Determinadong Dai Palaylayon an Sakong Kamot

“DADDY,” “PAPA,” “UNCLE.” Iyan an parating apod sako kan dakul na hoben sa Bethel. Asin bilang 89 anyos nang gurang, gusto ko iyan. An mga kapahayagan na ini nin pagkamuot ibinibilang kong kabtang kan balos ni Jehova sa 72 na taon nang paglilingkod ko nin bilog na panahon sa saiya. Asin huli sa mga nagin eksperyensiya ko sa paglilingkod sa Diyos, udok sa puso kong maaasigurar an mga hoben na ini, ‘Babalusan an saindong mga gibo—kun dai nindo papalaylayon an saindong kamot.’—2 Cron. 15:7, nota sa ibaba kan NW.

MGA MAGURANG KO ASIN MGA TUGANG

Nag-imigrar an mga magurang ko sa Canada haling Ukraine. Nag-istar sinda sa banwaan nin Rossburn sa probinsiya nin Manitoba. Walo kaming lalaki asin walong babayi, mayong kambal—ikakatorse ako. Gustong marhay ni Papa an Bibliya asin binabasa niya iyan samuya kada Domingong aga, pero para saiya an relihiyon raket sana para magkakuwarta asin parating pasubang sinasabi, “Siisay man daw kaya an nagbabayad ki Jesus sa paghuhulit saka pagtutukdo niya?”

Walo sa mga tugang ko—apat na lalaki asin apat na babayi—an inako an katotoohan pag-abot nin panahon. An tugang kong si Rose payunir sagkod sa saiyang kagadanan. Ginamit niya an huring mga aldaw kan buhay niya para dagkahon an gabos na tawan nin atensiyon an Tataramon nin Diyos, na sinasabi, “Gusto ko kamong mahiling sa bagong kinaban.” An mas matua kong tugang na si Ted dating nagtutukdo dapit sa nagkakalayong impiyerno. Kada Domingong aga nagsesermon siya sa radyo na garo inaanggutan na an mga nagdadangog saiya. Sinasabi niya sa sainda na an mga parakasala masusulo sagkod lamang sa dai nasisigbong kalayo nin impiyerno. Pero pag-abot nin panahon, nagi siyang maimbod asin mahigos na lingkod ni Jehova.

KUN PAANO NAGPUON AN SAKONG BILOG NA PANAHON NA PAGLILINGKOD

Sarong aldaw kan Hunyo 1944 pag-abot ko sa harong haling eskuwelahan, nahiling ko sa lamesa ming pigkakakanan an buklet na may titulong The Coming World Regeneration.a Binasa ko an inot na pahina, dangan an ikaduwa, tapos habo ko nang punduhan an pagbasa. Pagkabasa ko kan bilog na buklet, nakapagdesisyon na ako—gusto kong maglingkod ki Jehova arog ni Jesus.

Paano napaduman sa lamesa mi an buklet na idto? Sinabi kan mas matua kong tugang na si Steve na may nagduman sa harong na duwang lalaking “nagpapabakal” nin mga libro saka buklet. Sabi niya: “Binakal ko iyan ta singko sentimos man sana.” Nagbalik kan sunod na Domingo an mga lalaki. Sinabi ninda na mga Saksi ni Jehova sinda asin na ginagamit ninda an Bibliya sa pagsimbag sa kahaputan kan mga tawo. Nagustuhan mi iyan ta itinukdo samo kan mga magurang mi puon pagkaaki na igalang an Tataramon nin Diyos. Sinabi man kan duwang lalaki na madali na an kumbensiyon kan mga Saksi sa siyudad nin Winnipeg, kun sain nakaistar an tugang kong si Elsie. Nagdesisyon akong mag-atender diyan.

Binisikleta ko an mga 320 kilometros pa-Winnipeg. Mantang pasiring duman, naghapit nguna ako sa banwaan nin Kelwood kun sain nakaistar an duwang Saksi na nagduman sa harong mi. Nag-atender ako duman nin sarong pagtiripon asin naaraman ko kun ano an kongregasyon. Nanudan ko man na an lambang lalaki, babayi, asin hoben dapat na magtukdo sa harong-harong, arog ni Jesus.

Sa Winnipeg, nagkahilingan kami kan mas matua kong tugang na si Jack, na nagbiyahe man pasiring sa kumbensiyon hali sa amihanan na parte kan Ontario. Sa inot na aldaw kan kumbensiyon, ipinaisi nin sarong brother na may gigibuhon na bawtismo. Nagdesisyon kami ni Kuya Jack na magpabawtismo sa kumbensiyon na iyan. Pareho kaming desididong magpayunir sa lalong madaling panahon pakapabawtismo. Naglaog sa bilog na panahon na paglilingkod si Kuya Jack pagkatapos tulos kan kumbensiyon. Disisais anyos ako kaidto kaya kinaipuhan kong magpadagos sa pag-eskuwela, pero kan sunod na taon nagregular payunir na man ako.

MGA NANUDAN KO SA PAGPAYUNIR

Nagpuon akong magpayunir kaiba si Stan Nicolson sa Souris, sarong banwaan sa probinsiya nin Manitoba. Dai nahaloy nanudan ko na an pagpayunir bako pirming hayahay. Paubos na an kuwarta mi, pero nagpadagos pa man giraray kami. Sarong aldaw, pagkatapos maghulit nin maghapon, nagpuli kami sa dinadagusan mi na mayo na lamang kakurukuwarta saka gutumon pa. Kaya talagang nasurpresa kami kan mahiling mi sa may pinto mi an sarong dakulang sako na pano nin kakanon! Sagkod ngunyan dai mi aram kun siisay an naglaag kaidto duman. Kan bangging idto kadakul ming nakakan. Pambihirang balos nanggad iyan sa paghihinguwa ming dai palaylayon an samong kamot! Sa katunayan, an timbang ko sa katapusan kan bulan na idto an pinakamagabat na nagin timbang ko.

Pakalihis nin pirang bulan, iinasignar kami sa banwaan nin Gilbert Plains na mga 240 kilometros sa amihanan kan Souris. Kan panahon na idto, an lambang kongregasyon igwa nin sarong dakulang tsart sa plataporma na ipinapahiling an mga aktibidad sa paglilingkod sa langtad kan kongregasyon sa kada bulan. Kan may bulan na nagbaba an naisagibo kan kongregasyon, nagtao ako nin pahayag tanganing iduon sa mga tugang na kaipuhan nindang magin mas maigot. Pagkatapos kan pagtiripon, sarong may edad nang payunir na sister na an agom bakong kapagtubod an nagsabi sako mantang nagluluha, “Hininguwa ko, pero sagkod lang talaga duman an kaya ko.” Tapos ako na man an napahibi, saka naghagad ako nin dispensa saiya.

Arog ko kaidto, madali sanang mapasala nin arog kaiyan an mabagsik na hoben na mga brother dangan makamati nin pagkadisganar sa sadiri. Pero naeksperyensiyahan ko na imbes na palaylayon an sakong kamot o pangluyahan nin buot, mas marahay na makanuod sa mga sala saka tandaan an leksiyon diyan asin magpadagos. Babalusan an padagos na maimbod na paglilingkod.

AN PAKIKIPAGLABAN SA QUEBEC

Dakulang pribilehiyo nanggad para sako na sarong 21 anyos na mag-atender sa ika-14 klase nin Gilead School, na nagtapos kan Pebrero 1950! Mga un-kuwarto kan klase an iinasignar sa probinsiya nin Quebec, Canada na French an lengguwahe. Grabe kaidto an persekusyon sa mga Saksi duman. Iinasignar ako sa Val-d’Or, sarong banwaan na nagmimina nin bulawan. Sarong aldaw, naghulit an grupo mi sa kaharaning baryo na Val-Senneville. Tinakot kami kan padi duman na kun dai kami tulos mahali, kukulgan ninda kami. An patakot niya nagin kaso sa korte na ako an demandante. Pinamulta an padi.b

An pangyayaring iyan asin an dakul na kaagid pa kaiyan nagin kabtang kan “Pakikipaglaban sa Quebec.” An probinsiya nin Quebec labing 300 na taon na nasa irarom kan Iglesiya Katolika Romana. Pinersegir kan klero asin kan mga kaalyado ninda sa pulitika an mga Saksi ni Jehova. Masakit na panahon idto, asin kakadikit lang kami; pero dai mi tinugutan na lumaylay an samong kamot. Naghimati an sadiyosan an puso na mga taga Quebec. Nagkapribilehiyo akong tukduan an nagkapira na inako an katotoohan. Saro sa mga tinutukduan ko sa Bibliya parte nin pamilya na may sampulong miyembro. Nagin lingkod ni Jehova an bilog na pamilya. An marahay na halimbawa ninda nin kusog nin buot nakapahiro sa iba na bayaan an Iglesiya Katolika. Padagos kaming naghulit, asin pag-abot nin panahon nanggana sa laban!

PAGSASANAY SA MGA TUGANG SA SAINDANG SADIRING LENGGUWAHE

Kan 1956, iinasignar ako para maglingkod sa Haiti. Kadaklan sa bagong mga misyonero diyan nasakitan sa pag-adal nin French, pero nagdadangog an mga tawo. Sinabi kan misyonerong si Stanley Boggus, “Naghanga kami ta ginibo kan mga tawo an saindang pinakamakakaya tanganing tabangan kami na masabi an buot ming sabihon.” Kan primero, bentaha sako na nakanuod na akong mag-French kan nasa Quebec. Pero dai nahaloy, narisa mi na kadaklan sa mga tugang sa Haiti nagtataram sana nin Haitian Creole. Kaya para magi kaming epektibong misyonero, kinaipuhan ming manudan an lokal na lengguwahe. Ginibo mi iyan, asin binendisyunan an mga paghihinguwa mi.

Tanganing urog pang matabangan an mga tugang, inaprubaran kan Namamahalang Grupo an pagtradusir kan An Torrengbantayan asin kan iba pang publikasyon sa lengguwaheng Haitian Creole. Marikas na duminakul an mga nag-aatender sa mga pagtiripon sa bilog na nasyon. Kan 1950, 99 an parahayag sa Haiti, pero kan 1960 labing 800 na iyan! Kan panahon na iyan, iinasignar ako sa Bethel. Kan 1961, nagkapribilehiyo akong makikabtang sa pagtutukdo sa Kingdom Ministry School. Nakapagtao kami nin pagsasanay sa 40 paraataman sa kongregasyon asin espesyal payunir. Sa kumbensiyon kan Enero 1962, dinagka mi an kuwalipikadong mga brother na pahiwason an saindang ministeryo, asin an nagkapira sa sainda ninombrahan bilang espesyal payunir. Tamang-tama nanggad iyan huling may papaabot na pagkontra.

Kan Enero 23, 1962, pagkatapos mismo kan kumbensiyon, inaresto ako saka an misyonerong si Andrew D’Amico sa sangang opisina, asin kinumpiskar an suplay na Awake! na Enero 8, 1962 (sa French). Kinotar kan Awake! an mga diyaryong French na nagbareta na ginigibo sa Haiti an espiritismo (voodoo). Dai nagustuhan kan pira an pahayag na iyan asin nagsahot na kami sa sangang opisina an nagsurat kan artikulo. Pirang semana pagkatapos kaiyan, idineportar an mga misyonero.c Pero mahusay na naipadagos kan sinanay na mga tugang duman an saindang gibuhon. Ngunyan, nakikiugma ako sa sainda sa pakatagal na ipinahiling ninda asin sa pag-uswag ninda sa espirituwal. Igwa na ngani sinda ngunyan kan New World Translation of the Holy Scriptures sa Haitian Creole—sarong bagay na pangaturugan sana kaidto.

PAGTUGDOK SA CENTRAL AFRICAN REPUBLIC

Pagkatapos sa Haiti, iinasignar ako bilang misyonero sa Central African Republic. Pag-abot nin panahon, nagkapribilehiyo akong maglingkod diyan bilang nagbibiyaheng paraataman dangan bilang paraataman nin sangay.

Kan panahon na idto, simpleng marhay an dakul na Kingdom Hall. Nakanuod akong mangua nin gugon asin maggibo nin atop. Nadipisilan ako sa bagong kasanayan na ini asin napapangalas sako an mga nag-aagi. Nadagka man kaiyan an mga tugang na mas makikabtang sa pagtugdok asin pagmentenar kan saindang mga Kingdom Hall. Pigtuya kami kan mga lider nin relihiyon huling an mga simbahan ninda sim an atop mantang an samo bako. Dai mi iyan inintindi asin padagos ming ginamit an samong simpleng Kingdom Hall na gugon an atop. Napundo an panunuya kan radason nin makusugon na bagyo an Bangui, an kabiserang siyudad. Ipinalid an atop na sim nin sarong simbahan asin buminagsak iyan sa tinampo. Pero dai naano an atop na gugon kan samong Kingdom Hall. Tanganing mas mapangatamanan an gibuhon na pang-Kahadian, nagtugdok kami nin bagong sangang opisina asin missionary home na natapos sa laog sana nin eksaktong limang bulan.d

AN BUHAY KAIBA AN MAIGOT KONG AGOM

Kan 1976, ipinagbawal an gibuhon na pang-Kahadian sa Central African Republic, asin iinasignar ako sa N’Djamena, an kabisera kan kataid na nasyon na Chad. Pero an nakakaugma ta nabisto ko si Happy, sarong maigot na espesyal payunir na orihinal na taga Cameroon. Nagpakasal kami kan Abril 1, 1978. Kan bulan man na iyan nagpuon an giyera sibil, asin arog kan dakul, nagdulag kami patimog sa nasyon. Kan tapos na an mga labanan, nagpuli kami dangan naaraman ming nagin headquarters palan nin sarong armadong grupo an samong harong. Mayo na an mga literatura pati na an trahe de boda ni Happy saka an mga regalo kan kasal mi. Pero dai mi tinugutan na lumaylay an samong kamot. An mahalaga magkaibanan pa man giraray kami saka inantisipar mi an masurunod mi pang mga gibuhon.

Pakalihis nin mga duwang taon, hinali na an pagbabawal sa Central African Republic. Nagbalik kami diyan asin naglingkod bilang nagbibiyaheng paraataman. Nag-istar kami sa sarong van na may folding bed, sarong dram na kayang laagan nin 200 litros nin tubig, sarong repridyeretor na pinapaandar nin propane, asin de-gas na kalan. Dipisil an pagbiyahe. Sarong beses, kisiyera 117 checkpoint nin pulis an nag-inspeksiyon sa samo.

Sa parati minaabot an temperatura sa 50 degrees Celsius. Sa mga asembleya, kun minsan dipisil makahanap nin igong tubig para sa bawtismo. Kaya nagkakalot an mga brother sa alang na mga salog asin padikit-dikit na nagtitipon nin igong tubig para sa pagbawtismo, na sa parati ginigibo sa sarong dram.

PAGLILINGKOD SA IBANG MGA NASYON SA APRIKA

Kan 1980, ibinalyo kami sa Nigeria. Duwa may kabangang taon kami diyan na nagtabang sa preparasyon para sa pagtugdok kan bagong sangang opisina. Binakal kan mga tugang an duwang eskalon na bodega na kaipuhan rangkahon dangan ilipat asin bilugon giraray sa lugar na tutugdukan mi. Sarong aga, huruhalangkaw su sinakat ko sa building para tumabang sa pagrangka. Kan paudto na, nagpuon na akong bumaba sa inagihan ko pasakat. Pero huli sa pagrangka, may mga bagay na nahira, kaya napasala ako sa tinungtungan dangan nahulog. Kun hihilingon garo malala su kamugtakan ko, pero pagkatapos nin pirang X-ray asin pag-eksamin, sinabi kan doktor ki Happy: “Dai ka mahadit. May nagisi lang saiyang pirang litid asin mga sarong semana o labi pa magigin okey na siya.”

Kan 1986, nagbalyo kami sa Côte d’Ivoire, kun sain naglingkod kami bilang nagbibiyaheng paraataman. An gibuhon na iyan nagpadagos sagkod sa kataid na nasyon na Burkina Faso. Dai ko lamang naisip na pakalihis nin dakul na taon, maistar palan kami nin pirang panahon sa Burkina.

Naghali ako sa Canada kan 1956, pero kan 2003, pakalihis nin 47 taon, nagbalik ako sa Bethel sa Canada asin sa pagkakataon na ini kaiba si Happy. Sa papel Canadian kami, pero an pagmati mi taga Aprika kami.

Dangan kan 2007, kan 79 anyos ako, nagbalyo giraray kami sa Aprika! Iinasignar kami sa Burkina Faso, kun sain nagtabang ako bilang miyembro kan Country Committee. Pag-abot nin panahon, an opisina ginibo nang remote translation office sa irarom kan sangay kan Benin, asin kan Agosto 2013, iinasignar kami sa Bethel sa Benin.

Dawa limitado na an nagigibo ko, mahalaga pa man giraray sa sako an ministeryo. Sa nakaaging tulong taon, paagi sa mabuot na tabang kan mga elder asin sa mamumuton na suporta ni agom, nahiling kong nabawtismuhan an duwa kong tinutukduan sa Bibliya na si Gédéon asin Frégis, asin ikinakaugma ko iyan. Maigot sindang naglilingkod ngunyan ki Jehova.

Sa ngunyan, ibinalyo kami ni agom sa sangang opisina sa Timog Aprika, kun sain mabuot na inaasikaso kan pamilyang Bethel an salud ko. An Timog Aprika an ikapitong nasyon sa Aprika na nagkapribilehiyo akong maglingkod. Dangan kan Oktubre 2017, nakaresibi kami nin pambihirang bendisyon. Nakaatender kami sa pagdedikar kan world headquarters sa Warwick, New York. Dai mi nanggad malilingawan an okasyon na iyan!

Sa pahina 255, sinasabi kan 1994 Yearbook: “Sa gabos na nagtagal sa gibuhon sa laog nin dakul na taon, dinadagka mi kamo: ‘Magpakakusog kamo asin dai nindo palaylayon an saindong kamot, huling tatawan nin balos an saindong mga gibo.’—2 Cron. 15:7.” Determinado kami ni Happy na gibuhon iyan asin dagkahon an iba na iyan man an gibuhon.