October

Ilingi line baeluda, bakangalila wa muputule, aba ku musambo, nelyo aba mwi Bumba Litungulula balatweba ifya kukonka pa kuti tulebombela Yehova. Nomba inshita shimo tatwishiba ifilenga aba bwananyina baletweba ifya kukonka. Nalimo kuti twalatwishika nga ca kuti ifyo batweba fili fye bwino. Kuti twalabika na mano ku fyo aba bwananyina abaletweba ifya kukonka balufyanya. Nga tule-endela mu kutetekela kuti twacetekela ukuti Yehova e uletungulula icilonganino cakwe no kuti alishiba ifingatuwamina. Ne ci cilenga tuleangufyanya ukukonka ifyo batweba ukwabula ukuilishanya. (Heb. 13:17) Tuleshiba ukuti nga tulekonka ifyo icilonganino ca kwa Yehova ciletweba, tulatwalilila ukuba abaikatana. (Efes. 4:​2, 3) Twalishiba ukutila nangu ca kuti aba bwananyina abatutungulula tabapwililika, nga tulebomfwila Yehova akalatupaala. (1 Sam. 15:22) Twalicetekela no kuti nga ca kuti Yehova amona ukuti fimo fifwile ukwaluka mu cilonganino, akalenga fikaluke. w25.03 amabu. 23-24 amapara. 13-14

Tuleikala mu nshita umo ifintu ifingi filecitika! Cila bushiku tulemona uko amasesemo ya mu Baibo yalefikilishiwa. Ku ca kumwenako, tulamona uko “imfumu ya ku kapinda ka ku kuso” ne “mfumu ya ku kapinda ka ku kulyo” shilelwishanya. Cila mfumu ilafwaya ukukwata amaka pa calo conse. (Dan. 11:​40, futunoti) Imbila nsuma ilebilwa mwi sonde lyonse, kabili abantu abengi balisalapo ukubombela Yehova. (Esa. 60:22; Mat. 24:14) Kabili tulekwata ifya kulya fya ku mupashi ifingi “pa nshita yalinga.” (Mat. 24:​45-47) Yehova alitwalilila ukutwafwa pa kuti twingomfwikisha ifintu ifyacindama ifili no kucitika nomba line. (Amapi. 4:18) Kuti twacetekela ukuti ilyo ubucushi bukalamba bushilatendeka, ninshi natwishiba fyonse ifyo tufwile ukwishiba pa kuti twingatwalilila ukushipikisha kabili twingatwalilila ukuba abaikatana. Lelo tufwile ukusumina ukuti kwaliba ifintu ifyo tushaishiba pa fili no kucitika nomba line. w24.05 ibu. 8 amapara. 1-2

Kemba wa malumbo alilandile pa kulanda ifya bufi pa bantu. Nga tulelanda ifya bufi pa bantu kuti twabonawila ishina. Na kabili Amalumbo 15:3 yatweba ukuti abeni ba kwa Yehova tabacita abanabo ifyabipa kabili tabonawila abanabo ishina. (Amalu. 15:1) Bushe kuti twaonawila shani abanensu ishina? Kuti twaonawila abanensu ishina nga ca kuti tulelanda ifyabipa pali bena ukwabula no kuti twishibe. Ku ca kumwenako: (1) nkashi aleka ukubomba bupainiya bwa nshita yonse, (2) abaupana baleka ukubombela pa Bethel, nelyo (3) munyinefwe aleka ukuba eluda nelyo umubomfi utumikila. Te kuti ciwame ukulaeba abantu ukuti icilengele aba aba bwananyina baleke ukubomba iyi imilimo, nalimo ni co balicita ifyabipa. Kuti kwaba ifintu ifingi ifilengele ukuti baleke ukubomba iyi milimo ifyo tushingeshiba. Umweni mwi tenti lya kwa Yehova “tacita umunankwe ifyabipa, kabili tonawila abanankwe ishina.” w24.06 ibu. 11 amapara. 11-13

Pa kuti tuletiina sana Yehova, tulingile ukulabika amano ku kumusekesha muli fyonse ifyo tusalapo ukucita. Ilyo mulebelenga Baibo, muleyipusha amuti, ‘Bushe ifyo ndebelengapo nga nine fyalecitikila, nga finshi nasalilepo ukucita?’ Ku ca kumwenako, elenganyeni ukuti e ko muli ilyo intungulushi sha bena Israele shile-eba abantu ukuti te kuti bacimfye abena Kanaani pa numa ya kulengula icalo ico Yehova alaile ukupeela abena Israele. Bushe nga mwalicetekele ifyo Yoshua na Kalebu balandile nelyo nga mwalitwalilile ukusekesha Yehova pa mulandu wa kuti mulamutiina? Abena Israele bonse abaliko pali ilya nshita tabasumine ukuti ifyo Yoshua na Kalebu balelanda fyali fya cine. Ifi bacitile fyalengele Yehova ebasuminisha ukwingila mu calo abalaile.—Impe. 14:​10, 22, 23. w24.07 ibu. 10 para. 7

Gomere umukashi wa kwa kasesema Hosea alipondokele Hosea, aya ku baume bambi. Bushe ici calolele mu kuti tali no kulapila? Yehova uwishiba ifiba mu mitima ya bantu, aebele Hosea ati: “Na kabili kabiye, uye utemwe umwanakashi uo umwaume umbi atemwa kabili uucita ubucende, nga filya fine Yehova atemwa abena Israele nangu ca kuti baya kuli balesa bambi.” (Hos. 3:1; Amapi. 16:2) Ilyo Yehova aebele Hosea ukucita ifi ninshi Gomere umwina mwakwe acili alacita ubucende. Na lyo line, Yehova aebele Hosea ukuti amwelele no kumubwesha pa kuti abe umukashi wakwe na kabili. Yehova na o alefwaya abantu bakwe abamupondokele babwelele kuli ena. Nangu ca kuti balecita imembu ishabipisha, talekele ukubatemwa kabili alitwalilile ukubafwa pa kuti balapile, baleke no kucita ifyabipa. Ici ica kumwenako ciletusambilisha ukuti Yehova “uubebeta imitima ya bantu” kuti ayafwa umuntu uucili alecita ulubembu ulukalamba no kumulenga alapila. w24.08 ibu. 10 para. 7

AbaYuda abaishileba Abena Kristu bali no kwaluka mu fintu ifingi, kabili ici cali no kubakosela. Pa nshita imo, abaYuda bali abantu abo Yehova asalile. Pa myaka iingi, Yerusalemu yali cifulo icacindama. Imfumu ishaleimininako Yehova e mo shaletekela, kabili abantu abalefwaya ukupepa Yehova baleya kwi tempele ku Yerusalemu. AbaYuda bonse aba cishinka balekonka Amafunde ya kwa Mose ayo intungulushi sha mapepo shalebasambilisha. Kwali amafunde ayalelanda pa fya kulya, pa kusembululwa, e lyo na pa fyo bali no kulaikala na Bena Fyalo. Na lyo line, pa numa ya mfwa ya kwa Yesu, Yehova alilekele ukupokelela amalambo ayo abaYuda baletuula. Ici calikoseele abaYuda abaishileba Abena Kristu pantu balibelele ukukonka Amafunde ya kwa Mose. (Heb. 10:​1, 4, 10) Nangu fye Bena Kristu abali abakalamba mu fya kwa Lesa pamo nga umutumwa Petro, calibakosele ukwaluka muli fimo pali ifi. (Imil. 10:​9-14; Gal. 2:​11-14) Intungulushi sha baYuda shalitampile ukucusha aba Abena Kristu pa mulandu ne fi ifipya ifyo basuminemo. w24.09 ibu. 9 para. 4

Lyonse Yehova nga apeela ababomfi bakwe imilimo, abenekela ukubomba bwino iyo milimo ukwabula icimfulunganya. (1 Kor. 14:33) Ku ca kumwenako, Lesa afwaya ukuti imbila nsuma ibilwe mwi sonde lyonse. (Mat. 24:14) Yehova asala Yesu ukuti aletungulula uyu umulimo. Yesu alishininkisha ukuti uyu umulimo ulebombwa ukwabula icimfulunganya. Mu nshita ya batumwa ilyo ifilonganino fyalepangwa mu ncende ishalekanalekana, kwali baeluda abo basontele pa kuti baletungulula aba bwananyina. (Imil. 14:23) Mu Yerusalemu mwali ibumba lya baeluda, umwali abatumwa na bakalamba abalepingula ifyo bonse abali mu filonganino balingile ukulakonka. (Imil. 15:2; 16:4) Pa mulandu wa kuti balekonka ifyo balebeba, “icitetekelo ca ba bwananyina abali mu filonganino calekoselako kabili balefulilako.”—Imil. 16:5. w24.04 ibu. 8 para. 1

Pa bushiku bwa Nisani 16 lucelocelo, abanakashi abali ne cishinka balile ku nshiishi uko babikile icitumbi ca kwa Yesu. (Luka 24:​1, 10) Natulande fye pa fyo cali ku mwanakashi umo pali aba, e kutila Maria umwina Magadala. Ilyo afikile pa nshiishi, asangile tamuli icitumbi ca kwa Yesu. Lyena aile ulubilo mu kweba Petro na Yohane, e lyo abwela nabo ilyo babutukiile ku nshiishi mu kushininkisha ifyo abebele. Ilyo Petro na Yohane bashininkishe ukuti mu nshiishi tamwali icitumbi ca kwa Yesu, balibwelelemo ku mayanda. Lelo Maria ena tabwelelemo. Alishele ku nshiishi aleloosha. Nomba Maria taishibe ukuti Yesu alemumona. Alimwene ukuti e o aleloosha. E ico alefwaya ukumusansamusha. Lyena Yesu amoneke kuli Maria kabili ifyo amwebele fyalimukoseleshe sana. Amwebele ukuti aye kuli bamunyina ba kwa Yesu no kubeba ilyashi ilyacindama sana, ilya kuti Yesu ali no mweo na kabili.—Yoh. 20:​17, 18. w24.10 ibu. 13 para. 7

Mose alibombele umulimo wa bukasesema, uwa bukapingula, ali mukalamba wa bashilika kabili alilembeleko na mabuuku yamo aya mu Baibo. Alitungulwile uluko lwa bena Israele ukufuma mu busha mu Egupti kabili ali-imwenene ifipesha amano ifingi ifyo Yehova acitile. Yehova alilengele alemba amabuuku ya kubalilapo 5 aya mu Baibo, Amalumbo 90 e lyo nalimo na Amalumbo 91. Kabili nalimo e walembele ne buuku lya kwa Yobo. Ilyo Mose ali mupepi no kufwa ninshi ali ne myaka 120, alitile abena Israele bonse pa kuti abebukisheko ifintu ifyo Yehova abacitiile ifyo baimwenene na menso. Balimwene ifipesha amano ifyo Yehova acitile ne fyo akandile abena Egupti. (Ukufu. 7:4) Balimwene uko Yehova apaatwile amenshi pali Bemba Wakashika ica kuti baendele pa mushili uwauma, kabili balimweneko ilyo Yehova alofeshe Farao na bashilika bakwe bonse. (Ukufu. 14:​29-31) Ilyo bali mu matololo, Yehova alebacingilila kabili alebasakamana. (Amala. 8:​3, 4) Abena Israele bali mupepi no kwingila mu Calo ca Bulayo, e ico ilyo Mose ashilafwa alefwaya ukubakoselesha. w24.11 amabu. 8-9 amapara. 3-4

Ubu e bupusano na bumbi ubwaba pa fyo Yesu alandile ku batumwa bakwe ilyo atendeke Umulaalilo wa kwa Shikulu e lyo ne fyo alandile ilyo ali mu Galili. Ifyo alandile ilyo atendeke Umulaalilo wa kwa Shikulu fyakuma ibumba ilinono, lelo ifyo alandile mu Kapernahumu fyena, fyakuma abantu abengi. AbaYuda abengi abo Yesu aebele amashiwi ayaba pali Yohane 6:53 ilyo ali mu Galili mu mwaka wa 32, bantu balefwaya ukuti Yesu abapeele ifya kulya. Lelo Yesu abebele ukuti balingile ukubika amano ku cintu icacindamishe ukucila na pa fya kulya. Balingile ukubika amano ku fyali no kulenga bakwata umweo wa muyayaya. Na kabili Yesu abebele ukuti abafwa bali no kubuuka pa bushiku bwa kulekeleshako kabili bali no kwikala umuyayaya. Talelanda pa bantu abanono fye nga filya alandile ilyo atendeke Umulaalilo wa kwa Shikulu. Lelo ilyo ali mu Galili ico alelandapo, mapaalo ayo abantu bonse bali no kukwata. w24.12 ibu. 11 amapara. 10-11

Yehova alipata umuntu onse umunkalwe. (Amalu. 11:5) Alipata sana abalume abacusha abena mwabo. (Mal. 2:16) Nga ca kuti umulume talesunga bwino umwina mwakwe, te kuti atwalilile ukuba cibusa wa kwa Lesa. Yehova te kuti alekutika na ku mapepo yakwe. (1 Pet. 3:7) Abaume bamo pa kucusha abena mwabo balabasaalula kabili balabeba amashiwi ayabipa. Lelo Yehova alipata ‘icipyu, ubukali, ukusasuka no kuba no musaalula.’ (Abena Efese 4:​31, 32) Umwaume uusaalula umwina mwakwe alalenga beba ifibusa no mwina mwakwe kabili te kuti abe na cibusa wa kwa Lesa. (Yako. 1:26) Ifi fine e ficitika nga ca kuti umwaume uwaupa alatamba ifye shiku. Bucibusa bwakwe na Yehova bulapwa kabili alasaalula no mwina mwakwe. Yehova afwaya umwaume uwaupa aleba uwa cishinka ku mwina mwakwe mu fyo acita na mu fyo atontonkanya. Yesu atile umwaume uulolekesha umwanakashi no kumukumbwa ninshi nacita kale nankwe ubucende “mu mutima wakwe.”—Mat. 5:​28, 29. w25.01 ibu. 9 amapara. 6-8

Yehova atumona ukuti twalilungama. Ici cipilibula ukuti alitwelela imembu shesu kabili alishifuuta. Ifi Yehova acita tacipilibula ukuti alipula mu mafunde yakwe ayalanda pa kuba no mulinganya. Yehova atumona ukuti twalilungama, lelo te pa mulandu wa kuti twalicitapo fimo ifilanga ukuti twalilungama. Na kabili Yehova atumona ukuti twalilungama, lelo te pa mulandu wa kuti alatekelesha abacita imembu. Icilenga Yehova aletubelela uluse pa membu shesu, ni co twalicetekela ifyo ena na Yesu bacita pa kutupeela icilubula. (Rom. 3:24) Bushe tunonkelamo shani muli ifi Yehova atumona ukuti twalilungama? Abo Lesa asala pa kuti bakaye mu kuteka na Yesu ku muulu, Lesa abamona ukuti balilungama kabili bana bakwe. (Tito 3:7; 1 Yoh. 3:1) Lesa alibabelela uluse pa membu shabo. Abamona fye kwati tabacitapo ne membu. E ico alibasuminisha ukuba mu Bufumu bwakwe. (Rom. 8:​1, 2, 30) Bambi abo Lesa amona ukuti balilungama, bantu bakwata isubilo lya kwikala pano isonde. Alibabelela uluse pa membu shabo kabili abamona ukuti fibusa fyakwe.—Yako. 2:​21-23. w25.02 ibu. 5 para. 17; ibu. 7 para. 18

Natulande pali fimo ifyo umutumwa Petro acitile ifyalangile ukuti taletontonkanya nge fyo Yehova atontonkanya. Yesu aebele abatumwa bakwe ukuti alingile ukuya ku Yerusalemu, kabili kulya intungulushi sha bashimapepo shali no kumwikata, ukumucusha sana e lyo no kumwipaya. (Mat. 16:21) Petro alishibe ukuti Yesu aali e Mesia walailwe kabili e wali no kupususha abantu ba kwa Lesa. E ico cifwile calimukoseele ukusumina ukutila Yehova kuti asuminisha Yesu bamwipaye. (Mat. 16:16) E ico Petro asendele Yesu pa mbali no kumweba ati: “Muyumfwileko uluse mwe Shikulu; ifyo tafyakamucitikile nakalya.” (Mat. 16:22) Pa mulandu wa kuti Petro talemona ifintu nge fyo Yehova alefimona, ifyo aletontonkanya fyalipusene ne fyo Yesu aletontonkanya. Ifyo Petro aletontonkanya nalimo fyali fye bwino, lelo Yesu tafikonkele. Finshi twingasambililako kuli ifi? Yesu alishibe ukuti pa kuti acite ifyo Yehova alefwaya, alingile ukucula no kufwa. Kuli ifi fyacitike Petro asambilileko ukuti alingile ukulatontonkanya nge fyo Lesa atontonkanya. w25.03 ibu. 9 amapara. 5-6

Bushe mwaliba no bulanda pa mulandu wa kuti umuntu uo mwacetekele alimukalifya sana nelyo alimupondokela? Nangu umuntu munenu amupondokela, Shinwe wa ku muulu ena alimutemwa. Na kabili nga ca kuti umuntu amupondokela, amashiwi ayo Davidi alembele ayali mwi lembo lya bushiku bwa lelo kuti yamusansamusha. Icitabo cimo citila ishiwi lya kuti “abasakamikwa” lilanda pa “bantu abashakwata isubilo.” Bushe Yehova afwa shani abantu abashakwata isubilo pa mulandu wa kuti balibakalifya sana? Yehova alaba mupepi na ifwe. Aba kwati mufyashi uwikata umwana uulelila pa kuti amusansamushe. Nga tulecula pa mulandu wa kuti umuntu alitupondokela nelyo alitusha, Yehova aleshiba ifyo tumfwa kabili alatwafwa ilyo line. Alafwaisha ukutusansamusha no kututalalika umutima nga ca kuti tuli no bulanda nelyo nga tuleumfwa ukuti tuli bacabe cabe. Alitulaya ifintu ifisuma ifingi ifingalenga tuleshipikisha nga natukwata amafya.—Esa. 65:17. w24.12 ibu. 23 amapara. 13-14

Muno nshiku baeluda kuti bacetekela ukuti Yehova alamona imilimo babomba kabili alatasha pali iyi milimo. Ukulunda pa mulimo wa kucema, ukusambilisha, no kubila imbila nsuma, baeluda abengi balafwilishako na mu mulimo wa makuule kabili balafwilishako ilyo kwaba amasanso ayakalamba. Baeluda bambi baliba na mwi Bumba lya aba Kupempula Abalwele na mu ma Komiti ya Kumfwaninamo ne Fipatala. Baeluda abaitemenwa ukubomba imilimo ya musango uyu balishiba ukuti icilonganino ca kwa Yehova. E ico balabomba no mweo onse imilimo ya mu cilonganino kabili balicetekela sana ukuti Lesa akabalambula pa milimo babomba. (Kol. 3:​23, 24) Kwena te bonse abengaba baeluda. Lelo bonse twalikwata ifyo twingapeela Yehova. Lesa wesu alatemwa nga ca kuti tulemubombela apapela amaka yesu. Alatasha nga ca kuti twasangwilako ku mulimo wa mwi sonde lyonse nangu umusangulo wesu wingaba uunono shani. Kabili alatemwa nga ca kuti twaelela umuntu uutulufyenye. Mulecetekela ukuti Yehova alatasha pali ifyo fine mumubombela. Alimutemwa pali ifi fine mukumanisha ukucita mu mulimo wakwe, kabili akamulambwilapo.—Luka 21:​1-4. w24.06 ibu. 23 amapara. 12-13

Ifi Solomone alembele filanga fye ifingacitikila kapepa wa kwa Yehova uuli onse. Kuti acita ulubembu ulukalamba. Lyena pa numa atendeka ukutontonkanya ukuti fyonse fyacitike ukwabula ukwenekela. Nalimo kuti atila, “Nshaishibe ne fyalecitika.” Lelo nga atontonkanyapo bwino bwino kuti asanga ukuti kwali ifyo acitile ifyalengele ukuti abembuke. Nalimo aleangala na bantu abashatemwa Yehova, alelesesha icitendwe mu fintu ifyabipa nelyo aleya ku ncende ishabipa isho Abena Kristu bashifwile ukuyako, nelyo aleya pa mawebusaiti ayo Abena Kristu bashilingile ukuyapo. Nalimo alilekele ukulapepa kuli Yehova, ukulabelenga Baibo, ukulaya mu kulongana nelyo mu kubila imbila nsuma. Uyu uwa bwananyina nalimo alicitilepo fimo ifyalengele abembuke nga filya fine cali ku mulumendo uo Baibo yalandapo mu Amapinda icipandwa 7. Finshi tulesambililako? Tatulingile ukutaluka fye ulubembu, lelo tulingile no kutaluka ifintu ifingalenga twabembuka. Ifi fine e fyo Solomone alandilepo.—Mat. 5:​29, 30. w24.07 ibu. 16 amapara. 10-11

Bushe ici icuma ni cinshi? Mulimo wa kubila imbila nsuma ya Bufumu iikalenga abantu bakapusuke. (2 Kor. 4:1) Bushe ifipe fye bumba ni finshi? Ifipe fye bumba fimininako abantu ba kwa Lesa ababila imbila nsuma ku bantu. Ilyo Paulo ali pano isonde, bashimakwebo balebomfya imitondo ye bumba pa kusenda ifintu ifyacindama pamo nga ifya kulya, umwangashi ne ndalama. Muno nshiku, Yehova alitupeela umulimo uwacindama uwa kubila imbila nsuma. Nga ca kuti Yehova atwafwa kuti twakwata amaka ya kutwalilila ukubila imbila nsuma. Inshita shimo tulatiina abantu nelyo tulasakamana nga ca kuti abantu balasumina ifyo twalabeba. Kuti twacita shani pa kuti twilatiina? Tontonkanyeni pe pepo ilyo abatumwa bapepele ilyo babaleseshe ukubila. Abatumwa tabatiinine ica kuti baleka no kubila imbila nsuma, lelo balombele Yehova ukuti abafwe pa kuti baleba abashipa pa kulanda. Ilyo line Yehova alyaswike ipepo lyabo. (Imil. 4:​18, 29, 31) Nga ca kuti inshita shimo na imwe mulatiina ukubila imbila nsuma pa mulandu wa kutiina abantu, mulelomba Yehova ukuti alenge mutemwe sana abantu ne ci cikalenga mwikalatiina ukubila imbila nsuma kuli bena. w24.04 ibu. 16 amapara. 8-9

Ifyo twatemwa Yehova filenga tulelenga ishina lyakwe lileba ilya mushilo. Tufwaya abantu baishiba ukuti ifyabipa fyonse ifyo Satana alanda pali Yehova fya bufi. (Ukute. 3:​1-5; Yobo 2:4; Yoh. 8:44) Ilyo tulebila imbila nsuma tulafwaya sana ukulandilako Yehova Lesa wesu, kabili abantu abengafwaya ukukutika tulabeba ifyo aba. Tufwaya abantu bonse baishiba ukuti imibele ya kwa Lesa iyapulamo kutemwa. Tufwaya baishiba no kuti fyonse ifyo acita fyalilungama kabili wa mulinganya. Na kabili tufwaya baishiba ukuti nomba line Ubufumu bwakwe buli no kufumyapo fyonse ifilenga abantu balecula kabili akalenga abantu bonse bakaleikala umutende. (Amalu. 37:​10, 11, 29; 1 Yoh. 4:8) Nga tule-eba abantu ifi pali Yehova ninshi tulelenga ishina lyakwe lileba ilya mushilo. Na kabili tulatemwa pantu tuleshiba ukuti tulecita ifyo tulingile ukulacita apo tuli Nte shakwe. w24.05 ibu. 18 para. 12

Bamunyinefwe, mulanga ukuti ‘mulapokelela abeni’ nga ca kuti mulacitila abantu ifisuma, ukubikako fye na bashili fibusa fyenu. (1 Pet. 4:9) Icitabo cimo icilondolola amashiwi ya mu Baibo cilondolola umuntu uupokelela abeni ukuti, “Alaba ne cikuuku na ku bantu abo ashaishiba kabili alaitemenwa no kubeta ku ng’anda ku mwakwe.” Yipusheni amuti, ‘Bushe abantu banjishiba ukuti ndapokelela abeni?’ (Heb. 13:​2, 16) Baeluda abapokelela abeni balaba ne cikuuku ku bantu bonse fye, pamo nga bapiina, bakangalila wa muputule na bakalanda abeni.—Ukute. 18:​2-8; Amapi. 3:27; Imil. 16:15; Rom. 12:13. w24.11 ibu. 21 para. 6

Mu cilangililo ca banacisungu, Yesu alandile pali banacisungu 10 abaile mu kukumanya shibwinga. (Mat. 25:​1-4) Bonse 10 bale-enekela ukuba na shibwinga ku mutebeto wa bwinga. Yesu alondolwele ukuti banacisungu 5 bali “aba mano” e lyo bambi 5 bena “bali bawelewele.” Banacisungu aba mano bali-ipekenye ukulolela shibwinga nangu fye nga ca kuti ali no kufika pa kati ka bushiku. E ico balisendele inyali sha kusanikilako ubushiku. Balisendele na mafuta na yambi aya kuti nangu shibwinga akokola ukwisa, ninshi nabakwata amafuta ya kusanikila. Kanshi bali-ipekenye bwino sana ica kuti inyali shabo shali no kutwalilila fye ukwaka. (Mat. 25:​6-10) Ilyo shibwinga afikile, banacisungu aba mano balingiile nankwe mu mutebeto wa bwinga. Ifi fine e fyo caba na ku Bena Kristu abasubwa. Abakatwalilila ukulanga ukuti baliba abalola kabili ba cishinka mpaka Kristu akese, bakapokelela icilambu, e kutila bakaba pamo na shibwinga Yesu mu Bufumu bwakwe ubwa ku muulu.—Ukus. 7:​1-3. w24.09 ibu. 21 para. 6

Nga twamona ifyo imbila nsuma ilelenga abantu abengi ba-aluka, tulatwalilila ukubila. Cila mwaka abantu abengi balesa mu kulongana kwa Cibukisho kabili balasumina ukubasambilisha Baibo. Na kabili cila mwaka abantu abengi balabatishiwa, kabili nabo bene balatendeka ukubila imbila nsuma. Kwena tatwaishiba nga bantu banga bakasumina ukumfwa imbila nsuma iyo tubila, lelo twalishiba ukuti Yehova acili alelonganika ibumba ilikalamba ilya bantu abakapusuka ubucushi bukalamba ubuli no kwisa. (Ukus. 7:​9, 14) Tufwile ukutwalilila ukubila imbila nsuma, pantu umwine wa mulimo wa kulobolola alitwalilila ukucetekela ukuti kuli abantu na bambi abengi abengafwaya ukumfwa imbila nsuma. (Luka 10:2) Abasambi ba kwa Yesu baishibikilwa ku fyo baba abacincila mu mulimo wa kubila imbila nsuma. Ilyo abantu bamwene ifyo abatumwa bali abashipa pa kulanda, “baishileishiba ukuti aba bantu baali pamo na Yesu.” (Imil. 4:13) Na ifwe bene nga tuleba abashipa kabili abacincila pa kubila imbila nsuma, abantu bakalamona ukuti tupashanya Yesu uwali uwacincila mu kubila imbila nsuma. w25.03 ibu. 18 para. 15; ibu. 19 amapara. 17-18

Baibo itusambilisha ukuti Yehova alabika amano ku bantu abo bambi bamona kuti tabacindama. Ku ca kumwenako, Yehova alitumine kasesema Samwele ku ng’anda ya kwa Yese pa kuti engayasuba umo pa bana bakwe abaume uwali no kuba imfumu ya Israele. Yese aletele abana bakwe abaume 7 pa kuti bengamonana na Samuele, lelo taletele Davidi uwali umwaice pali bonse. Lelo Davidi e o Yehova asalile. (1 Sam. 16:​6, 7, 10-12) Yehova alishibe bwino Davidi, alishibe ukuti uyu mulumendo alimutemenwe sana. Tontonkanyeni pa fyo Yehova alanga kale ati alimubikako amano. Alamupanda amano pa fya kucita pa bwafya ubo mukwete. (Amalu. 32:8) Ici cilanga fye ukuti alimwishiba bwino. (Amalu. 139:1) Nga mulekonka amano ayo amupanda, kabili nga mwamona ifyo yamwafwa, mukashininkisha ukuti Yehova alimubikako amano. (1 Imila. 28:9; Imil. 17:​26, 27) Yehova alamona fyonse ifyo mucita pa kuti mulemubombela na pa kuti mulemumfwila. Alishiba imibele mwakwata kabili alafwaya ukuba cibusa wenu.—Yer. 17:10. w24.10 amabu. 25-26 amapara. 7-9

Ukwabula no kutwishika mwalitemwa Yehova kabili mulafwaya no kulabombela aba bwananyina. Kuti mwacita shani pa kuti mulefwaya ukulabomba imilimo imo iyo abatumikila babomba? Tontonkanyeni pa fyo mwingalasekelela nga mulebombela aba bwananyina. Yesu atile: “Mwaliba insansa ishingi mu kupeela ukucila mu kupokelela.” (Imil. 20:35) Yesu alecita ifi alandile. Alesekelela ilyo alebombela abantu. Natulande pa ca kumwenako icaba pali Marko 6:​31-34. Pali ubu bushiku Yesu na basambi bakwe balinakile. Baleya ku ncende imo uko balefwaya ukuba fye beka pa kuti bengatuushako. Lelo ibumba lya bantu lyalibatangilile pantu balefwaya ukuti Yesu abasambilishe. Yesu nga alefwaya nga alibebele ukuti tabasambilishe. Pantu na kuba ena na basambi bakwe “tabakwete ne nshita ya kutuushako nangu ya kuti fye balyeko ifya kulya.” Lelo nga alefwaya nga apelelele fye pa kubasambilisha ifintu ifinono, abeba no kuti babwelelemo. Nomba pa mulandu wa kuti alitemenwe abantu, ‘alitendeke ukubasambilisha mpaka ne nshita yapwa.’—Marko 6:35. w24.11 ibu. 16 amapara. 9-10

Mulekoselesha umwana wenu ukuti alesambilishako abantu icine icaba mu Baibo. (Rom. 10:10) Kuti mwalinganya ukusambilisha abantu icine icaba mu Baibo ku kusambilila ifya kulisha icilimba. Nga ca kuti e lyo umuntu atendeka fye ukusambilila ifya kulisha icilimba, kuti alelisha fye inyimbo isha-anguka. Mu kupita kwa nshita alasuka abelela ukulisha inyimbo. Ifi fine e fyo caba na ku Mwina Kristu wacaice. Kuti atendeka ukusambilisha abantu icine icaba mu Baibo mu nshila fye iya-anguka. Ku ca kumwenako, kuti aipusha umwana we sukulu munankwe ati: “Bushe walishiba ukuti ilingi line ifintu ifyo bainjiniya bapanga, bakopa fye ku fintu ifyabumbwa? Leka nkutambisheko vidio iisuma sana.” Pa numa ya kumutambisha vidio imo pa mavidio ayatila Ifilanga Ukuti Kwaliba Kabumba, nalimo kuti amwipusha ati: “Nga ca kuti abantu balacindika sana basayantisti pa fyo bapanga ifyo bakopa fye ku fyabumbwa, bushe uo bafwile ukulacindika te untu abumba ifyo bakopako?” Nga balanshanya muli iyi nshila, nalimo umwana we sukulu munankwe kuti afwaya ukwishibilapo na fimbi pali Yehova. w24.12 ibu. 19 amapara. 17-18

Pa kuti Yehova atulubule ku lubembu ne mfwa, alipekenye ukuti Yesu atufwile. Nomba bushe imfwa ya muntu umo uwapwililika kuti yalubula shani abantu abengi nga nshi ku lubembu ne mfwa? Umutumwa Paulo alondolwele ati: “Pantu filya fine bucintomfwa bwa muntu umo [Adamu] bwalengele abantu abengi baba ababembu, e fyo ne cumfwila ca muntu umo [Yesu] cikalenga abantu abengi bakabe abalungama.” (Rom. 5:19; 1 Tim. 2:6) Kanshi ukukanaba ne cumfwila kwa muntu umo uwapwililika e kwalengele tube ababembu kabili tulefwa. E ico pa kuti Yehova atulubule ku lubembu ne mfwa, abomfeshe umuntu umo uwapwililika uwali ne cumfwila. Bushe Yehova nga talekele fye abana ba kwa Adamu abali ne cumfwila baikala umuyayaya? Fwe bantunse abashapwililika nalimo kuti twamona ukuti ukucita ifi nga kwali fye bwino kabili nga kwalipwishishe ubwafya. Lelo nga twatontonkanya ifi, ninshi twalaba ukuti Yehova wa mulinganya. Pa mulandu wa kuti Yehova wa mulinganya, tali no kulabako fye kuli filya Adamu akeene ukumumfwila. w25.01 ibu. 21 amapara. 3-4

Inshita imo umutumwa Paulo alishibe ukuti bali mu kumwipaya. Lelo ilyo atontonkanye pa fyo abombeele Yehova, ali ne nsansa. Pa mulandu wa kuti alisalilepo ukubombela Yehova atile: “Nimbutuka ulubilo ukufika na ku mpela, nintwalilila ukuba uwakosa mu citetekelo.” (2 Tim. 4:​6-8) Paulo alicitile bwino filya asalilepo ukulabombela Yehova, kabili alishininkishe ukuti Yehova alesekelela pali filya asalilepo. Na ifwe bene tulingile ukusalapo ukucita ifingalenga Yehova atutemwa. Kuti twacita shani ifyo? Paulo alilandile ifyo ena na Abena Kristu banankwe aba cishinka bali. Atile: “Twendela mu kutetekela, te mu kumona.” Mu Baibo ishiwi lya kuti “ukwenda” inshita shimo lipilibula ifyo umuntu asalapo ukucita. Lelo umuntu nga ale-endela mu citetekelo ifyo asalapo ukucita filalanga ukuti alicetekela Yehova Lesa. Ifyo acita filangilila ukuti alishininkisha ukutila Lesa akamulambula no kuti akanonkelamo nga ca kuti alekonka ifyo Yehova amupanda amano ukupitila mu Cebo cakwe.—Amalu. 119:66; Heb. 11:6. w25.03 ibu. 20 amapara. 1-2

Lesa alilenga abantu abengi abakwete imibele iyabipa sana ba-aluka, baba abantu abasuma sana. (Esa. 65:25) Balileka ukuba ne mibele yabipa. (Efes. 4:​22-24) Kwena abantu ba kwa Lesa bacili tabapwililika, e ico tukatwalilila ukupanga ifilubo. Na lyo line, Yehova alilonganika “abantu abalekanalekana” abamutemwa kabili abatemwana. Ne ci cilenga babe aba mutende kabili abaikatana. (Tito 2:11) Uwingacita fye ifi, ni Lesa wa maka yonse! Lyonse alafikilisha ifyo alaya. (Esa. 55:​10, 11) Paradaise ya ku mupashi e ko yaba pali ino nshita. Yehova alipanga ulupwa ulwa ba bwananyina ulwaibela icine cine. Twalikwata umutende kabili tumfwa ukuti twalicingililwa muli cino calo umwaba abantu abacita ifyabipa. (Amalu. 72:7) Pa mulandu ne fyo twalandapo, tufwaya ukwafwa abantu abengi nga nshi pa kuti nabo bengesa muli ulu lupwa lwa Bena Kristu. Kuti twacita ifi nga tulebika amano ku kulenga abantu baba abasambi.—Mat. 28:​19, 20. w24.04 ibu. 23 amapara. 13, 15

Yesu alilangile ukuti alitemenwe Yehova muli fyonse ifyo aletontonkanya. Alishibe ifyo Lesa alefwaya ukuti acite, kabili ifi fine e fyo alefwaisha ukucita, nangu ca kuti alishibe ukuti ali no kucula nga acita ifyo Lesa alefwaya ukuti acite. Apo Yesu alefwaisha ukucita ifyo Wishi alefwaya, talefwaya icintu nangu cimo calenga afilwa ukucita ifyo Wishi alefwaya. Petro na batumwa bambi balikwete ishuko lya kuba pamo na Yesu no kusambililako ifyo Yesu aletontonkanya kuli Yesu umwine. Ilyo Petro alembele kalata yakwe iyakubalilapo, akoseleshe Abena Kristu ukulatontonkanya nge fyo Kristu atontonkanya. (1 Pet. 4:1) Amashiwi ayo Petro alembele ayo bapilibula ukuti “mufwile ukwenekela ukucula,” mu ciGriki yalanda pe bumba lya bashilika abali ne fyanso abaipekenye ukuya ku nkondo. Nga ca kuti Abena Kristu baletontonkanya nge fyo Kristu atontonkanya, bakakwata amaka ya kucimfya amatunko ya kucita ifyabipa.—2 Kor. 10:​3-5; Efes. 6:12. w25.03 amabu. 8-9 amapara. 1-3

Finshi mulingile ukwishiba pa o muleishishanya nankwe? Ilyo mushilatemwana sana, nalimo kuti mwalanshanya pa fintu ifyacindama sana pamo nga ifyo uo muleishishanya nankwe afwaya ukucita. Kuti twacita shani pa kuti twishibe ifyo uo tuleishishanya nankwe aba? Inshila imo kwipusha amepusho no kukutika ilyo uo uleishishanya nankwe alelondolola. Na kabili bonse mufwile ukuba abafumacumi ilyo mulelanshanya. (Yako. 1:19) Nalimo kuti mwacitako ne fintu fimo ifingalenga mwakwata ne nshita ya kulanshanya, pamo nga ukuliila pamo, ukuya ku fifulo ukusangwa abantu, e lyo no kubilila pamo imbila nsuma. Na kabili kuti mwaishibana nga mulekwatako inshita ya kuba pamo ne fibusa e lyo na balupwa. Mulecitako ifintu fimo ifingalenga mwaishiba ifyo uo muleishishanya nankwe engacita nga mwacita ifyo fintu, e lyo ne fyo acita nga muli na bantu abalekanalekana. w24.05 amabu. 27-28 amapara. 6-7

Ku ntanshi, ifintu fikakosa icine cine kabili tukakabila ukushintilila sana pali Yehova. Ukubelenga Baibo na malyashi ayalanda pa Nte sha kwa Yehova muno nshiku kuti kwatwafwa ukwiluka ifyo Yehova alanga imibele yakwe iyaba nge cilibwe pa kwafwa ababomfi bakwe. Muletontonkanya sana pa malyashi ya musango uyo. Nga mulecita ifi mukalamona Yehova ukuti Cilibwe cenu. Na kaili, nga tuleibikilishako na maka yesu yonse pa kuti twingakwata imibele iyo Yehova akwata, tukalakoselesha aba bwananyina. Ku ca kumwenako Yesu ainike Simone ukuti Kefa. Ili ishina (balipilibula ukuti “Petro”) kabili lyalola mu kuti “Ilibwe.” (Yoh. 1:42) Yesu alepilibula ukuti Petro ali no kulasansamusha Abena Kristu banankwe mu cilonganino kabili ali no kulakosha icitetekelo cabo. Baibo itila baeluda mu filonganino baba “nge cintelelwe ca cilibwe.” Aya mashiwi yapilibula ukuti baeluda balacingilila ababa mu filonganino. (Esa. 32:2) Kwena bonse mu cilonganino kuti twakoseleshanya nga ca kuti natukwata imibele ya kwa Yehova iyaba nge cilibwe. w24.06 ibu. 28 amapara. 10-11

Imfumu sha mu Israele isho Yehova alemona ukuti shali ne cishinka shalemupepa ukulingana ne fyo afwaya. Imfumu ishingi isho Yehova alemona ukuti tashali ne cishinka shalilekele ukukonka Amafunde ya kwa Yehova kabili shatampile ukupepa tulesa twa bufi. (1 Isha. 21:​25, 26; 2 Imila. 12:1) Mulandu nshi Yehova abikile sana amano ku nshila abantu balemupepelamo? Cimo icalengele ni co imfumu e shakwete umulimo wa kutungulula abantu mu kupepa Lesa ukulingana ne fyo afwaya. Na kabili, abantu nga balepepa tulesa twa bufi, balacita ifintu ifyabipa kabili balafyenga na bantu banabo. (Hos. 4:​1, 2) Umulandu na umbi, ni co imfumu na bantu shaleteka abena Israele bali bantu abaipeela kuli Yehova. E calenga Baibo ipashanye ifyo balepepa utulubi ku kucita ubucende. (Yer. 3:​8, 9) Umuntu nga acita ubucende, alakalifya umwina mwakwe uo alingile ukubako uwa cishinka. E fyo caba na ku mubomfi uwaipeela kuli Yehova. Nga alepepa tulesa twa bufi, alakalifya sana Yehova kabili alalenga aumfwa ububi sana.—Amala. 4:23. w24.07 ibu. 22-23 amapara. 12-15