Si Jehova Namamahala—Paagi sa Teokrasya
“Si Jehova magigin hade sagkod sa panahon na daing katapusan.”—SALMO 146:10.
1, 2. (a) Taano an mga paghihingoa nin tawo sa pamamahala ta nasudya? (b) Ano an solamenteng nagin tunay na mapangganang klase nin gobyerno?
POON pa kan panahon ni Nimrod, prinobaran na nin mga tawo an laen-laen na paagi na pamahalaan an sosyedad nin tawo. May mga diktadura, monarkiya, oligarkiya, asin manlaenlaen na klase nin demokrasya. Itinogot iyan gabos ni Jehova. Tunay nanggad, mantang an Dios an pangenot na Gikanan nin gabos na autoridad, sa sarong sentido ibinugtak nia an manlaenlaen na namamahala sa saindang relatibong kamugtakan. (Roma 13:1) Minsan siring, an gabos na paghihingoa nin tawo sa paggobyerno nasudya. Mayo nin tawong namamahala na nakagibo nin naghahaloy, marigon, matanos na sosyedad. Parateng gayo na “an tawo nagsakop sa tawo sa saiyang ikararaot.”—Eclesiastes 8:9.
2 Maninigo daw niato ining ipagngalas? Siyempre dai! An bakong sangkap na tawo dai ginibo tanganing pamahalaan an sadiri. “Bakong sadiri nin tawo an saiyang dalan. Mayo sa tawong naglalakaw an kakayahan na giyahan an saiyang lakad.” (Jeremias 10:23) Iyan an dahelan na, sa bilog na kasaysayan nin tawo, saro sanang klase nin gobyerno an tunay na nagin mapanggana. Arin na gobyerno? An teokrasya na sakop ni Jehova Dios. Sa Griego kan Biblia, an “teokrasya” nangangahulogan nin pamamahala [kraʹtos] nin Dios [the·osʹ]. Ano pa an puwedeng mas marahay na gobyerno kisa kan ki Jehova Dios mismo?—Salmo 146:10.
3. Ano an nagkapirang enot na halimbawa nin teokrasya na nag-eksister digdi sa daga?
3 An teokrasya namahala sa halipot na panahon duman sa Eden, sagkod na si Adan asin Eva nagrebelde tumang ki Jehova. (Genesis 3:1-6, 23) Kan panahon ni Abraham, may teokrasya na garo nag-eksister sa siudad nin Salem, na si Melquisedec an hade saka saserdote. (Genesis 14:18-20; Hebreo 7:1-3) Alagad, an enot na nasyonal na teokrasya na sakop ni Jehova Dios inestablisar sa kaawagan nin Sinai kan ika-16 na siglo B.C.E. Paano idto nangyari? Asin paano nagpunsionar an teokratikong gobyernong idto?
Namundag an Sarong Teokrasya
4. Paano inestablisar ni Jehova an teokratikong nasyon nin Israel?
4 Kan 1513 B.C.E., ilinigtas ni Jehova an mga Israelita sa pagkaoripon sa Egipto asin linaglag an naglalapag na mga hukbo ni Faraon sa Dagat na Pula. Dangan Saiyang giniyahan an mga Israelita pasiring sa Bukid nin Sinai. Kan nagkakampo sinda sa pamitisan kan bukid, sinabihan sinda nin Dios paagi ki Moises: “Kamo mismo nakaheling kan sakong ginibo sa mga taga-Egipto, tanganing darahon ko kamo sa mga pakpak nin mga agila pasiring sa sako. Asin ngonyan kun maingat nanggad nindong kukuyogon an sakong tingog asin ootobon nanggad an sakong tipan, dangan kamo sierto nanggad na magigin sakong espesyal na sadiri hale sa gabos na ibang banwaan.” An mga Israelita nagsimbag: “Andam kaming gibohon an gabos na itinaram ni Jehova.” (Exodo 19:4, 5, 8) Ginibo an sarong tipan, asin namundag an teokratikong nasyon nin Israel.—Deuteronomio 26:18, 19.
5. Paano masasabi na si Jehova namahala sa Israel?
5 Minsan siring, paano an Israel pinamahalaan ni Jehova, na dai naheheling nin mga mata nin tawo? (Exodo 33:20) Sa paagi na an mga pagboot asin mga saserdote sa nasyon itinao ni Jehova. An mga nagkuyog sa mga pagboot asin nagsamba sono sa iminanda nin Dios na mga areglo naglingkod sa Dakulang Teokrata, si Jehova. Dugang pa, an halangkaw na saserdote igwa kan Urim asin Tummim, na paagi kaiyan si Jehova nagtao nin paggiya sa mga panahon nin emerhensia. (Exodo 28:29, 30) Saro pa, an kuwalipikadong kamagurangan na lalaki iyo an mga representante ni Jehova sa teokrasya asin inasikaso an pagpaotob sa Pagboot nin Dios. Kun kokonsideraron niato an tala kan pira sa mga lalaking ini, mas masasabotan ta kun paano an mga tawo maninigong magpasakop sa pamamahala nin Dios.
Autoridad sa Irarom nin Teokrasya
6. Taano ta sarong angat sa mga tawo an pagkapot nin autoridad sa sarong teokrasya, asin anong klaseng mga lalaki an kinaipuhan sa paninimbagan na ini?
6 An mga nasa katongdan nin autoridad sa Israel igwang dakulang pribilehiyo, pero sarong angat sa sainda na papagdanayon an saindang pagigin timbang. Dapat sindang mag-ingat na an saindang amor propio nungkang magin mas importante kisa pagpakangbanal sa ngaran ni Jehova. An ipinasabong na tataramon na “mayo sa tawong naglalakaw an kakayahan na giyahan an saiyang lakad” totoo man sa mga Israelita arog sa ibang tawo. An Israel nag-oswag sana kun ginigirumdom kan kamagurangan na lalaki na an Israel sarong teokrasya asin na maninigo nindang gibohon an kabotan ni Jehova, bakong an sainda. Dai nahaloy pakaestablisar kan Israel, an panugangan ni Moises, si Jetro, ilinadawan na marhay kun maninigong magin anong klase nin mga tawo sinda, an boot sabihon, “mga lalaking may kakayahan, natatakot sa Dios, mga lalaking mapaniniwalaan, na naoongis sa madayang pakinabang.”—Exodo 18:21.
7. Sa anong mga paagi si Moises sarong marahay na halimbawa nin tawo na nagkapot nin autoridad sa irarom ni Jehova Dios?
7 Si Moises an enot na nagkapot nin halangkaw na autoridad sa Israel. Sia sarong marahay na halimbawa nin tawo na may teokratikong autoridad. Totoo, sa sarong pangyayari nahayag an kaluyahan nin tawo. Alagad, si Moises perming nananarig ki Jehova. Kun minalataw an mga hapot na dai pa nareresolberan, hinagad nia an paggiya ni Jehova. (Ikomparar an Bilang 15:32-36.) Paano tinumang ni Moises an sugot na gamiton an saiyang halangkaw na posisyon para sa saiyang sadiring kamurawayan? Bueno, minsan ngani pinangenotan nia an sarong nasyon nin minilyon, sia an “pinakamahoyo sa gabos na tawo na yaon sa ibabaw kan daga.” (Bilang 12:3) Mayo siang personal na mga ambisyon kundi nagmakolog sa kamurawayan nin Dios. (Exodo 32:7-14) Asin si Moises makosog an pagtubod. Sa pagtaram dapit saiya bago sia nagin namomoon sa nasyon, si apostol Pablo nagsabi: “Sia nagpadagos na marigon na garo baga nakakaheling kan Saro na dai naheheling.” (Hebreo 11:27) Malinaw nanggad, nungkang liningawan ni Moises na si Jehova an tunay na Poon kan nasyon. (Salmo 90:1, 2) Marahayon nanggad na halimbawa para sa sato ngonyan!
8. Anong pagboot an itinao ni Jehova ki Josue, asin taano ini ta mahalagang mangnohon?
8 Kan an pangangataman sa Israel nagin magabaton na para ki Moises sana, ibinugtak ni Jehova an saiyang espiritu sa 70 kamagurangan na lalaki na masuportar saiya sa paghokom sa nasyon. (Bilang 11:16-25) Sa nahuring mga taon an lambang siudad nagkaigwa nin sadiring kamagurangan na lalaki. (Ikomparar an Deuteronomio 19:12; 22:15-18; 25:7-9.) Pagkagadan ni Moises, ginibo ni Jehova si Josue na magin namomoon sa nasyon. Maiimahinar niato na huli sa pribilehiyong ini, kadakol kan gigibohon ni Josue. Minsan siring, sinabihan sia ni Jehova na igwa nin sarong bagay na dai nia noarin man maninigong lingawan: “An librong ini kan katogonan dai dapat sumuhay sa saimong ngoso, asin maingat na basahon mo iyan sa aldaw asin sa banggi, tanganing ika makapag-ingat na gumibo oyon sa gabos na nasusurat dian.” (Josue 1:8) Mangnohon na minsan ngani si Josue nakapaglingkod na sa laog nin 40 taon, kinaipuhan niang padagos na basahon an Pagboot. Kita man kaipuhan na mag-adal sa Biblia asin pagirumdomon an satong isip kun dapit sa mga pagboot asin prinsipyo ni Jehova—dawa kun gurano na kahaloy kan satong rekord nin paglilingkod o minsan pira pa an satong mga pribilehiyo.—Salmo 119:111, 112.
9. Ano an nangyari sa Israel durante kan panahon kan mga hokom?
9 May nagsurunod pang hokom ki Josue. Pero makamomondo, durante kan saindang panahon an mga Israelita parateng “naggiribo nin maraot sa mga mata ni Jehova.” (Hokom 2:11) Mapadapit sa panahon kan mga hokom, an tala nagsasabi: “Kan mga aldaw na idto mayo nin hade sa Israel. An tama sa saiyang mga mata iyo an ginigibo kan lambang saro.” (Hokom 21:25) An lambang saro naggibo nin sadiri niang mga desisyon manongod sa paggawe asin pagsamba, asin ipinaheheling kan kasaysayan na an dakol na Israelita sala an mga desisyon. Nagsaramba sinda sa idolo asin kun beses naggiribo nin makatatakot na mga krimen. (Hokom 19:25-30) Alagad, may mga nagpaheling nin marahay na halimbawa nin pagtubod.—Hebreo 11:32-38.
10. Paano an gobyerno sa Israel grabe an pagkaliwat durante kan panahon ni Samuel, asin ano an naggiya dian?
10 Durante kan kapanahonan kan ultimong hokom, si Samuel, an Israel nag-agi nin krisis manongod sa gobyerno. Naimpluwensiahan kan nakapalibot na kaiwal na mga nasyon, na gabos pinamamahalaan nin mga hade, an mga Israelita nangatanosan na kaipuhan man ninda nin sarong hade. Nalingawan ninda na dati na sindang igwa nin Hade, na an saindang gobyerno teokrasya. Sinabihan ni Jehova si Samuel: “Bakong ika an isinikwal ninda, kundi ako an isinikwal ninda sa pagigin hade sa sainda.” (1 Samuel 8:7) An saindang halimbawa nagpapagirumdom sato kun gurano kadali na mawara an satong espirituwal na pananaw asin maimpluwensiahan kan kinaban sa palibot niato.—Ikomparar an 1 Corinto 2:14-16.
11. (a) Sa ibong kan pagliwat sa gobyerno, paano masasabi na an Israel nagpadagos na teokrasya sa irarom kan mga hade? (b) Anong pagboot an itinao ni Jehova sa mga hade sa Israel, asin may anong katuyohan?
11 Minsan siring, nagpahunod si Jehova sa pakiolay kan mga Israelita asin pinili an saindang enot na duwang hade, si Saul asin David. An Israel nagpadagos na teokrasya, na pinamamahalaan ni Jehova. Tanganing an mga hade kaiyan magirumdoman ini, lambang saro sainda obligado na gumibo nin sadiri niang kopya kan Pagboot asin basahon iyan aroaldaw, “tanganing sia makanood na matakot ki Jehova na saiyang Dios tanganing maotob an gabos na tataramon kan pagboot na ini asin kan mga kukuyogon paagi sa paggibo kaiyan; tanganing an saiyang puso dai magpalangkaw sa saiyang mga tugang.” (Deuteronomio 17:19, 20) Iyo, mawot ni Jehova na an mga igwang autoridad sa saiyang teokrasya dai maninigong magpalangkaw sa sadiri asin na an saindang gawe maninigong magpabanaag kan saiyang Pagboot.
12. Ano an tala nin kaimbodan ni Hadeng David?
12 Si Hadeng David may pambihirang pagtubod ki Jehova, asin an Dios nakipagtipan na sia magigin ama nin sarong linya nin mga hade na magdadanay sagkod lamang. (2 Samuel 7:16; 1 Hade 9:5; Salmo 89:29) An mapakumbabang pagpasakop ni David ki Jehova angay na gayong arogon. Saiyang sinabi: “O Jehova, dian sa saimong kosog an hade nag-oogma; asin dian sa saimong pagliligtas boot niang maggayagaya nanggad!” (Salmo 21:1) Dawa ngani may beses na nasala si David huli sa kaluyahan nin laman, sa pankagabsan nanarig sia sa kosog ni Jehova, bakong sa sadiri nia.
Bakong Teokratiko na mga Gawe Asin Ugale
13, 14. Ano an pira sa bakong teokratikong mga gawe kan mga kasalihid ni David?
13 Bakong gabos na namomoon na Israelita kabaing ni Moises asin David. Dakol an nagpaheling nin grabeng dai paggalang sa teokratikong areglo, na tinogotan an falsong pagsamba sa Israel. Pati ngani an ibang maimbod na poon kun beses guminaweng bakong teokratiko. An makaturotriste iyo an kaso ni Salomon, na tinawan nin dakulang kadonongan asin prosperidad. (1 Hade 4:25, 29) Alagad, huli sa pagbasangbasang sa pagboot ni Jehova, nag-agom sia nin dakol asin tinogotan sa Israel an pagsamba sa idolo. Minalataw na mapan-api an pamamahala ni Salomon sa saiyang nahuring mga taon.—Deuteronomio 17:14-17; 1 Hade 11:1-8; 12:4.
14 An aki ni Salomon na si Roboam napaatubang sa sarong kahagadan na pagianon nia an pasan kan saiyang mga sakop. Imbes na mahoyong atubangon an situwasyon, agresibo niang iininsister an saiyang autoridad—asin nawaran kan 10 sa 12 tribo. (2 Cronica 10:4-17) Si Jeroboam an enot na hade kan suminiblag na kahadean kan sampulong tribo. Sa paghihingoang seguradohon na an saiyang kahadean dai noarin man sumaro liwat sa tugang na nasyon kaini, pinonan nia an pagsamba sa ogbon na baka. Ini tibaad garo baga madonong na paagi sa politika, pero nagpaheling ini nin hayag na pagbasangbasang sa teokrasya. (1 Hade 12:26-30) Kan huri, sa katapusan nin halawig na buhay nin maimbod na paglilingkod, si Hadeng Asa tinogotan an kapalangkawan na digtaan an saiyang rekord. Saiyang minaltrato an propeta na nagdolok saiya na dara an hatol gikan ki Jehova. (2 Cronica 16:7-11) Iyo, dawa an mga haloyan na kun beses nangangaipo nin paghatol.
An Katapusan nin Sarong Teokrasya
15. Kan si Jesus uya digdi sa daga, paano an namomoon na mga Judio nasudya bilang mga may autoridad sa sarong teokrasya?
15 Kan si Jesu-Cristo uya digdi sa daga, an Israel teokrasya pa. Pero makamomondo, an dakol sa saiyang responsableng kamagurangan na lalaki bakong mapag-isip sa espirituwal. Nasudya nanggad sindang pataluboon an kahoyoan na ipinaheling ni Moises. An saindang espirituwal na kalapaan itinokdo ni Jesus kan sia magsabi: “An mga eskriba asin Fariseo nagturukaw sa tukawan ni Moises. Kaya an gabos na bagay na isinasabi ninda sa saindo, giboha asin kuyoga nindo, alagad dai nindo arogon an saindang mga ginigibo, huli ta sinda nagtataram alagad dai naggigibo.”—Mateo 23:2, 3.
16. Paano ipinaheling kan mga namomoon na Judio kan enot na siglo na mayo sindang paggalang sa teokrasya?
16 Pakatapos na itao si Jesus ki Poncio Pilato, an mga namomoon na Judio ipinaheling kun gurano na sinda karayo sa teokratikong pagpapasakop. Siniyasat ni Pilato si Jesus asin nagkonklusyon na sia tawong daing sala. Kan iatubang si Jesus sa mga Judio, si Pilato nagsabi: “Uya! An saindong hade!” Kan iinsister kan mga Judio an kagadanan ni Jesus, si Pilato naghapot: “Ipapako ko an saindong hade?” An poon na mga saserdote nagsirimbag: “Mayo kaming hade kundi si Cesar.” (Juan 19:14, 15) Minidbid ninda si Cesar bilang hade, bakong si Jesus, na ‘nagdatong sa ngaran ni Jehova’!—Mateo 21:9.
17. Taano an Israel sa laman ta bako nang teokratikong nasyon?
17 Sa pagsikwal ki Jesus, isinikwal kan mga Judio an teokrasya, huli ta sia an magigin pangenot na persona sa maabot na teokratikong mga areglo. Si Jesus an makahadeng aki ni David na maghahade sagkod lamang. (Isaias 9:6, 7; Lucas 1:33; 3:23, 31) Sa siring, an Israel sa laman bako nang piniling nasyon nin Dios.—Roma 9:31-33.
Sarong Bagong Teokrasya
18. Anong bagong teokrasya an namundag kan enot na siglo? Ipaliwanag.
18 Minsan siring, an pagsikwal nin Dios sa Israel sa laman bakong an katapusan nin teokrasya digdi sa daga. Paagi ki Jesu-Cristo, si Jehova nag-establisar nin sarong bagong teokrasya. Idto an linahidan na Kristianong kongregasyon, na sa aktuwal sarong bagong nasyon. (1 Pedro 2:9) Si apostol Pablo inapod iyan na “Israel nin Dios,” asin sa katapustapusi an mga miembro kaini hale “sa lambang tribo asin tataramon asin banwaan patin nasyon.” (Galacia 6:16; Kapahayagan 5:9, 10) Minsan ngani sakop nin mga gobyerno nin tawo na sa irarom kaiyan sinda namuhay, an mga miembro kaining bagong teokrasya tunay nanggad na pinamahalaan nin Dios. (1 Pedro 2:13, 14, 17) Dai nahaloy pagkamundag kan bagong teokrasya, an mga poon kan Israel sa laman naghingoang piriton an ibang disipulo na umontok sa pagkuyog sa sarong pagboot na itinao sainda ni Jesus. An simbag? “Kami kaipuhan na magkuyog sa Dios bilang poon kisa mga tawo.” (Gibo 5:29) Ini tunay nanggad na teokratikong punto-de-vista!
19. Paano maaapod na teokrasya an Kristianong kongregasyon kan enot na siglo?
19 Alagad, paano nagpunsionar an bagong teokrasya? Bueno, igwa nin sarong Hade, si Jesu-Cristo, na irinirepresentar an Dakulang Teokrata, si Jehova Dios. (Colosas 1:13) Minsan ngani an Hade dai naheheling sa kalangitan, an saiyang pamamahala tunay para sa saiyang mga sakop, asin an saiyang mga tataramon an sinusunod ninda sa saindang buhay. Kun manongod sa naheheling na pangangataman, ninombrahan an kuwalipikado sa espirituwal na kamagurangan na lalaki. Sa Jerusalem an sarong grupo nin siring na mga lalaki nagpunsionar bilang namamahalang grupo. Nagrerepresentar sa grupong iyan an nagbibiyaheng mga magurang, arog baga ni Pablo, Timoteo, asin Tito. Asin an lambang kongregasyon pinangatamanan nin sarong grupo nin kamagurangan na lalaki, o mga magurang. (Tito 1:5) Kun may minalataw na magabat na problema, an mga magurang nakikihumapot sa namamahalang grupo o sa saro sa mga representante kaiyan, arog ki Pablo. (Ikomparar an Gibo 15:2; 1 Corinto 7:1; 8:1; 12:1.) Dugang pa, an lambang miembro kan kongregasyon igwang kabtang sa pagsuportar sa teokrasya. An lambang saro may paninimbagan ki Jehova na iaplikar sa saiyang buhay an Makakasuratan na mga prinsipyo.—Roma 14:4, 12.
20. Ano an masasabi dapit sa teokrasya kan panahon pagkagadan kan mga apostol?
20 Nagpatanid si Pablo na pagkagadan kan mga apostol, matalubo an apostasiya, na iyo an eksaktong nangyari. (2 Tesalonica 2:3) Sa pag-agi nin panahon, an kabilangan kan naghihingakong mga Kristiano nagin minilyon dangan nagin ginatos na milyon. Guminibo sinda nin laen-laen na klase nin paggobyerno sa iglesya, arog baga nin hirarkiko, presbiteriano, asin kongregasyonal. Alagad, an gawe man o an mga paniniwala kan mga iglesyang ini dai nagpaheling kan pamamahala ni Jehova. Bako nanggad sindang teokrasya!
21, 22. (a) Paano ibinalik ni Jehova an teokrasya durante kan panahon nin katapusan? (b) Anong mga hapot dapit sa teokrasya an sunod na sisimbagon?
21 Durante kan panahon kan katapusan kaining palakaw nin mga bagay, igwa nin pagbubulag kan tunay na mga Kristiano sa falsong mga Kristiano. (Mateo 13:37-43) Nangyari ini kan 1919, sarong mahalagang marhay na taon sa historya nin teokrasya. Naotob kan panahon na idto an mamuraway na hula kan Isaias 66:8: “Siisay an nakaheling nin siring na bagay? Ikakapangaki daw na may mga kolog sa pangangaki an sarong daga sa laog nin sarong aldaw? O mamumundag daw an sarong nasyon sa saro sanang panahon?” An simbag sa mga hapot na idto sarong makosog na iyo! Kan 1919 an Kristianong kongregasyon nag-eksister giraray bilang separadong “nasyon.” An sarong teokratikong “daga” talagang namundag na garo sa saro sanang aldaw! Mantang naglalakaw an panahon kan katapusan, an pagkaorganisar sa bagong nasyon na ini hinusay tanganing ioyon iyan sagkod sa pinakaposible sa nag-eksister kan enot na siglo. (Isaias 60:17) Pero permi iyan na teokrasya. Sa gawe asin paniniwala, permi iyan na nagpapabanaag kan ipinasabong nin Dios na mga ley asin prinsipyo sa Kasuratan. Asin permi iyan na sakop kan natutukaw na sa tronong Hade, si Jesu-Cristo.—Salmo 45:17; 72:1, 2.
22 Kamo daw asosyado sa teokrasyang ini? Igwa daw kamong katongdan nin autoridad dian? Kun iyo, aram daw nindo an boot sabihon kan paggawe na teokratiko? Aram daw nindo kun ano an mga siod na dapat likayan? An huring duwang hapot pag-oolayan sa minasunod na artikulo.
Ikakapaliwanag daw Nindo?
◻ Ano an teokrasya?
◻ Sa anong paagi na an Israel sarong teokrasya?
◻ Anong areglo an ginibo ni Jehova tanganing pagirumdomon an mga hade na an Israel sarong teokrasya?
◻ Sa anong paagi na an Kristianong kongregasyon sarong teokrasya, asin paano iyan inorganisar?
◻ Anong teokratikong organisasyon an inestablisar sa satong panahon?
[Ritrato sa pahina 12]
Sa atubangan ni Poncio Pilato, an mga poon na Judio minidbid si Cesar imbes na an Hade na teokratikong ninombrahan ni Jehova