ISTORYA NIN BUHAY
An Maugma Kong Buhay sa Paglilingkod ki Jehova
AN PRIMERO kong trabaho sa Bethel sa Canada iyo an maglinig nin salog kan building na diyan ginigibo an pag-imprenta. Kan 1958 iyan, asin 18 anyos ako kaidto. Gusto ko an trabaho kong iyan pero dai nahaloy, ako na an nagpapadalagan kan makina na nagti-trim kan mga magasin pagkaimprenta. Ugmahon ako na nasa Bethel ako!
Kan suminunod na taon, ipinaisi sa pamilyang Bethel na kaipuhan nin mga boluntaryo para maglingkod sa sangang opisina sa South Africa ta magkakaigwa duman nin bagong rotary printing press. Nagboluntaryo ako. Ugmahon ako ta napili ako. Kaiba man sa mga napili an tulo pang Bethelite na taga Canada—si Dennis Leech, Bill McLellan, saka Ken Nordin. Sinabi samo na su paduman lang na tiket an itatao samo, mayo na nin pabalik!
Inapudan ko si Mama: “Ma, may sasabihon ako. Mapa-South Africa ako!” Bakong paragirong si Mama pero makusog an pagtubod niya saka an espirituwalidad niya. Mayo siyang gayong sinabi, pero aram ko na suportado niya ako. Dai lamang sinda ni Papa nagkontra sa nagin desisyon ko. Pero siyempre mamundo man sinda ta mararayo ako.
PAGPA-SOUTH AFRICA KO!
Sakay nin tren, hali sa Cape Town pa-Johannesburg kaiba si Dennis Leech, Ken Nordin, saka Bill McLellan kan 1959
Kaming apat sa ika-60 taon na reunion mi sa sangang opisina sa South Africa kan 2019
Nagpa-Brooklyn Bethel nguna kaming apat. Duman sinanay kami nin tulong bulan sa paggamit nin typesetting sa mainit na timga para sa pag-imprenta na letterpress. Pagkatapos nagsakay kami sa sarong barkong pangkargamento pasiring sa Cape Town, South Africa. Kaka-20 anyos ko pa sana kaidto. Banggi kaidto kan magbiyahe kami haling Cape Town pa-Johannesburg sakay nin tren. Mag-aagahon na kan inot na magpundo an tren sa sarong sadit na banwa sa Karoo, sarong lugar na may parteng disyerto. Maalpog duman saka mainit. Paghiling ming apat sa may bintana, napaisip kami kun anong klaseng lugar ini. Ano daw an mangyayari samo digdi? Pagkalihis nin mga pirang taon, minabalik kami sa lugar na ini asin mas naapresyar mi an kagayunan saka an katrangkiluhan kan saradit na banwang ini.
An nagin asignasyon ko nin pirang taon iyo an pagpadalagan kan pambihira asin komplikadong Linotype machine. Ako an nagpapakarhay kan mga letrang timga na gagamiton para sa pag-imprenta kan magasin na An Torrengbantayan asin Awake! An sangang opisinang ini an nag-iimprenta kan mga magasin sa dakul na lengguwahe kan Africa bako sana para sa South Africa kundi pati na sa dakul na nasyon sa norte. Naugma kami ta nagagamit na marhay an bagong rotary printing press na iyo an dahilan kaya kami napasiring sa lugar na ini!
Nagtrabaho man ako sa Factory Office, na nag-aasikaso sa printing, shipping, asin translation. Sibot ako pirmi pero nagin maugma saka makahulugan an buhay ko.
PAG-AGOM SAKA BAGONG ASIGNASYON
Kami ni Laura, kan special pioneer kami kan 1968
Kan 1968, naagom ko an payunir na sister na si Laura Bowen, na nakaistar harani sa Bethel. Nagta-type man siya para sa Translation Department. Dahil kan mga panahon na idto dai nakakalaog sa Bethel an mga Bethelite na nag-aaragom, naasignar kami bilang espesyal payunir. Medyo nahadit ako. Sampulong taon ako sa Bethel, libre an kakanon saka turugan. Pero ngunyan iniisip mi kun paano babadyeton an kadikit na allowance na itinatao sa mga espesyal payunir. Tig-25 rand (kan panahon na idto mga Php 1,700) an mareresibi mi kada bulan—kun maabot mi an kahagadan na oras, pagdalaw liwat, asin literaturang ipapasakamot. Pinagkakaigo mi iyan para sa samong arkila sa harong, pagkakan, asin gasolina, pati na sa bulong saka iba pang gastuson.
Idinestino kami sa sadit na grupo harani sa siyudad nin Durban, sa may Indian Ocean. Dakula an populasyon kan mga Indian sa lugar na idto. Kadaklan sa sainda mga gikan kan mga nagpa-South Africa na pinapagtrabaho sa industriya nin asukar kan mga 1875. Iba na an mga trabaho ninda ngunyan, pero dai nawara an saindang kultura saka mga putahe, kaiba na diyan an masiram na mga curry. Saka Ingles an tataramon ninda kaya dai kami nadipisilan.
Kada bulan, 150 oras an kaipuhan na gamiton kan mga espesyal payunir sa ministeryo, kaya sabi mi ni Laura, sa primerong aldaw, anom na oras kaming mahulit. Mainit saka maharasahas kaidto. Mayo pa kami nin mga dadalawon liwat saka Bible study, kaya maharong-harong kami nin anom na oras. Paghaloy-haloy pagkapuon mi, pighiling ko si relo ko, naka-40 minutos pa sana palan kami. Naisip ko, kakayanon mi kaya ini.
Dai nahaloy, naayos mi man giraray an iskedyul mi. Nagbabalon kami nin sandwich aroaldaw saka sabaw o kape sa termo. Pag kaipuhan ming magpahingalo, ipinaparada mi an sadit ming Volkswagen sa may puon nin kahoy—na kun minsan may mga saradit na aking Indian na nakapalibot samo saka pigpaparahiling kami ta iba an itsura mi! Mga pirang aldaw sana, pagkatapos nin duwa o tulong oras sa ministeryo, dai mi naririparo marikason lang na nag-aagi an oras.
Maugmahon na ipaabot an katotoohan sa Bibliya sa mapagpadagos na mga tawo sa teritoryong iyan! Magalang, mabubuot, saka may takot sa Diyos an mga Indian. Dakul na Hindu an nag-ako kan mensahe na ipinaabot mi sa sainda. Gustuhon ninda na makanuod manungod ki Jehova, ki Jesus, sa Bibliya, sa maabot na bagong kinaban na may katuninungan, asin sa paglaom kan mga gadan. Pakasangtaon mi, igwa na kaming 20 tinutukduan sa Bibliya. Sarong beses kada aldaw, may nakakaibanan kami sa pagkakan na saro sa mga pamilya na tinutukduan mi sa Bibliya. Maugmahon kami kaiyan.
Tapos dai pa ngani kami naghahaloy may bago na naman kaming asignasyon—pansirkitong gibuhon sa mga lugar sa may baybayon kan magayunon na Indian Ocean. Kada semana, pag nagdadalaw kami nakikidagos kami sa harong nin sarong pamilya asin nakikiiba kami sa mga parahayag kan kongregasyon para pakusugon sinda. Tinatrato ninda kaming parte kan saindang pamilya. Nauugma kaming makaibanan sinda, an mga aki ninda, pati na an saindang ataman na mga hayop. Pagkatapos nin duwang maugmahon na taon, bigla kaming nakaresibi nin apod hali sa sangang opisina. An sabi samo, “Gusto mi kamong magbalik sa Bethel.” An simbag ko man, “Maugmahon na kami digdi.” Pero siyempre, handa kaming magpagamit dawa sain man kami iasignar.
BALIK SA BETHEL
Sa Service Department an assignment ko sa Bethel, kun sain nagkapribilehiyo ako na makatrabaho an dakul na maygurang asin eksperyensiyadong mga brother. Kan mga panahon na idto, pinapadarahan nin surat an kada kongregasyon basado sa report na itinao kan paraataman nin sirkito pagkatapos kan dalaw niya. Katuyuhan kan mga surat na idto na magpakusog saka magtao nin ano man na kinakaipuhan na mga instruksiyon. Bako ining madali para sa mga sekretaryo mi ta kaipuhan nindang itradusir sa Ingles an mga surat hali sa Xhosa, Zulu, asin iba pang lengguwahe, dangan hali sa Ingles itatradusir naman ninda sa mga lengguwahe kan Africa. Nagpapasalamat ako sa mga mahihigos na paratradusir na idto na nagtabang man sako na mas maintindihan an mga kadipisilan na inaagihan kan satong mga tugang na itom sa Africa.
Nasa apartheid na sistema nin gobyerno kaidto an South Africa. An lambang rasa tinawanan nin lugar kun sain sinda maistar kaya dai talaga nagkakairibanan an magkakaibang lahi. An satong mga tugang na itom sa Africa may sadiri man na lengguwahe, naghuhulit sa mga kalengguwahe ninda, asin nag-aatender sa mga kongregasyon na lengguwahe ninda an ginagamit.
Mayo akong gayong bistong mga itom sa Africa ta pirmi kaming nadedestino sa mga kongregasyon na Ingles an lengguwahe. Pero ngunyan may pagkakataon na akong manudan an mga kultura saka kaugalian kan mga itom sa Africa. Naaraman ko an inaagihan na mga kasakitan kan satong mga tugang duman dahil sa mga tradisyon saka relihiyosong paniniwala sa lugar ninda. Talagang makusugon an buot ninda! Mala ta ipinundo ninda an mayo sa Kasuratan na mga tradisyon asin espiritistikong mga gibuhon dawa grabe an pagkontra kan mga kapamilya saka kabaryo ninda. Sa mga baryo, grabe an pagtios. Dakul an daing gayo nakapag-eskuwela, pero may paggalang sinda sa Bibliya.
Nagkapribilehiyo ako na mag-asikaso kan nagkapirang legal na mga kaso may koneksiyon sa satuyang katalingkasan sa pagsamba asin neutralidad. Nakakapakusog na marhay sa pagtubod na mahiling an kaimbudan asin kusog nin buot kan mga aki nin mga Saksi na pinahali sa eskuwelahan dahil dai sinda nakiiba sa pagpangadyi asin sa nasyonalistikong mga kanta.
May saro pang kadipisilan na inagihan an mga tugang sa sadit na nasyon sa Africa na inaapod kaidto na Swaziland. Kan magadan si Hading Sobhuza II, inobligar an gabos na siyudadano na magsagibo nin nagkapirang ritwal may koneksiyon sa gadan. Kaipuhan kan mga lalaki na ahiton an saindang buhok sa payo, tapos an mga babayi man kaipuhan na magpabulog o magpatusar nin halipot. Dakul na mga tugang an pinersegir dahil dai ninda ginibo an mga ritwal na ini na konektado sa pagsamba sa mga apuon. Talagang naugma kaming marhay sa kaimbudan ninda ki Jehova! Dakul kaming nanudan sa kaimbudan asin pakatios kan satong mga tugang sa Africa, kaya napakusog man kaiyan an pagtubod mi.
BALIK SA IMPRENTAHAN
Kan 1981, kan gigibuhon nang computerized an pag-imprenta, inasignaran ako na magtabang duman. Kaya nagbalik ako sa imprentahan. Mahalagahon nanggad na panahon iyan! Grabeng mga pagbabago an nangyayari sa mga pag-imprenta. Pinagamit nin sarong sales representative sa sangang opisina an sarong bagong phototypesetter para matesting mi, asin libre lang idto. Dahil diyan rinibayan mi an siyam na Linotype machine nin limang bagong phototypesetter. Naglaag man kami nin bagong rotary offset printing press. Biglang nagdakul su mga naiimprenta mi!
Nakatabang an mga kompyuter para makagibo nin bagong mga pamamaagi nin pag-compose kan mga text gamit an MEPS, an Multilanguage Electronic Publishing System. Grabeng pagbabago nanggad hali sa dakulaon, magabaton, asin maluwayon na mga Linotype machine saka imprentahan na naggagamit nin mainit na timga na iyo an dahilan kaya kaming apat na Bethelite na taga-Canada yaon sa South Africa! (Isa. 60:17) Kan panahon na iyan, gabos kaming apat nakaagom na nin marahayon na payunir na sister na namumutan na marhay si Jehova. Kami ni Bill nasa Bethel pa, pero si Ken saka si Dennis may mga aki na asin nakaistar harani sa Bethel.
Padakul nin padakul an gibuhon sa sangang opisina. Nagpaparadagdag an bilang kan mga lengguwahe na diyan pigtatradusir saka pig-iimprenta an mga publikasyon sa Bibliya. Pinapadara man iyan sa iba pang sangang opisina. Dahil diyan, kaipuhan na magkaigwa nin sarong bagong Bethel complex. Kaya nagtugdok kaiyan an mga tugang sa sarong magayon na lugar sa sulnupan kan Johannesburg, asin pigdedikar iyan kan 1987. Sarong pribilehiyo na magin parte kan gabos na pagbabagong ini saka magin miyembro kan Komite kan Sangay sa South Africa nin dakul na taon.
BAGONG ASIGNASYON NA NAMAN!
Nabigla kami kan 2001 ta inimbitaran ako na maglingkod sa bagong nabilog na Komite kan Sangay sa Estados Unidos. Mamundo kami ta babayaan mi na an samong trabaho saka an mga amigo mi sa South Africa. Pero excited man kami sa magigin bagong buhay mi bilang miyembro kan pamilyang Bethel sa Estados Unidos.
Pero an ikinakahadit mi iyo na babayaan mi an nagkakaedad nang ina ni Laura. Mayo kaming gayong magigibo para saiya kun nasa New York na kami, pero sinabi kan tulong tugang na babayi ni Laura na sinda an matabang sa Mama ninda sa pisikal, emosyonal, saka pinansiyal. Sabi ninda, “Dai man kami makapaglingkod nin bilog na panahon pero kun aasikasuhon mi an mga pangangaipo ni Mama, matatabangan kamo kaiyan na makapagpadagos sa saindong asignasyon.” Nagpapasalamat kaming marhay sa sainda.
Arog kan mga tugang ni Laura, inaataman man kan Kuya ko saka kan agom niya, na nakaistar sa Toronto, Canada, an samuyang ina na balo na. Kan panahon na iyan labing 20 taon na siyang nakaistar sa sainda. Nagpapasalamat talaga kami sa pagkamuot saka sa pag-ataman ninda sa saiya sagkod na siya magadan dai nahaloy pakaabot mi sa New York. Sarong bendisyon nanggad na igwa kami nin mga kapamilya na handang magsuporta saka gumibo nin mga pagbabago para magibo an sarong responsabilidad na kun minsan bakong arog kaiyan kadali!
Sa laog nin pirang taon nagin asignasyon ko sa Estados Unidos an may koneksiyon sa paggibo nin mga publikasyon, na mas moderno na saka pinasimple. Sa ngunyan, nasa Purchasing Department ako. Nauugma nanggad kami ta sa nakaaging 20 taon nagin parte kami kan dakulang sangang opisina na ini, na sa ngunyan igwa nin mga 5,000 na miyembro kan pamilyang Bethel saka mga 2,000 na commuter!
Sisentang taon bago kaini, dai ko lamang naisip na magigin arog kaini an buhay ko. Puon kaidto sagkod ngunyan, bilog na puso akong sinusuportaran ni Laura. Nagin maugmahon nanggad an buhay ko! Pinapahalagahan mi su iba-ibang mga nagin asignasyon mi saka su gabos na mahuhusay na mga tugang na nakatrabaho mi, kaiba na diyan su mga tugang sa iba-ibang sangay sa bilog na kinaban na dinalaw mi sa samuyang branch assignment. Sa ngunyan na labi na akong 80 anyos, binawasan na an sakuyang trabaho ta dakul na an mas hoben na brother na kayang gibuhon an mga trabahong iyan.
Nagsurat an salmista: “Maugma an nasyon na an Diyos iyo si Jehova.” (Sal. 33:12, NWT) Totoo nanggad iyan! Talagang nagpapasalamat ako ta nakapaglingkod ako ki Jehova kaiba kan saiyang maugmang mga lingkod.