Nagkakakan daw Kamo nin Tama sa Espirituwal?
“An marahay na dieta iyo an pinakapundamental na pangangaipo nin tawo. . . . Kun mayo nin supisyenteng kakanon, kita magagadan.”—Food and Nutrition.
AN PUNDAMENTAL na katotoohan na iyan malinaw nanggad na iiniilustrar sa maniniwang na lawas kan nagugutom na mga lalaki, babae, asin aki na pinangurihan kaining “pinakapundamental na pangangaipo nin tawo.” An iba nakakukua man kan pangangaipong ini sa limitadong sokol alagad grabe pa man giraray an pagkukulang sa pagkakan. Pero, an dakol na kayang kumakan nin tama sa parate nakokontento na sa pagkakan na daing sustansia na kakadikit kan ikinatataong tunay na pagkakan. “An kakanon,” sabi kan Healthy Eating, “minalataw na saro sa pinakainaabuso sa satong mga rogaring.”
Kapareho ini sa espirituwal na kakanon—an katotoohan na manonompongan sa Tataramon nin Dios, an Biblia. An nagkapirang tawo mayo ngani kan pinakapundamental na espirituwal na kakanon; sinda nagugutom sa espirituwal. An iba dai sana inaaprobetsaran an makukuang espirituwal na kakanon. Kumusta man kamo? Kamo daw personal na nagkakan nin tama sa espirituwal? O tibaad pinangungurihan nindo an saindong sadiri nin espirituwal na kakanon? Mahalaga na kita magin sadiosan sa satong sadiri sa bagay na ini huli ta kaipuhan niato an espirituwal na kakanon nin orog pa ngani kisa sa satong pangangaipo nin pisikal na kakanon.—Mateo 4:4.
Kakanon Para sa Espirituwal na Pagtalubo
An Food and Nutrition, sarong aadalan na libro na nagpapaliwanag kan halaga nin pagkaigwa nin tamang dieta, nagtatao sa sato nin tolong marahay na dahelan na kumakan nin tama. An saro iyo na kaipuhan niato an kakanon “tanganing suportaran an pagtalubo asin maremedyohan an pagkagastado kan mga selula sa hawak.” Aram daw nindo na sa kada aldaw kan saindong buhay, sarong trilyon na selula kan saindong hawak an nararaot asin nangangaipong salidahan? An tamang pagtalubo asin mantension nin hawak nangangaipo nin masustansiang kakanon.
Totoo man iyan sa espirituwal na paagi. Halimbawa, kan si apostol Pablo nagsurat sa kongregasyon sa Efeso, idinoon nia na an lambang Kristiano nangangaipo nin tamang espirituwal na kakanon tanganing magin ‘lubos an pagkatawo.’ (Efeso 4:11-13) Kun pinakakakan niato nin tama an satong sadiri nin masustansiang espirituwal na kakanon, kita bako nang garo maluyang omboy, na dai kayang atamanon an sadiri, na nabibiktima nin gabos na klase nin peligro. (Efeso 4:14) Imbes, kita nagtatalubo na magin makosog na mga nasa edad na, na kayang makilaban nin biyo para sa pagtubod huli ta kita “pinakakan sa mga tataramon kan pagtubod.”—1 Timoteo 4:6.
Totoo daw iyan sa saindo? Nagtalubo na daw kamo sa espirituwal? O kamo daw arog pa man giraray nin espirituwal na omboy—madaling maimpluwensiahan, biyong nagdedepende sa iba, asin dai kayang mag-ako nin kompletong Kristianong mga paninimbagan? Siempre, pipira sa sato an tolos masabi na kita garo mga omboy sa espirituwal, alagad an prangkang pagsiyasat sa sadiri tama sana. An nagkapirang linahidan na mga Kristiano garo arog kaiyan kan enot na siglo. Minsan ngani sinda maninigo kutanang mga “paratokdo” na, na kaya asin andam na magtokdo sa iba kan sinasabi kan Tataramon nin Dios, si apostol Pablo nagsurat: “Nangangaipo pa giraray kamo nin may magtokdo sa saindo poon sa kapinonan kan simpleng mga bagay kan banal na mga kapahayagan nin Dios; asin nagin kamo siring sa mga nangangaipo nin gatas, bakong nin kakanon na matagas.” Kun gusto nindong magtalubo sa espirituwal, pataluboon an apetito para sa masustansia, matagas na espirituwal na kakanon. Dai makontento sa espirituwal na kakanon nin omboy!—Hebreo 5:12.
Kaipuhan ta man an matagas na espirituwal na pagkakan na ini tanganing hirahayon an ano man na danyos na ginigibo nin mga pagbalo sa aroaldaw na inaatubang niato sa sarong kinaban na bakong makikatood. Puede kaining uboson an satong espirituwal na puersa. Alagad kayang ibalik nin Dios an puersa na iyan. Si Pablo nagsabi: “Dai kami minasuko, kundi minsan ngani an samong pagkatawo sa luwas nalalapa, an samong pagkatawo sa laog nababago aroaldaw.” (2 Corinto 4:16) Paano kita “nababago aroaldaw”? Sa sarong kabtang, paagi sa regular na pagkakan sa Tataramon nin Dios paagi sa personal asin pangrupong pag-adal kan Kasuratan asin mga publikasyon na basado sa Biblia.
Kakanon Para sa Espirituwal na Enerhiya
An kakanon kaipuhan man “tanganing magprodusir nin init asin enerhiya.” An kakanon nagtatao kan pansustenir tanganing magpunsionar na marahay an satong hawak. Kun maluya kitang kumakan, kakadikit an makukua niatong enerhiya. An kakulangan nin iron sa satong dieta puedeng magresulta na kita makamate nin kapagalan asin abnormal na pagtungka. Iyan daw an pagmate nindo kun minsan kun dapit sa espirituwal na aktibidad? Nasasakitan daw kamong gibohon an mga paninimbagan na katakod nin pagigin sarong Kristiano? An nagkapira na naghihingako na mga parasunod ni Jesu-Cristo napapagal sa paggibo nin karahayan, asin kulang an saindang kosog na makaagwanta para sa Kristianong mga gibohon. (Santiago 2:17, 26) Kun naheheling nindo na ini totoo sa kamugtakan nindo, an remedyo tibaad sa dakulang kabtang nakadepende sa pagpaoswag sa saindong espirituwal na dieta o sa pagdugang sa kinakakan nindong espirituwal na kakanon.—Isaias 40:29-31; Galacia 6:9.
Dai padaya na kultibaron an bakong marahay na mga ugale sa espirituwal na pagkakan. An saro sa pinakadakulang mga panloloko na ginamit ni Satanas sa laog nin mga siglo iyo an pagkombensir sa mga tawo na dai ninda kaipuhan na basahon an Biblia asin magkua nin tamang kaaraman hale dian. Ginagamit nia an haloyon nang taktika na ginamit nin nananalakay na mga hukbo tanganing daogon an kaiwal na mga siudad—halean sinda nin kakanon asin gutomon sinda sagkod na sumuko. Alagad dinugangan pa nia an taktikang ini. Dinadaya nia idtong saiyang “sinasalikopan” na gutomon an saindang sadiri mantang sinda napalilibotan nin garo bukid na espirituwal na kakanon na marahay sa lawas. Bakong makangangalas na dakol an nabibiktima kan saiyang mga pag-atake!—Efeso 6:10-18.
Kakanon Para sa Espirituwal na Salud
An ikatolong dahelan na kaipuhan niato an kakanon, an sabi kan Food and Nutrition, iyo na tanganing “kontrolon an salud kan satong hawak . . . asin likayan an helang.” An mga pakinabang sa salud kan masustansiang kakanon dai tolos naririsa. Pakatapos niatong kumakan nin sarong masustansiang pagkakan, bihira niatong iniisip, ‘Iyan nakatabang na marhay sa sakong puso (o sa sakong mga bato o sa sakong mga kalamnan, asin iba pa).’ Pero, probaran nindong dai kumakan sa halawig na peryodo nin panahon, asin nagigin risa an mga resulta sa saindong salud. Anong mga resulta? “An pinakakomun na epekto,” sabi nin sarong reperensia sa medisina, “negatibo: dai pakatalubo, dai pakalaban sa ordinaryong impeksion, kakulangan nin enerhiya o sadiring kabotan.” An kaagid na klase nin espirituwal na helang sa salud nakaapekto sa suanoy na Israel sa kadikit na panahon. Si propeta Isaias nagsabi dapit sa sainda: “An bilog na payo nasa kamugtakan na may helang, asin an bilog na puso maluya. Poon sa dapan kan bitis sagkod pa ngani sa payo daing marahay na kabtang dian.”—Isaias 1:5, 6.
An masustansiang espirituwal na kakanon nagtatao sa sato kan kosog na labanan an siring na espirituwal na kaluyahan asin an mga resulta nin espirituwal na impeksion. An kaaraman na hale sa Dios nagtatabang sa sato na magdanay na marahay an kamugtakan sa espirituwal—kun kakakanon niato iyan! Si Jesu-Cristo nagkomento kun paanong an mayoriya kan mga tawo sa saiyang aldaw dai nakanood sa kapabayaan kan saindang mga apoon dapit sa tamang espirituwal na pagkakan. Sinda man nagsayumang kumakan kan mga katotoohan na saiyang itinotokdo. Na may anong resulta? Si Jesus nagsabi: “Tuminagas na an puso kan mga tawong ini, asin sa saindang mga talinga sinda nagdangog na daing paghimate, asin pinirong ninda an saindang mga mata; tanganing dai ninda noarin man maheling kan saindang mga mata asin madangog kan saindang mga talinga asin masabotan iyan kan saindang mga puso patin magbakle, asin paomayan ko sinda.” (Mateo 13:15) An mayoriya nungkang nakinabang sa nakakapaomay na kapangyarihan kan Tataramon nin Dios. Nagdanay sindang may helang sa espirituwal. Minsan an nagkapirang linahidan na Kristiano nagin “maluya asin herelangon.” (1 Corinto 11:30) Nungka logod kitang magpaheling nin paglapastangan sa espirituwal na kakanon na itinatagama nin Dios.—Salmo 107:20.
Espirituwal na Kontaminasyon
Apuera sa huma nin espirituwal na pagkagutom, igwa nin saro pang peligro na dapat niatong maaraman—an klase nin kakanon na kinakakan niato tibaad kontaminado mismo. An pag-ako nin mga katokdoan na naolakitan nin peligrosong mga ideya nin demonyo puedeng hilohon kita na siring kadali nin pagkakan nin pisikal na kakanon na nalagan nin mga mikrobyo o hilo. (Colosas 2:8) Bako perming pasil na mamidbid an nakahihilong kakanon. “An kakanon,” sabi nin sarong autoridad, “tibaad kun minsan garo marahay sa lawas pero iniistaran nin mga bakterya na nagtatao nin helang.” Kaya marahay na siyasaton niato an pinaghahalean kan satong piguratibong kakanon, na isinasaisip na an nagkapirang literatura, siring baga nin mga isinurat nin apostata, puedeng kontaminado paagi sa pag-introdusir nin mga katokdoan asin pilosopiya na bakong Makakasuratan. An nagkapirang nagpoprodusir nin kakanon naggagamit pa ngani nin mapandayang etiketa tanganing lokohon an saindang mga parokyano dapit sa mga laog kan saindang produkto. Malalaoman ta nanggad si Satanas, an dakulang manloloko, na gibohon man an siring kaiyan. Kun siring, siertohon na kuanon an siring na piguratibong kakanon hale sa masasarigan na gikanan, tanganing magdanay kamong “marahay an salud sa pagtubod.”—Tito 1:9, 13.
Si Thomas Adams, sarong parahulit kan ika-17 siglo, nagsabi manongod sa mga tawo kan panahon nia: “Sinda nagkalot kan saindang sadiring lolobngan paagi sa saindang mga ngipon.” Sa ibang pagtaram, ginadan sinda kan saindang kinakan. Siertohon na an saindong kinakakan sa espirituwal dai magadan sa saindo. Maghanap nin masustansiang suplay nin espirituwal na kakanon. “Taano ta nagpaparabayad kamo nin kuarta sa bako man na tinapay?” an ihinapot ni Jehova Dios kan an mga naghingakong banwaan nia dumolok sa falsong mga paratokdo asin propeta. “Maghinanyog kamo nin odok sa sako, asin magkakan nin marahay, asin pabayaan an saindong kalag na makakua nin dakulang kaogmahan sa taba mismo. Kilingan an saindong talinga asin dolok kamo sa sako. Paghinanyog kamo, asin an saindong kalag magdadanay na buhay.”—Isaias 55:2, 3; ikomparar an Jeremias 2:8, 13.
Abundang Espirituwal na Kakanon
Mayo nanggad nin kakulangan nin masustansiang espirituwal na kakanon. Siring sa ihinula ni Jesu-Cristo, igwa na sia ngonyan nin sarong grupong fiel asin madonong na oripon na sibot sa pagtao nin “kakanon sa igong panahon” sa siisay man na gusto kaiyan. (Mateo 24:45) Paagi ki propeta Isaias, si Jehova nanuga: “Uya! An sakong mga lingkod makarakan, alagad kamo magkakagurutom. . . . An sakong mga lingkod magkukururahaw sa kagayagayahan huli sa marahay na kamugtakan kan puso.” Sa katunayan, sia nanunuga nin sarong bangkete nin kakanon para sa gustong kumakan kaiyan. “Si Jehova kan mga hukbo magibo nanggad para sa gabos na banwaan . . . nin bangkete nin matatabang putahe, bangkete nin arak na laon, nin matatabang putahe na pano nin hotok.”—Isaias 25:6; 65:13, 14.
Minsan siring, isip-isipon ini: Puede kitang magadan sa gutom sa sarong bangkete! Dawa napalilibotan nin kakanon, puede pa man giraray kitang magkulang na marhay sa pagkakan kun dai niato pahiroon an satong sadiri na kumakan kaiyan. An Talinhaga 26:15 nagtatao kan literal na paglaladawan na ini: “An hugakon itinago an saiyang kamot sa mangko sa bangkete; biyo siang nanluluya tanganing darahon iyan pabalik sa saiyang ngoso.” Kanigoan kamakamomondong kamugtakan! Kita puede man na magin hugakon na marhay na maghingoa sa personal na pag-adal kan Tataramon nin Dios asin mga publikasyon sa Biblia na dinisenyo na tabangan kita na mag-ako nin espirituwal na kakanon. O puede kitang manluyang marhay tanganing mag-andam para sa o makikabtang sa mga pagtiripon kan Kristianong kongregasyon.
Marahay na mga Ugale sa Pagkakan
Kun siring, yaon sa sato an gabos na dahelan na paoswagon an marahay na mga ugale sa espirituwal na pagkakan. Minsan siring, an katunayan iyo na dakol an nagsisimitsimit sana sa saindang espirituwal na kakanon, na an nagkapira biyong ginugutom pa ngani an saindang sadiri. Sinda puedeng magin arog nin mga indibiduwal na dai nakaheheling kan halaga nin tamang dieta sagkod na sinda magsapar kan mga resulta sa huring kabtang nin buhay. An Healthy Eating nagtatao kan dahelan na ini kun taano kita ta puedeng magin daing ingat sa satong mga ugale sa pagkakan, dawa ngani aram niato na an pagkakan nin masustansia mahalagang marhay para sa buhay; “An problema iyo na [bilang resulta nin bakong marahay na mga ugale sa pagkakan] mayo nin marikas na pagluya nin salud, mayo nin biglaan na resulta siring sa nangyayari kun daing ingat na minabalyo sa tinampo. Imbes, tibaad magkaigwa nin luway-luway nanggad, dai naririsang pagluya kan salud nin saro, madaling tumama an mga impeksion, an mga tolang tibaad magin mas matapo, an pag-omay nin mga lugad asin pagrahay sa helang tibaad magin mas atrasado.”
Sa grabeng mga kaso an saro tibaad magin arog kan sarong hoben na babae na may anorexia nervosa. Kinokombensir nia an saiyang sadiri na dikit sanang kakanon an kaipuhan nia, na marahay nanggad an saiyang kamugtakan, sa ibong kan katunayan na sia nagluluya sa pisikal. Sa katapustapusi biyo na siang nawawaran nin ganang kumakan. “Iyan sarong peligrosong kamugtakan,” an sabi nin sarong reperensia sa medisina. Taano? “Minsan ngani an pasyente bihirang literal na magadan sa gutom sia nagkukulang na marhay sa kakanon asin tibaad daogon nin ordinaryo sana kutanang impeksion.”
Inadmitir nin sarong Kristiana: “Sa laog nin mga taon nasakitan ako sa pakaaram kan pangangaipo nin regular na pag-andam para sa pagtiripon asin personal na pag-adal pero nungka na nagigibo iyan.” Pag-abot nin panahon sia naggibo nin mga pagliliwat kaya sia nagin marahay na estudyante kan Tataramon nin Dios, alagad kaidto sanang masabotan nia nin biyo an pagkaapurado kan saiyang situwasyon.
Kun siring, isapuso an hatol na itinao ni apostol Pedro. Magin arog nin “mga omboy na bagong mamundag,” asin “magkaigwa . . . nin pagmawot sa daing kasalak na gatas kan tataramon, tanganing paagi kaiyan magtalubo kamo sa kaligtasan.” (1 Pedro 2:2) Iyo, ‘magkaigwa nin pagmawot’—pataluboon an makosog na paghimuyawot—na panoon an saindong isip asin puso kan kaaraman nin Dios. An mga nasa edad na sa espirituwal nangangaipo man na padagos na pataluboon an pagmawot na iyan. Dai togotan na magin ‘saro sa pinakainaabuso sa saindong mga rogaring’ an espirituwal na kakanon. Kumakan nin marahay sa espirituwal, asin lubos na makinabang sa gabos na “nakapakokosog na mga tataramon” na manonompongan sa Tataramon nin Dios, an Biblia.—2 Timoteo 1:13, 14.
[Retrato sa pahina 28]
Kaipuhan daw nindong paoswagon an saindong dieta?