Ubutukushi bwa Kusembeleka
BUYO nshi abasabankanya amakwebo bakwata? Utwampani utusabankanya amakwebo tusoso kuti tubombela icintubwingi pantu twishibisha abantu pa lwa fipe tukwete. Ba International Advertising Association (Akabungwe Kalolekesha Pa fya Kusabankanya Amakwebo mwi Sonde) basoso kuti: “Ukusabankanya amakwebo kwishibishako Kashita. Pa kuti asalepo bwino akabila ifyebo. Mu munsaunte kuti twatila ukusabankanya amakwebo yaba ni nshila yacindama iya kupisha ifyo fyebo ukufuma kuli Kapanga ukutwala kuli Kashita.”
Na kuba, ifwe bonse twalishibo kuti ukusabankanya kwa musango yu takwabelako ku kwishibisha fye bakashita lelo kwabelako ku kulenga abantu ukushita ifipe. Kuba ukwa kuwaminisha nelyo ukwa muncishanya. Ilyashi lya makwebo ilyatunguluka mu mucenjelo lilacebusha umuntontonkanya wa kwa kashita no kumulenga ukushita icipe icilesombolwa.
Mu kulundapo, ukusabankanya takulenga fye ifipe ukushitwa; kulenga imisango imo iya fipe ukushitwa. Nga mwalikwete akampani akakalamba akapange sopo, tamwingapoosa indalama ishingi ku kukoselesha abantu ukushita sopo uuli fye onse. Kuti mwafwaya abantu ukushita sopo wenu. Kuti mwasabankanya ilyashi lingashinina abantu ukuti sopo wenu e musuma ukucila basopo bambi.
Abantu Abalefwaikwa
Pa kuti ilyashi lya makwebo litunguluke, ilingi litonta fye pa bantu bamo abalefwaikwa, pamo nga abana, banamayanda, aba makwebo, atemwa ibumba limbi. Ilyashi lya makwebo limumungwa mu nshila iingacebusha abantu abalefwaikwa ku fyo bacindamika. Lyene ilyashi lya makwebo lilasabankanishiwa mu ca kusabankanishishamo amalyashi icingafishe lyashi ku bantu abalefwaikwa.
Ilyo ilyashi lya makwebo lishilapangwa, intanshi kulaba ukufwailisha nga nshi pa kwishiba ibumba lya bantu ilingashita no kubomfya icipe icilesombolwa. Abasabankanya amakwebo bakabila ukwishiba aba bantu, ifyo batontonkanya e lyo ne mibele bakwata, ne fyo bafwaisha ukukwata. Kalapashi wa fya kusabankanya amakwebo alembele ati: “Tulatukuta pa kuti twishibe bwino bwino abantu tulefwaya. Ifyo baba, uko bekala, ne fyo batemwa ukushita. No mulandu bafishitila. Ukwishiba ifi fyonse kutupeela amaka ya kulemba amalyashi ya makwebo aya kusembeleka. Abantu tufwaya balankulako nga basembelekwa; tabakankuleko ku lyashi lya mataki, kuli bukaitemwe bwesu, atemwa ku lyashi lya cilandelande.”
Ifyaba mu Kusembeleka
Pa kupanga ilyashi lya makwebo, ukubomfya amashiwi ayasuma kulakabilwa. Ukuwaminisha, nelyo ukulumbilisha kwacishamo, fyaliseeka. Ica kulya ca mwikulo cishimikwa nge “ca mulyo,” kabili akampani kapanga amakardi ya mitende kasoso kuti abantu bashita amakardi ya kako lintu “balefwaya ukutuma ifyebo ifyawamisha.” Nangu cingati tacayanguka ukulekanya ilyashi lya kuwaminisha ne lya kufutika kwa mufulo, abasabankanya amakwebo tabakabila ukulanda pa fintu ifya bufi. Amabuteko yamo yalikwata amafunde ayabinda ubufumfuntungu bwa musango yo, kabili mu kukanapoose nshita utwampani tulatwala imilandu ku filye nga ca kuti utwampani tunabo twasabankanya ilyashi lya kufutika ilingonaula ubukwebo bwa tuko.
Nga ca kuti ifipe fyalipalana, kasabankanya wa makwebo kuti apelebela mu fyo engabilisha, e co ilingi line kuti alanda ifyebo ifinono nelyo ukubwelapo fye. Abengi babomfya ifyebo fya kucebusha pa kusabankanya ifipe fyabo. Ifya kumwenako fimo ni fi: “Shiteni fye,” (umusango wa nsapato sha kubutukilamo), “Umwikulo wa bakalapashi” (ica kulya ca mwikulo), “Ni ndalama shenu, saleni bwino” (umusango wa motoka), kabili “Twalishiba ifya kumutangata bwino” (akampani ka inshuwalansi).
Ifikope ifya muli magazini nelyo ifya pa televishoni, filakwata imitubululo ya maka ukucila ifyebo ifisabankanishiwa pa lwa cipe. Inshila icipe cisabankanishiwamo kuti yalenga umo ukutontonkanya nge fi, ‘Nga mwashita iyi nkoloko, abantu bakalamucindika’ nelyo ‘Nga muli banakashi ili toloshi lya jini likalenga abaume bakalemumona bwino e lyo nga muli baume likalenga abanakashi bakalemumona bwino’ atemwa ‘Pali uyu motoka abena mupalamano benu bakaba na kafindwe.’ Mu kusabankanya kumo ukwalumbuka kabili ukwatunguluka, akampani kapanga fwaka kalangisha bacowboy abalepeepa fwaka wabo. Bacowboy balangishiwa nga bantu abakosa, abatuuluka, kabili aba maka. Ukulangisha kwa musango yu mu mutalalila kucincisho kuti: Nga mwapeepa fwaka wesu, mukaba nga ba baume babilingana aba lulumbi.
Ukulunda ku mashiwi ya kuwaminisha e lyo ne fikope, inyimbo shilabomfiwa sana ku kusabankanya amakwebo pa cilimba na pa televishoni. Shibimbamo inkuntu, ukulenga ilyashi lya makwebo ukumfwika no kukanalabwa, no kulenga kashita ukutemwa icipe.
Magazini wa World Watch alando kuti: “Ukupekanya bwino amalyashi ya makwebo waba mulimo wa butukushi uukumbinkanya ifikope fyayemba, ifya lubilo lubilo, e lyo ne milandile ya mupatikisha iilanda pa fyo tutiina ne fyo tufwaya. Mu fyalo ifyacenjela mu fya kupangapanga, ukusabankanya amakwebo pa televishoni mu nshita ya bushiku kulakwata imitubululo iingi muli miniti umo ukucila icili conse icapangwapo.”
Ukucebusha Amano ne Nkuntu
Amalyashi ya makwebo yalamumungwa bwino ku kucebusha abantu ku fyo batemwa na ku fyo bakatamika. Napamo ilyashi lya makwebo kuti lyalenga abantu ukufwaya umusamwe, ukufwaisha umutelelwe, nelyo ukufuluka ukucindikwa kuli bambi. Nalimo ilyashi lya makwebo kuti lyatonta pa kulenga umuntu ukufwaisha ukusekesha bambi, ukuba uwa busaka, nelyo uwapusanako. Amalyashi ya makwebo yamo yasombola ifipe ukupitila mu kulanda pa fyo tutiina. Ku ca kumwenako, akampani kamo akapanga imiti ya kusukushila mu kanwa kasokele ulwa bubi bwa kununka mu kanwa, akati: “Nangu fye ni cibusa wenu uwapalamisha takamwebe” kabili, “Lyonse mwakulaba inshindishi, bunabwinga tamwakabumone iyo.”
Inshita shimo calyanguka ukumona ilyashi lya makwebo no kubebeta ifyo licebusha. Amalyashi ya makwebo yamo maka maka yatonta pa mintontonkanya yesu. Yalanda mu kulungatika pa lwa cipe. Ica kumwenako cishibilo icilemwishibisha ukuti umutengo we sabi naubweshiwa citika. Inshila imbi iibomfiwa ya kubomfya ukupaasha kwa kusembeleka. Ukusabankanya kwa musango yu kuti kwapelulula ukuti umutengo we sabi uwabweshiwa citika kuti walenga mushaleko ne ndalama shimo no kulenga ukuti muilemene e lyo no kulenga imwe pamo no lupwa lwenu ukulya bwino.
Amalyashi ya makwebo yambi yapangwa ku kucebusha inkuntu shesu. Ku ca kumwenako, ukusabankanya kwa kucebusha inkuntu kubomfya ifikope fyayemba pa kusombola icipe. Abatemwa ukubomfya iyi nshila ni bakapanga ba fya kusubasuba, aba fwaka, na bakakumba ba bwalwa. Kumbi ukusabankanya kubomfya inshila ya kubwekeshapo fimo fine. Iyi nshila ya mupampamina yashimpwa pe subilo lya kuti nga ca kuti abantu baleumfwe lyashi lya makwebo libili libili, bakasumina no kushita icipe, nangu cingati ilyashi line tabalitemwa! E mulandu wine ilingi line tumwena ilyashi limo line libilishiwa libili libili kukoselesha abantu ukushita icipe. Iyi nshila ilingi line ibomfiwa no twampani utushitisha imiti ingabomfiwa ukwabula ukwipusha dokota.
Ukusabankanya kwa kukambisha na ko kwine kulacebusha inkuntu shesu. Uku kusabankanya mu kulungatika kutweba ukucita icintu cimo ukupitila mu kusoso kuti: “Mulenwe fi!” “Shiteni nomba line!” Cishimikwo kuti ukusabankanya kwa kukambisha kubomba bwino ku fipe ifyo abantu baishiba kale no kutemwa. Nalyo line kwabe nshila ishingi isha kusabankanya ishaba mu ciputulwa cimbi. Ishi nshila shikoselesha abantu ukupashanya bamo, nelyo shilangisha ifyo bambi bayumfwa pa lwa cipe. Ishi shine inshila shilangisha abantu abalumbuka nelyo abacebusha balebomfya nelyo ukutasha icipe ico kasabankanya wa makwebo alefwaya tushite. Uku kucebusha kwashimpwa pe tontonkanyo lya kuti fwe bantu tufwaya ukuba nga bantu tukumbwa. Cowboy ulepeepa fwaka aba ca kumwenako ca uyu musango wa kusabankanya.
Amaka ya Kusensenuna
Bushe mwalimono kuti nga mwabelesha sana ukumfwa icena nelyo icongo ifibako lyonse kuti mwasuka mwaleka ukufyumfwa? E fyo ukusabankanya amakwebo kucita.
Magazini wa Business Week asoso kuti cila bushiku umwina Amerika umo alakutika ku malyashi ya makwebo mupepi na 3,000. Bushe abantu bankulako shani? Balasuulako fye nelyo ukufumyako amano. Ilingi line, icinabwingi bakutika fye amalyashi ya makwebo yamo yamo.
Pa kucimfya ukukanayangwako kwa bantu, amalyashi ya makwebo yafwile ukutusensenuna. Ukusabankanya kwa pa televishoni kulangisha ifikope fyayemba. Kusabankanya ifya kusekesha, ifya kucincimusha, ifya musamwe, ifya kusungusha, nelyo ifibimbamo inkuntu. Kulangisha abantu abalumbuka no tulubi twatemwika utwa mu mafilimu. Ukusabankanya ukwingi kubomfya inkuntu pa kutusensenuna, napamo ukupitila mu kulangisha tunyau, utubwa, nelyo utunya.
Nga kasabankanya wa makwebo atusensenuna, afwile ukulenga ukwangwako kwesu kutantalileko pa kuti twishibe icipe ico alefwaya tushite. Ukusabankanya kwatunguluka takusekesha fye; lelo kuleshako ukutusembeleka ukushita icipe.
Mu kusupula, e fintu ukusabankanya amakwebo kubomba. Nomba twalamona amaka kwakwata.
[Amashiwi pe bula 24]
Cila bushiku umwina Amerika umo alakutika ku malyashi ya makwebo mupepi na 3,000
[Akabokoshi pe bula 23]
Ukubomfye Cibombelo ca Kwashishako Televishoni Akatalamukila
Icibombelo ca kwashishako televishoni akatalamukila canso ca kulwishishako amalyashi ya makwebo. Abengi bashimya ilyashi lya makwebo ukubomfya ibatani lya kushimishako amashiwi. Bambi bakopa amaprogramu pa tepu wa vidio kabili lintu baletamba ayo matepu balapisha amalyashi ya makwebo lubilo lubilo ukubomfya ibatani. Nalyo line bambi pa kusengauka ilyashi lya makwebo balukila ku milabasa imbi. Abatemwa ukwalukila ku milabasa imbi baleshiba inshita ilyashi lya makwebo lyalapoosa, kabili nga lyapwa balabwelelako kuli programu bacilatamba.
Abasabankanya amakwebo besha ukucincintila abantu abatemwa ukushimya amalyashi yabo mu kulundulula amalyashi yasensenuna ayalenga abaletamba ukutwalilila ukutamba. Lelo balingile ukucenjela pantu ilyashi lya makwebo ilyabalabata sana kuti lyalenga abantu ukwibukishapo fye ilyashi no kulaba icipe icilesabankanishiwa.
[Akabokoshi pe bula 24]
Ukusabankanya Amakwebo Ukushicebusha
Ku mpela ya ba 1950, James Vicary atungile ukuti acitile ukufwailisha kumo mu cikuulwa ca kutambilamo amafilimu mu New Jersey, ku United States of America, umo amashiwi yaleti “Nweni Koka Kola” na “Lyeni Popukoni” yabyashiwe lintu filimu yaletambwa. Aya mashiwi yamoneke pa kashita fye akanono muli sekondi umo, akashingacebusha umuntontonkanya uwaibukila. Nalyo line, Vicary atungile ukuti aya mashiwi yalengele ukuti Koka Kola na popukoni fishitwe sana. Ifyo alandile fyalengele ukuti abengi basumine ukuti abasabankanya amakwebo kuti balenga abantu ukushita ifintu ukupitila mu kulangisha ifyebo “ifishimoneka.” Cashimikwe ukuti pa numa Vicary asaine ifipangano fya madola amamilioni 4.5 na bakasabankanya bakalamba aba makwebo mu Amerika, aliingile pa cani. Abasabankanya amakwebo balibepelwe.
Ukufwailisha ukwakonkelepo kwasangile ukuti Vicary abepele ubufi ubwafiita fititi. Umo umukokole mu fya kwangalila ukusabankanya amakwebo atile: “Ukusabankanya ukushicebusha takubomba. Akulabomba, nga twalekubomfya.”
[Icikope pe bula 25]
Abapanga amalyashi ya makwebo bafwaya ukuti tucebushiwe