Kaya Ta Daw Tapuson an Giyera Asin Ralaban?

PAGPAUSWAG KAN EKONOMIYA

Obheto: Maparahay an buhay kan mga tawo. Makakatabang ini na mahali o mabawasan an dai pagkapantay-pantay sa pagbuhay kan mga tawo, na saro sa panginot na dahilan kan mga ralaban.

Limitasyon: Kaipuhan kan mga gobyerno na baguhon an saindang priyoridad sa paggastos kan pondo. Kan 2022, kinakarkulo na 34.1 bilyon na dolyar (U.S.) an ginastos sa bilog na kinaban para maparahay an buhay kan mga tawo sa dakul na lugar. Pero, an gastos na iyan, 0.4 porsiyento sana kan kabilugan na ginastos para sa militar kan taon man sanang iyan.

“Mas dakul an ginagastos ta para sa pagtabang sa mga naapektaran nin mga ralaban kisa sa pagtao nin solusyon na papunduhon iyan asin mapagdanay an katuninungan.”—Antonio Guterres, secretary-general kan United Nations.

An sinasabi kan Bibliya: Natatabangan kan mga gobyerno saka mga institusyon an mga tawong nagtitios, pero dai nanggad ninda kayang halion an mismong pagtios na inaagihan kan mga tawo.—Deuteronomio 15:11; Mateo 26:11.

DIPLOMASYA

Obheto: Malikayan an mga dai pagkauruyon o matuninong na resolberan iyan paagi sa mga dayalogo asin negosasyon na diyan parehong makikinabang an lambang lado.

Limitasyon: Bako gabos andam na makipag-areglo, magkompromiso, o mag-ako nin kasunduan. Saro pa, madalion sanang dai masunod an mga kasunduan para sa katuninungan.

“Dai talaga kita pirming makakapagtiwala sa diplomasya. An sarong kasunduan na ginibo para tapuson an giyera puwedeng magin bakong patas saka magin dahilan pa ngani na maglala an iriwal.”—Raymond F. Smith, American Diplomacy.

An sinasabi kan Bibliya: Kaipuhan kan mga tawo na “makipagkatuninungan.” (Salmo 34:14) Pero dakul na tawo ngunyan an “bakong maimbod, . . . habo nin ano man na kasunduan, . . . traydor.” (2 Timoteo 3:1-4) An mga ugaling iyan an dahilan kaya dai kayang resolberan kan sinserong mga lider nin pulitika an mga iriwal.

PAGBAWAS O PAGHALI NIN MGA ARMAS

Obheto: Bawasan o halion an mga armas, lalo na an nuklear, kemikal, asin biyolohikal na mga armas.

Limitasyon: Sa parati, habo kan mga nasyon na bawasan o halion an saindang mga armas huli sa takot na magluya an saindang puwersa o na magin daing kalaban-laban. An pagbawas o paghali nin mga armas bako man talaga an solusyon para mapundo an mga ralaban kan mga tawo.

“Kan patapos na an cold war, dakul an nangako na babawasan o hahalion ninda an saindang mga armas. Pero dai ninda iyan nautob, pati na an mga lakdang na gigibuhon kuta ninda para mabawasan an mga peligro, mga tensiyon sa tahaw kan mga nasyon, na magigin tulay kutana para sa mas ligtas asin tiwasay na kinaban.”—“Securing Our Common Future: An Agenda for Disarmament.”

An sinasabi kan Bibliya: Dapat na ipundo na kan mga tawo an paggamit nin mga armas asin ‘pulpugon an saindang mga espada tanganing magin mga tarom nin arado.’ (Isaias 2:4) Pero bako lang iyan an dapat gibuhon huling an kadahasan nagpupuon sa puso nin saro.—Mateo 15:19.

ALYANSA PARA SA SEGURIDAD

Obheto: Nagkauruyon an mga nasyon na magtarabangan para idepensa an kada saro laban sa mga kaiwal na nasyon. Iniisip ninda na pag nakigiyera sainda an sarong nasyon, tatabangan sinda kan mga kaalyado nindang nasyon.

Limitasyon: An posibilidad kan pag-atake kan mga kaalyadong nasyon bakong garantiya na magkakaigwa nin katuninungan. Dai pirming sinusunod kan mga nasyon an mga napagkasunduan ninda, asin dai man sinda nagkakauruyon sa kun paano asin nuarin sinda matabang pag inatake na kan kaiwal na nasyon an mga nasyon na kaalyado ninda.

“Dawa ngani hininguwa kan League of Nations asin United Nations na tabangan an mga nasyon na makipag-alyansa sa kada saro, dai kaiyan napugulan an pagkaigwa nin mga giyera.”—“Encyclopedia Britannica.”

An sinasabi kan Bibliya: Sa parati, mas marahay pag dakul na tawo an nagtitinarabangan. (Eclesiastes 4:12) Pero, dai ta malalauman an mga gobyerno asin mga organisasyon nin tawo na makatao nin nagdadanay na katuninungan asin katiwasayan. “Dai ka magsarig sa mga [respetadong tawo], ni sa sarong tawo na dai makakatabang. Kun sinda magadan, mabalik sinda sa alpog; sa aldaw na iyan, an gabos nindang plano matatapos.”—Salmo 146:3, 4, An Marahay na Bareta Biblia.