Naoogma na Itinotokdo sa Sato ni Jehova an Saiyang Dalan

“Kun manongod sa tunay na Dios, sangkap an saiyang dalan; an kasabihan ni Jehova dalisay.”—2 SAMUEL 22:31.

1, 2. (a) Ano an pundamental na pangangaipo nin gabos na tawo? (b) Kiisay na halimbawa an marahay na arogon niato?

AN GABOS na tawo may pundamental na pangangaipo nin paggiya. Sa katunayan, kaipuhan niato nin tabang sa paggiya sa sato sa buhay. Totoo, tinawan kita ni Jehova nin igong intelihensia asin nin konsensia na matabang sa sato na mamansayan an tama sa sala. Alagad kaipuhan na patoodon an satong konsensia tangani na iyan magin masasarigan na giya. (Hebreo 5:14) Asin an satong isip nagkakaipo nin tamang impormasyon—saka nin pagpatood sa pag-ebalwar sa impormasyon na iyan—tangani na kita makagibo nin marahay na mga desisyon. (Talinhaga 2:1-5) Dawa pa siring, huli sa kadaihan nin kasegurohan kan buhay, an satong mga desisyon tibaad dai mangyari nin arog kan mawot niato. (Eclesiastes 9:11) Sa sadiri niato, mayo kita nin masasarigan na paagi na maaraman kun ano an nasa ngapit.

² Huli kan mga ini asin kan dakol pang ibang dahelan, isinurat ni propeta Jeremias: “Aram kong marhay, O Jehova, na bakong sadiri nin daganon na tawo an saiyang dalan. Mayo sa tawong naglalakaw an kakayahan na giyahan man lamang an saiyang lakad.” (Jeremias 10:23) Si Jesu-Cristo, an pinakadakulang tawo na nabuhay kasuarin man, nag-ako nin paggiya. Sabi nia: “An Aki dai makagigibo nin ano man sa saiyang sadiring boot, kundi an saiya sanang naheheling na ginigibo kan Ama. Huli ta ano man an mga ginigibo kan Sarong iyan, an mga ini man an ginigibo kan Aki sa kaparehong paagi.” (Juan 5:19) Kun siring, abaa kadonong na arogon si Jesus asin asahan si Jehova para sa tabang sa paggiya sa satong mga lakad! Si Hadeng David nag-awit: “Kun manongod sa tunay na Dios, sangkap an saiyang dalan; an kasabihan ni Jehova dalisay. Kalasag sia sa gabos na nagpapaili sa saiya.” (2 Samuel 22:31) Kun maghihingoa kitang maglakaw sa dalan ni Jehova imbes na sunodon an sadiri niatong kadonongan, magkakaigwa kita nin sangkap na paggiya. An paghabo sa dalan nin Dios nagbubunga nin kalamidad.

Itinotokdo ni Jehova an Dalan

3. Paano giniyahan ni Jehova si Adan asin Eva, na tinatangroan sinda nin anong mga tinatanaw?

³ Estudyare an kaso ni Adan asin Eva. Minsan ngani sinda daing kasalan, kaipuhan ninda nin paggiya. Dai pinabayaan ni Jehova si Adan na magsadiring iplano an gabos sa magayon na tatamnan nin Eden. Imbes, tinawan sia nin Dios nin trabaho. Enot, kaipuhan na ngaranan ni Adan an mga hayop. Dangan, tinawan ni Jehova nin panhaloyan na mga pasohan si Adan asin Eva. Kaipuhan na sakopon ninda an daga, panoon iyan kan saindang mga gikan, asin atamanon an mga hayop sa daga. (Genesis 1:28) Ini dakulaon na trabaho, alagad an pangultimong resulta pambilog na kinaban na paraiso na pano nin sangkap na rasa nin tawo na namumuhay na kaoyon kan linalang na mga hayop. Abaa kamakangangalas na tinatanaw! Dugang pa, mantang si Adan asin Eva fiel na naglalakaw sa dalan ni Jehova, sinda magkakaigwa nin komunikasyon sa saiya. (Ikomparar an Genesis 3:8.) Abaa kamarahayon na pribilehio—an magkaigwa nin nagpapadagos, personal na relasyon sa Kaglalang!

4. Paano si Adan asin Eva nagpaheling nin kadaihan nin tiwala asin kaimbodan, asin may anong kapahapahamak na mga resulta?

⁴ Pinangaladan ni Jehova an enot na mag-agom na tawo na magkakan sa kahoy kan pakamidbid sa marahay asin maraot na yaon sa Eden, asin ini nagtao sa sainda nin yaon nang oportunidad na ipaheling an saindang pagkuyog—an kamawotan ninda na maglakaw sa dalan ni Jehova. (Genesis 2:17) Pero, dai nahaloy, binalo an pagkuyog na iyan. Kan si Satanas umabot na may mapandayang mga tataramon, si Adan asin Eva kaipuhan na magpaheling nin kaimbodan ki Jehova asin magkaigwa nin tiwala sa Saiyang mga panuga tangani na sinda magdanay na makinuyog. Makamomondo, sinda mayo nin kaimbodan asin tiwala. Kan si Satanas tangroon si Eva nin independensia asin putik na pinagsahotan si Jehova nin pagputik, si Eva nadaya asin nakisuway sa Dios. Suminunod sa saiya si Adan sa pagkakasala. (Genesis 3:1-6; 1 Timoteo 2:14) Grabe kadakula kan ibinungang kawaran ninda. An paglakaw sa dalan ni Jehova nakatao kutana sa sainda nin paorog nang paorog na kagayagayahan mantang progresibo nindang inootob an saiyang kabotan. Imbes, an buhay ninda pano nin pagkadesganar asin kolog sagkod na abotan sinda nin kagadanan.—Genesis 3:16-19; 5:1-5.

5. Ano an panhaloyan na katuyohan ni Jehova, asin paano nia tinatabangan an fiel na mga tawo na maheling an kaotoban kaiyan?

⁵ Minsan siring, dai liniwat ni Jehova an saiyang katuyohan na sa maabot na panahon an daga magigin paraisong istada nin sangkap, daing kasalan na mga tawo. (Salmo 37:11, 29) Asin nungka na sia nagkulang sa pagtao nin sangkap na giya sa mga naglalakaw sa saiyang dalan asin naglalaom na maheling an kaotoban kan panugang iyan. Para sa sato na may mga talingang madangog, an tingog ni Jehova nasa likod niato, na nagsasabi: “Iyo ini an dalan. Maglakaw kamo dian, banwaan.”—Isaias 30:21.

An Nagkapira Naglakaw sa Dalan ni Jehova

6. Siisay na duwang tawo kan enot na mga panahon an naglakaw sa dalan ni Jehova, asin may anong mga resulta?

⁶ Oyon sa rekord kan Biblia, minoriya sana kan mga gikan ni Adan asin Eva an naglakaw sa dalan ni Jehova. Si Abel enot sa mga ini. Maski ngani sia nagadan nin mayo pa sa panahon, sia nagadan na nasa pabor ni Jehova asin sa siring igwa kan seguradong esperansa na makikabtang sa ‘pagkabuhay liwat kan mga matanos’ sa itinalaan na panahon nin Dios. (Gibo 24:15) Maheheling nia an kaotoban sa huri kan dakulang katuyohan ni Jehova para sa daga asin sa katawohan. (Hebreo 11:4) An saro pa na naglakaw sa dalan ni Jehova iyo si Enoc, na an hula manongod sa pangultimong katapusan kan palakaw na ini nin mga bagay preserbado sa librong Judas. (Judas 14, 15) Si Enoc dai man natapos an potensial na lawig kan saiyang buhay. (Genesis 5:21-24) Pero, “nagkamit sia kan patotoo na napanigoan nia nin marhay an Dios.” (Hebreo 11:5) Kan sia magadan, sia, kapareho ni Abel, igwa kan siertong esperansa na mabuhay liwat, asin sia makabibilang sa mga makaheheling na naootob an mga katuyohan ni Jehova.

7. Paano si Noe asin an saiyang pamilya nagpaheling nin kaimbodan ki Jehova asin tiwala sa saiya?

⁷ Mantang nag-oorog an pagraot kan kinaban bago kan Baha, an pagkuyog ki Jehova paorog nang paorog na nagin pagbalo sa kaimbodan. Sa paghinanapos kan kinaban na idto, saro sanang sadit na grupo an nanompongan na naglalakaw sa dalan ni Jehova. Si Noe asin an saiyang pamilya naghinanyog sa Dios asin nagtiwala sa saiyang sinabi. Saindang fiel na ginibo an trabahong itinao sa sainda asin nagsayuma sindang masiod kan maraot na mga gibo kan kinaban kan mga aldaw na idto. (Genesis 6:5-7, 13-16; Hebreo 11:7; 2 Pedro 2:5) Mapasasalamatan niato an saindang maimbod asin mapagtiwalang pagkuyog. Huli kaiyan, sinda nakaligtas sa Baha asin nagin satong mga apoon.—Genesis 6:22; 1 Pedro 3:20.

8. Para sa nasyon nin Israel, ano an kalabot sa paglakaw sa dalan nin Dios?

⁸ Pag-abot nin panahon, si Jehova nakipagtipan sa mga gikan kan fiel na si Jacob, asin sinda nagin saiyang espesyal na nasyon. (Exodo 19:5, 6) Si Jehova nagtao nin paggiya sa saiyang katipan na banwaan paagi sa sarong nasusurat na Ley, sarong kabilogan na grupo nin mga saserdote, asin nagpapadagos na makahulang paggiya. Alagad nasa mga Israelita na an pagsunod sa paggiyang iyan. Pinasabihan ni Jehova an mga Israelita paagi sa saiyang propeta: “Uya, ibinubugtak ko sa atubangan nindo ngonyan an bendisyon asin maldisyon: an bendisyon, sa kondisyon na kukuyogon nindo an mga togon ni Jehova na saindong Dios na ipinagboboot ko sa saindo ngonyan; asin an maldisyon, kun dai nindo kukuyogon an mga togon ni Jehova na saindong Dios asin kamo sumuhay sa dalan na manongod dian ako nagboboot sa saindo ngonyan, tangani na sumunod sa ibang mga dios na dai nindo namidbid.”—Deuteronomio 11:26-28.

Kun Taano an Nagkapira ta Nagbaya sa Dalan ni Jehova

9, 10. Huli sa anong situwasyon na an mga Israelita kaipuhan na magtiwala ki Jehova asin kultibaron an kaimbodan sa saiya?

⁹ Arog ni Adan asin Eva, an mga Israelita kaipuhan na magtiwala ki Jehova asin magmaimbod sa saiya tangani na sinda makapagdanay na makinuyog. An Israel sadit na nasyon na napalilibotan nin maluminaban na kataraed. Nasa timog-solnopan an Egipto asin Etiopia. Nasa amihanan-sirangan an Siria asin Asiria. Nasa pinakaharaning palibot an Filistea, Amon, Moab, asin Edom. Sa laen-laen na panahon, ini gabos nagin enemigo nin Israel. Dugang pa, iyan gabos falso an relihion, na midbid sa pagsamba sa idolong mga dios, astrolohiya, asin sa nagkapirang kaso grabeng seksuwal na mga seremonya asin maringis na pag-atang nin mga aki. An kataraed nin Israel nag-asa sa saindang mga dios na iyong magtao nin darakulang pamilya, mabungang mga ani, asin kapangganahan sa pakikilaban.

¹⁰ An Israel sana an nagsasamba sa sarong Dios, si Jehova. Pinanugaan nia sinda kan mga bendisyon na darakulang pamilya, mabungang marhay na mga ani, asin katiwasayan tumang sa saindang mga enemigo kun kukuyogon ninda an saiyang mga ley. (Deuteronomio 28:1-14) Makamomondo, dakol sa Israel an dai naggibo kaini. Sa mga talagang naglakaw sa dalan ni Jehova, dakol an nagdusa huli sa saindang kaimbodan. An nagkapira ngani pinadusahan, pinag-olog-olog, pinaglatigo, ibinilanggo, pinaggapo, asin ginadan nin mga kapwa Israelita. (Gibo 7:51, 52; Hebreo 11:35-38) Segurado na idto kanigoan na pagbalo nanggad para sa mga fiel! Pero, taano ta kadakol kan naparayo sa dalan ni Jehova? Duwang halimbawa sa kasaysayan nin Israel an nakatatabang sa sato na masabotan an sala nindang kaisipan.

An Maraot na Halimbawa ni Acaz

11, 12. (a) Kan namemeligro sa Siria, ano an sinayumahan na gibohon ni Acaz? (b) Anong duwang gikanan nin katiwasayan an inasahan ni Acaz?

¹¹ Si Acaz naghade sa nasa timog na kahadean nin Juda kan ikawalong siglo B.C.E. Bakong matoninong an saiyang paghade. Sarong beses, an Siria asin an nasa amihanan na kahadean nin Israel nagkasaro sa pakikilaban tumang sa saiya, asin “an puso nia saka an puso kan saiyang banwaan nagpoon na magtakig.” (Isaias 7:1, 2) Minsan siring, kan si Jehova magtangro nin suporta asin inagda si Acaz na baloon sia, si Acaz daing kadudadudang nagsayuma! (Isaias 7:10-12) Bilang resulta, an Juda nadaog sa guerra asin dakol an nagadan.—2 Cronica 28:1-8.

¹² Minsan ngani nagsayuma si Acaz na baloon si Jehova, bako man siang sobra an amor propio tanganing humagad nin tabang sa hade nin Asiria. Pero, an Juda nagpadagos na magdusa sa kamot kan kataraed kaiyan. Kan an Asiria man kalabanon si Acaz asin ‘tawan sia nin kapurisawan,’ an hade “nagpoon na mag-atang sa mga dios nin Damasco na nakikilaban sa saiya, asin sia nagsabi: ‘Huli ta an mga dios kan mga hade nin Siria nagtatabang sa sainda, maatang ako sa sainda, tangani na tabangan ninda ako.’”—2 Cronica 28:20, 23.

13. Ano an ipinaheling ni Acaz sa pagdolok sa mga dios nin Siria?

¹³ Sa mas huring panahon, sasabihon ni Jehova sa Israel: “Ako, si Jehova, an saimong Dios, an Saro na nagtotokdo sa saimo na pakinabangon an saimong sadiri, an Saro na nagpapangyari sa saimo na maglakaw sa dalan na maninigo mong lakawan. O kun ika sana kutana totoong mag-aatento sa sakong mga togon! Dangan an saimong katoninongan magigin siring sa salog, asin an saimong katanosan siring sa mga alon kan dagat.” (Isaias 48:17, 18) Sa pagdolok sa mga dios nin Siria, ipinaheling ni Acaz kun gurano na sia karayo sa ‘paglakaw sa dalan na maninigo niang lakawan.’ Sia biyong nadaya kan kaisipan kan mga nasyon, na nag-aasa sa saindang mga falsong gikanan nin katiwasayan imbes na ki Jehova.

14. Taano ta mayong sarahotan si Acaz kan sia dumolok sa falsong mga dios?

¹⁴ An dios kan mga nasyon, pati an sa Siria, haloy nang napatunayan na “daing kamanungdanan na mga dios.” (Isaias 2:8) Bago kaidto, durante kan paghade ni Hadeng David, an pakalabi ni Jehova sa mga dios nin Siria malinaw na naheling kan magin mga surugoon ni David an mga Sirio. (1 Cronica 18:5, 6) Solamente si Jehova, “an Dios nin mga dios asin Kagurangnan nin mga kagurangnan, an Dios na dakula, makakamhan asin makangingirhat,” an makatatao nin tunay na katiwasayan. (Deuteronomio 10:17) Pero si Acaz tuminalikod ki Jehova asin mga dios kan mga nasyon an inasahan para sa katiwasayan. An resulta kapahapahamak para sa Juda.—2 Cronica 28:24, 25.

An mga Judio Kaiba ni Jeremias sa Egipto

15. Sa anong paagi nagkasala an mga Judio sa Egipto kan kaaldawan ni Jeremias?

¹⁵ Huli sa labi-labing kadaihan nin kaimbodan kan saiyang banwaan, kan 607 B.C.E., pinabayaan ni Jehova an mga Babilonyo na laglagon an Jerusalem asin an templo kaiyan. An kadaklan sa nasyon nadistiero sa Babilonya. Pero an nagkapira nawalat, kaiba ninda si propeta Jeremias. Kan asesinaron si Gobernador Gedalias, an grupong ini nagdulag pa-Egipto asin ipinag-iba si Jeremias. (2 Hade 25:22-26; Jeremias 43:5-7) Duman, sinda nagpoon na mag-atang sa falsong mga dios. Si Jeremias nakipagrasonan sa mga Judiong bakong fiel, alagad ta sinda sutil. Nagsayuma sindang dumolok ki Jehova asin nag-insistir na sinda magpapadagos sa pagdolot nin atang na aso sa “reyna kan kalangitan.” Taano? Huli ta ini an ginibo ninda asin kan saindang mga apoon ‘sa mga siudad nin Juda asin sa mga tinampo nin Jerusalem, kan sinda basog nin tinapay asin may kaya, asin dai lamang sinda nakaheling nin kalamidad.’ (Jeremias 44:16, 17) An mga Judio nakidiskutir man: “Poon kan panahon na kami nagpondo sa pagdolot nin atang na aso sa ‘reyna kan kalangitan’ asin pagtigis nin mga dolot na inomon sa saiya nagkulang na kami kan gabos, asin paagi sa espada asin paagi sa gutom kami napasa samong katapusan.”—Jeremias 44:18.

16. Taano an mga Judio sa Egipto ta biyong sala sa saindang pangangatanosan?

¹⁶ Mapamili nanggad an memorya! Ano an mga katotoohan? An mga Judio nag-atang nanggad sa falsong mga dios sa daga na itinao sa sainda ni Jehova. Kun beses, arog kaidtong panahon ni Acaz, nagdusa sinda huli sa apostasiyang iyan. Minsan siring, si Jehova “maluway sa pagkaanggot” sa saiyang katipan na banwaan. (Exodo 34:6; Salmo 86:15) Isinugo nia an saiyang mga propeta na sadolon sindang magsolsol. Kun beses, kun fiel an hade, binebendisyonan sia ni Jehova, asin an banwaan nakikinabang sa bendisyon na iyan, dawa ngani an kadaklan sa sainda bakong fiel. (2 Cronica 20:29-33; 27:1-6) Abaa kasala kan mga Judiong idto sa Egipto sa pagsabi na an ano man na prosperidad na nakamtan kaidto sa saindang dagang tinuboan gikan sa saindang falsong mga dios!

17. Taano ta nawara sa Juda an daga asin templo kaiyan?

¹⁷ Bago kan 607 B.C.E., sinadol ni Jehova an mga taga Juda: “Kuyoga nindo an sakong tingog, asin ako magigin Dios nindo, asin kamo mismo magigin sakong banwaan; asin maglakaw kamo sa gabos na dalan na ipagboboot ko sa saindo, tanganing mapakarhay kamo.” (Jeremias 7:23) Nawara sa mga Judio an saindang templo asin an saindang daga sa mismong dahelan na nagsayuma sindang maglakaw ‘sa gabos na dalan na ipinagboot sa sainda ni Jehova.’ Seguradohon niato na likayan an nakagagadan na salang iyan.

Binebendisyonan ni Jehova an mga Naglalakaw sa Saiyang Dalan

18. Ano an dapat na gibohon kan mga naglalakaw sa dalan ni Jehova?

¹⁸ Ngonyan, arog kan nakaagi, an paglakaw sa dalan ni Jehova naghahagad nin kaimbodan—determinasyon na sia sana an paglingkodan. Iyan naghahagad nin tiwala—bulaos na pagtubod na an mga panuga ni Jehova masasarigan asin maootob. An paglakaw sa dalan ni Jehova naghahagad nin pagkuyog—pagsunod sa saiyang mga ley na mayo nin pagsuway asin pag-otob sa saiyang haralangkaw na pamantayan. “Si Jehova matanos; sia namomoot nanggad sa matanos na mga gibo.”—Salmo 11:7.

19. Anong mga dios an sinasamba nin dakol ngonyan, asin may anong mga resulta?

¹⁹ Si Acaz sa mga dios nin Siria nag-asa para sa katiwasayan. An mga Israelita duman sa Egipto naglaom na an “reyna kan kalangitan,” sarong diosa na sinasamba nin dakol sa suanoy na Tahaw na Sirangan, matao sa sainda nin materyal na prosperidad. Ngonyan, an dakol na dios bakong literal na mga idolo. Si Jesus nagpatanid tumang sa paglilingkod sa “Kayamanan” imbes na ki Jehova. (Mateo 6:24) Si apostol Pablo nagtaram manongod sa “kaaraan, na idolatriya.” (Colosas 3:5) Sia nagtaram man manongod sa mga an “dios iyo an saindang tulak.” (Filipos 3:19) Iyo, an kuarta asin materyal na mga bagay kabilang sa pangenot na mga dios na sinasamba ngonyan. An totoo, an kadaklan—kaiba an dakol na may relihion—‘ibinubugtak an saindang paglaom sa kayamanan na bakong segurado.’ (1 Timoteo 6:17) Dakol an mahigoson sa paglilingkod sa mga dios na ini, asin an nagkapira nagkakamit nin mga balos—nag-iistar sa pinakamagagayon na harong, nagkakaigwa nin mamahalon na mga bagay, asin nagkakakan nin luhosong mga kakanon. Minsan siring, bakong gabos nagkakamit nin siring na pagkamay kaya. Asin dawa an mga iyo sa kahurihurihi dai na kontento sa mga bagay na ini. An mga iyan dai masasarigan, temporaryo, asin dai nagpapanigo sa espirituwal na mga pangangaipo.—Mateo 5:3.

20. Anong pagkatimbang an kaipuhan na papagdanayon niato?

²⁰ Totoo, kaipuhan na kita magin praktikal mantang kita nabubuhay sa huring mga aldaw kan palakaw na ini nin mga bagay. Kaipuhan na kita gumibo nin rasonableng mga aksion tanganing masustentohan an satong mga pamilya sa materyal na paagi. Alagad kun mas pinahahalagahan niato an halangkaw na klase nin pamumuhay, an paghanap nin kuarta, o kaagid na mga bagay kisa paglilingkod sa Dios, kita naholog na sa sarong klase nin idolatriya asin dai na naglalakaw sa dalan ni Jehova. (1 Timoteo 6:9, 10) Pero, paano kun kita abotan nin mga problema sa salud, pinansial, o iba pa? Dai niato pag-arogon an mga Judiong idto sa Egipto na ibinasol an saindang mga problema sa paglilingkod sa Dios. Imbes, baloon niato si Jehova, bagay na dai nagibo ni Acaz. Maimbod na dumolok ki Jehova Dios para sa paggiya. May pagtitiwalang iaplikar an saiyang paggiya, asin mag-arang nin kosog saka kadonongan na makaya an lambang situwasyon. Dangan, may pagkompiar na halaton an bendisyon ni Jehova.

21. Anong mga bendisyon an nakakamtan kan mga naglalakaw sa dalan ni Jehova?

²¹ Sa dalagan kan kasaysayan nin Israel, binendisyonan ni Jehova nin igo an mga naglakaw sa saiyang dalan. Nag-awit si Hadeng David: “O Jehova, giyahe ako sa saimong katanosan nin huli sa sakong mga kaiwal.” (Salmo 5:8) Sa saiya, itinao ni Jehova an mga kapangganahan militar sa kataraed na nasyon na sa huri nanribok ki Acaz. Sa paghade ni Salomon, an Israel binendisyonan kan katoninongan asin prosperidad na sa huri hinidaw kan mga Judio sa Egipto. Sa aki ni Acaz na si Ezequias, itinao pa ngani ni Jehova an kapangganahan sa poderosong Asiria. (Isaias 59:1) Iyo, an kamot ni Jehova bakong halipot para sa saiyang mga maimbod na dai nagtindog “sa dalan nin mga parakasala” kundi na an dakulang kaogmahan nasa ley nin Dios. (Salmo 1:1, 2) Totoo pa iyan sagkod ngonyan. Pero, paano kita makasisierto ngonyan na kita naglalakaw sa dalan ni Jehova? Ini pag-oolayan sa kasunod na artikulo.

Nagigirumdoman daw Nindo?

◻ Anong mga kualidad an mahalagang marhay tangani na kita makalakaw sa dalan ni Jehova?

◻ Taano ta nakadadaya an kaisipan ni Acaz?

◻ Ano an sala sa pangangatanosan kan mga Judio sa Egipto?

◻ Paano niato mapakokosog an satong determinasyon na maglakaw sa dalan ni Jehova?

[Retrato sa pahina 13]

Si Acaz nag-asa sa mga dios nin Siria imbes na ki Jehova