May

Ilyo Yehova alubwile abantu bakwe mu busha mu Egupti, alisontele bashimapepo aba kubombela pe tenti ilya mushilo. Alisontele na bena Lebi ukuti balebomba imilimo imbi pali ili itenti lya mushilo. Bushe Yehova alesakamana sana abalebombela pali ili itenti nelyo abaleikala mupepi ne ili tenti ukucila ifyo alesakamana bambi? Awe! Yehova taba na kapaatulula. Umwina Israele onse ali no kuba cibusa wa kwa Yehova, nampo nga alebombela pe tenti lya mushilo, aleikala mupepi ne tenti lya mushilo nelyo iyo. Ku ca kumwenako, Yehova aleshininkisha ukuti uluko lonse lulemona intumba ye kumbi ne ntumba ya mulilo ifyaleba pa muulu wa ili tenti lya mushilo. (Ukufu. 40:38) Kanshi intumba ye kumbi nga yatampa ukwenda, abena Israele bonse kumo na baleikalila ukutali baleimona. Lyena baletampa ukulonga ifipe, balefumya amatenti yabo no kutendeka ukwendela pamo na bena Israele banabo. (Impe. 9:​15-23) Ifi fine e fyo caba na muno nshiku, te mulandu no ko twikala Yehova alitutemwa, alatusakamana kabili alatucingilila. w24.06 ibu. 4 amapara. 10-12

Davidi alikwete ubwafya. Bwafya nshi akwete? Umwana wakwe Abishalomu alefwaya ukumwipaya pa kuti amupyane pa bufumu. (2 Sam. 15:​12, 13) Davidi alingile ukufulumuka mu Yerusalemu ilyo line fye! Ilyo ababomfi ba kwa Davidi balefuma mu Yerusalemu, Davidi alilwike ukuti kwalingile ukuba umo uwalingile ukushala pa kuti alemweba ifyo Abishalomu alepanga ukucita. E ico aebele Sadoke na bashimapepo bambi ukubwelela mu musumba pa kuti balemweba ifyo Abishalomu alepanga ukucita. (2 Sam. 15:​27-29) Aba baume balingile ukuba abacenjela. Davidi alyebele Sadoke na Hushai ifibusa fyakwe ifya cishinka ukuti babombele pamo pa kuti afikilishe ifyo alefwaya ukucita. (2 Sam. 15:​32-37) Pa mulandu wa kuti Hushai alikonkele ifyo bapangene, Abishalomu alimucetekele. Lyena Hushai apandile Abishalomu amano pa fya kulwa inkondo. Ifyo amupandile amano fyali no kulenga Davidi na bo ali nabo bakwate inshita ya kuipekanya. Ilyo Abishalomu akutike ku fyo Hushai amupandile amano, Hushai alyebeleko Sadoke na Abiatari. (2 Sam. 17:​8-16) Lyena Hushai na Abiatari balishibishe Davidi ifyo Abishalomu alepanga ukucita, kabili ifi fyalengele bacingilile Davidi.—2 Sam. 17:​21, 22. w24.07 amabu. 4-5 amapara. 9-10

Ababomfi ba kwa Yehova bamo balomfwa ububi sana pa fyo balufyenye kale ilyo bashilabatishiwa nelyo pa numa ya kubatishiwa. Lelo tulingile ukulaibukisha ukuti Yehova alitutemwa sana, e co atupeelela icilubula. Ukwabula no kutwishika Yehova afwaya twasumina ubu bupe. Alitweba ukuti nga ‘twalanshanya’ nankwe, akatwelela umupwilapo. Ala tulatasha ifi Shifwe Yehova asuulako ku membu shesu nga twalapila! Kabili talaba ifisuma ifyo tucita. (Amalu. 103:​9, 12; Heb. 6:10) Nga ca kuti mulomfwa ububi sana pa fyo mwalufyenye kale, mulebika amano ku fyo mulecita pali ino nshita, ne fyo mukacita ku ntanshi. Te kuti mwalule ifyo mwacitile kale. Lelo kuti mwacindika Yehova pa fyo mucita pali ino nshita kabili kuti mwalatontonkanya pa fisuma ifyo amulaya. w24.10 ibu. 8 amapara. 8-9

Ilyo mulebelenga Baibo, inshita shimo kuti mwafuupuka nga mwasanga ukuti kuli ifintu ifingi ifyo mufwile ukwalukamo. Tontonkanyeni pali ici: Tutile lelo mwabelenga ifikomo ifilanda pa kukanaba na kapaatulula. (Yako. 2:​1-8) Nomba mwasanga ukuti mwalikwata akapaatulula kabili mwasalapo ukwaluka. Lyena ubushiku bukonkelepo mwabelenga ifikomo ifilanda pa co cacindamina ukuba ne milandile iisuma. (Yako. 3:​1-12) Mwailuka ukuti inshita shimo tamulanda bwino. E ico mulefwaya ukutampa ukulalanda ifisuma kabili ifingakoselesha abantu. Ilyo mulebelenga Baibo ubushiku bukonkelepo, mwabelenga ifikomo ifitusoka pa bubi bwaba mu kuba ifibusa ne calo. (Yako. 4:​4-12) Mwasanga ukuti mulingile ukulasala bwino ifya kuleseshamo icitendwe. Pa bushiku bwalenga 4, nalimo kuti mwamona ukuti ifyo mufwile ukwalukamo fyafulisha. Tamufwile ukufuupuka. Muleibukisha ukuti tatufwala “ubuntu bupya” mu bushiku fye bumo. w24.09 amabu. 5-6 amapara. 11-12

Yesu Alishibe ukuti Yehova na o alemona ukuti balemufyenga. Yesu alishininkishe ukuti Yehova akafumyapo ulufyengo pa nshita yalinga. Tulapashanya Yesu nga ca kuti tuleishiba ifya kulanda ilyo batufyenga. Fimo ifyo abanensu batulufyanya finono ica kutila kuti twafilabako fye. E lyo inshita shimo kuti twaikala fye tondolo pantu nga twalandapo, kuti twalenga ifintu fyabipilako. (Luk. Mil. 3:7; Yako. 1:​19, 20) Inshita shimo tufwile ukulanda nga ca kuti twamona umo nabamufyenga nangu nga tulefwaya ukulondolola ifyo twasuminamo. (Imil. 6:​1, 2) Nga twamona ukuti tufwile ukulanda, tulingile ukuba abatekanya kabili aba mucinshi. Na kabili, tulapashanya Yesu nga ca kuti tuleituula kuli “Lesa uupingula mu mulinganya.”—1 Pet. 2:23. w24.11 amabu. 5-6 amapara. 10-12

Uwacitile ulubembu nga alapila, kulaba ukusekelela icine cine! (Luka 15:7) Ni bani tufwile ukutasha umubembu nga alapila? Bushe ni baeluda? Ibukisheni ifyo umutumwa Paulo alandile pa bacita imembu, alandile ati: “Nalimo Lesa kuti abasuminisha ukulapila.” (2 Tim. 2:25) Kanshi te muntu uwafwa Umwina Kristu uucitile ulubembu pa kuti aaluke mu fyo atontonkanya kabili aleke ukucita ifyabipa, lelo ni Yehova e umwafwa. Paulo alilandile pa fintu ifisuma ificitika umuntu nga alapila. Umuntu nga alapila aleshiba bwino bwino icine, alaleka ukutontonkanya pa fyabipa kabili kuti afuma mu fiteyo fya kwa Satana. Uwacitile ulubembu nga alapila, abali muli komiti balatantika ukulamucema pa kuti akoshe icitetekelo cakwe, alelwisha amatunko ya kwa Satana, kabili alecita ifyalungama.—Heb. 12:​12, 13. w24.08 ibu. 23 amapara. 14-15

Abantu abengi abo Yesu alishiishe babikile fye amano ku fya kulya. Cinshi twalandila ifi? Ilyo bwacele balishibe ukuti Yesu na batumwa bakwe balile. E ico abantu balininine mu mato ayafumine ku Tiberi, baya ku Kapernahumu mu kufwaya Yesu. (Yoh. 6:​22-24) Bushe icikalamba ico bailile ku Kapernahumu ni co balefwaya ukuti Yesu abasambilisheko na fimbi pa Bufumu? Awe. Icikalamba ico balefwaisha kulya umukate. Twaishiba shani? Umfweni ifyacitike ilyo abantu basangile Yesu mupepi na ku Kapernahumu. Yesu alibebelepo fye ukuti ico bailile kuli ena ni co balefwaya ifya kulya. Yesu abebele ati, “mwaliliile imikate mwaikuta no kwikuta.” Kabili abebele ati “filya fyali fya kulya ifyonaika.” Lyena abebele ati “mulebombela ifya kulya ifibelelela ifingalenga mwaba no mweo wa muyayaya.” (Yoh. 6:​26, 27) Yesu abebele ukuti Wishi ali no kubapeela ifya kulya ifyali no kulenga bakwata umweo wa muyayaya. w24.12 ibu. 5 amapara. 8-9

Pa kuti mulesambilisha bwino, bamunyinefwe, lyonse ilyo mulesambilisha aba bwananyina na lintu mulebafunda, muleshininkisha ukuti ifyo mulebasambilisha filefuma mu Cebo ca kwa Lesa. Muleisambilisha sana Baibo ne fiba mu mpapulo shesu. (Amapi. 15:28) Ilyo muleisambilisha, mulebikako sana amano pa kuti mulemona ifyo balondolola Amalembo mu mpapulo shesu, na pa kuti mwingeshiba ifya kuyalondolola bwino. Kabili ilyo mulesambilisha, mulelenga ifyebo fyafika abantu pa mutima. Kuti mulesambilisha bwino nga ca kuti mwaeba baeluda abaishiba ukusambilisha ukuti bamupandeko amano kabili mwakonka ifyo bamweba. (1 Tim. 5:17) Baeluda balingile ukulakoselesha aba bwananyina. Lelo inshita shimo bafwile ukubafunda nelyo fye ukubakalipila. Baeluda balingile ukuba ne cikuuku ku ba bwananyina, nampo nga balebafunda nelyo nga balebakalipila. Nga muli abanakilila, nga mulelanga ukuti mwalitemwa aba bwananyina, kabili nga mulelanda ifyaba mu Cebo ca kwa Lesa pa kusambilisha, mukalasambilisha bwino pantu ninshi mukalapashanya Kasambilisha Mukalamba, Yesu.—Mat. 11:​28-30; 2 Tim. 2:24. w24.11 ibu. 24 para. 16

Tupeela Yehova ubukata mu fyo tulanda pali ena. Abantu ba kwa Yehova babeba ati, “Imbileni Yehova,” “lumbanyeni ishina lyakwe,” “mulebila imbila nsuma pa fyo apususha abantu bakwe.” Babeba no kuti “bilisheni ubukata bwakwe mu nko.” (Amalu. 96:​1-3) Ishi shonse ni nshila isho twingapeelelamo Shifwe wa ku muulu ubukata. (Imil. 4:29) Kuti twapeela Yehova ubukata ukubomfya ifyo twakwata. Ukutula na kale, ababomfi ba kwa Yehova aba cishinka balamupeela ubukata ukubomfya ifyo bakwata. (Amapi. 3:9) Ku ca kumwenako, abena Israele balipeele ifyo bakwete pa kuti bakuule itempele na pa kuti balelisunga bwino. (2 Isha. 12:​4, 5; 1 Imila. 29:​3-9) Abasambi ba kwa Kristu bamo balebomfya “ifintu fyabo” pa kumwafwilisha e lyo no kwafwilisha abatumwa bakwe. (Luka 8:​1-3) Abena Kristu ba kubalilapo nabo balitumine ifya kwafwilisha aba bwananyina abalekabila ubwafwilisho. (Imil. 11:​27-29) Muno nshiku namo, na ifwe bene kuti twapeela Yehova ubukata nga tuleitemenwa ukusangwilako ifyo tukwete. w25.01 ibu. 4 para. 8; ibu. 5 para. 11

Finshi Korneli acitile pa kuti abatishiwe? Baibo itila: “Ena [Korneli] na ba mu ng’anda yakwe bonse baletiina Lesa.” (Imil. 10:2) Na kabili, Korneli alepaapaata Lesa lyonse. (Imil. 10:2) Ilyo Petro abilile imbila nsuma kuli Korneli no lupwa lwakwe, bonse mu lupwa balitetekele Kristu kabili ilyo line balibatishiwe. (Imil. 10:​47, 48) Ukwabula no kutwishika, Korneli ali-itemenwe ukwaluka mu fyo alingile ukwalukamo pa kuti ena no lupwa lwakwe balepepa Yehova. (Yosh. 24:15; Imil. 10:​24, 33) Nga filya fine Sauli acitile, Korneli na o talekele icifulo ico akwete calenga afilwa ukuba Umwina Kristu. Bushe na imwe mulingile ukwaluka sana pa kuti mubatishiwe? Nga e fyo cili, ninshi Yehova akamwafwa pa kuti mukaaluke. Akalamupaala nga ca kuti mulekonka amashinte ya mafunde ya mu Baibo pa kuti mulemubombela. w25.03 ibu. 5 amapara. 12-13

Nga ca kuti mwaumfwa amalyashi ya bufi pa cilonganino ca kwa Yehova, muleibukisha ifyo abalwani ba kwa Lesa bacitile Yesu na basambi bakwe mu nshita ya batumwa. Muno nshiku abantu ba kwa Yehova balabacusha kabili balababepesha. Ifi fine e fyo Baibo yasobele. (Mat. 5:​11, 12) Tatwakacetekele amalyashi ya bufi nga ca kuti tuleibukisha uulenga abantu balelanda aya amalyashi. Finshi tufwile ukucita nga twaumfwa amalyashi ya bufi? Mwilakutika amalyashi ya bufi. Umutumwa Paulo alilandile ifyo tufwile ukucita nga twaumfwa amalyashi ya bufi. Aebele Timote ati ukonkomeshe bamo “belabika amano ku malyashi ya bufi” kabili balekaana “amalyashi ya bufi.” (1 Tim. 1:​3, 4) Tatukutika amalyashi ya bufi pantu twalishiba uko aya amalyashi yafuma. Tubika amano ku “mashiwi ayatuntulu.”—2 Tim. 1:13. w24.04 ibu. 11 para. 16; ibu. 13 para. 17

Twalilileni ukwikatana na baba ne cishinka kuli Yehova. Lesa afwaya twaba abaikatana ilyo tulemupepa. Tukatwalilila ukuba abaikatana nga ca kutila twatwalilila ukukonka icine. Bonse abaleka ukukonka icine balalenga mu cilonganino mwaba amalekano. E ico Lesa afwaya ‘tuletaluka’ abantu ba musango uyu pantu nga tatucenjele na ifwe bene kuti twaleka ukukonka icine. (Rom. 16:17) Nga twaishiba icine no kulacikonka, tukatwalilila ukuba ifibusa fya kwa Yehova kabili icitetekelo cesu cikatwalilila ukuba icakosa. (Efes. 4:​15, 16) Tukacingililwa ku fya bufi ifyo Satana asambilisha e lyo no bufi ubo asalanganya. Na kabili Yehova akatucingilila ilyo kukaba ubucushi bukalamba. Twalilileni ukulakonka icine, “na Lesa wa mutende akaba na imwe.”—Fil. 4:​8, 9. w24.07 ibu. 13 amapara. 16-17

Yesu abikile sana amano ku kwafwa abantu abaleumfwa ububi pa mulandu wa kuti bali ababembu, kabili alebeba ukuti babe abasambi bakwe. Alishibe ukuti ulubembu e lwalelenga abantu balecula. E ico aleafwa maka maka abaume na banakashi abalecula pa mulandu ne membu bacitile. Abomfeshe icilangililo pa kulondolola ico alecitila ifi, atile: “Abatuntulu tabakabila kondapa, kano abalwele.” Lyena alundilepo no kuti: “Nshaisa mu kwita abalungami, kano ababembu.” (Mat. 9:​12, 13) Ifi fine e fyo Yesu alecita. Yesu ali ne cikuuku ku mwanakashi uwasambile amakasa yakwe ku filamba kabili alimubelele uluse pa membu acitile. (Luka 7:​37-50) Alisambilishe umwanakashi umwina Samaria icine icacindama ilyo ali nankwe pa cishima, nangu ca kuti alishibe ukuti aleikala no mwaume uushali mulume wakwe. (Yoh. 4:​7, 17-19, 25, 26) Lesa alipeele Yesu na maka ya kubuusha abafwa, abafwile pa mulandu wa lubembu. Yesu alibuushishe abaume na banakashi, abaice na bakalamba.—Mat. 11:5. w24.08 ibu. 4 amapara. 9-10

Bushe Yehova akalenga shani ishina lyakwe ukuba ilya mushilo ku ntanshi? Akalenga ishina lyakwe ukuba ilya mushilo ilyo akapingula mu bulungami. Nomba line akakanda Babiloni Mukalamba pa fyo aseebanya ishina lyakwe ilya mushilo. (Ukus. 17:​5, 16; 19:​1, 2) Bamo abakamona ifyo Babiloni Mukalamba bakamonaula, nalimo bakasalapo ukwisa mu kupepa kwa cine. Lyena pa nkondo ya Armagedone, Yehova akonaula icalo ca kwa Satana, na bonse abamulwisha na bapontela ishina lyakwe. Lelo akapususha bonse abamutemwa kabili abamumfwila e lyo na bonse abamupeela ubukata. (Marko 8:38; 2 Tes. 1:​6-10) Imyaka 1,000 iya kuteka kwa kwa Kristu nga yapwa, Yehova akalenga ishina lyakwe likabe ilya mushilo. (Ukus. 20:​7-10) Pali ilya nshita, “isonde likesulamo ukwishiba [ubukata bwa] kwa Yehova nga filya amenshi yaisula muli bemba.” (Haba. 2:14) Ala cikawama sana ilyo bonse pe sonde bakalapeela Yehova ubukata ubwalinga ishina lyakwe! w25.01 ibu. 7 amapara. 15-16

Cinshi cali no kulenga Abena Kristu abaHebere batwalilile ukushipikisha ilyo balebacusha? Umutumwa Paulo alefwaya Abena Kristu beshibe ubusuma bwaba mu kushipikisha amafya. Alilondolwele ukuti Abena Kristu nga bakwata amafya, nalimo e nshila Yehova alefwaya ukubasambilishishamo. Amafya kuti yalenga Umwina Kristu akwata imibele nelyo awamyako imibele iyo alingile ukukwata. Aba Bena Kristu cali no kubangukila ukushipikisha nga ca kuti babikile amano ku busuma bwaba mu kushipikisha amafya. (Heb. 12:11) Paulo aebele Abena Kristu abaHebere ukuti balingile ukulashipikisha kabili tabalingile ukunenuka nga bakwata amesho. Paulo alilingile ukubalembela aya mashiwi pantu ilyo ashilaba Umwina Kristu, alecusha sana Abena Kristu. Kanshi alishibe ifyo balebacusha. Kabili alishibe ifya kucita pa kushipikisha nga balemucusha. Na kuba, pa numa ya kuba Umwina Kristu, balimucushishe sana.—2 Kor. 11:​23-25. w24.09 amabu. 12-13 amapara. 16-17

Cila bushiku tulamona ukuti uyu umulimo ulingile ukubombwa bwangu bwangu. Cinshi twalandila ifi? Ni co inshita isheleko naicepa. Moneni ifyo Yesu asobele ukuti e fyo umulimo wa kubila imbila nsuma wali no kuba mu nshiku sha kulekelesha, nga fintu Baibo ilanda pali Marko 13:10. Ukulingana ne fyo Mateo alembele, Yesu atile imbila nsuma yali no kubilwa mwi sonde lyonse “e lyo impela ikesa.” (Mat. 24:14) Ishiwi lya kuti “impela” lipilibula impela ya mitekele yabipa iya kwa Satana. Yehova alibika “ubushiku nangu inshita” ilyo ifi fyonse fili no kucitika. (Mat. 24:36; 25:13; Imil. 1:7) Cila bushiku tulaya tulepalaminako kuli iyi nshita. (Rom. 13:11) Pali ino nshita tufwile ukutwalilila ukubila imbila nsuma mpaka impela ikese. Ilyo tuletontonkanya pa mulimo wesu uwa kubila imbila nsuma, tulingile no kutontonkanya pa cipusho icacindama sana ica kuti: Mulandu nshi tubilila imbila nsuma? Kuti twatila fye umulandu tubilila imbila nsuma, ni co twaliba no kutemwa. Ifyo tucita nga tulebila imbila nsuma, e filanga ifyo twatemwa imbila nsuma, ifyo twatemwa abantu ne cacilapo ukucindama, ifyo twatemwa Yehova ne shina lyakwe. w24.05 ibu. 14-15 amapara. 2-3

Mwebafyashi, mulekoselesha umwana wenu ukuti aletontonkanya pa fyo Lesa abumba. Ilyo mule-enda mu mpanga nelyo ilyo mulelima, kuti mwakoselesha umwana wenu ukuti amone ifyo ifintu Lesa abumba fimoneka. Ifyo ifintu ifyo Lesa abumba fimoneka filanga ukuti uwafibumba alikwata amano sana. Ku ca kumwenako, pa myaka iingi basayantisti balisambilila pa fyo imishilwa ipangwa mu fintu. Umo uwasambilila sana sayansi uwe shina lya kuti Nicola Fameli alondolwele ukuti nga mwapenda imishilwa mu fyo Lesa abumba, kuti mwasanga amanambala yamo. Aya amanambala e yo beta ukuti Fibonacci. Iyi imishilwa kuti twaimona mu fintu ifingi pamo nga mu fipinda bushiku, mu fipanga fya fintu fimo e lyo na muli sanifulawa. w24.12 ibu. 16 para. 7

Mose, Davidi na Yohane bali pano calo kale sana, kabili ifyo baleikala ne fyo twikala muno nshiku fyalipusana sana. Lelo twalipalana mu fintu ifingi. Balebombela Lesa wa cine, kabili na ifwe e o tubombela. Balepepa kuli Yehova, balimucetekele kabili baleleka alebatungulula. Ifi fine e fyo na ifwe tucita. Twalicetekela ukuti Yehova alapaala abantu abamumfwila nga filya fine nabo bacetekele. E ico, natulekonka ifyo aba baume abali ne cishinka balandile kabili tulekonka na mafunde ya kwa Yehova. Nga tulecita ifi, ifintu fikalatwendela bwino kabili tukekala “inshiku ishingi,” e kutila umuyayaya. (Amala. 30:20) Kabili tukalasekelela pantu twakulalenga Shifwe wa ku muulu uwatutemwa aleba ne nsansa. Yehova akatupaala ukucila na pa fyo twingatontonkanyapo.—Efes. 3:20. w24.11 ibu. 13 amapara. 20-21

Mu nshita ya batumwa, bamunyinefwe bamo balebasonta ukuba ababomfi batumikila. (1 Tim. 3:8) Cimoneka kwati aba bene e “babomfi” abo umutumwa Paulo alembelepo. Na kabili cimoneka kwati ababomfi batumikila balebomba imilimo iyalekanalekana pa kuti baeluda bengalabika amano ku kusambilisha na ku kucema aba bwananyina. Ku ca kumwenako, ababomfi batumikila nalimo baleafwilishako mu mulimo wa kukopolola Amalembo nelyo nalimo e baleshita ifya kubomfya pa kukopolola Amalembo. Tontonkanyeni pa milimo iyacindama iyo ababomfi batumikila babomba mu cilonganino cenu. (1 Pet. 4:10) Kuti babapeela umulimo wa kubombela ku ma akaunti ya cilonganino, uwa kupeela ififulo fya kubombelamo, uwa kuorda impapulo no kupeela bakasabankanya ishi mpapulo. Kuti babapeela umulimo wa kubombela ku fisoselo, uwa kuba bakapyunga nelyo uwa kuwamya Ing’anda ya Bufumu. Iyi milimo yonse yalicindama pa kuti fyonse mu cilonganino file-enda bwino.—1 Kor. 14:40. w24.10 ibu. 19 amapara. 4-5

Tukalashipikisha amafya ayanono na yakalamba nga ca kuti tuleibukisha ukuti Yehova wa mweo, kabili lyonse alafwaya ukutwafwa. Na kuba kuti atwafwa nga twakwata amafya. Pantu ni Lesa wa Maka Yonse kabili kuti atupeela amaka ya kushipikisha. Ici cilenga twacetekela ukuti, kuti twashipikisha nga twakwata amafya. Nga twamona ifyo Yehova atwafwa nga twakwata amafya ayanono tulacetekela no kuti akatwafwa na lintu tukakwata amafya ayakalamba. Natulande pa fintu fibili ifyacitike ifyalengele imfumu Davidi acetekele sana Yehova. Bushiku bumo ilyo Davidi alecema impaanga sha kwa wishi ninshi ali umwaice, bere aliketepo impaanga. Ubushiku bumbi na bo, inkalamo yaliketepo impaanga. Pali iyi imiku yonse ibili, Davidi alishipile kabili alipepeeke ifi ifiswango no kupokolola impaanga. Lelo Davidi talemona ukuti acimfishe ifi ifiswango ku maka yakwe. Alishibe ukuti Yehova e wamupeele amaka ya kuti aficimfye. (1 Sam. 17:​34-37) Pa mulandu wa kuti aletontonkanya sana pali ifi ifyacitike, Davidi alicetekele sana ukuti Lesa wa mweo ali no kumwafwa na ku ntanshi. w24.06 ibu. 21 amapara. 5-6

Tutile bamwita ukuya mu kwangalila pamo ne fibusa. Bushe mulingile ukuya nelyo iyo? Nga ca kuti tamwaishiba abamwitile nelyo tamwishibe ifikabako, kuti mwaipusha abamwitile amepusho pamo nga: “Ni kwi tukala-angalila kabili ni lilali tukala-angala? Bushe bantu banga bakabako? Ni bani bakala-angalila uku kwangala? Ni bani bakabako? Finshi abantu bakalacita pali uku kwangala? Bushe kukaba ubwalwa?” Nga mwaishiba ifi fyonse mukasalapo bwino ica kucita. Nga mwaishiba ifishinka fyonse, nomba mulingile ukutontonkanya pali fyonse ifikumine ifyo mulesalapo. Ku ca kumwenako, kuti mwacita shani nga mwaishiba ukuti kuli uku kwangala kukaba na bantu abashikonka amashinte ya mafunde ya mu Baibo, nelyo mwaishiba ukuti kukaba ubwalwa kabili abantu bakalanwa fye apo balefwaila? Bushe mwamona ukutila kuli uku kwangala kuti kwacitika ifyabipa? (1 Pet. 4:3) Nga mwatontonkanya pa fishinka fyonse ifikumine ifyo mulefwaya ukusalapo, cikamwangukila ukusalapo icisuma. w25.01 ibu. 15 amapara. 4-5

Mu Baibo Yehova alilanda pa filangililo ifyalenga twishibe ukuti pa mulandu wa cilubula, alafuuta imembu sha bantu abalapila. Calikosa sana ukufumya itoni ilyakashika ce pa ca kufwala. Yehova alibomfya ici cilangililo pa kutulangilila ukutila kuti atusamba imembu shesu ica kuti shaleka no kumoneka. Baibo na kabili ilinganya imembu ku nkongole. (Mat. 6:12; Luka 11:4 futunoti) E ico lyonse nga twabembukila Yehova, ciba kwati inkongole shesu shilefulilako fye. Tulamukwatila inkongole ishingi! Nomba nga ca kuti Yehova atubelela uluse, ciba kwati asuulako ku nkongole shesu. Tatwenekela ukubwesha inkongole pa membu isho atubelelapo uluse kale. Filya fine umuntu omfwa bwino nga ca kuti uo akongolako afuuta inkongole, e fyo na ifwe tumfwa bwino nga ca kuti Yehova atubelela uluse! w25.02 amabu. 9-10 amapara. 9-10

Abafyashi nga bakota, kuti balakabila indalama ne fintu fimbi, kabili abana abengi balaitemenwa ukupeela abafyashi babo ifintu fya musango uyu. (1 Tim. 5:4) Lelo abafyashi abacetekela Yehova balishiba ukuti icilenga bakaleba ne nsansa sana, kusambilisha bwino abana babo ica kuti baba ababomfi ba kwa Yehova, te kukwata abana pa kuti bakalebapeela indalama sha kubomfya. (3 Yoh. 4) Mwe bafyashi, ilyo mulesambilisha abana benu ifyo bakalaisakamana nga bakula, mulelanga ukuti mwalicetekela Yehova. Ilyo bacili fye abaice, mulebasambilisha ukuti ukubombesha kwacindamina. (Amapi. 29:21; Abena Efese 4:28) Na kabili ilyo baleya balekula, mulebafwa pa kuti balebombesha mu fya ku sukulu. Abafyashi Abena Kristu kuti bafwailishako amashinte ya mafunde ya mu Baibo mu mpapulo shesu. Lyena kuti basambilishako abana babo pa fyo bengacita ilyo balesalapo amasambililo ayo balingile ukukwata. Icikalamba ico abafyashi bafwile ukucitila fyonse ifi, kwafwa abana babo pa kuti bakaleisakamana, bakalekwata inshita ya kubila imbila nsuma ne ya kubombako bupainiya. w25.03 amabu. 30-31 amapara. 15-16

Muli Esaya icipandwa 65 Yehova alilondolwele ifyo abakaba muli paradaise ya ku mupashi bakulaikala. Umuku wa kubalilapo ubu busesemo bwafikilishiwe ni mu mwaka wa 537 ninshi Yesu talaisa pano isonde. Muli uyu mwaka, abaYuda abalapiile balilubwike muli bunkole mu Babiloni kabili balibwelele ku mwabo. Yehova alipaalile abantu bakwe kabili alibafwile pa kuti bawamye umusumba wa Yerusalemu na kabili, na pa kuti balenge itempele libe icifulo icikalamba ica kupepelapo Yehova mu Israele. (Esa. 51:11; Seka. 8:3) Ubusesemo bwaba mwi buuku lya kwa Esaya bwatendeke ukufikilishiwa pa muku walenga bubili mu mwaka wa 1919 ninshi Yesu alibwelelamo ku muulu. Muli uyu mwaka, ababomfi ba kwa Yehova aba muno nshiku balibalubwile muli Babiloni Mukalamba. Lyena paradaise ya ku mupashi yatendeke ukukula panono panono mwi sonde lyonse. Abalebila pa Bufumu abali abacincila bapangile ifilonganino ifingi kabili balikwete imibele iisuma iyo Umwina Kristu alingile ukukwata. Abaume na banakashi abakwete imibele yabipa balifwele “ubuntu bupya ubwalengelwe ukulingana no kufwaya kwa kwa Lesa.” w24.04 amabu. 20-21 amapara. 3-4

Mu ncende shimo abafyashi nelyo abakalamba e basalila lupwa lwabo uwa kuupana nankwe. Mu ncende shimbi mwena balupwa ne fibusa e basalila umuntu wabo uo balefwaya ukuti atendeke ukwishishanya nankwe, e lyo babaleka bakumana pa kuti bamone nga kuti batendeka ukwishishanya. Nga ca kuti umushimbe amulomba ukuti mumufwaileko uwa kwishishanya nankwe nelyo uwa kuupana nankwe, mufwile mwaishiba ifyo bonse babili batemwa. Nga mwamusanga, mufwile mwaishiba icifyalilwa cakwe, imibele yakwe ne cacilapo ukucindama ifyo bucibusa bwakwe na Yehova bwaba. Bucibusa bwa muntu na Yehova bwalicindama sana ukucila indalama, amasambililo ya muli cino calo, nelyo ifyo acindama. Muleibukisha ukuti munyinefwe na nkashi abene e balingile ukusalapo, nampo nga balefwaya ukuupana nelyo iyo. w24.05 ibu. 23 para. 11

Kuti twatungilila abaleishishanya mu fyo tulanda. Inshita shimo tulingile ukuilama no kwikala fye tondolo. (Amapi. 12:18) Ku ca kumwenako, kuti twaba sana ne nsansa ica kuti twalafwaya fye ukulaebako aba mu cilonganino ukuti aba bwananyina bamo baleishishanya, e lyo ninshi abene balefwaya ukuti ebo bakailandile. Tatufwile ukula-amba abaleishishanya nelyo ukulabalengulula pa fyo abene balingile ukusalapo. (Amapi. 20:19; Rom. 14:10; 1 Tes. 4:11) Na kabili tatulingile ukulalanda nelyo ukulaipusha amepusho ayengalenga abaleishishanya balaumfwa kwati balingile fye ukuupana. Inga nga ca kuti abaleishishanya basalapo ukuleka ukwishishanya? Mwilaipusha ifipusho fya kufwailikisha icalengele, nelyo ukupeelapo umo umulandu. (1 Pet. 4:15) Abaleishishanya nga basalapo ukuleka ukwishishanya ninshi tacilepilibula ukuti ifyo basalilepo nafibipa. Ilingi line cipilibula fye ukuti ukwishishanya na kulenga abaleishishanya baishiba kutila te kuti bopane. Lelo nangu ca kuti bene basalilepo ukuleka ukwishishanya. Kanshi tulingile ukulafwaya inshila sha ku batungililamo. w24.05 ibu. 31 amapara. 15-16

Ubwafya bumo ubukalamba ubo twingakwata ni lintu lupwa lwesu nelyo cibusa wesu aleka ukubombela Yehova. (Amalu. 78:40) Nga ca kuti twalitemwa sana uyo muntu cilafya ukushipikisha. Nga ca kuti ifya musango uyu fyalimucitikilapo, ninshi ifyo Sadoke ali ne cishinka kuti fyamukosha. Alitwalilile ukuba uwa cishinka kuli Yehova na lintu cibusa wakwe Abiatari asalilepo ukukanaba uwa cishinka kuli Yehova. Ifi fyacitike ilyo Imfumu Davidi yali mupepi no kufwa ninshi alikota no kukota. Umwana wakwe Adoniya afwaile ukuibika pa bufumu nangu ca kuti Yehova alefwaya ukuti Solomone e o abe imfumu. (1 Imila. 22:​9, 10) Abiatari asalilepo ukutungilila Adoniya. (1 Isha. 1:​5-8) Ifi Abiatari acitile fyalangile ukuti tali uwa cishinka kuli Davidi na Sadoke, lelo na kuli Yehova wine! Sadoke na Abiatari balibombeele pamo bushimapepo pa myaka iingi.—2 Sam. 8:17; 15:29; 19:​11-14. w24.07 ibu. 6 amapara. 14-15

Kuti twashininkisha ukuti lyonse ifintu fikalatuwamina nga ca kuti twatwalilila ukuba abalola. “Ukuipakisha ifisuma fya lubembu ifya pa kashita fye akanono,” te kuti kulingane ne nsansa tukwata nga ca kuti tulekonka amafunde ya kwa Yehova. (Heb. 11:25; Amalu. 19:8) Cinshi twalandila ifi? Pantu Yehova atubumbile ukuti tuleikala ukulingana na mafunde yakwe. (Ukute. 1:27) Nga tulecita ifi tukaba na kampingu iisuma kabili tukesaikala umuyayaya. (1 Tim. 6:12; 2 Tim. 1:3; Yuda 20, 21) Ca cine ukuti ‘umubili walinaka.’ (Mat. 26:41) Nomba ici tacalola mu kuti tapali nangu cimo ico twingacita pa mibele yabipa. Yehova ali-iteyanya ukutupeela amaka. (2 Kor. 4:7) Lelo ico tufwile ukwishiba ca kuti Lesa atupeela amaka ayacila aya bantunse. Nomba tufwile ukubomfya amaka yesu pa kulwisha amatunko. Yehova nga twamulomba, akatupeela amaka ayacila aya bantunse ilyo tuleyakabila. (1 Kor. 10:13) Ukwabula no kutwishika Yehova nga atwafwa kuti twacimfya amatunko. w24.07 ibu. 19 amapara. 19-21

Umutumwa Paulo alembeele Timote eluda munankwe amashiwi yali mwi lembo lya bushiku bwa lelo, ilyo alemulondolwela ifya kwafwa “abacita imembu.” Ni mwi aloseshe ilyo alandile ukuti ulebalungikila pa menso ya bantu? Ilyo Paulo alandile amashiwi ya kuti “abantu,” talelanda pa cilonganino conse. Lelo alelanda pa bantu fye abanono, nalimo abaishibe ulubembu acitile. Nalimo aba bantu bamweneko ifyo acitile nelyo abo uwabembwike aebeleko ifyo acitile. Baeluda bakeba fye aba bantu ukuti nababombela pa mulandu kabili uwacitile ulubembu na bamulungika. Inshita shimo abengi mu cilonganino kuti baishiba ulubembu umuntu acitile nelyo kuti lwaishibikwa sana pa numa. Nga ca kuti ulubembu nalwishibikwa sana nelyo lukeshibikwa, ninshi “pa menso ya bantu” kuti paba cilonganino conse. Kanshi eluda akabilisha ku cilonganino conse ukuti munyinefwe nelyo nkashi nabamulungika. Cinshi cawamina ukucite fyo? Umutumwa Paulo alandile ukuti, pa kuti “abalemonako bengasambililako” pa kuti belacita imembu ishikalamba. w24.08 amabu. 23-24 amapara. 16-17

Tufwile ukulabombesha mu mulimo wa kwa Yehova ukufika na ku mpela. Abena Kristu abasubwa balingile ukutwalilila ukuba abalola pa kuti Yesu akesebapeela icilambu ca kubasenda ku muulu. (Mat. 24:40) Aba abasubwa balafwaisha ukuti ‘bakalonganikwe’ pamo na Yesu ku muulu. Inkondo ya Armagedone nga yapwa, aba abasubwa bakaba banabwinga ba kwa Yesu mu bwinga bwa Mwana wa mpaanga. (2 Tes. 2:1) Nangu ca kuti nomba line Yesu ali no kupingula cino calo, ifwe tatulingile ukutiina nangu cimo. Nga twatwalilila ukuba ne citetekelo, Shifwe wa ku muulu uwatutemwa akatupeela “amaka ayacila aya bantunse,” pa kuti tukapusuke kabili ‘tukeminine pa ntanshi ya Mwana wa muntu.’ (2 Kor. 4:7; Luka 21:36) Nampo nga twakwata isubilo lya kuyaikala ku muulu nelyo isubilo lya kulaikala pano isonde, kuti twasekesha Shifwe wa ku muulu nga tulebika amano ku mashiwi ya kusoka ayo Yesu alandile muli ifi filangililo. Pa mulandu wa kuti Yehova wa cikuuku sana, amashina yesu ‘yakalembwa mwi buuku” lya mweo.—Dan. 12:1; Ukus. 3:5. w24.09 amabu. 24-25 amapara. 19-20

Icebo ca kwa Lesa kuti calenga mwaleka ukusakamikwa nga filya fine cali ku walembele Amalumbo 73. Kuti mwaleka shani ukusakamikwa? Muleibukisha ifintu ifisuma ifyo mwakwata, ukubikako ne fyo Yehova amupaala. Muleibukisha no kuti Yehova tafwa abantu abashibombela. Abantu abengi abashibombela Yehova bamona ukuti ukukwata incito iisuma e cintu icacindamisha, pantu tabakwata isubilo lya kwikala umuyayaya. Nomba imwe, Yehova alimupaala pali ino nshita, kabili na ku ntanshi kwine akamupaala nga nshi. (Amalu. 145:16) Kabili tontonkanyeni pali ici: Bonse te kuti twishibe ifyo twali no kulaikala pali ino nshita, atusalapo ukucita ifintu fimbi. Lelo icintu cimo ico mwingashininkisha ca kuti: Abasalapo ukubombela Lesa pa mulandu wa kuti balimutemwa na pa mulandu wa kuti balitemwa na bantu banabo, balakwata ifyo bakabila. w24.10 ibu. 27 amapara. 12-13