An mga Gamot nin Ateismo

NAG-EEROK kita sa pano nin krisis na planeta; an madalian na pagsalimbad sa mga titulo nin bareta sa diaryo pinapatunayan kada aldaw an bagay na iyan. An desesperadong kamugtakan kan satong kinaban nagpangyari sa dakol na kustionon an pag-eksister nin Dios. An iba, na naghihingakong ateista, nininigaran pa ngani an saiyang pag-eksister. Totoo daw iyan saindo?

An paniniwala o dai paniniwala sa Dios puwedeng hararom na makaapektar sa saindong pagmansay manongod sa ngapit. Kun mayong Dios, an pagdadanay na buhay kan rasa nin tawo biyong nasa kamot nin katawohan​—sarong nakakadisganar na ideya, huli sa mapanlaglag na potensial nin tawo. Kun talagang naniniwala kamo na nag-eeksister an Dios, kun siring posibleng inaako nindo na an buhay sa planetang ini igwa talaga nin katuyohan​—sarong katuyohan na sa kahurihurihi puwedeng maotob.

Dawa ngani an mga pagnigar sa pag-eksister nin Dios nagin bihira sa bilog na kasaysayan, sa dai pa sana nahahaloy na mga siglo na luminakop an popularidad nin ateismo. Aram daw nindo kun taano?

Pakaheling sa mga Gamot

An sarong halangkawon na kahoy kahangahangang paghelingon. Minsan siring, naheheling sana kan mata an mga dahon, sanga, asin poon. An mga gamot​—an gikanan nin buhay kan kahoy—​hararom na nakatago sa daga.

Kaparehong marhay iyan kan ateismo. Arog sa sarong halangkawon na kahoy, an pagnigar sa pag-eksister nin Dios tuminalubo sa kahangahangang langkaw pag-abot kan ika-19 siglo. Puwede daw na mag-eksister an buhay asin an uniberso na mayo nin sarong lihis sa naturalesa an kapangyarihan na Naglalang sa Sadiri na burabod nin gabos na bagay? An pagsamba daw sa siring na Kaglalang pagsayang sana nin panahon? An mga simbag kan pangenot na mga pilosopo kan siglong iyan mapuwersa asin klaro. “Kun paanong dai na niato kaipuhan an moral na pagboot, dai na man niato kaipuhan an relihiyon,” an ipinahayag ni Friedrich Nietzsche. “An relihiyon pangatorogan kan isip nin tawo,” an pag-insister ni Ludwig Feuerbach. Asin si Karl Marx, na an mga isinurat magkakaigwa nin hararom na impluwensia sa maabot na mga dekada, mapusong nagsabi: “Boot kong dugangan an katalingkasan nin isip sa mga kadena nin relihiyon.”

Naghanga an mga kadaklan. Pero, an saindang naheling iyo sana an mga dahon, sanga, asin poon nin ateismo. Nasa lugar an mga gamot asin nagtutubo haloy pa bago pumoon an ika-19 siglo. Makangangalas nanggad, an modernong pagtalubo nin ateismo pinalakop kan mga relihiyon nin Kakristianohan! Paano daw ini? Huli sa saindang karatan, an mga institusyon na ini nin relihiyon nakapukaw nin grabeng pagkadisganar asin pagprotesta.

An mga Banhi Itinanom

Durante kan mga Edad Media, naimpluwensiahan sa nakatitilok na paagi kan Iglesya Katolika an mga sakop kaiyan. “An hirarkiya garo baga bakong andam na asikasohon an espirituwal na mga pangangaipo kan mga tawo,” nagsabi an The Encyclopedia Americana. “An mas halangkaw an ranggong klero, partikular na an mga obispo, kinombensir gikan sa mahal na mga tawo asin ibinilang an saindang posisyon na saro sanang gikanan nin impluwensia asin kapangyarihan.”

An iba, siring ki John Calvin asin Martin Luther, naghingoang repormahon an iglesya. Alagad, an saindang mga paagi bakong perming arog-Cristo; an pagkapanatiko asin pagpabolos nin dugo nagin tanda kan Reporma. (Ikomparar an Mateo 26:52.) Maringison an nagkapirang pag-atake kaya makalihis an tolong siglo si Thomas Jefferson, an ikatolong presidente kan Estados Unidos, nagsurat: “Mas mapapatawad na maniwala na mayo talagang Dios, kisa langhadan sia paagi sa maisogon na mga atributo ni Calvin.”a

Malinaw nanggad, an Reporma dai nakapabalik kan dalisay na pagsamba. Pero, ininaan kaiyan an kapangyarihan kan Iglesya Katolika. Bako nang esklusibong kontrolado kan Batikano an relihiyosong pagtubod. Dakol an uminiba sa bago pa sanang mabilog na mga sekta nin Protestante. An iba, na nadisganar sa relihiyon, ginibo an isip nin tawo na saindang bagay na sinasamba. Suminunod an mapagkonsinteng kaisipan, na nagtotogot sa manlaenlaen na opinyon dapit sa Dios.

An Pagkamapagduda Nagtalubo

Kan ika-18 siglo, an rasonableng pag-isip lakop na inomaw bilang remedyo para sa mga problema sa kinaban. An Aleman na pilosopong si Immanuel Kant nag-insister na an progreso nin tawo inoolang kan saiyang pagdepende sa politika asin relihiyon para sa giya. “Magmapusong marhay na makaaram!” nagsadol sia. “Magkaigwa nin kapusoan na gamiton an saindong sadiring intelihensia!”

An kaisipan na ini karakteristiko kan Kaliwanagan, na inaapod man na Edad nin Pangangatanosan. Suminagkod sa ika-18 siglo, an peryodong ini tinandaan nin sarong bangkag na paghanap nin kaaraman. “An pagkamapagduda suminalida sa butang pagtubod,” nagsabi an librong Milestones of History. “An gabos na daan na ortodoksiya kinustion.”

An sarong “daan na ortodoksiya” na sisiyasaton iyo an relihiyon. “Liniwat kan mga tawo an saindang pagmansay manongod sa relihiyon,” nagsabi an librong The Universal History of the World. “Bako na sindang kontento sa panugang mga balos sa langit; naghahagad sinda nin mas marahay na buhay digdi sa daga. Nagpoon sindang mawaran kan saindang pagtubod sa sarong lihis sa naturalesa an kapangyarihan.” Tunay nanggad, an kadaklan na pilosopo nin Kaliwanagan ibinilang an relihiyon na makauuyam. Partikularmente, binasol ninda an gutom sa kapangyarihan na mga poon kan Iglesya Katolika huli sa pagpadanay sa mga tawo na ignorante.

Bakong kontento sa relihiyon, an dakol na pilosopong ini nagin mga paranigar sa Kaglalang; naniwala sinda sa Dios pero nag-insister na mayo siang interes sa tawo.b An pira nagin prangkang ateista, siring baga sa pilosopong si Paul Henri Thiry Holbach, na nagsabing an relihiyon sarong “gikanan nin pagkabaranga, karungawan, asin mga krimen.” Mantang minaagi an mga taon, dakol pa an napagal sa Kakristianohan asin inoyonan an mga opinyon ni Holbach.

Kabaliktaran nanggad sa linalaoman na pinarikas kan Kakristianohan an pagtalubo nin ateismo! “An mga Iglesya iyo an paagi nin pakikikomunikar nin ateismo,” nagsurat an propesor sa teologo na si Michael J. Buckley. “An konsensia kan Solnopan nanompongan an mismong sadiri na nakolgan nanggad sa moral asin nauyam sa inorganisar na mga relihiyon na igwa nin sarong kredo. An mga Iglesya asin sekta linaglag an Europa, nagpakana nin lagduan na mga paggadan, naghagad nin relihiyosong pagtumang o rebolusyon, nagprobar na itiwalag o patalsikon an mga hade.”

An Ateismo Lakop na Inako

Pag-abot kan ika-19 siglo, an pagnigar sa Dios dai napogolan na ipahayag asin nagdakol. An mga pilosopo asin sientista dai mapamugtak manongod sa mapusong pagbalangibog kan saindang mga punto-de-vista. “An samong kaiwal iyo an Dios,” an ipinahayag kan sarong prangkang ateista. “An pagkaongis sa Dios iyo an kapinonan nin kadonongan. Kun boot kan katawohan na gumibo nin tunay na progreso, iyan dapat na basado sa ateismo.”

Pero, an sarong pairarom na pagbago nangyari durante kan ika-20 siglo. An pagnigar sa Dios nagin bako nang gayo agresibo; sarong laen na klase nin ateismo an nagpoon na lumakop, na nakakaapektar dawa sa mga nagsasabing naniniwala sa Dios.

[Mga Nota sa Ibaba]

[Ritrato sa pahina 3]

Karl Marx

[Ritrato sa pahina 3]

Ludwig Feuerbach

[Ritrato sa pahina 3]

Friedrich Nietzsche

[Picture Credit Line sa pahina 2]

TUTOB: Daga: Sa pagtogot kan British Library; Nietzsche: Diretso sa pagpublikar kan British Museum (helingon man an pahina 3); Calvin: Musée Historique de la Réformation, Genève Retrato na kua ni F. Martin); Marx: Retrato kan U.S. National Archives (helingon man an pahina 3); Mga planeta, instrumento, parakrusada, makina nin tren: The Complete Encyclopedia of Illustration/J. G. Heck; Feuerbach: The Bettmann Archive (helingon man an pahina 3)