, ni Cristo mangyayari sa saindang aldaw. May mga nagsasabi pa ngani na si Jesus mismo naniwala na sia madali nang umako kan saiyang Kahadean. Alagad sa saiyang mga ilustrasyon dapit sa mga talento asin mina, ipinaheling ni Jesus na “pakalihis sana nin halawig na panahon” na sia mabuwelta sa makahadeng kapangyarihan asin makikipagkuwenta sa saiyang mga oripon na pinaniwalaan nia kan saiyang mga rogaring. (Mateo 25:14, 19; Lucas 19:11, 12, 15) Asin sa saiyang hula manongod sa ‘tanda kan saiyang presensia asin kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay,’ inadmitir nia na “ni an mga anghel kan kalangitan ni an Aki, kundi an Ama sana” an nakakaaram kan “aldaw asin oras” na maabot an katapusan. Idinugang nia: “Kaya magpuka kamo, huli ta dai nindo aram kun sa anong aldaw madatong an saindong Kagurangnan.”—Mateo 24:3, 14, 36, 42.

9. Si apostol Pablo daw nagtao kan impresyon na sia naghona na an presensia ni Cristo harani na kan saiyang kaaldawan? Ipaliwanag.

⁹ Kun dapit sa paniniwala kan enot na mga Kristiano sa kaharanihan kan presensia ni Cristo, an sarong librong reperensia para sa mga iskolarb nagsasabi: “An kaso sa paghona na linaoman ni Pablo na madali na an parousia sa 1 Tes. bako nanggad na seguradong-segurado. Sa 1 Tes. 5:10 pa sana sinabi ni Pablo na may posibilidad na sia magadan. Dai puwedeng ipagilid an posibilidad na sa pagsabing ‘kita’ sa 1 Tes. 4:15 asin 17 iiniiba ni Pablo an saiyang sadiri sa huring kapag-arakian na dai man ipinamumugtak na sia kabilang kaiyan.” Sa saiyang ikaduwang surat ki Timoteo, malinaw na sinabi ni Pablo na dai sia naglalaom na akoon an saiyang balos sagkod “sa aldaw na iyan,” an aldaw kan “pagkapahayag” ni Cristo sa saiyang Kahadean, kun Sia “maghokom [na] sa mga buhay asin sa mga gadan.”—2 Timoteo 4:1, 8.

10. Paano an tamang pagpukang Kristiano nakapagligtas sa buhay kan mga Kristianong taga-Judea kan enot na siglo?

¹⁰ Mantang naghahalat sa presensia ni Jesu-Cristo asin sa pagdatong kan saiyang Kahadean, an mga Kristiano kaipuhan na magdanay na puka. An tamang Kristianong pagpuka nagpangyari sa mga Kristiano sa Judea na mamidbid an tanda na itinao ni Jesus para sa nagdadangadang na kalaglagan nin Jerusalem. (Lucas 21:20-24) Kan salakayon ni Cestius Gallus an Jerusalem kan 66 C.E., an nagbabantay na mga Kristiano nag-aprobetsar sa saiyang bigla sana, dai ikapaliwanag na pagsibog asin nagdulag sa siudad saka sa palibot na teritoryo nin Judea. Sono sa enot na mga historyador kan iglesya na si Hegesippus, Eusebius asin Epiphanius, an mga Kristianong taga-Judea nagtago sa lugar na inaapod Pella sa ibong kan Jordan. An pagigin puka sa espirituwal nagligtas sa sainda sa kagadanan o pagkabihag kan an mga hukbong Romano bumalik kan 70 C.E. sa pangengenot ni Heneral Tito asin linaglag an Jerusalem. Seguradong ogmahon an mga Kristianong ini na sinda nagpuka!

Kristianong Paghalat Pakalihis kan 70 C.E.

11, 12. Ano an tamang magin kaisipan nin mga Kristiano pagkatapos kan pagkalaglag nin Jerusalem kan 70 C.E., asin paano sinda kaini poprotehiran?

¹¹ Mantang an presensia ni Jesus nakatalaan na mangyari sana “pakalihis nin halawig na panahon,” ano an maninigong nagin kaisipan nin mga Kristiano pagkatapos kan kalaglagan nin Jerusalem kan 70 C.E. asin sa maaging mga siglo sagkod sa panahon nin katapusan? An Kristianong paghalat daw dapat na lumipot, magin “ilado,” sabi ngani? Dai! An tolong surat ni apostol Juan asin an Kapahayagan, o Apocalipsis, gabos isinurat pakalihis kan 70 C.E. Sa saiyang enot na surat, si Juan nagpatanid tumang sa mga “anticristo,” asin sinasabihan an mga Kristiano na magdanay na kasaro ni Cristo mantang naghahalat sa Saiyang “presensia” asin sa Saiyang pagkapahayag. (1 Juan 2:18, 28; 3:2) Sa tolo niang surat, si Juan nagpapatanid tumang sa mga apostata. Kun dapit sa Kapahayagan, pagpoon sa kapinonan sagkod sa katapusan iyan mapadapit sa pagdatong ni Cristo sa kamurawayan kan saiyang Kahadean, na an ikaduwa sa huring mga tataramon kaiyan iyo ini: “Amen! Madia, Kagurangnan na Jesus.”—Kapahayagan 22:20.

¹² An mga Kristiano kaipuhan na magin mapag-isip sa parousia. An boot sabihon, aroaldaw kaipuhan na sinda mabuhay na naghahalat sa “presensia” ni Cristo. Si Ernst Benz, sarong propesor sa kasaysayan kan iglesya, nagsurat: “An ‘huring mga bagay’ iyo an enot na mga bagay, kun dapit sa pagkaimportante, para sa mga maimbod sa enot na iglesya. An pinakaubod kan saindang pagtubod asin kan saindang paglaom iyo an madatong na Kahadean nin Dios.” Dawa pa kun an Kahadean dai dumatong sa panahon kan saindang pagkabuhay, an tamang kaisipan na ini nin paghalat maprotehir sa mga Kristiano na dai magtungka sa espirituwal asin maholog sa kinaban ni Satanas.—1 Juan 2:15-17.

13, 14. Anong duwang magkasarungat na kamugtakan an nasa mga apostatang Kristiano kan ikaduwa asin ikatolong siglo C.E.?

¹³ Totoo, kan magkaigwa na nin apostasiya pagkagadan kan mga apostol, may mga nagkaigwa nin salang ideya kun dapit sa kaharanihan kan pagdatong ni Cristo sa saiyang Kahadean. Sa saiyang librong The Early Church and the World, si C. J. Cadoux nagsasabi: “Si Irenæus [ikaduwang siglo C.E.] asin si Hippolytus [paghinanapos kan ikaduwa, kapinonan kan ikatolong siglo C.E.] pareho naghona na puwedeng karkulohon na may katamaan an panahon na maabot an katapusan.” An iba, huli sa salang kronolohiya, naghona na haros tapos na an 6,000 na taon nin kasaysayan nin tawo asin na harani na an pagpopoon kan ikapitong milenyo. Siyempre, sala sinda. Alagad minsan paano sinda naghihingoa na magdanay na puka sa espirituwal.

¹⁴ Sa ibong na kampi, an kadaklan na apostatang Kristiano nawaran kan gabos na pakamate nin pag-apreta asin paghalat sa Kahadean. An Theological Dictionary of the New Testament nagsasabi sato: “Huling naimpluwensiahan kan metapisika [pilosopiya] ni Plato asin kan mga prinsipyo kan mga Estoico, an Kristianong mga Apologist [mga “ama” kan iglesya kan ikaduwa asin pagpopoon kan ikatolong siglo] dai nang gayo ginamit an ideya manongod sa kahadean nin Dios. Kun dapit sa pagkaigwa ninda nin katokdoan dapit sa huring mga bagay, iyan dominado kan ideya nin pagkasangkap kan indibiduwal na Kristiano. . . . An Griegong mga konsepto nin inmortalidad, buhay na daing sagkod asin kaaraman mas importante ki sa pakasabot kan Biblia manongod sa [Kahadean nin Dios]. . . . Iyo man ki Origen [c. 185–c. 254 C.E.], . . . haros mayo na nin lugar an mensahe kan Biblia manongod sa kahadean nin Dios.”

15. Kan nagkakaigwa na nin apostasiya, ano an nagin kaisipan kan establisadong mga iglesya manongod sa katokdoan dapit sa “Huring mga Bagay”?

¹⁵ Sa kadaklan, iyo ini an kaisipan na lakop kaidto sa nag-aging mga siglo sa tahaw kan Kristiano daang mga iglesya. An The Encyclopædia Britannica nagsasabi: “Poon kan panahon kan Romanong emperador na si Constantino (nagadan kan 337) an politikal na pagmidbid sa Kristianismo sinabot na iyo an naotob nang paglaom sa Kahadean ni Cristo. An katokdoan nin huring mga bagay sa ngapit nagpadagos na nag-eksister sa prohibidong mga sektang sekreto.” “Sa panahon bago kan Repormasyon kan ika-16 na siglo, an mga grupong eretiko . . . nagsahot sa Iglesya Romana na nagpainda sa orihinal na eskatolohikong paghalat na harani na.”

‘Maogma an mga Maabotan na Nagpupuka’

16. Anong mga grupo an naglataw kan ika-19 siglo, asin ano an paniniwala kan nagkapira sa sainda?

¹⁶ Mantang an “mas establisadong mga iglesyang Kristiano” dai na nagpupuka para sa presensia ni Cristo asin sa saiyang pag-ako kan kapangyarihan sa Kahadean, nasa inaapod kan mga iglesya na “grupong eretiko” an paggibo kaiyan. Kan ika-19 siglo, an pira sa siring na mga grupo naglataw sa mga kadagaan na an Biblia asin an mga paagi na pag-adalan iyan puwedeng aprobetsaran nin ordinaryong mga tawo. An pangenot na mga iglesya, na para kaiyan an ano man na katokdoan sa “Huring mga Bagay” dai nang kahulogan, may pagkabalde na inapod an mga grupong iyan na mga adbentista o milenyalista, huling an mga grupong iyan nagpupuka o naghahalat sa ikaduwang pagdatong ni Cristo asin nagtutubod na si Cristo maghahade sa laog nin sangribong taon. An dakol sa mga grupong ini naglaom na si Cristo mabuwelta sa daga tanganing patindogon an saiyang milenyal na Kahadean. An iba sa sainda nagkarkulo na an ikaduwang pagdatong ni Cristo mangyayari kan 1835 (an mga Irvingites, sa Inglaterra), 1836 (mga parasunod ni Bengel, sa Alemania), 1843 (mga parasunod ni Miller, sa Estados Unidos) asin 1889 (sarong grupong Mennonite sa Rusya).

17, 18. Ano an reaksion kan establisadong mga iglesya nin Kakristianohan, alagad ano an isinabi ni Jesus na hahanapon nia kun sia ‘dumatong’?

¹⁷ Naturalmente, “an mas establisadong mga iglesyang Kristiano” nag-ogma kan mapatunayan na sala an mga hulang ini. Totoo, an Katoliko, Orthodox asin pangenot na mga iglesyang Protestante dai nakagibo nin siring na sala. Para sa sainda, an katokdoan dapit sa “Huring mga Bagay” “daing kahulogan.” Haloy na sindang nagpondo sa “pagpuka.”—Marcos 13:37.

¹⁸ Pero, sinabihan ni Jesus an saiyang mga disipulo: “Maogma idtong mga oripon na sa pagdatong kan Kagurangnan maabotan na nagpupuka! . . . Siisay man nanggad an maimbod na mayordomo, na sarong madonong, na paniniwalaan kan saiyang kagurangnan kan saiyang grupo nin mga katabang tanganing padagos na magtao sainda nin kakanon sa igong panahon? Maogma an oripon na iyan, kun sa pagdatong kan saiyang kagurangnan makua siang naggigibo nin siring!”—Lucas 12:37-43.

19, 20. (a) Anong grupo an naglataw kan mga taon nin 1870, asin taano sinda ta suminuhay sa ibang grupo? (b) Anong magasin an nagin opisyal na babasahon kan grupong ini, asin paano an magasin na ini nakatabang sa nagdadakol na tunay na mga Kristiano?

¹⁹ Kabilang sa inaapod na eretikong mga grupo na naghahalat sa tanda kan pagbuwelta ni Cristo kan nahuhuring ikatolong parte kan ika-19 siglo an sarong grupo nin pag-adal sa Biblia na pinangengenotan ni Charles Russell sa Pittsburgh, Estados Unidos. Si Russell nagsurat: “Poon kan 1870 sagkod 1875 idto panahon nin daing ontok na pagtalubo sa grasya asin kaaraman patin pagkamoot sa Dios asin sa saiyang Tataramon. . . . Minsan siring, kaidto nakukua pa sana niamo an pankagabsan na ideya sa plano nin Dios, asin nanonodan na sala an dakol na mga pagtubod na haloy ming minahal. . . . Ikinamondo ming gayo an sala kan mga Second Adventist, na naglalaom na si Cristo dumatong sa laman.”

²⁰ Madaling nasabotan ni Russell asin kan saiyang kairiba na an presensia ni Cristo dai maheheling. Sinda suminuhay sa ibang grupo asin, kan 1879, nagpoon na magpublikar nin espirituwal na kakanon sa Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence. Poon sa enot na taon nin pagpublikar kaiyan, an magasin na ini nagtokdo, paagi sa tamang mga pagkuwenta sa Kasuratan, sa petsang 1914 bilang sarong memorableng petsa sa kronolohiya kan Biblia. Kaya kan an dai naheheling na presensia ni Cristo magpoon kan 1914, naogmang gayo an mga Kristianong ini na naabotan na nagpupuka! Sa laog nin labi nang sarong siglo, an magasin na ini, na ngonyan inaapod na The Watchtower—Announcing Jehovah’s Kingdom, nakatabang sa padakol nang padakol na tunay na mga Kristiano na “magbantay” asin “magpuka.” (Marcos 13:33) Kun paano ini ginibo ipaliliwanag sa minasunod na artikulo.

[Mga Nota sa Ibaba]

Pirang Hapot sa Repaso

◻ Ano an nagpapatunay sa paghalat sa Mesiyas kan mga Judio kan enot na siglo?

◻ Paano an pagpuka nakatabang sa mga Kristianong taga-Judea?

◻ Ano an nagin epekto kan apostasiya sa Kristianong paghalat?

◻ Anong klaseng oripon an hahanapon ni Cristo kun harani na an panahon kan katapusan?

◻ Anong grupo nin mga Kristiano an nakaabot sa mga kahagadan na ini, asin sa tabang nin anong magasin?

[Ritrato sa pahina 12]

An mga publikador kan magasin na ini danay na nagpupuka