Tumangon an Maraot na mga Tradisyon!
“BUBUTASAN kamo kan katotoohan,” an sabi ni Jesu-Cristo. (Juan 8:32) Iyo, binubutasan kan Kristianismo an mga tawo—binubutasan sa kaoripnan sa mga superstisyon, binubutasan sa paniniwala sa falsong mga doktrina asin paglaom, binubutasan sa pagkaoripon sa nakararaot na mga kaugalean.
Minsan siring, arog kan suanoy na mga panahon, an mga Kristiano ngonyan parateng napaaatubang sa mga pangigipit na bumalik sa dating mga tradisyon. (Galacia 4:9, 10) Dai boot sabihon na an gabos na popular na kostumbre nakararaot. Iyo nanggad, puedeng pagmarahayon nin sarong Kristiano na sunodon an lokal na mga kostumbre na marahay asin kapakipakinabang. Alagad kun an mga kostumbre kontra sa Tataramon nin Dios, an mga Kristiano dai nakikokompromiso. Sa siring an Mga Saksi ni Jehova midbid na marhay sa pagsayumang makikabtang sa mga selebrasyon nin Navidad, kumpleanyo, asin iba pang kostumbre na tumang sa Tataramon nin Dios.
An mapusong paninindogan na ini parateng nagbubunga nin dakol na pag-olog-olog asin pagtumang nin mga katood, kataed, asin paryentes na daing pagtubod. Ini an partikular na nagin kamugtakan sa ibang kadagaan sa Aprika, kun saen dakol na manlaenlaen na tradisyon an usong sinusunod sa mga lobong, kasal, asin pagkamundag. Puedeng magin makatatakot an mga pangigipit na makiayon—na sa parate may kaibang pananakot asin kadahasan. Paano makapaninindogan nin marigon an mga Kristiano duman? Posible daw na malikayan an pakipagdiskutiran na dai man nakikokompromiso? Bilang simbag, siyasaton niato kun paano inatubang nin maimbod na mga Kristiano an nagkapirang bakong Makakasuratan na mga tradisyon.
Superstisyosong mga Kostumbre sa Lobong
Sa timog na Aprika dakol an tradisyon na konektado sa mga seremonya para sa gadan asin paglobong. An mga nagmomondo sa parate sarong banggi—o nagkapirang banggi—na nagpapadamlag sa harong nin pagtangis, na dian may kalayong danay na naglalaad. An mga nagadanan binabawalan na magluto, magpabulog, o magkarigos sagkod na makalobong. Pakatapos kaiyan, kaipuhan sindang mangarigos nin espesyal na sinaralak na masitas na pambolong. Puede daw sa mga Kristiano an siring na mga kostumbre? Dai. Iyan gabos nagpapaheling nin paniniwala sa inmortalidad kan kalag asin makangingiring takot sa mga gadan.
Sinasabi kan Eclesiastes 9:5: “An mga buhay nakaaaram na sinda magagadan; alagad kun dapit sa mga gadan, mayo man lamang sinda nin pakaaram.” An pakaaram sa katotoohan na ini binubutasan an saro sa pagkatakot sa ‘espiritu nin mga gadan.’ Alagad ano an maninigong gibohon nin sarong Kristiano kun an mga paryentes na marahay man an motibo naghahagad na sia magpartisipar sa siring na mga rituwal?
Horophoropa an eksperyensia nin sarong Saksing taga-Aprika na an ngaran Jane, na an ama nagadan. Pag-abot sa punerarya, sinabihan tolos sia na sia asin an iba pang kapamilya dapat na magbayle magdamlag sa palibot kan bangkay tanganing sirosiroon an espiritu kan nagadan. “Sinabi ko sa sainda na bilang saro sa Mga Saksi ni Jehova, dai ako puedeng makikabtang sa siring na mga kaugalean,” an pagsaysay ni Jane. “Minsan siring, kan sumunod na aldaw pakalobong, an mga gurang na paryentes nagsabi na kakarigoson ninda an mga miembro kan nagadanan na pamilya bilang dugang pang proteksion tumang sa espiritu kan nagadan. Sa giraray nagsayuma akong magpartisipar. Kadungan kaiyan, si Nanay linaom sa sarong harong. An siisay man na gustong makipaghelingan sa saiya dapat ngunang uminom nin sarong inomon na de alkohol na inandam para sa katuyohan na iyan.
“Nagsayuma akong makilabot sa arin man kaini. Imbes nagpuli ako tanganing magluto, na dinara ko sa harong na iniistaran ni Nanay. Ini talagang ikinadesganar kan sakong pamilya. An paghona kan mga paryentes ko bako na akong normal.” Bako sana iyan, sia pinag-olog-olog ninda asin isinumpa na may maraot na mangyayari sa saiya, na an sabi: “Huling isinikwal mo an satong tradisyon huli kan saimong relihion, ika riribokon kan espiritu kan saimong ama. An totoo, tibaad dai ka na ngani magkaaki.” Pero, dai natakot si Jane. An resulta? Sabi nia: “Kan panahon na idto duwa an aki ko. Ngonyan anom na! Ipinasopog kaini an mga nagsahot na ako nungka nang magkakaaki pa.”
Seksuwal na “Paglinig”
Kalabot sa saro pang kostumbre an seremonyal na paglinig pagkagadan kan agom nin saro. Kun agom na babae an magadan, an saiyang pamilya madara sa balo nin sarong kunyada o ibang babae na haraning paryente kan saiyang nagadan na agom na babae. Obligado siang makidorog sa saiya. Dangan sana nia puedeng pakasalan kun siisay an nagugustohan nia. Arog man kaiyan an ginigibo kun magadan an agom na lalaki. An kaugalean pinaghohona na nakadadalisay kan nabayaan na agom sa “espiritu” kan gadan nang agom.
An siisay man na nagsasayumang gumibo kan siring na “paglinig” namemeligrong ikaanggot kan mga paryentes. Sia tibaad isuhay asin pag-olog-ologon patin sumpaon. Minsan siring, an mga Kristiano nagsasayumang sumunod sa kostumbreng ini. Aram ninda na imbes na sarong klase nin “paglinig,” an pakikidorog sa bakong agom maramog sa pagheling nin Dios. (1 Corinto 6:18-20) Dugang pa, an mga Kristiano dapat na mag-agom ‘sana dian sa Kagurangnan.’—1 Corinto 7:39.
An sarong Kristianang taga-Zambia na an ngaran Violet nagadanan nin agom. Pakatapos kaiyan, dinarahan sia nin lalaki kan saiyang mga paryentes, na ipinipirit na makidorog sia sa lalaki. Nagsayuma si Violet, asin bilang padusa binawalan siang magsakdo nin tubig sa pampublikong bobon. Pinatanidan man sia na dai maglakaw sa mayor na tinampo, ta tibaad may mangyaring maraot sa saiya. Minsan siring, dai sia natakot sa saiyang mga paryentes ni sa saiyang mga kabaryo.
Kan huri si Violet pinaduman sa lokal na korte. Duman marigon niang ipinaliwanag an saiyang Makakasuratan na mga rason sa pagsayuma sa bawal na sekso. An korte nagdesisyon apabor sa saiya, na nagsasabi na dai sia kaiyan puedeng piriton na sumunod sa lokal na mga kostumbre asin tradisyon na kontra sa saiyang mga paniniwala. Interesante nanggad, an saiyang marigon na pagsayumang makikompromiso nagserbi na mainaan an pangigipit sa iba pang Saksi sa baryo na kan huri napaatubang man sa kaparehong isyu.
An sarong Saksing taga-Aprika na an ngaran Monika nakapanggana sa kaagid na pangigipit pagkagadan kan saiyang agom. An pamilya kan lalaki nagpirit na tawan sia nin saro pang agom. Sabi ni Monika: “Nagsayuma ako, na desididong kuyogon an pagboot sa 1 Corinto 7:39.” Minsan siring, dai uminontok an pangigipit. “Tinakot ninda ako,” an paggirumdom ni Monika. “Sinda nagsabi: ‘Kun masayuma ka, ika nungka nang maaagom giraray.’ Sinabi pa ngani ninda na an iba sa sakong mga kapwa Kristiano hilom na seremonyal na lininigan sa paaging ini.” Minsan siring, si Monika nanindogan nin marigon. “Nagdanay akong daing agom sa laog nin duwang taon, na pakalihis kaiyan naagom giraray ako sa Kristianong paagi,” an sabi nia. Si Monika naglilingkod ngonyan bilang regular payunir.
Pagkakua Asin Pagkamundag na Gadan an Aki
Kaipuhan man na atubangon kan mga Kristiano sa timog na Aprika an mga kostumbre na konektado sa mga pagkakua asin pagkamundag na gadan an aki. An siring na makamomondong mga pangyayari bunga kan pagkabakong sangkap nin tawo—bakong kan padusa nin Dios. (Roma 3:23) Alagad kun makuanan an sarong babae, hinahagad kan nagkapirang tradisyon sa Aprika na sia trataron bilang isinikwal sa laog nin pirang panahon.
Sa siring, sarong babae na bago pa sanang makuanan an nabigla na maheling an sarong Saksi na naglalakaw pasiring sa saiyang harong. Kan harani na ini, kinurahawan nia sia: “Dai ka magdigdi! Oyon sa samuyang kostumbre, an sarong babae na nakuanan pa sana dai dapat na songkoon.” Minsan siring, an Saksi nagsabi sa saiya na an Mga Saksi ni Jehova nagpapaabot kan mensahe kan Biblia sa gabos na klase nin tawo asin na sinda dai nag-ootob sa lokal na mga kostumbre mapadapit sa mga pagkakua. Dangan binasa kaini sa saiya an Isaias 65:20, 23, na ipinaliliwanag na sa irarom kan Kahadean nin Dios dai na mangyayari an mga pagkakua asin pagkamundag na gadan an aki. Bilang resulta, an babae nag-ako nin pag-adal sa Biblia sa harong.
An superstisyosong mga kostumbre tibaad kaiba man sa paglobong sa mga aking namundag na gadan. Kan an sarong Saksi na an ngaran Joseph umatender sa siring kaiyan na lobong, sinabihan sia na an gabos na presente dapat na hanawan an saindang kamot nin mga masitas na pambolong asin ilahid an bolong sa saindang daghan. Inoolang daa kaini an “espiritu” kan omboy na dai makabalik asin makadanyar sa sainda. Si Joseph magalang na nagsayuma, huli sa pakaaram kan katokdoan sa Biblia na an mga gadan dai puedeng makadanyar sa mga buhay. Pero, prinobaran kan iba na piriton siang ilahid an bolong. Nagsayuma giraray si Joseph. Kan maheling an daing takot na paninindogan kan Kristianong ini, an ibang presente sinayumahan man an mga masitas na pambolong.
Likayan an mga Pakipagdiskutiran, Alagad Manindogan nin Marigon
An pagkatakot sa mga buhay asin pagkatakot na isikwal puedeng magin makosog na mga puersa sa pakikikompromiso. An Talinhaga 29:25 nagsasabi: “An pagtakig sa tawo sarong siod.” Ipinaheheling kan nasambitan na mga eksperyensia an pagigin totoo kan huring kabtang kan bersikulong iyan: “Alagad an nananarig ki Jehova iingatan.”
Minsan siring, parateng malilikayan an pakipagdiskutiran. Halimbawa, kun an sarong Kristiano inimbitaran sa lobong nin sarong paryente, dai sia maninigong maghalat sagkod na sia mapasa alanganon na situwasyon. “An madonong na nakaheling sa kapahamakan nagtago; alagad an daing kabatidan na uminagi iyo an napadusahan.”—Talinhaga 27:12.
Madonong na maghapot sa mataktikang paagi kun anong mga kostumbre an susunodon. Kun dai puede an mga ini, puedeng gamiton kan Kristiano an oportunidad na ini na ipaliwanag kun taano ta dai sia puedeng magpartisipar, na ginigibo iyan “sa mahoyong boot asin hararom na paggalang.” (1 Pedro 3:15) Kun an sarong Kristiano magalang na ipinaliliwanag nin patienot an saiyang paninindogan na basado sa Biblia, an saiyang mga paryentes mas may tendensiang igalang an saiyang mga paniniwala asin mas dikit an tendensiang manhuma asin manakot.
Ano man an magin reaksion nin mga paryentes, an sarong Kristiano dai nanggad puedeng makikompromiso paagi sa pagsunod sa mga tradisyon na dai nagtatao nin onra sa Dios—ano man na mga pananakot o pan-aabuso an gibohon sa saiya. Nakatalingkas na kita sa pagkatakot sa mga superstisyon. Si apostol Pablo nagsadol: “Para sa siring na katalingkasan binutasan kita ni Cristo. Kun siring manindogan kamo nin marigon, asin dai kamo magpagapos giraray sa sakal nin kaoripnan.”—Galacia 5:1.
[Retrato sa pahina 24]
Dakol an naniniwala na an saro na nagadan pa sana puedeng magserbing parapangoltanan asin magpaabot nin mga mensahe sa haloy nang gadan na mga paryentes