Mga Kulto—Ano Iyan?
PEBRERO 28, 1993—labing sanggatos na mga ahenteng nagpapaotob kan ley an sinakyada an sarong nakukudalan na mga edipisyo na iniistaran nin dinosenang mga lalaki, babae, asin kaakian. An katuyohan hanapon an ilegal na mga armas asin arestaron an sarong suspetsadong kriminal. Pero nakubhanan an mga ahente kan paoranan sinda nin mga bala hale sa laog kan mga edipisyo. Nagpaputok man sinda.
An enkuwentrong ini nakagadan nin sampulo asin nagkapira an nalugadan. Durante kan sumunod na 50 aldaw, ginatos na ahente kan gobyerno an sinalikopan an nakukudalan na lugar na dara an bastanteng mga badil para sa sadit na guerra. An pagpatinagasan suminagkod sa ralaban na 86 an nagadan, kabale na an kisuerra 17 kaakian.
Alagad siisay an kaiwal? Saro daw na hukbo nin mga miembro kan mga sindikato nin droga? Grupo daw nin mga gerilya? Dai. Arog kan tibaad aram na nindo, an “kaiwal” sarong grupo nin relihiyosong mga deboto, mga miembro nin sarong kulto. An trahedya ninda guminibo sa sarong natatagong komunidad sa mga kaplanodohan nin sentral Texas, E.U.A., na magin sentro nin internasyonal na atension. An mga bareta sa media pinano an mga anunsio sa radyo asin telebisyon saka an mga babasahon nin kadakol na bareta, pag-analisar, asin komento manongod sa mga peligro nin panatikong mga kulto.
Pinagirumdom an publiko manongod sa nakaaging mga pangyayari na dian an mga miembro nin kulto dinara kan saindang mga poon sa kagadanan: an mga pangadan ni Manson sa California kan 1969; an lagduan na paghugot kan mga miembro nin kulto sa Jonestown, Guyana kan 1978; an kontrata sa paggadan asin paghugot na ginibo kan 1987 kan poon nin kulto na si Park Soon-ja na taga-Korea, na nagresulta sa kagadanan kan 32 na miembro. Makahulogan nanggad, an kadaklan sa mga tawong ini nagsasabing Kristiano asin naghihingakong nagtutubod sa Biblia.
Siyempre, an dakol na iginagalang an Biblia bilang an Tataramon nin Dios nangigirabo sa daing sopog na salang paggamit kan mga kultong ini sa Kasuratan. Bilang resulta, sa laog nin dakol na taon ginatos nang organisasyon an inestablisar sa katuyohan na bantayan an mga kulto asin ihayag an saindang peligrosong mga gawe. An mga eksperto sa hiro nin kulto naghuhula na an pag-abot kan bagong milenyo sa pipira na sanang taon tibaad paggikanan kan pagdakol nin mga kulto. An sarong magasin nin mga bareta nagsabi na sono sa anti-kultong mga grupo, igwa nin rinibong kulto na “andam na dakopon an saindong hawak, kontrolon an saindong isip, raoton an saindong kalag. . . . Pipira an armado pero an kadaklan ibinibilang na peligroso. Aakiton ninda kamo asin hahabonan kamo, kakasalon asin ilolobong kamo.”
Ano an Kulto?
An terminong “kulto” basta na sana ginagamit nin dakol na tibaad dai lubos na nakaaaram manongod sa mga kahulogan kaiyan. Tanganing malikayan an pagkaribaraw, may mga teologo na aktuwal na linilikayan an paggamit kan terminong iyan.
An The World Book Encyclopedia nagpapaliwanag na “sa tradisyonal na paagi, an terminong kulto nanonongod sa ano man na klase nin pagsamba o rituwal.” Paagi sa pinagbabasaran na iyan, an gabos na relihiyosong organisasyon puwedeng klasipikaron na mga kulto. Alagad, sa pankagabsan na paggamit ngonyan, an terminong “kulto” igwa nin laen na kahulogan. An iyo man sanang ensiklopedya nagsasabi na “poon kan kabangaan kan mga taon nin 1900, an publisidad dapit sa mga kulto liniwat an kahulogan kan termino. Ngonyan, iinaaplikar an termino sa mga grupo na nagsusunod sa buhay na poon na nagpapalakop nin bago asin palaen na mga doktrina asin gawe.”
Sa pag-ako kan popular na paggamit kan termino, nagpapaliwanag an magasin na Newsweek na an mga kulto “sa normal sadit, radikal na mga grupo na an mga miembro kinukua an saindang midbidan asin katuyohan gikan sa sasaro, karismatikong indibiduwal.” Sa kaagid na paagi, nagsasabi an magasin na Asiaweek na “an termino [kulto] mismo malibog, pero parateng nangangahulogan iyan nin bagong relihiyosong kredo na nasesentro sa sarong karismatikong poon, na parateng ipinoproklamar an saiyang sadiri na iyo an personipikasyon nin Dios.”
An lenguaheng ginamit sa pinagsarong resolusyon kan ika-100 na Kongreso kan Estado nin Maryland, E.U.A., ipinaheheling man an bakong marahay na kahulogan kan terminong kulto. Nagsasabi an resolusyon na “an kulto sarong grupo o mobimiento na nag-eeksibir nin sobrang debosyon sa sarong tawo o ideya asin naggagamit nin salang mapan-impluwensiang mga paagi nin pagkombensir asin pagkontrol tanganing maotob an mga pasohan kan mga poon kaiyan.”
Malinaw nanggad, an mga kulto sa pankagabsan sinasabot na relihiyosong mga grupo na may radikal na mga punto-de-vista asin gawe na kontra sa inaako ngonyan bilang normal na sosyal na paggawe. Sa parate sekreto nindang ginigibo an saindang relihiyosong mga aktibidad. An dakol sa mga grupong ini nin kulto aktuwal na ibinubulag an saindang sadiri sa mga istadang komunal. An saindang debosyon sa sarong nagproklamar sa sadiring tawong poon posibleng lubos asin esklusibo. Sa parate an mga poon na ini naghahambog na sinda pinili nin Dios o na sinda may pagka-Dios pa ngani.
Paminsanminsan, an anti-kultong mga organisasyon asin an media inapod na sarong kulto an mga Saksi ni Jehova. May nagkapirang dai pa sana nahaloy na artikulo sa diaryo na iiniiba an mga Saksi sa relihiyosong mga grupo na midbid na may kustionableng mga gawe. Alagad tama daw na apodon an mga Saksi ni Jehova na sadit na radikal na relihiyosong grupo? An mga miembro nin kulto parateng ibinubulag an saindang sadiri sa mga katood, pamilya, asin sa sosyedad pa ngani sa pankagabsan. Iyan daw an kamugtakan kan mga Saksi ni Jehova? Naggagamit daw an mga Saksi nin mapandaya asin salang mga paagi sa pagkombensir nin mga miembro?
An mga poon sa kulto midbid sa paggamit nin mapan-impluwensiang mga paagi tanganing kontrolon an isip kan saindang mga parasunod. Igwa daw nin ano man na ebidensia na ginigibo ini kan mga Saksi ni Jehova? Sekreto daw an saindang pagsamba? Nagsusunod asin nagsasamba daw sinda sa sarong tawong poon? Sa direktang pagtaram, saro daw na kulto an mga Saksi ni Jehova?
[Picture Credit Line sa pahina 3]
Jerry Hoefer/Fort Worth Star Telegram/Sipa Press