ICIPANDE ICIKALAMBA | CINSHI TULINGILE UKUBELA ABAFUMACUMI?

Ico Ukukanaba no Bufumacumi Kwabipila

“Kwaliba amafya ayakalamba ayo twingapwisha nga ca kuti tatuli no bufumacumi.”—E fyalandile ba Samantha, aba ku South Africa.

Bushe ifyalandile ba Samantha fya cine? Ifwe bonse tulakwata amafya ayakalamba kwati fye ni ba Samantha. Ifyo tucita nga twatunkwa ukucita fimo mu bucenjeshi, kuti fyalanga ifyo twacindikisha. Ku ca kumwenako, nga ca kuti tatufwaya ukuseebana, kuti twalamona kwati kuti caba fye bwino ukubepa pa kuti twiseebana. Na lyo line, nga ca kuti icishinka caishibikwa, e lyo twingaseebana no kuseebana. Natulande pa fya kumwenako.

UKUKANABA ABAFUMACUMI KUTI KWALENGA ABANTU BELATUCETEKELA

Abantu pa kuti babe ifibusa ifisuma, bafwile ukucetekelana. Abantu nga balicetekelana, tabasakamana nelyo cimo. Na lyo line, palapita inshita pa kuti abantu bacetekelane. Abantu balatendeka ukucetekelana nga ca kuti baleba pamo, balelanshanya bwino e lyo no kucita ifintu ukwabula bukaitemwe. Nomba nga ca kuti umuntu acita fye icintu cimo icalanga ukuti taaba no bufumacumi, ninshi calaala capwa baleka ukumucetekela. Na kuba, nga ca kuti umuntu aleka ukukucetekela, cilafya sana pa kuti akakucetekele na kabili.

Bushe balibala abamubepapo ku muntu uo mwalemona kwati munenu? Bushe mwaumfwile shani? Nalimo mwalyumfwile sana ububi. Kwena umuntu uuli onse kuti aumfwa ububi. Kanshi ukukanaba no bufumacumi kuti kwalenga abantu abaleumfwana fye bwino bwino baleka ukumfwana.

ABANTU ABASHABA NO BUFUMACUMI KUTI BALENGA MWALEKA UKUBA ABAFUMACUMI

Ba Robert Innes, abafunda pa University of California, batile “ukusangwa na bantu abashaba no bufumacumi kuti kwalenga na imwe mwaleka ukuba abafumacumi.” Kanshi kuti twapashanya ukukanaba no bufumacumi ku bulwele ubwambukila. Nga mulesangwa na bantu abashaba no bufumacumi, na imwe kuti mwaleka ukuba abafumacumi.

Finshi mulingile ukucita pa kuti tamulekele ukuba abafumacumi? Baibolo kuti yamwafwa. Kanshi twalalanda pa fyo Baibolo ilanda ifingatwafwa ukutwalilila ukuba abafumacumi.

Ifyo Abantu Bacita Ifilanga Ukuti te Bafumacumi

Ukubepa

UMO CALOLA: Kulanda ifya bufi ku muntu uo mulingile ukweba icishinka. Ukubepa kukanalanda icishinka pa kuti mulufye umuntu, nelyo ukukanaeba umuntu umbi ifishinka ifyo alingile ukwishiba, nelyo ukukukumya icishinka pa kuti abantu beishiba ifyo caciba.

IFYO BAIBOLO ILANDA: “Uwa bucenjeshi wa bunani kuli Yehova, lelo abalungama e baba bacibusa bakwe.” (Amapinda 3:32) “Nomba apo mwalipoosa ubufi, mulelanshanya icine.”—Abena Efese 4:25.

Ulwambo

UMO CALOLA: Kulanda ifya bufi nelyo ifyabipa pa muntu umbi pa kuti mu museebanye.

IFYO BAIBOLO ILANDA: “Uwapusauka atandanya ulubuli, no wa lwambo apaatulanya ifibusa.” (Amapinda 16:28) “Umulilo ulashima apashili inkuni, na pashili uwa lwambo takuba ulubuli.”—Amapinda 26:20.

Ubucenjeshi

UMO CALOLA: Kubepa umuntu pa kuti akupeele indalama nelyo ifintu fimbi.

IFYO BAIBOLO ILANDA: “Wilacenjesha uubombela amalipilo uuli mu bwafya kabili umupiina.” (Amalango 24:14, 15) “Uufyenga umupiina aseebanya Kalenga wakwe, lelo uusakamana umupiina ninshi alapeela Kalenga ubukata.”—Amapinda 14:31.

Ukwiba

UMO CALOLA: Kusenda icintu ca muntu umbi ukwabula ukumweba.

IFYO BAIBOLO ILANDA: “Uwibile eiba na kabili, lelo abombeshe, abombe umulimo usuma ku minwe yakwe, pa kuti akwate ica kupeelako uushikwete.” (Abena Efese 4:28) “Mwilufiwa. . . . Abapuupu, nangu bafunushi, nangu ni bacakolwa, nangu abatukana, nangu ni balya abacenjesha abanabo, tabakapyane Ubufumu bwa kwa Lesa.”—1 Abena Korinti 6:9, 10.