July

Ababomfi ba kwa Yehova bamo balafilwa ukumubombela pa mulandu wa kuti nabakula, balalwalilila, nelyo balilemana. Kanshi nalimo kuti balaumfwa ukuti Yehova abamona ukuti tabacindama. E ico kuti balayipusha abati, ‘Bushe Yehova amona ukuti nalicindama?’ Uwalembele Amalumbo 71 na o aleumfwa ifi fine. Apepele ati: “Mwinsha ilyo amaka yandi yapwa.” (Amalu. 71:​9, 18) Nangu ca kutila aleumfwa ifi, alishininkishe ukuti nga atwalilila ukubombela Yehova ne cishinka, Yehova ali no kulamwafwa. Uwalembele Amalumbo 71 alishibe ukuti Yehova alatemwa abatwalilila ukumubombela nangu ca kuti nabakwata amafya. (Amalu. 37:​23-25) Mwe bakalamba, mulemona amafya ayo mukwata nge fyo Yehova ayamona. Kuti amwafwa pa kuti mwingatwalilila ukumubombela nangu namukwata amafya. (Amalu. 92:​12-15) Mu cifulo ca kulabika amano ku fyo mushingakumanisha ukucita, mulebika mano ku fyo mwingakumanisha ukucita. w24.10 ibu. 28 amapara. 14-16

Abena Kristu abashilakula mu fya kwa Lesa cilabakosela ukusalapo ifya kucita, nga ca kuti mu Baibo tamwaba ifunde ililanda pa fyo balingile ukusalapo. Bamo bamona kwati kuti bacita conse ico balefwaya nangu ca kuti mu Baibo tamwaba ifunde ililanda pa fyo balingile ukusalapo. Bambi nabo kuti balafwaya amafunde ayo bafwile ukukonka na pashilingile ukuba amafunde. Ku ca kumwenako, cimoneka kwati Abena Kristu abali mu Korinti baleipusha umutumwa Paulo nga ca kuti kwali ifunde ilyalesuminisha ukulya inama isho batuulile ku tulubi. Paulo tabebele ifya kucita, lelo abebele ukuti cila muntu alikwete “insambu” sha kusalapo ifya kucita ukulingana ne fyo kampingu yakwe yalemweba. Abebele pa mashinte ya mafunde ya mu Baibo aya kuti nga bayakonka, kampingu yabo tayali no kulabacusha kabili tabali no kupunwisha umuntu nangu umo. (1 Kor. 8:​7-9) Ifi Paulo acitile, alesambilisha abena Korinti ukuba abakalamba mu fya kwa Lesa pa kuti bengakwata amano ya kulekanya icalungama ne calubana ilyo balesalapo ifya kucita. Na kabili abasambilishe ukuti tabalingile ukulafwaya fye abantu bambi e bo balebeba ifya kucita, nelyo ukulafwaya fye amafunde pali fyonse ifyo balingile ukusalapo. w24.04 ibu. 5 para. 14

Mu nshiku sha kwa Yona, abena Ninebe balikwete ishuko lya kulapila. Na kabili, ibukisheni ifyo Yesu alandile pa “kubuukila ku bupingushi.” Yesu atile “abalecita ifyabipa bakabuukila ku bupingushi.” (Yoh. 5:29) E ico kuti twakwatako isubilo lya kuti bamo aba mu Sodomu na ba mu Gomora nalimo bakabuushiwa. Bamo pali aba bakabuushiwa kabili nalimo tukakwata ishuko lya kubasambilisha pali Yehova na pali Yesu Kristu. Yehova e ‘ufwayafwaya mu mutima, e uceeceeta amatontonkanyo ayashika.’ Ilyo akalabuusha abantu ku ntanshi, cila muntu akalamupingula “ukulingana ne mibele yakwe.” Yehova takabuushe abantu abo akamona ukuti tabalingile ukubuushiwa, lelo abo akamona ukuti nacilinga ukubabelela uluse akababelela uluse. E ico tatufwile ukusondwelela ukuti umuntu umo takabuushiwe, kano fye nga ca kuti twalishiba ukuti e fyo Baibo yalanda! w24.05 amabu. 5-6 amapara. 15-16

Ukutula fye na kale, amashiwi ya kwa Lesa yalakosha ababomfi bakwe nga ca kuti nabakwata umulimo uwakosa uo bafwile ukubomba. Natulande pali kasesema Yeremia. Aleshimunuka ilyo Yehova amupeele umulimo wa kubila. Yeremia atile: “Nshaishiba ukulanda, pantu ndi mwaice.” (Yer. 1:6) Finshi acitile pa kuti ashipe ilyo alebila? Finshi fyalengele ukuti ashipe? Ifyo Lesa amwebele e fyalengele ukuti ashipe. Yeremia atile: ‘Ico anjebele cali kwati mulilo uwalepya, uwacilikilwe mu mafupa yandi; kabili nalinakile ukucisunga mu nda.’ (Yer. 20:​8, 9) Nangu ca kuti abantu abo Yeremia alebilako bali aba-afya, imbila iyo Lesa amwebele ukuti alebila kuli bena yalengele aba uwashipa. Amashiwi ya kwa Lesa ayaba mu Baibo yalalenga Abena Kristu baba abashipa. Umutumwa Paulo abebele ukuti nga baishiba bwino bwino icine bali ‘no kulaikala ukulingana ne fyo Yehova afwaya’ pa kuti bengalatwala “ifisabo mu mulimo onse uusuma.”—Kol. 1:​9, 10. w24.04 amabu. 14-15 amapara. 2-4

Sadoke asalilepo ukutwalilila ukuba uwa cishinka kuli Yehova nangu ca kuti Shimapepo Mukalamba Abiatari asalilepo ukukanaba uwa cishinka ilyo atungilile umwana wa kwa Davidi Adoniya, uwalefwaya ukupoka wishi ubufumu. Davidi alishibe ukutila kuti atwalilila ukucetekela Sadoke. Ilyo Davidi aishibe ifyo Adoniya alepanga ukucita, aebele Sadoke, Natani na Benaya ukuti babike Solomone pa bufumu. (1 Isha. 1:​32-34) Ababomfi ba kwa Yehova pamo nga Natani abatwalilile ukuba aba cishinka kuli Yehova no kutungilila Imfumu Davidi, bafwile balekoselesha sana Sadoke ukuti atwalilile ukuba uwa cishinka. Ilyo Solomone aishileba imfumu, “[asontele] Sadoke pali bushimapepo pa kuti apyane Abiatari.” (1 Isha. 2:35) Kuti mwapashanya shani Sadoke nga ca kuti lupwa lwenu nelyo cibusa wenu aleka ukubombela Yehova? Mulecita ifilanga ukuti mufwaya ukutwalilila ukuba aba cishinka kuli Yehova. (Yosh. 24:15) Yehova akamukosha kabili akamupeela amaka ya kucita icalungama. Mulepepa kuli ena kabili lyonse muleba pamo na babomfi bakwe aba cishinka. Yehova alimutemwa ifi mwaba aba cishinka kabili akamulambula.—2 Sam. 22:26. w24.07 amabu. 6-7 amapara. 16-17

Pa Amalumbo 15:​2, Baibo ilondolola cibusa wa kwa Lesa ukuti “muntu wa kaele, uucita icalungama.” Ifi e fyo tulingile ukutwalilila ukucita. Bushe kuti twaba ‘aba kaele’? Ee kuti twaba. Nangu ca kuti fwe bantu tatwapwililika, Yehova kuti alatumona ukuti tuli ‘ba kaele’ nga ca kuti tule-esha na maka yonse ukulamumfwila. Nga twaipeela kuli Lesa twabatishiwa no kubatishiwa, ninshi twatendeka ukulaenda na Lesa. Ku ca kumwenako, kale umuntu taleba umweni wa kwa Yehova pa mulandu fye wa kuti afyalilwe mu luko lwa bena Israele. Bamo balemupepa lelo tabalemupepa ‘mu cishinka kabili tabalecita ifyalungama.’ (Esa. 48:1) Ifi fine e fyo caba na muno nshiku. Pa kuti tube ifibusa fya kwa Lesa, tatufwile ukupelela fye pa kubatishiwa no kuba mu cilonganino ca Bena Kristu. Lelo tulingile ‘ukulacita icalungama.’ w24.06 ibu. 9 para. 4; ibu. 10 para. 6

Finshi Yehova atupeela ifilanga ukuti ni kapekape? Natulandeko pali fimo. Yehova alatupeela ifintu ifyo tukabila. Kwena te lyonse engalenga twalaikala ubwanalale, lelo alashininkisha ukuti natukwata fyonse ifyo tulekabila. Ku ca kumwenako, alatwafwa pa kuti tulekwata ifya kulya, ifya kufwala no mwa kwikala. (Amalu. 4:8; Mat. 6:​31-33; 1 Tim. 6:​6-8) Bushe Yehova atupeela ifyo tukabila pa mulandu fye wa kuti afwile ukutupeela? Awe! Tontonkanyeni pa mashiwi Yesu alandile pali Mateo 6:​25, 26. Ilyo alandile pa fyuni, atile: “Tafibyala imbuto, tafisombola kabili tafisunga ifya kulya mu matala.” Nomba moneni ifyo akonkeshepo ukulanda, atile: “Na lyo line Shinwe wa mu muulu alafiliisha.” Lyena Yesu aipwishe ati: “Bushe tamwacindama ukuficila?” Cinshi Yesu alefwaya ukutusambilisha? Nga ca kuti Yehova alasakamana inama, bushe kuti afilwa ukutusakamana? Nga filya fine umufyashi umwaume apekanishisha ulupwa lwakwe ifyo lukabila pa mulandu wa kuti alilutemwa, e fyo na Yehova apekanishisha aba mu lupwa lwakwe pa mulandu wa kuti alibatemwa.—Amalu. 145:16; Mat. 6:32. w24.09 amabu. 26-27 amapara. 4-6

Umubomfi utumikila ni munyinefwe uwabatishiwa uo umupashi wa mushilo usonta pa kuti aleafwa baeluda ilyo balebomba imilimo iyacindama mu cilonganino. Ababomfi batumikila balitemwa Yehova kabili balakonka amafunde yakwe. Na kabili balitemwa sana aba bwananyina. (Mat. 22:​37-39) Bushe munyinefwe uwabatishiwa kuti acita shani pa kuti afikepo ukuba umubomfi utumikila? Baibo yalilanda pa mibele iyo munyinefwe uwabatishiwa afwile ukukwata pa kuti engafikapo ukuba umubomfi utumikila. (1 Tim. 3:​8-10, 12) Kuti mwafikapo ukuba umubomfi utumikila nga ca kuti muleisambilisha pali iyi mibele. Lyena mufwile ukuibikilishako pa kuti mwingakwata iyi imibele. Nomba mufwile ukubalilapo ukubika sana amano ku co mulefwaila ukuba umubomfi utumikila. w24.11 ibu. 15 amapara. 4-5

Abantu bamo batila balibelenga Baibo pa miku iingi. Nomba bushe balisumina ifyo Baibo isambilisha? Bushe balakonka ifyo ilanda, kabili bushe balaleka Baibo yabaalula? Ku ca bulanda, tabakonka ifyo Baibo ilanda kabili tabaleka yabaalula. Lelo abantu ba kwa Yehova bena te fyo baba! Tulesha na maka yesu yonse pa kuti tulecita ifyo Baibo ilanda. Nalyo line, limo cilakosa ukubelenga Icebo ca kwa Lesa no kukonka ifyo cilanda. Kuti catukosela ukukwata inshita ya kubelenga Icebo ca kwa Lesa. Nelyo kuti twasanga ukuti tulebelenga lubilo lubilo ica kuti twafilwa no kumfwikisha ifyo tulebelenga. Nangu kuti twafuupuka nga twasanga ukuti tulingile ukwaluka mu fintu ifingi. Nampo nga mwalikwata ubwafya bumo pali aya twalandapo, Yehova nga amwafwa kuti mwakumanisha ukubucimfya. Natuleleka Yehova aletwafwa ukulacita ifyo icebo ca kwa Lesa cilanda. Ukwabula no kutwishika, nga ca kuti tulebelenga Icebo ca kwa Lesa kabili tulecita ne fyo cilanda, tukalaba ne nsansa icine cine.—Yako. 1:25. w24.09 ibu. 7 amapara. 15-16

Nga ca kuti twakwata amafya, Yehova alatusansamusha ukupitila mu mupashi wakwe uwa mushilo. Nga ca kuti muli no bulanda pa mulandu wa kuti ifyabipa fyalimucitikila, kuti mwaeba Yehova ifyo muleumfwa, kuti mwapepa kuli ena pa nshita yonse iyo mulefwaya kabili ipepo lyenu kuti lyaba ilitali nelyo ilipi. (Amalu. 86:3; 88:1) Mulelomba Yehova ukuti alemupeela umupashi wakwe uwa mushilo. Akamwafwa. Bushe mwalikwatapo ubwesho ica kuti pali ino nshita mumfwa ukuti tamwakwata amaka ya kucita nangu cimo? Umupashi wa mushilo kuti wamukosha pa kuti mutwalilile ukubombela Yehova ne cishinka. (Abena Efese 3:16) Bushe nga mwalomba Yehova ukuti amupeele umupashi wakwe uwa mushilo, finshi mufwile ukucita? Mufwile ukucita ifingalenga Yehova amupeelelapo umupashi wa mushilo. Ifyo mwingacita, kulalongana no kulashimikila abantu imbila nsuma, kabili mulebelenga Icebo cakwe cila bushiku. Nga mulecita ifi ninshi mukalatontonkanya sana pa fyo alanda mu Cebo cakwe. (Fil. 4:​8, 9) Ilyo mulebelenga mulemona amesho ayo abantu abo Baibo yalandapo bakwete, kabili muletontonkanya sana pa fyo Yehova abafwile pa kuti bashipikishe. w24.10 ibu. 9 amapara. 12-14

Twalitemwa abantu nga filya fine Yehova no Mwana wakwe babatemwa. (Amapi. 8:31) Tulomfwila uluse abantu ‘abashaishiba Lesa’ na ‘bashakwata isubilo.’ (Efes. 2:12) Baba ngo muntu uuli mu cilindi, kabili nifwe tukwete intambo ya kumufumishako, e kutila imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa. Pa mulandu wa kuti twalibatemwa kabili tulabomfwila uluse, tulabomba na maka yesu yonse pa kuti tulebila imbila nsuma kuli bena. Iyi imbila nsuma ilalenga bakwata isubilo, balaikalako bwino pali ino nshita, kabili ilalenga bakwata isubilo lya kwisakwata “umweo wine wine,” e kutila umweo wa muyayaya mu calo cipya ica kwa Lesa. (1 Tim. 6:19) Pa mulandu wa kuti twalitemwa abantu, tulabasoka no kuti impela ya cino calo cabipa naipalama. (Esek. 33:​7, 8) Tufwaya baishiba ifikacitika mu bucushi bukalamba. Imipepele ya bufi yonse ikaloba. Lyena abantu abacita ifyabipa bonse bakaloba ilyo kukaba inkondo ya Armagedone.—Ukus. 16:​14, 16; 17:​16, 17; 19:​11, 19, 20. w24.05 amabu. 16-17 amapara. 8-9

Umutumwa Paulo akoseleshe Abena Kristu ukuti balingile ‘ukushiila ubukali bwa kwa Lesa incende.’ Tushiila ubukali bwa kwa Lesa incende nga twaleka Yehova e waleta umulinganya pa nshita yakwe umwine e lyo ne lyo alemona ukuti nacilinga. Ilyo munyinefwe John bamufyengele, atile: “Nalingile ukuilama sana pa kuti nitwalilila ukukalipa kabili nicita icabipa. Nomba kwena taca-angwike ukucita ifi. Amashiwi ayaba pa Abena Roma 12:19 yalilengele naba uwatekanya no kucetekela ukuti Yehova akabombelapo.” Mulafuma ifisuma nga twalolela ukuti Yehova alungike ifintu. Nga ca kuti tulelolela ukuti Yehova abombelepo, te kuti tuleumfwa ububi nelyo ukufuupuka pa mulandu wa kuti tule-esha ukuipwishisha amafya fwe bene. Yehova alafwaya ukutwafwa. Ciba fye kwati aletweba ukuti: ‘Wisakamana, nalabombelapo pa lufyengo.’ Nga ca kuti twaumfwila ifyo Yehova atulaya ukuti “Nine nkabakanda,” tukatwalilila ukushipikisha pantu tukeshiba ukuti akabombelapo mu nshila iisuma. w24.11 ibu. 6 amapara. 14-15

Tufwile ukulabikako sana amano. Umutumwa Paulo alilandile pali ici cishinka ilyo alembeele Abena Kristu kalata. Alilandile pa fyabipa ifyo abena Israele balecita ukubikako ne fyo bacitile ilyo bali mupepi no lupili lwa Sinai. Alisokele Abena Kristu ukuti “tabalingile ukulakumbwa ifyabipa” nga filya balya abena Israele bafikumbilwe. (1 Kor. 10:​6, 7, 11) Abena Israele balefwaisha ifya kulya ica kuti ne fya kulya ifyo Yehova alebapekanishisha mu cipesha mano, balefimona ukuti fyali “ifyabipa.” (Impe. 11:​4-6, 31-34) Kabili ilyo Abena Israele balepepa umwana wa ng’ombe uwa golde, balilangile ukuti ico babikileko sana amano kulya, ukunwa, no kwangala ukucila ukumfwila Yehova. (Ukufu. 32:​4-6) Paulo alilandile pali ifi ifyo abena Israele bacitile ilyo alesoka Abena Kristu banankwe. Ilyo abasokele ninshi umusumba wa Yerusalemu ne tempele ilyalimo fyali mupepi no konaulwa mu mwaka wa 70 ninshi Yesu alibwelelamo ku muulu. Na ifwe bene tuleikala mu nshita ilyo Yehova ali no konaula cino calo. Kanshi tufwile ukubika amano ku fyo Paulo atufundile pa kuti tatucitile nge fyo abena Israele bacitile. w24.12 ibu. 6 para. 13

Yehova ni “Lesa wa nsansa,” kabili afwaya na ifwe tuleba ne nsansa. (1 Tim. 1:11) Alitupeela ifintu ifingi ifingalenga tuleba ne nsansa. (Yako. 1:17) Cimo ico atupeela, cupo. Umwaume no mwanakashi nga baupana, balalapa ukuti bakulatemwana kabili bakulacindikana. Umulume no mukashi nga batwalilila ukutemwana, balaba ne nsansa sana. Ku ca bulanda, abaupana abengi balalaba imilapo balapile pa bushiku bwa bwinga bwabo. Ici cilalenga belaba ne nsansa. Bushe Yehova afwaya umulume alesunga shani umwina mwakwe? Yehova eba abalume ukuti balecindika abena mwabo. Umucinshi umonekela mu fyo tucitila umuntu uo twacindika. Umulume uucindika umwina mwakwe alamulanga icikuuku kabili alamulanga ukuti alimutemwa.—1 Pet. 3:7. w25.01 ibu. 8 amapara. 1-2; ibu. 9 amapara. 4-5

Ukwabula no kutwishika, kalata umutumwa Paulo alembeele Abena Kristu abaHebere yalengele baipekanya ilyo bashilakwata amafya. Paulo akoseleshe aba bwananyina ukuti balingile ukulasambilila Icebo ca kwa Lesa no kucishiba bwino. Nga balecita ifi, bali no kwishiba ifisambilisho ifyali no kulenga icitetekelo cabo capwa, kabili tabali no kulafikonka. Abakoseleshe ukukosha icitetekelo cabo pa kuti bengala-angufyanya ukukonka ifyo Yesu abebele e lyo ne fyo abaletungulula mu cilonganino balebeba. Na kabili abebele ukuti nga balemona amafya ukuti ni nshila iyo Yehova engalabasambilishishamo, bali no kulashipikisha amafya. Na ifwe bene, natulekonka ifi ifyo Baibo ilanda. Nga tulecita ifi, tukatwalilila ukuba aba cishinka ilyo tuleshipikisha ukufika na ku mpela.—Heb. 3:14. w24.09 ibu. 13 amapara. 17, 19

Ukulingana na fintu Baibo ilanda, icilubula malipilo ayo Yehova alipile pa kuti tubwelele kuli ena, na pa kuti tube ifibusa fyakwe. Ukulingana ne fyo Yehova amona ifintu, icilubula cikalenga tukakwate ico Adamu na Efa bapanishe. Cikalenga shani tukakwate ico Adamu na Efa bapanishe? Ibukisheni ukuti Adamu na Efa balipanishe ubumi ubwapwililika ne shuko lya kwikala umuyayaya. E ico icilubula calingile ukulingana ne co Adamu na Efa bapanishe. (1 Tim. 2:6) Uwalingile fye ukulipila ici icilubula mwaume umukalamba, (1) uwali uwapwililika; (2) uwali no kwikala umuyayaya pano isonde; na (3) uwali no kuitemenwa ukutufwila. Natulande pa fintu fitatu ifilanga ukuti Yesu alilingile ukulipila cilya icilubula. (1) Ali uwapwililika, “tacitilepo ulubembu.” (1 Pet. 2:22) (2) Pa mulandu wa kuti ali uwapwililika kabili tacitilepo ulubembu, nga alikele umuyayaya pano isonde. (3) Ali-itemenwe ukutufwila no kutuula ubumi bwakwe ubwapwililika pa mulandu wesu.—Heb. 10:9. w25.02 amabu. 4-5 amapara. 11-12

Mulecetekela ukuti Yehova alimutemwa kabili afwaya mwaba mu lupwa lwakwe, nangu mwingakwata amafya ya musango shani ayengalenga camukosela ukubatishiwa. Yesu aebele abasambi bakwe ati: “Nga mwakwata icitetekelo icilingene na akaluseke akanono sana, kuti mwaeba ulu lupili amuti, ‘Fuma pano uye kulya,’ nalo kuti lwafumapo, kabili takuli ico mwingafilwa ukucita.” (Mat. 17:20) Ilyo abebele aya amashiwi ninshi tapalakokola ukutula apo babelele abasambi bakwe. E ico pali iyi nshita icitetekelo cabo ninshi cicili cilekula. Lelo Yesu abebele ukuti nga bakwata icitetekelo icakosa, Yehova ali no kubafwa pa kuti bapwishe amafya ayali ngo lupili. Na imwe bene Yehova akamwafwa! Nga ca kuti namukwata amafya ayalelenga muleshingashinga ukubatishiwa, mufwile ukwangufyanya ukucitapo cimo pa kuti muyapwishe. Mukaipeele kuli Yehova kabili mukabatishiwe. Ala nga mwacita ifi, ninshi mwasalapo ukucita icintu icawamisha pa fintu fyonse! w25.03 ibu. 7 amapara. 18-20

Kuti twacimfya amesho nga ca kuti tuleibukisha ukuti Lesa wa mweo ali-ipekanya ukutwafwa. Kuti twacetekela sana ukuti Yehova akulatwafwa nga ca kuti tuletontonkanya pa fyo ayafwile ababomfi bakwe ku numa. (Esa. 37:​17, 33-37) Na kabili mulebelenga nelyo muletamba ifyaba pa webusaiti yesu iya jw.org ifilanga ifyo Yehova afwa bamunyinefwe na bankashi muno nshiku. Muleibukisha ne fyo Yehova amwafwapo. Nalimo kuti mwalatontonkanya ukuti tamucitilapo nangu cimo icisuma sana. Icishinka ca kuti Yehova alimucitila ifintu ifingi! Alilenga mwaba cibusa wakwe. (Yoh. 6:44) E ico mulelomba Yehova ukuti alemwafwa pa kuti muleibukisha ilyo aaswike amapepo yenu, ilyo amupeele ifyo mwalekabila pa nshita mwalefikabila, na lintu amwafwile ilyo mwakwete ubwafya. Nga muletontonkanya pa fintu fya musango uyu mukashininkisha sana ukuti Yehova akatwalilila ukumwafwa. w24.06 ibu. 21 para. 8

Tatufwaya ukucita nangu cimo icingakalifya Yehova. Na lyo line, tatwapwililika kabili kuti twatunkwa no kucita icabipa. (Rom. 7:​21-23) Ukwabula no kwenekela, kuti twaeshiwa ukucita icabipa. Pa kuti tutwalilile ukuba aba cishinka kuli Yehova na ku Mwana wakwe, tufwile ukukonka ifyo Yesu atufundile ukuti tulingile ukuba abalola pa kuti tatucitile ulubembu nga twatunkwa. Bonse fye tulatunkwa ukucita icabipa. Lelo bonse twalikwata ifyo tutunkwamo sana, nampo nga kutunkwa ukucita ulubembu ulukalamba sana, nampo kucita ifyakowela nelyo kutontonkanya nge fyo abantu ba muli cino calo batontonkanya. Ku ca kumwenako, umuntu kuti alelwisha itunko lya kucita ubulalelale. Umbi na o kuti alelwisha itunko lya kucita ifyakowela pamo nga, ukwikataula ifya mfwalo nelyo ukutamba ifye shiku. Umbi na o kuti alwishanya ne tunko lya kutiina abantu, ukulacita fye ifyo alefwaya, ukulakalipa bwangu nelyo amatunko yambi. w24.07 ibu. 14 para. 3; ibu. 15 para. 5

Elenganyeni ifyali no kucitika kuli uyu mwaume uwalapiile icine cine baeluda nga tabamusuminishe ukubwelela mu cilonganino, nelyo aba mu cilonganino nga tabamulangile ukuti balimutemwa ilyo abwelele mu cilonganino. Uyu mwaume ali no kuba sana no bulanda kabili nga alifuupwike. Nalimo nga ali no kulaumfwa ukuti, te kuti abombele Yehova na kabili. Kabili nalimo nga ali no kuleka ukucita ifyali no kulenga aba cibusa wa kwa Lesa na kabili. Cali no kubipa sana aba bwananyina mu cilonganino abakaana ukwelela uyu mubembu uwalapiile, pantu bucibusa bwabo na Yehova nga bwalipwile. Cinshi twalandila ifi? Ni co tabali no kupashanya Yehova uwelela ababembu abalapila, lelo bali no kupashanya Satana umunkalwe kabili uushaba na luse. Abacita ifi nga balilekele Satana Kaseebanya ababomfya pa kulenga ulya mwaume eba cibusa wa kwa Yehova na kabili.—2 Kor. 2:​10, 11; Efes. 4:27. w24.08 ibu. 17 amapara. 7, 10-11

Kristu Yesu alipeele abaume imilimo na imbi iya kubomba mu cilonganino. Yesu alilengele baeluda mu Yerusalemu baletuma Paulo, Barnaba na bambi mu mulimo wa kutandalila ifilonganino. (Imil. 11:22) Cinshi balebatumina? Kuya mu kukosha aba bwananyina mu filonganino pantu e mulandu wine balesontela na babomfi batumikila na baeluda. (Imil. 15:​40, 41) Bakangalila wa muputule balenda sana. Bamo balenda amakilomita ayengi pa kuti bafike pa cilonganino. Cila mulungu bakangalila wa muputule balalanda amalyashi ayengi, balacita ifipempu fya bucemi, balakumana na bapainiya, balakumana na baeluda, kabili balatungulula ukukumana kwa kuya mu kubila imbila nsuma. Balapekanya amalyashi kabili balapekanya ukulongana kwa muputule no kwa citungu. Balasambilisha mwi sukulu lya bapainiya, balapekanya ukukumana kwaibela ukwa bapainiya mu muputule wabo. Balabomba ne milimo na imbi iyacindama iilingile ukubombelwapo bwangu bwangu iyo iofesi lya musambo libapeela. w24.10 ibu. 21 amapara. 12-13

Yehova aebele kasesema Yeremia amashiwi yali mwi lembo lya bushiku bwa lelo. Aya yene amashiwi e yo umutumwa Paulo alelandapo ilyo atile: “Nshakatwalilile ukwibukisha imembu shabo.” (Heb. 8:12) Bushe aya mashiwi yalola mwi? Mu Baibo, ishiwi lya kuti “ukwibukisha,” limo talipilibula ukuti ukwibukisha fimo nelyo ukutontonkanya pali fimo ifyacitike. Lelo kuti lyapilibula no kuti umuntu acitapo cimo. Umo pa fipondo ifyo bapoopeele pamo na Yesu amulombele ati: “Mwe Yesu, mukanjibukishe ilyo mukengila mu Bufumu bwenu.” (Luka 23:​42, 43) Talelomba Yesu ukuti akamutontonkanyepo fye pali iyo nshita. Ifyo Yesu alandile fyalelangilila ukuti ali no kucitapo cimo, e kutila ali no kumubuusha. E ico, Yehova nga atila takebukishe imembu shesu, ninshi natubelela uluse pali isho imembu kabili takatukandilepo ku ntanshi. w25.02 amabu. 10-11 amapara. 14-15

Ca cine, nga twaishiba Yehova, tukeshiba imibele yakwe, ifyo afwaya, ifyo atemwa kabili tukeshiba ne fyo apata. Yipusheni amuti, ‘Ukulingana ne fyo naishiba Yehova, finshi ningasalapo ukucita ifingalenga asekelela?’ (Abena Efese 5:17) Inshita shimo tufwile fye ukusalapo ukucita ifyo tulemona ukutila kuti fyalenga Yehova alasekelela nangu ca kutila kuti fyalenga balupwa lwesu ne fibusa bakalipa. Ku ca kumwenako, abafyashi bamo kuti balapatikisha umwana wabo umukashana umukalamba ukuti opwe ku mwaume uwa cuma nelyo uwingabalipila impango ishingi, nangu ca kuti uyu mwaume tabika amano kuli bucibusa bwakwe na Yehova. Kwena balefwaya umwana wabo akaleikala bwino. Nomba bushe uyu mwaume, akala-afwa umwana wabo ica kuti akabe cibusa wa kwa Yehova uwakosa? Inga Yehova ena alandapo shani? Icasuko kuti twacisanga pali Mateo 6:33. Pali ili ilembo Yesu akonkomeshe Abena Kristu ukuti, “ico mulebika pa ntanshi, kufwaya Ubufumu.” Nangu ca kuti tufwaya ukulacindika abafyashi besu na bantu abekala ku ncende twikala, ico twabikako sana amano kulenga Yehova asekelela. w25.01 ibu. 17 amapara. 9-10

Na muno nshiku mwine, abantu bakalakaana ukumfwa imbila nsuma. Kanshi pa kuti tutwalilile ukubila kuli bena, kano Yehova atwafwa. (Ukus. 12:17) Cinshi cingalenga mwashininkisha ukuti Yehova akalamwafwa? Natulande pe pepo ilyo Yesu apepele ilyaba mwi buuku lya kwa Yohane icipandwa 17. Muli ili ipepo, Yesu alombele Yehova ukuti alecingilila abatumwa bakwe. Yehova alyaswike ili ipepo. Ibuuku lya Imilimo lilanda pa fyo Yehova ayafwile abatumwa pa kuti bengatwalilila ukubila imbila nsuma, nangu ca kuti abantu balebacusha. Na kabili muli ili ipepo, Yesu alombele Yehova ukuti alecingilila abali no kusumina ifyo abatumwa balebila. Na imwe bene mwaba pa bantu abo Yesu apepeleko. Yehova taleka ukwasuka ipepo ilyo Yesu apepele. Akalamwafwa nga filya fine aleafwa abatumwa. (Yoh. 17:​11, 15, 20) Ilyo impela ya cino calo ileya ilepalama, cikalakoselako ukutwalilila ukuba abacincila pa kubila imbila nsuma. Lelo Yesu atulaile ukuti Yehova akalatwafwa pa kuti twingatwalilila ukubila imbila nsuma.—Luka 21:​12-15. w25.03 ibu. 18 amapara. 13-14

Abantu ba kwa Lesa ‘balaula utupundu’ pantu balatasha Yehova pa fyo abasakamana. Icine icilenga icitetekelo cesu cilekoselako, ne fisuma ifyo Lesa atulaya mu Cebo cakwe ifilenga tulesansamuka, ne subilo lya cine cine ilyo twakwata pa mulandu ne cilubula ca kwa Kristu, filenga ‘tulesekelela mu mitima.’ Nga tulelanda pali ifi, tulaba ne nsansa sana. (Amalu. 34:8; 133:​1-3) Ifintu ifikalamba fibili ifilangilila ukuti abantu ba kwa Yehova baba muli paradaise ya ku mupashi, fintu batemwana ne fyo baikatana. Ifi ababomfi ba kwa Yehova batemwana no kwikatana muno nshiku, filangilila ifyo bakulaikala mu calo cipya umo bakatemwana sana kabili umo bakekatana sana ukucila ifyo caba muno nshiku. (Kol. 3:14) Umuntu nga alefwaya ukuba ne nsansa alingile ukuba muli paradaise yesu iya ku mupashi. Te mulandu ne fyo abantu ba muli cino calo batontonkanya pa Nte sha kwa Yehova, Inte sha kwa Yehova balipanga ishina ilisuma na Lesa na bonse abamupepa.—Esa. 65:15. w24.04 ibu. 21 amapara. 7-8

Finshi bonse twingacita pa kutungilila Abena Kristu banensu abalefwaya ukuupa nelyo ukuupwa? Cimo ico twingacita kuba abacenjela mu fyo tulanda. (Efes. 4:29) Kuti twayipusha atuti: ‘Bushe ndapumya Abena Kristu abashimbe abafwaya ukuupa nelyo ukuupwa? Nga namona munyinefwe na nkashi abashimbe balelanshanya, bushe ndasondwelela ukuti balitemwana?’ (1 Tim. 5:13) Na kabili tatufwile ukulalanda nelyo ukulacita fimo ifingalenga Abena Kristu banensu abashimbe balaumfwa kwati twalicindama ukubacila pa mulandu fye wa kuti bashimbe. Kanshi kuti cawama twalabika amano ku kubatasha pa fisuma ifyo bacita. Inga ca kuti tulemona ukuti munyinefwe umo na nkashi umo kuti balinga ukuupana? Baibo itukoselesha ukulatontonkanya pa fyo abanensu bomfwa. (Rom. 15:2) Abena Kristu abashimbe abengi tabafwaya ukubasontelela uwa kuupana nankwe. Kanshi tatulingile ukucita ifyo bashifwaya. (2 Tes. 3:11) Bambi kuti bafwaya twabafwako ukusanga uwa kuupana nankwe, lelo tatufwile ukubafwaila nga ca kuti tabatwebele.—Amapi. 3:27. w24.05 amabu. 24-25 amapara. 14-15

Inshita shimo tulakwata amafya ayabula no kwenekela ayengalenga ifintu fya-afya nelyo ayengalenga ifintu fya-aluka sana. Icawamako ca kutila kuti twashintilila pali Yehova pa kuti aletwafwa! Nga atwafwa tulashininkisha ukuti “Yehova wa mweo!” (Amalu. 18:46) Nomba pa numa fye ya kulanda ukuti Yehova wa mweo, Davidi aitile Lesa ukuti “Icilibwe candi.” Mulandu nshi Davidi alinganishishe Yehova ku cilibwe icishipeema? Baibo ilinganya Yehova ku “cilibwe” pa kuti twishibe imibele imo iyo akwata. Ilingi line ababomfi ba kwa Yehova nga balemulumbanya pa mulandu wa mibele yakwe iisuma nga nshi, balabomfya ili shiwi lya kuti icilibwe. Umuku wa kubalilapo uo Baibo yalondolola Yehova ukuti “Cilibwe,” ni pa Amalango 32:4. Mwi pepo ilyo Hana apepele, alandile ati, “takwaba icilibwe icaba nga Lesa wesu.” (1 Sam. 2:2) Habakuki aitile Yehova ukuti ‘Icilibwe candi.’ (Haba. 1:12) Kabili Yehova umwine aitile ukuti icilibwe.—Esa. 44:8. w24.06 ibu. 26 amapara. 1, 3

Imfumu sha mu Israele ishalelenga Yehova alesekelela shalemupepa ne mitima ya shiko yonse. Baibo ilanda pali Yoshia ukuti: “Takwatalile akuba imfumu iyali nga ena, iyabweleele kuli Yehova no mutima wa iko onse.” (2 Isha. 23:25) Nomba finshi Baibo yalanda pali Solomone, uwaishiletampa ukucita ifyabipa? Ilanda aiti: “Talekonka Yehova Lesa wakwe no mutima wakwe onse.” (1 Isha. 11:4) Na kabili, Baibo ilanda pali Abiyamu imfumu na imbi iishali ne cishinka aiti: “Talebombela Yehova Lesa wakwe no mutima wakwe onse.” (1 Isha. 15:3) Ilingi line mu Baibo nga babomfya ishiwi lya kuti “umutima,” lipilibula ifyo umuntu aba, e kutila ifyo afwaya ukucita, ifyo atontonkanya, ifilenga alecita ifintu fimo e lyo ne fyo apanga ukucita. Nomba ninshi calola mwi ukubombela Yehova no mutima onse? Umuntu uubombela Yehova no mutima wakwe onse tamupepa fye pa mulandu wa kuti e fyo alingile ukucita. Icilenga alemubombela ni co alimutemwa sana kabili alimucindika ubumi bwakwe bonse. w24.07 ibu. 21 amapara. 4-5

Yehova alibomfya icilangililo pa kutulanga ukuti alafuuta imembu shesu umupwilapo. Umwine alanda ati: “Nkafimba pa filubo fyobe kwati likumbi lifimbilepo kabili nkafimba pa membu shobe kwati likumbi ilyafiita lifimbilepo.” (Esa. 44:22) Yehova nga atubelela uluse, ciba kwati abuula ikumbi lyafiita e lyo afimba pa membu shesu pa kuti shileke ukumoneka. Finshi ifi ifilangililo fitusambilisha? Fitusambilisha ukuti nga ca kuti Yehova atubelela uluse, tatufwile ukutwalilila ukulaumfwa ububi pa fyo twalufyenye. Umulopa wa kwa Yesu Kristu walilenga Yehova asuuleko ku membu shesu. Yehova nga atubelela uluse, ciba fye kwati tatwacitilepo no lubembu. Ifi e fyo Yehova atubelela uluse nga ca kuti twalapila pa membu shesu. Na kabili ifi Yehova atubelela uluse filalenga tuleba ifibusa fyakwe kabili filatwafwa no kukanatwalilila ukulaumfwa sana ububi pa fyo twalufyenye. w25.02 ibu. 10 amapara. 11-14

Baeluda ababa muli komiti, Yehova alabapeela umulimo wa kusunga icilonganino icasanguluka. (1 Kor. 5:7) Na kabili balesha na maka yabo yonse ukwafwa uucitile ulubembu pa kuti alapile, nga kuti alapila. Kabili ilyo baleafwa uucitile ulubembu, balacetekela ukuti ali no kwaluka. Cinshi twalandile fi? Ni co bafwaya ukupashanya Yehova, ‘uwaba no kutemwa nga nshi kabili uwa luse sana.’ (Yako. 5:11) Moneni ifyo umutumwa Yohane alandile ninshi ali umukalamba, ifyalangile ukuti alitemenwe aba bwananyina. Alembele ukuti: “Mwe bana bandi abanono, ndemulembela ifi fintu pa kuti mwibembuka. Lelo nga ca kuti umuntu abembuka, twalikwata kaafwa, uwaba na Shifwe kabili uyu kaafwa ni Yesu Kristu uwalungama.” (1 Yoh. 2:11) Ku ca bulanda, inshita shimo Umwina Kristu kuti akaana ukulapila. Nga akaana ukulapila, bafwile ukumufumya mu cilonganino. w24.08 ibu. 25 amapara. 19-20

Nalimo kuti mwalaesha ukulinganya ifyo mubombela Yehova ku fyo aba bwananyina bambi bamubombela. Tekwesha ukucita ifi. Mulandu nshi? Pantu Yehova tatulinganya ku bantu bambi. (Gal. 6:4) Ku ca kumwenako, Maria aitulwilile amafuta aya mutengo nga nshi pa makasa ya kwa Yesu. (Yoh. 12:​3-5) Lelo mukamfwila umupiina ena asangwile utundalama tubili utunono sana mwi tempele. (Luka 21:​1-4) Lelo Yesu alemona ukuti ifyo abanakashi aba bonse babili bacitile fyalelanga ukuti balikwete icitetekelo. Yesu alepashanya sana Wishi, e ico kuti mwashininkisha ukuti Yehova alamona ifyo mumubombela pa mulandu wa kuti mwalikwata icitetekelo kabili mwalimutemwa, nangu mwingalafimona ukuti finono. Inshita shimo bonse tulatwishika ifintu fimo. Nalyo line, ifya cine ifyaba mu Cebo ca kwa Lesa, kuti fyalenga twaleka ukutwishika. Nga mulecita ifi, tamwakulasakamikwa. Ukwabula no kutwishika, Yehova alimwishiba. Alatasha pa fyo mwasalapo ukumubombela, kabili akamulambula. Yehova alitemwa ababomfi bakwe bonse aba cishinka kabili alabasakamana. w24.10 ibu. 25 para. 3; ibu. 29 amapara. 17-18