Mapaoogma daw Kamo nin Kayamanan?
Aram ni Hadeng Salomon an halaga nin kuarta. Sia nagsurat: “An tinapay para sa kaogmahan kan mga trabahador, asin an arak mismo nagpapagayagaya sa buhay; alagad an kuarta iyo an nagkakamit nin simbag sa gabos na bagay.” (Eclesiastes 10:19) An pagkakan kaiba nin mga katood puedeng nakaoogmang marhay, alagad tanganing magkaigwa nin tinapay o arak, kaipuhan nindo an kuarta. Mantang an kuarta iyo an paagi tanganing makakua nin materyal na mga bagay, iyan “nagkakamit nin simbag sa gabos na bagay.”
MINSAN ngani si Salomon mayaman na marhay, aram nia na an kayamanan igwa nin mga limitasyon. Rinekonoser nia na an materyalistikong paagi nin pamumuhay dai naggigiya sa kaogmahan. Sia nagsurat: “An mamomoton sa pirak dai makokontento sa pirak, ni an siisay man na mamomoton sa kayamanan makokontento man sa entrada.”—Eclesiastes 5:10.
Ipamugtak na an sarong mayaman na tawo nagkakamit nin dakol pa nganing kayamanan. Si Salomon nagsasabi: “Kun nagdadakol an marahay na mga bagay, nagdadakol man an mga nagkakakan kaiyan.” (Eclesiastes 5:11) Mantang nagdadakol an “marahay na mga bagay,” o mga rogaring nin saro, mas dakol na tawo an kaipuhan tanganing mag-asikaso kaiyan. An mga parahirahay, nangangataman, surogoon, guardia, asin iba pa—gabos kaipuhan na bayadan sa saindang mga serbisyo. Ini man nangangaipo nin dakol pang kuarta.
An siring na situwasyon igwa nin direktang epekto sa kaogmahan nin saro. An Griegong historyador na si Jenofonte, na nabuhay kaidtong ikaapat na siglo B.C.E., isinurat an mga komento nin sarong dukhang lalaki na nagin mayaman:
“Tara, talaga daw na naghohona kamo . . . na mientras na dakol akong rogaring, orog man na maogma an sakong buhay? Dai nindo aram,” ipinadagos nia, “na iyan dai nagtatao sa sako nin minsan saditon na dagdag na kaogmahan sa pagkakan asin pag-inom patin pagtorog ngonyan kisa kan ako dukha pa. An ganansia ko sana sa pagkaigwa nin kadakol iyo na ako obligadong magriparo nin mas dakol, magdistribwir nin mas dakol sa iba, asin mapurisaw sa pag-asikaso nin mas dakol kisa sa inaasikaso ko kaidto. Huli ta ngonyan dakol sa laog kan pamilya an nagdedepende sa sako para sa kakanon, dakol para sa inomon, asin dakol para sa mga gubing, mantang an iba nangangaipo nin mga doktor; asin may saro na minadolok sa sako dara an estorya manongod sa karnero na sinalakay nin mga lobo, o sa bakang kapon na nagadan ta naholog sa sarong ampas, o na nagsasabi na may helang na naglakop sa mga baka. Asin sa siring para sa sako . . . garo baga mas dakol akong problema ngonyan huli sa pagkaigwa nin mas dakol kisa kaidto na kadikit sana.”
An saro pang dahelan kun taano an mga tawo ta pinag-aaabot an dakol pang kayamanan iyo na sinda nadadaya kan inapod ni Jesu-Cristo na “mapandayang kapangyarihan nin kayamanan.” (Mateo 13:22) Sinda nadadaya huli ta sa mga kayamanan na ini na pinagmamaigotan nindang kamtan, nungka nindang nanonompongan an pagkakontento o kaogmahan na linalaoman nindang manompongan. Sinda nangangatanosan na an dai nagigibo kan limitadong kayamanan, gigibohon kan mas dakulang kayamanan. Kaya danay an pagmamaigot para sa orog pa.
An Pagkamoot sa Kuarta Dai Naggigiya sa Kaogmahan
An pagparaisip kan saiyang mga rogaring tibaad makaolang sa sarong mayaman na tawo na magkaigwa nin matoninong na torog sa banggi. Si Salomon nagsurat: “Mahamis an pagtorog kan sarong naglilingkod, minsan pa kadikit o dakol an saiyang kinakakan; alagad an kadakolan kan mayaman dai nagpapatorog sa saiya.”—Eclesiastes 5:12.
Kun an paghadit manongod sa posibilidad na mawara an kayamanan nin saro sumobra, an kalabot bako sanang dai pakatorog. Ilinaladawan an maimot, si Salomon nagsurat: “Sa gabos niang aldaw sia nagkakakan sa kadikloman mismo, na may kanigoan na pagkauyam, na may helang sa saiyang kabtang asin dahelan nin gurobgutob.” (Eclesiastes 5:17) Imbes na makanompong nin kaogmahan sa saiyang kayamanan, sia nagkakakan na ‘may pagkauyam,’ na garo baga ipinagsesentir pa nia an kuarta na kaipuhan niang gastoson para sa kakanon. An siring na may depektong punto de vista puedeng magkontribwir sa bakong marahay na salud. Dangan, an bakong marahay na salud nakadudugang sa kahaditan kan maimot, huling nakaoolang iyan sa saiya na makatipon nin dakol pang kayamanan.
Tibaad pagirumdomon kamo kaini manongod sa isinurat ni apostol Pablo: “Idtong mga desididong yumaman nahoholog sa sugot asin sa siod patin sa dakol na rungaw asin nakararaot na mawot, na nagdadara sa mga tawo sa kalaglagan asin kapahamakan. Huli ta an pagkamoot sa kuarta gamot nin gabos na klase nin nakadadanyar na bagay, asin sa pag-aabot sa pagkamoot na ini an nagkapira . . . sinaksak an bilog nindang sadiri nin dakol na kakologan.” (1 Timoteo 6:9, 10) Huli sa pag-aaabot sa kuarta, an mga tawo nandadaya, nagpuputik, naghahabon, nagpapatotot, asin nangagadan pa ngani. An resulta iyo na an saro nasasaksak nin emosyonal, pisikal, asin espirituwal na mga kakologan huli sa paghihingoang takmaon asin mangurapot sa kayamanan. Garo daw ini an dalan pasiring sa kaogmahan? Dai nanggad!
Pagigin Kontento sa kun Ano an Yaon sa Sato
Dakol pang masasabi si Salomon manongod sa timbang na pagmansay sa kayamanan. Sia nagsurat: “Kun paanong an saro nagluwas sa tulak kan saiyang ina, huba man sia na mahale, arog kan saiyang pagdatong; asin mayo man lamang siang madadara para sa saiyang kahigosan, na madadara nia sa saiyang kamot. Uya! An pinakamarahay na bagay na sakuya mismong naheling, na magayon, iyo na an saro magkakan asin uminom patin makaheling nin karahayan sa gabos niang kahigosan na saiyang ipinaghihigos sa sirong kan aldaw sa gabos na aldaw kan saiyang buhay na itinao sa saiya kan tunay na Dios, huli ta iyan an saiyang kabtang.”—Eclesiastes 5:15, 18.
Ipinaheheling kan mga tataramon na ini na an kaogmahan dai nakadepende sa pagmamaigot na magtipon nin kayamanan para sa sarong panahon na tibaad nungka niatong aboton. Orog pa karahay na manigoan asin maggayagaya sa mga bunga kan satong paghigos. Si apostol Pablo nagpahayag nin kaagid na ideya sa saiyang ipinasabong na surat ki Timoteo, na nagsasabi: “Dai kita nagdara nin ano man sa kinaban, asin dai man kita makadadara nin ano man hale dian. Kaya, kun igwa na nin kakanon asin gubing, manigoan na kita kan mga bagay na ini.”—1 Timoteo 6:7, 8; ikomparar an Lucas 12:16-21.
An Liabe sa Kaogmahan
Si Salomon abunda kapwa sa kayamanan asin diosnon na kadonongan. Alagad ikinonektar nia an kaogmahan sa kadonongan, bakong sa kuarta. Sinabi nia: “Maogma an tawo na nakanompong nin kadonongan, asin an tawo na nagkakamit nin pakamansay, huli ta an pagkaigwa kaiyan bilang pakinabang mas marahay kisa pagkaigwa nin pirak bilang pakinabang asin an pagkaigwa kaiyan bilang bunga kisa bulawan mismo. Iyan orog na mahalaga kisa sa korales, asin an gabos na ibang kinawiwilihan mo dai ikababaing dian. An kahalawigan nin mga aldaw yaon sa toong kamot kaiyan; asin sa walang kamot kaiyan igwa nin mga kayamanan asin kamurawayan. An mga dalan kaiyan kawiliwiling mga dalan, asin an gabos na dana kaiyan katoninongan. Iyan kahoy nin buhay para sa mga nangangapot kaiyan, asin an mga marigon na nangangapot kaiyan aapodon na maogma.”—Talinhaga 3:13-18.
Taano an kadonongan ta nakalalabi sa materyal na mga rogaring? Si Salomon nagsurat: “An kadonongan para sa proteksion kun paanong an kuarta para sa proteksion; alagad an bentaha nin kaaraman iyo na an kadonongan mismo nagpapadanay na buhay sa mga nakasasadiri kaiyan.” (Eclesiastes 7:12) Mantang an kuarta nagtatao man nin proteksion, na pinangyayari an kagsadiri kaiyan na makabakal kan saiyang mga kaipuhan, an kadonongan puedeng protehiran an saro tumang sa pagpatibasang na puedeng magsapeligro kan saiyang buhay. Bako sanang puedeng ikaligtas nin tunay na kadonongan an saro sa kagadanan na mayo pa sa panahon kundi, mantang iyan basado sa tamang pagkatakot sa Dios, iyan magiya sa pagkamit nin buhay na daing katapusan.
Taano an diosnon na kadonongan ta minagiya sa kaogmahan? Huli ta solamenteng si Jehova Dios an puedeng paggikanan nin tunay na kaogmahan. Napatutunayan paagi sa eksperyensia na an tunay na kaogmahan puedeng kamtan paagi sana sa pagkuyog sa Kaharohalangkawe. An nagdadanay na kaogmahan depende sa kamugtakan na may pag-oyon nin Dios. (Mateo 5:3-10) Paagi sa pag-aplikar kan satong nanonodan sa pag-adal kan Biblia, makukultibar niato “an kadonongan hale sa itaas.” (Santiago 3:17) Iyan matao sa sato nin kaogmahan na nungkang ikatatao nin kayamanan.
[Mga retrato sa pahina 4, 5]
Aram ni Hadeng Salomon kun ano an nagpapaogma sa saro. Aram man daw nindo?