Talaga Daw na an Katawohan Nagkakaipo nin Sarong Mesiyas?
“AN KINABAN NAGKAKAIPO NIN SARONG MESIYAS, SABI NIN SARONG OPISYAL”
An pangenot na baretang iyan nagluwas sa The Financial Post nin Toronto, Canada, kan 1980. An kinotar na opisyal iyo si Aurelio Peccei, presidente asin kagpundar sa bantog na grupo nin mga parasiyasat na inaapod Asosasyon sa Roma. Sono sa Post, naniniwala si Peccei na “an sarong karismatikong poon—sientipiko, politikal, o relihiyoso—iyo an solamenteng kaligtasan nin kinaban sa sosyal asin ekonomikong mga kariribokan na nag-uumang lumaglag sa sibilisasyon.” Ano sa paghona nindo? Talaga daw na nasa masakiton nang kamugtakan an kinaban na ini kaya an katawohan nagkakaipo nin sarong Mesiyas? Horophoropa an saro sana sa mga problemang inaatubang kan kinaban na ini—an gutom.
DUWANG darakula, de kapeng mata an nakatorohok sa saindo hale sa sarong retrato sa diaryo o magasin. Iyan mga mata nin sarong aki, aking babae na mayo pang singko anyos. Pero dai kamo napapahuyom sa mga matang ini. Mayo iyan nin kinang sa-aki, mayo nin maogmang pagngalas, mayo nin inosenteng pagtitiwala. Imbes iyan pano nin dai masabotan na kolog, nin haldat, nin dai na maremedyohan na gutom. An aki nagugutom. Dai siang ibang aram kundi kolog asin gutom.
Tibaad, kapareho nin dakol, habo nindong paghelingon nin haloy an siring na mga retrato, kaya madali nindong binubuklit an pahina. Bako man na huli ta kamo daing pagmakolog, kundi an pagmate nindo dai kamong maginibo ta sa paghona nindo huri na an gabos para sa aking ini. An maniwang na mga kalamias asin butog na tulak mga tanda na pinonan nang kakanon kan saiyang hawak an saiyang sadiri. Sa panahon na naheling nindo an saiyang retrato, seguro gadan na sia. Mas grabe pa, aram nindo na dai sia nasosolo.
Gurano talaga kadakula kan problema? Bueno, maiimahinar daw nindo an 14 milyones na aki? An kadaklan sa sato dai iyan kaya; halangkawon an kabilangan tanganing imahinaron. Kun siring, imahinaron an sarong istadyum na 40,000 katawo an nakatutukaw. Ngonyan imahinaron na iyan pano nin mga aki—sa kada raya, sa kada eskalon, daing sagkod na mga lalauogon. Minsan iyan depisil na imahinaron. Pero, kaipuhan an 350 istadyum na pano nin mga aki tanganing magin 14 milyones. Sono sa UNICEF (United Nations Children’s Fund), iyan an nakakukubhan na kabilangan nin mga aking mayo pang singko anyos na nagagadan sa malnutrisyon asin mga helang na madali kutanang malikayan kada taon sa nagpoprogresong mga nasyon. Iyan nangangahulogan na haros sarong istadyum nin mga aki an nagagadan aroaldaw! Idugang digdi an kabilangan nin nagugutom na mga nasa edad na, asin an makukua mo pankinaban na total nin mga sarong bilyon katawo na perming kulang nin sustansia sa pagkakan.
Taano ta May Gutom?
Sa presente an planetang ini nagbubunga nin kakanon na sobra sa konsumo ngonyan nin mga tawo, asin iyan may kapasidad na magbunga nin orog pa. Pero, kada minuto, 26 na aki an nagagadan sa malnutrisyon asin helang. Sa laog kan iyo man sanang minuto, an kinaban naggagasto nin mga $2,000,000 sa preparasyon para sa guerra. Maiimahinar daw nindo kun ano an magigibo kan gabos na kuwartang iyan—o kan kadikit sana kaiyan—para sa 26 na aking iyan?
Malinaw na an gutom sa kinaban dai sana ikababasol sa kakulangan nin pagkakan o kuwarta. Mas hararom pa dian an problema. Arog kan pagkasabi dian ni Jorge E. Hardoy, sarong propesor sa Argentina, “an kinaban sa kabilogan may dai nahahaleng kadaihan nin kakayahan na ihiras an kaginhawahan, kapangyarihan, panahon, kayamanan asin kaaraman sa mga orog na nangangaipo kan mga bagay na ini.” Iyo, an problema, bakong sa mga kayamanan nin tawo, kundi sa tawo mismo. An kahanaban asin kapasloan garo baga nagdodominar na mga puwersa sa sosyedad nin tawo. An pinakamayaman na ikalimang parte kan populasyon sa daga 60 doble an nakakamtan na produkto asin serbisyo kisa nakakamtan kan pinakapobreng ikalimang parte.
Totoo, an iba talagang odok na naghihingoa na tawan nin kakanon an mga nagugutom, alagad ta an kadaklan sa saindang mga paghihingoa naoolang nin mga bagay na mayo na sa kontrol ninda. An gutom sa parate nagpapasakit sa mga nasyon na may guerra sibil o rebelyon, asin bakong pambihira na olangon nin naglalaban na mga puwersa na makaabot an mga ayuda sa nagkakaipo. Natatakot an man-ibong-ibong na lado na sa pagtogot na makaabot an kakanon sa nagugutom na mga sibilyan sa teritoryo kan kaiwal, an saindang mga kaiwal an mapakakan ninda. An mga gobyerno mismo ginagamit na politikal na armas an gutom.
Dai Nang Solusyon?
Makamomondo, an problema nin nagugutom na minilyon bakong iyo an solamenteng krisis na nagpapasakit sa modernong tawo. An lakop na paglaglag asin pag-ilo sa palibot, an dai nahahaleng damat nin guerra na minakua nin minilyon na buhay, an madahas na mga epidemya nin krimen na nagpapatubo nin takot asin pagdiskompiar sa gabos na lugar, asin an paraot nang paraot na kamugtakan sa moral na garo baga iyo an gamot kan dakol sa mga problemang ini—an gabos na krisis na ini sa kinaban garo baga nagtatarabang, asin pinatutunayan an saro sanang katotoohan na dai madedeharan—dai kaya nin tawo na pamahalaan an saiyang sadiri na may kapangganahan.
Daing duwa-duwa na iyan an dahelan na an dakol nagmamawot na maheling an solusyon sa mga problema kan kinaban. An iba may saboot na kapareho ni Aurelio Peccei, an iskolar na Italiano na nasambitan sa kapinonan. Kun may solusyon, an pangangatanosan ninda, segurado na iyan may pambihira—mas makapangyarihan pa ngani sa tawo—na gikanan. Kaya makosog an pan-akit nin ideya manongod sa mesiyas. Pero realistiko daw na maglaom sa sarong mesiyas? O pangarap sana daw an siring na paglaom?
[Picture Credit Line sa pahina 2]
Retrato kan WHO ni P. Almasy
[Picture Credit Line sa pahina 3]
Retrato kan WHO ni P. Almasy
Retrato kan U.S. Navy