An Makahulang mga Aldaw ni Daniel Asin an Satong Pagtubod

“Maogma an saro na naglalaom asin umabot sagkod sa sangribo may tolong gatos may tolong polo may limang aldaw!”​—DANIEL 12:12.

1. Taano an dakol ta dai nakanonompong nin tunay na kaogmahan, asin sa ano ikinonektar an tunay na kaogmahan?

AN GABOS gustong magin maogma. Alagad ta ngonyan kakadikit kan maogma. Taano? An sarong dahelan iyo na an kadaklan hinahanap an kaogmahan sa salang mga lugar. An kaogmahan hinahanap sa mga bagay na arog nin inadalan, kayamanan, sarong karera, o paghanap nin kapangyarihan. Pero, sa kapinonan kan saiyang Sermon sa Bukid, ikinonektar ni Jesus an kaogmahan sa pakamate sa espirituwal na pangangaipo, pagkaherak, kadalisayan nin puso, asin kaagid na mga kuwalidad. (Mateo 5:​3-10) An kaogmahan na isinabi ni Jesus tunay asin nagdadanay.

2. Sono sa hula, ano an magdadara sa kaogmahan sa panahon kan katapusan, asin anong mga hapot an minalataw dapit digdi?

² Para sa linahidan na natatada sa panahon nin katapusan, an kaogmahan konektado sa saro pang bagay. Sa libro ni Daniel, mababasa niato: “Lakaw, Daniel, huli ta an mga tataramon ginibong hilom asin natatatakan sagkod sa panahon kan katapusan. Maogma an saro na naglalaom asin umabot sagkod sa sangribo may tolong gatos may tolong polo may limang aldaw!” (Daniel 12:​9, 12) Anong peryodo nin panahon an sakop kaining 1,335 aldaw? Taano ta maogma an mga nabubuhay dian? Ini daw may koneksion sa satong pagtubod ngonyan? Natatabangan kitang masimbag an mga hapot na ini kun sasalingoyon niato an panahon kan isurat ni Daniel an mga tataramon na ini, dai nahaloy pagkakalda kan Israel sa pagkabihag sa Babilonya asin kan ikatolong taon ni Ciro na hade sa Persia.​—Daniel 10:1.

An Pakabalik Nagtao nin Kaogmahan

3. Ano an ginibo ni Hadeng Ciro na nagtao nin dakulang kaogmahan sa maimbod na mga Judio kan 537 B.C.E., alagad ta anong pribilehiyo an dai itinao ni Ciro sa mga Judio?

³ Para sa mga Judio, an pakaluwas sa Babilonya okasyon nin makuring kagayagayahan. Pakapagtagal kan mga Judio sa haros 70 taon na pagkadistiyero, inagda sinda ni Cirong Dakula na magpuli sa Jerusalem tanganing itogdok liwat an templo ni Jehova. (Esdras 1:​1, 2) An mga naghimate naghaleng darakulaon an paglaom, na nakaabot sa sadiri nindang daga kan 537 B.C.E. Minsan siring, dai sinda inagda ni Ciro na ibalik an sarong kahadean sakop nin sarong gikan ni Hadeng David.

4, 5. (a) Kasuarin nadaog an pagkahade ni David? Taano? (b) Anong garantiya an itinao ni Jehova na makababalik an pagkahade ni David?

⁴ Ini makahulogan. Mga limang siglo bago kaini, si Jehova nanuga ki David: “An saimong harong asin an saimong kahadean sierto nanggad na magdadanay sagkod sa panahon na daing katapusan sa atubang mo; an saimo mismong trono magigin masarig sagkod sa panahon na daing katapusan.” (2 Samuel 7:16) Makamomondo, an kadaklan sa mga hadeng gikan ni David nagrebelde, asin nagin dakulaon an kasalan sa dugo kan nasyon kaya kan 607 B.C.E., itinogot ni Jehova na madaog an pagkahade ni David. Apuwera sa halipot na panahon sakop kan mga Macabeo, an Jerusalem nasakop nin ibang nasyon poon kaidto sagkod sa ikaduwang pagkalaglag kaiyan kan 70 C.E. Kaya, kan 537 B.C.E., an “itinalaan na mga panahon kan mga nasyon,” na sa panahon na iyan mayo nin aki ni David na magsasakop bilang hade, nagpapadagos.​—Lucas 21:24.

⁵ Pero, dai nalingawan ni Jehova an saiyang panuga ki David. Paagi sa serye nin mga bisyon asin pangatorogan, ipinahayag nia paagi sa saiyang propetang si Daniel an mga detalye manongod sa maabot na mga pangyayari sa kinaban sa laog kan mga siglo poon sa panahon kan pagsakop kan Babilonya sa kinaban sagkod sa panahon na an sarong hade sa linya ni David maghahade liwat sa sarong kahadean kan banwaan ni Jehova. An mga hulang ini, na nasusurat sa Daniel kapitulo 2, 7, 8, asin 10-12, naggarantiya sa maimbod na mga Judio na, sa katapustapusi, an trono ni David tunay na “magigin masarig sagkod sa panahon na daing katapusan.” Segurado na an nahayag na katotoohan na iyan nagtao nin kaogmahan sa mga Judio na nagpuli sa sadiri nindang daga kan 537 B.C.E.!

6. Paano niato naaaraman na an iba sa mga hula ni Daniel maootob sa satong panahon?

⁶ An kadaklan na komentarista sa Biblia nagsasabi na an mga hula ni Daniel haros biyong naotob bago mamundag si Jesu-Cristo. Alagad ta malinaw na ini bakong totoo. Sa Daniel 12:​4, sinabihan si Daniel nin sarong anghel: “Ihilom mo an mga tataramon asin pintoan mo an libro, sagkod sa panahon kan katapusan. Dakol an magririlibot, asin an tunay na kaaraman magigin abunda.” Kun an libro ni Daniel bubukasan sana​—na lubos na ihahayag an kahulogan kaiyan—​sa panahon kan katapusan, segurado na an kisuerra nagkapira sa mga hula kaiyan dapat na umaplikar sa panahon na iyan.​—Helingon an Daniel 2:​28; 8:​17; 10:14.

7. (a) Kasuarin natapos an itinalaan na mga panahon kan mga nasyon, asin anong mahalagang hapot an kaipuhan na masimbag kaidto? (b) Sairisay an bakong iyo “an maimbod asin madonong na oripon”?

⁷ Kan 1914 an itinalaan na mga panahon kan mga nasyon natapos, asin nagpoon an panahon kan katapusan para sa kinaban na ini. Ibinalik an Kahadean ni David, bakong sa daganon na Jerusalem, kundi dai naheheling sa “mga panganoron kan kalangitan.” (Daniel 7:​13, 14) Kan panahon na idto, mantang tubang an “mga doot” kan palsipikadong Kristianismo, bakong malinaw an kamugtakan kan tunay na Kristianismo​—kisuerra sa pagheling nin tawo. Minsan siring, kaipuhan na masimbag an sarong mahalagang hapot: “Siisay man nanggad an maimbod asin madonong na oripon?” (Mateo 13:​24-30; 24:45) Siisay an magrerepresentar sa daga kan ibinalik na Kahadean ni David? Bakong an mga tugang ni Daniel sa laman, an mga Judio. Sinda isinikwal ta sinda kulang nin pagtubod asin nasingkog sa Mesiyas. (Roma 9:​31-33) An maimbod na oripon dai nanggad nanompongan sa mga organisasyon nin Kakristianohan! Pinatunayan kan saindang maraot na mga gibo na dai sinda midbid ni Jesus. (Mateo 7:​21-23) Kun siring, siisay?

8. Sairisay an napatunayan na iyo “an maimbod asin madonong na oripon” sa panahon kan katapusan? Paano niato naaaraman?

⁸ Dai nanggad nin duda, idto an sadit na grupo nin linahidan na mga tugang ni Jesus na kan 1914 midbid na mga Estudyante sa Biblia pero poon 1931 inapod na mga Saksi ni Jehova. (Isaias 43:10) Sinda sana an nagbalangibog kan ibinalik na Kahadean sa linya ni David. (Mateo 24:14) Sinda sana an nagdanay na siblag sa kinaban asin nagpamuraway sa ngaran ni Jehova. (Juan 17:​6, 14) Asin sa sainda sana naotob an mga hula kan Biblia mapadapit sa banwaan nin Dios sa huring mga aldaw. Kabilang sa mga hulang ini an serye nin makahulang mga panahon na nalilista sa Daniel kapitulo 12 na kaiba an 1,335 aldaw na magtatao nin kaogmahan.

An 1,260 Aldaw

9, 10. Ano an mga nangyari sa “sarong panahon, asin mga panahon patin kabanga nin panahon” kan Daniel 7:​25, asin sa arin pang ibang kasuratan na nasasambitan an kaparehong panahon?

⁹ Sa Daniel 12:​7, mababasa niato an enot na makahulang panahon: “Iyan sa laog nin sarong itinalaan na panahon, itinalaan na mga panahon asin kabanga. Asin pakatapos tolos kan pagronot sa kapangyarihan kan banal na banwaan, an gabos na bagay na ini matatapos na.”a An iyo man sanang panahon na ini nasambitan sa Kapahayagan 11:​3-6, na nagsasabi na an mga saksi nin Dios maghuhulit na may gubing na magaspang sa laog nin tolo may kabangang taon dangan gagadanon. Mababasa niato liwat sa Daniel 7:​25: “Mataram sia nin mga tataramon na tumang sa Kaharohalangkawe, asin padagos niang riribokon an mga banal kan Kaharohalangkawe. Asin iisipon nia na liwaton an mga panahon asin an pagboot, asin iyan itatao sa saiyang kamot sa laog nin sarong panahon, asin mga panahon patin kabanga nin panahon.”

¹⁰ Sa nahuhuring hulang ini, an “sia” iyo an ikalimang kapangyarihan pankinaban kun bibilangon poon sa Babilonya. Iyan an “sungay, na sadit,” na sa panahon kan kapangyarihan kaiyan an Aki nin tawo maako nin “paghade asin kamahalan patin kahadean.” (Daniel 7:​8, 14) An simbolikong sungay na ini, na kan primero iyo an imperyo nin Britania, kaidtong enot na guerra mundial nagin an Anglo-Amerikanong magkasorog na kapangyarihan pankinaban, na ngonyan dominado kan Estados Unidos. Sa laog nin tolo may kabangang panahon, o taon, an kapangyarihan na ini riribokon an mga banal asin poprobaran na liwaton an mga panahon asin an pagboot. Ultimo, an mga banal itatao sa kamot kaiyan.​—Helingon man an Kapahayagan 13:​5, 7.

11, 12. Anong mga pangyayari an nagdara sa pagpopoon kan 1,260 makahulang aldaw?

¹¹ Paano naotob an gabos na magkakaparehong hulang ini? Sa dakol na taon bago an Guerra Mundial I, an linahidan na mga tugang ni Jesus nagpatanid sa publiko na sa 1914 matatapos an itinalaan na mga panahon kan mga nasyon. Kan pumutok an guerra, malinaw na dai inintindi an patanid. Ginamit ni Satanas an saiyang “mabangis na hayop,” an pankinaban na politikal na organisasyon na dominado kaidto kan Imperyo nin Britania, sa paghihingoa na “liwaton an mga panahon asin an pagboot,” na idigson an panahon na maghahade an Kahadean nin Dios. (Kapahayagan 13:​1, 2) Nasudya sia. An Kahadean nin Dios tinindog sa langit, na dai kayang aboton nin tawo.​—Kapahayagan 12:​1-3.

¹² Para sa mga Estudyante sa Biblia, an guerra nagin panahon nin pagbalo. Poon kan Enero 1914 ipinasasale ninda an Photo-Drama of Creation, pasale hale sa Biblia na nag-aapod kan atension sa mga hula ni Daniel. Sa tig-init kan taon na idto sa Hemisperyo sa Amihanan, puminutok an guerra. Kan Oktubre, natapos an itinalaan na mga panahon. Sa katapusan kan taon, an linahidan na natatada naglalaom na sa paglamag, arog kan maririsa sa bagay na an piniling teksto kan taon nin 1915 iyo an hapot ni Jesus sa saiyang mga disipulo, “Makaiinom daw kamo sa kopa ko?” basado sa Mateo 20:​22, King James Version.

13. Paano an mga Estudyante sa Biblia naghulit na naggugubing nin magaspang sa laog kan 1,260 aldaw, asin ano an nangyari sa katapusan kan panahon na idto?

¹³ Kaya, poon kan Disyembre 1914, an sadit na grupong ini nin mga saksi ‘naghulit na naggugubing nin magaspang,’ na mapakumbabang nagtatagal mantang ipinaiisi ninda an mga paghokom ni Jehova. An dakol nabigla, kaidtong 1916, kan magadan si C. T. Russell, an enot na presidente kan Watch Tower Bible and Tract Society. Mantang naglalakop an pagkabangkag sa guerra, napaatubang sinda sa nag-oorog na pagtumang. An iba nabilanggo. An mga indibiduwal, arog ni Frank Platt sa Inglaterra asin Robert Clegg sa Canada, pinadusahan nin sadistikong mga autoridad. Sa katapustapusi, kan Hunyo 21, 1918, si J. F. Rutherford, an bagong presidente, kaiba an mga direktor kan Watch Tower Bible and Tract Society, sinentensiahan nin halawig na pagkabilanggo basado sa putik na mga sahot. Kaya, sa katapusan kan makahulang panahon, ginadan kan “sadit na sungay” an organisadong paghuhulit sa publiko.​—Daniel 7:​8, King James Version.

14. Paano naliwat an mga bagay para sa linahidan na natatada kan 1919 asin pakalihis kaiyan?

¹⁴ Ihinuhula kan libro nin Kapahayagan an sumunod na nangyari. Pakatapos nin halipot na panahon nin inaktibidad​—na ihinula bilang tolo may kabangang aldaw na pagkahutad na bangkay sa lansangan—​an linahidan na natatada nabuhay asin nagin aktibo liwat. (Kapahayagan 11:​11-13) Kan Marso 26, 1919, nakaluwas sa preso an presidente asin mga direktor kan Watch Tower Bible and Tract Society, asin pagkatapos biyo sindang napatunayan na daing sala kan putik na mga sahot tumang sa sainda. Pagkaluwas tolos ninda, pinonan kan linahidan na natatada na magreorganisar para sa dugang na aktibidad. Kaya bilang kaotoban kan enot na herak man sa Kapahayagan, sinda luminuwas sa bungaw nin inaktibidad na garo espirituwal na mga doron na may kaibang mahibog na aso, na tanda nin madiklom na ngapit para sa falsong relihiyon. (Kapahayagan 9:​1-11) Kan suminunod na pirang taon, sinda pinakakan sa espirituwal asin inandam para sa natatagama sa ngapit. Kan 1921 nagpublikar sinda nin bagong libro, The Harp of God, na sinadya na makatabang sa mga bagohan asin aki na makanood kan pundamental na mga katotoohan sa Biblia. (Kapahayagan 12:​6, 14) Ini gabos nangyari sa laog nin saro pang makahulogan na panahon.

An 1,290 Aldaw

15. Sa anong paagi niato makukuwenta an pagpopoon kan 1,290 aldaw? Kasuarin natapos an panahon na ini?

¹⁵ An anghel nagsabi ki Daniel: “Poon sa panahon na an danay na atang [“daing ontok na atang,” nota sa ibaba] hinale asin ibinugtak an makababaldeng bagay na nagpapangyari nin kagabaan, magkakaigwa nin sangribo may duwang gatos may siyam na polong aldaw.” (Daniel 12:11) Sa irarom kan Pagboot ni Moises, an “daing ontok na atang” tinototong sa ibabaw kan altar sa templo sa Jerusalem. An mga Kristiano dai nagdodolot nin tinotong na mga atang, pero sinda nagdodolot nanggad nin espirituwal na daing ontok na atang. Nasambitan ini ni Pablo kan sia magsabi: “Danay kitang magdolot sa Dios nin atang nin pag-omaw, na iyo, an bunga nin mga ngabil na nagpapahayag sa publiko kan saiyang ngaran.” (Hebreo 13:15; ikomparar an Oseas 14:2.) An daing ontok na atang na ini hinale kan Hunyo 1918. Kun siring, ano an “makababaldeng bagay”​—an ikaduwang bagay na hahanapon? Idto an Liga de Naciones, na an promotor iyo an nangganang mga kapangyarihan kan matapos an Guerra Mundial I.b Idto makababalde ta an mga namomoon sa Kakristianohan ibinugtak idto sa lugar kan Kahadean nin Dios, na irinirepresentar an Liga bilang solamenteng malalaoman nin tawo para sa katoninongan. An Liga minukna kan Enero 1919. Kun bumilang kita nin 1,290 aldaw (tolong taon, pitong bulan) poon sa panahon na iyan, an masasagkodan ta Setyembre 1922.

16. Kan matapos an 1,290 aldaw, paano narisa na andam nang humiro an linahidan na natatada?

¹⁶ Ano an nangyari kaidto? Bueno, an mga Estudyante sa Biblia ngonyan mabagsik na liwat, talingkas sa Dakulang Babilonya, asin andam na humiro. (Kapahayagan 18:4) Sa kombension na ginibo kan Setyembre 1922 sa Cedar Point, Ohio, E.U.A., pinonan nindang daing takot na ipahayag an mga paghokom nin Dios sa Kakristianohan. (Kapahayagan 8:​7-12) Talagang makolog na an mga sugod kan mga doron! Saro pa, nagpoon na an ikaduwang herak man sa Kapahayagan. An sarong Kristianong hukbo nin mga parakabayo​—na kan primero kompuwesto kan linahidan na natatada dangan duminakol huli sa dakulang kadaklan—​suminalakay sa daga. (Kapahayagan 7:​9; 9:​13-19) Iyo, an katapusan kan 1,290 aldaw nagtao nin kagayagayahan sa banwaan nin Dios.c Alagad may orog pang natatagama.

An 1,335 Aldaw

17. Kasuarin nagpoon asin natapos an 1,335 aldaw?

¹⁷ An Daniel 12:​12 nagsasabi: “Maogma an saro na naglalaom asin umabot sagkod sa sangribo may tolong gatos may tolong polo may limang aldaw!” An 1,335 aldaw, o tolong taon, walo may kabangang bulan, malinaw na nagpoon sa katapusan kan sinusundan na panahon. Kun bibilangon poon Setyembre 1922, dinadara kita kaini sa paghinanapos nin tigsoli (Hemisperyo sa Amihanan) nin 1926. Ano an nangyari sa laog kan 1,335 aldaw na idto?

18. Anong mga bagay an nagpaparisa na kaidtong 1922 kaipuhan pa an pag-oswag?

¹⁸ Sa ibong kan pagigin makahulogan kan mga pangyayari kan 1922, minalataw na an iba hinihidaw pa an nakaagi. An Studies in the Scriptures, na isinurat ni C. T. Russell, sagkod kaidto saro pa sa pundamental na pinag-aadalan. Dugang pa, an may mahiwas na sirkulasyon na pulyetong Millions Now Living Will Never Die nag-atubang kan punto-de-vista na sa 1925, an mga katuyohan nin Dios manongod sa pagbabalik kan daga sa pagigin Paraiso asin sa pagbuhay liwat sa mga maimbod kan suanoy mapoon nang maotob. Garo baga haros tapos na an pagtagal kan mga linahidan. Minsan siring, an iba na kaiba kan mga Estudyante sa Biblia dai napahirong ihiras sa iba an maogmang bareta.

19, 20. (a) Paano naliwat an dakol na bagay para sa banwaan nin Dios sa laog kan 1,335 aldaw? (b) Anong mga pangyayari an tuminanda sa katapusan kan 1,335 aldaw, asin ano an ipinarisa kaiyan mapadapit sa banwaan ni Jehova?

¹⁹ Mantang naglalakaw an 1,335 aldaw, ini gabos naliwat. Tanganing mapakosog an mga tugang, inorganisar an regular na pangrupong mga pag-adal sa The Watch Tower. Idinoon an paglilingkod sa langtad. Poon kan Mayo 1923, an gabos inagdang umiba sa paglilingkod sa langtad sa enot na Martes kada bulan, asin may itinagamang oras sa pagtiripon kan kongregasyon sa tahaw nin semana sa pagpakosog sa sainda sa gibohon na ini. Kan Agosto 1923, sa sarong asamblea sa Los Angeles, California, E.U.A., ipinaliwanag na an parabola ni Jesus manongod sa mga karnero asin kanding maootob bago an Milenyal na Paghade. (Mateo 25:​31-40) Nangyari kan 1924 an inagurasyon sa istasyon nin radyo na WBBR, na ginamit sa pagbrodkast kan maogmang bareta. An artikulong “Birth of the Nation” (sa Bicol, “Pagkamundag kan Nasyon”) sa Marso 1, 1925 luwas kan The Watch Tower nagtao nin liniwat na pagsabot sa Kapahayagan kapitulo 12. Sa katapustapusi, nasasabotan na nin tama kan maimbod na mga Kristiano an maribok na mga pangyayari kan 1914-19.

²⁰ Natapos an taon 1925, pero mayo pa an katapusan! Poon kan mga taon nin 1870, an mga Estudyante sa Biblia naglilingkod na nasa isip an sarong petsa​—enot 1914, dangan 1925. Ngonyan, narealisar ninda na sinda kaipuhan na maglingkod sagkod na boot ni Jehova. An Enero 1, 1926 na luwas kan The Watch Tower igwa kan makahulogan na artikulong “Who Will Honor Jehovah?” (sa Bicol, “Siisay an Magtatao nin Onra ki Jehova?”) na itinatampok nin orog kisa kasuarin man an halaga kan ngaran nin Dios. Asin ultimo, kan Mayo 1926 sa kombension sa Londres, Inglaterra, inaprobaran an sarong resolusyon na may titulong “Sarong Patotoo sa mga Namomoon sa Kinaban.” Ini prangkang nagpahayag kan katotoohan manongod sa Kahadean nin Dios asin sa nagdadangadang na paglaglag sa kinaban ni Satanas. Sa iyo man sanang kombension, ilinuwas an epektibong libro na Deliverance, na nagin an enot sa serye na masalida sa Studies in the Scriptures. An banwaan nin Dios nagtatanaw na ngonyan sa enotan, bakong sa likod. Tapos na an 1,335 aldaw.

21. Ano an nagin kahulogan para sa banwaan nin Dios kaidto kan pagtagal sa laog nin 1,335 aldaw, asin ano an kahulogan para sa sato kan kaotoban kan hula mapadapit sa panahon na ini?

²¹ An iba habong magliwat oyon sa mga pangyayaring ini, pero an mga nagtagal tunay na maogma. Saro pa, mantang sinasalingoy niato an kaotoban kan makahulang mga panahon na ini, naoogma man kita ta napakokosog an satong pagsarig na an sadit na grupo nin linahidan na mga Kristiano na nabuhay sa mga panahon na idto tunay na iyo an maimbod asin madonong na oripon. Sa mga taon poon kaidto, huminiwas na marhay an organisasyon ni Jehova, pero nasa sentro pa man giraray kaiyan an maimbod asin madonong na oripon, na ginigiyahan iyan. Kun siring, kanigoan kaogmang maaraman na para sa mga linahidan asin ibang karnero, may natatagama pang orog na kaogmahan! Maheheling ini mantang pinag-oolayan niato an saro pa sa mga hula ni Daniel.

[Mga Nota sa Ibaba]

Ikapaliliwanag daw Nindo?

◻ Paano niato naaaraman na an ibang hula sa Daniel maootob sa satong panahon?

◻ Taano ta makakasarig kita na an linahidan na natatada iyo “an maimbod asin madonong na oripon”?

◻ Kasuarin nagpoon asin natapos an 1,260 aldaw?

◻ Anong kaginhawahan asin pakabalik an itinao sa linahidan na natatada kan 1,290 aldaw?

◻ Taano ta maogma an mga nagtagal sagkod sa katapusan kan 1,335 aldaw?

[Kahon sa pahina 11]

AN MAKAHULANG MGA PANAHON NI DANIEL

1,260 aldaw:

Disyembre 1914 sagkod Hunyo 1918

1,290 aldaw:

Enero 1919 sagkod Setyembre 1922

1,335 aldaw:

Setyembre 1922 sagkod Mayo 1926

[Ritrato sa pahina 8]

Poon 1919 malinaw nang “an maimbod asin madonong na oripon” iyo an linahidan na natatada

[Ritrato sa pahina 10]

Opisina prinsipal kan Liga de Naciones sa Geneva, Switzerland

[Credit Line]

Retrato hale sa NU