Watchtower LAIBRARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAIBRARE YA PA INTANETI
Cibemba
  • BAIBOLO
  • IMPAPULO
  • UKULONGANA
  • g01 June amabu. 11-14
  • Utupondo Twatendeka Amatukuto Ayapya

Vidio mulefwaya tamuli

Mukwai yafilwa ukutambika

  • Utupondo Twatendeka Amatukuto Ayapya
  • Loleni!—2001
  • Utumitwe utunono
  • Ifipalileko
  • Ukwaluka kwa Bumukukulu
  • Ukusansa kwa Tupondo Kwalaswa Kupwe!
    Loleni!—2001
  • Ukulolenkana ne Cintiinya ca Tupondo
    Loleni!—2001
  • Ifyo Mwingalanda
    Ubutumikishi Bwesu Ubwa Bufumu—2011
  • “Mwitiina, Kabili Mwitentuka”
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2003
Loleni!—2001
g01 June amabu. 11-14

Utupondo Twatendeka Amatukuto Ayapya

Magazini twalekelesheko ukulandamo pa lyashi lya tupondo ni ilya yakwete inkupo apali icikope ca nkomi nashifwala ifya kuifungushanya uku ninshi nashisenda ne mfuti e lyo ku numa kuli no kupuulika kwa maka. Lelo, pali ndakai, te fili utupondo.

BUSHIKU bumo mu nshita ya cungulo, bamotoka baleenda umulongo ukwabula icongo mu mushi wa bantu. Aba bamotoka baiminina mupepi ne sukulu. Bashiminina fye, ibumba lya baume bakanshiwa bwino abafwele ifya kuicingilila ku myela ya sumu balalanya mu fimpusa. Ico beshibe fye ca kuti akapata kacipuulika ilyo kwaciba amangalo mu cibansa ca pa sukulu no kutandanya icushi cacilwalika abacilatamba amangalo abengi nga nshi. Mu kubombela pamo na babomfi babombela ku fya bukangalume, aba abaume bane abacenjela pa kwenda bafika apacipuulikila akapata ku kufwailisha ifyo caciba. Finshi fyaciba mu kapata? Bushe bulwele bwitwa Anthrax nelyo mwela wa sumu?

Aba baume baenda panono panono ukulola ku cibansa, uku ninshi nabasenda ne fya kupiminako. Bafika pa kamuputule kamo ifi apo basanga ifyacishala ku kapata ilyo kacipuuka. Uyu mulimo ufwaya ukupoosako amano pa kubomfya ifisolobelo fyakupiminako na pa kusesha ifipe fyafina.

Awe nga fino, ifya kufwala bafwele fyaisulamo icipuki. Mukwai e lyo umulimo wabakosela kwati tabakanshiwa. Lelo, mupepi fye na baminiti 10 basuka baishiba ifyo bacilafwailisha. Incenshi mu fya miti miti uuli pali ili bumba atila: “Ukwabula no kutwishika muli aka kapata mwaciba ifilenga ubulwele bwitwa anthrax.”

Ukwaluka kwa Bumukukulu

Ili lyashi talilelanda pa busanso nga fintu lileumfwika. Kwesha fye, ukumona ifyo ili bumba lingacita nga ca kuti pa kusansa bapuulishe umwela wa sumu kulya ku kapinda ka ku kuso aka New York. Ili bumba ni limo pa mabumba bapangile nomba line ayo baleita ati Weapons of Mass Destruction Civil Support Teams. Aya mabumba yalapeelwa umulimo wa kumona ubukulu no bukali bwa musango upya uwa kusansa kwa tupondo pa kuceeceeta utushishi, imiti, nelyo imyengelele ileta ubusanso.

Ili bumba ni limo pa mabumba ayengi aya mwi sonde lyonse ayapangwa pa mulandu wa fintiinya na mafya yaletwa no tupondo.a Ifyacitika mu myaka ya ndakai filangilila ukuti ulukaakala lucitwa no tubungwe twaibela nelyo no muntu fye umo lulefulilako. Nangu ca kuti utupondo utwingi tucili tulesansa inkambi sha bashilika na maofeshi yaba cilolo ba ku fyalo fimbi, bamo bafika fye na mu kusansa ifyo abene batila ifishacingililwa bwino, pamo nge fya kwendelamo, abaletamba amangalo, imishi umwaba abantu bapamfiwa, amahotela ne ncende shiyako abatandashi.

Porter Goss, ceyamani wa muli Komiti wa United States House Intelligence asumine ukuti utupondo natwalula imisanshile ilyo atile: “Tufwile ukuleka ukutontonkanya pa misanshile ya tupondo ilya itungililwa no buteko no kutendeka ukutontonkanya pa musango uupya uo utupondo tusanshilamo. Tulelolenkana no kusansa kwa tupondo ukutungililwa na bantu abalelwisha ukukwata cimo.”

Ukusansa kupya ukwa tupondo kusanshamo inshila shayafya ukucincintila nelyo ukulesha. Utupondo natufika apatali mu kubomfya inshila shipya kabili twaliikwatila ne ndalama. Magazini wa USA Today atile: “Icilenga ukuti cafisheko ukucincintila ukusansa kwa tupondo kubomfya kompyuta ne nshila shipya isha kumfwaninamo ukubikako ne nshila shimbi sho utupondo tumfwaninamo no tubungwe twa ntalamisoka utwateyanishiwa utwa mu bumfisolo.” Ishi nshila shipya utupondo tulesanshilamo shisanshamo ne fifulo fya kusansa ifipya, ukulenga bakalemba ba lyashi na balondolola ilyashi ukupanga amashiwi pamo nga “cyberterrorism” (ukonawila bambi ifyebo pa kompyuta), “bioterrorism” (ukupuusha utupata tutandanya utushishi tuleta amalwele), na “ecoterrorism” (ubonaushi bucitwa mwi shina lya kusungilila ifilengwa na Lesa).

Ukusansa kupya ukwa tupondo kubipile shani? Bushe kulekuma umutelelwe wenu? Bushe kuli inshila ya kupwishishamo ici cikuko ca kusanshilamo kwa tupondo ukwa fyalo? Ifipande fikonkelepo fyalalanda pali fi fipusho.

[Futunoti]

a Ifyo abantu balandapo pa lwa cilenga ukuti utupondo tulesansa fyalipusanapusana. Ku ca kumwenako, mu fyalo umwaba ifimfulunganya, ulukaakala lwa pa kati ka tubungwe kuti lwamonwa kwati ni nkondo yasuminishiwa nelyo ukusansa kwa tupondo ukwasuminishiwa ukulingana fye no lubali lwaipushiwa. Muli fino fipande fikonkene amashiwi ya kuti “ukusansa kwa tupondo” yalelosha ku lukaakala nge nshila ya kupatikishishamo abalashi ukucitapo fimo.

[Akabokoshi/Mapu pe bula 12, 13]

(Nga mulefwaya ukumona mapu, moneni muli magazini)

IMYAKA 10 IYA KUSANSA KWA TUPONDO

1. Buenos Aires, Argentina

March 17, 1992

Ibomba lya muli motoka lyabongolola iofeshi lya kwa cilolo wa ku calo ca Israel. Lyaipaya abantu: 29. Lyacena abantu: 242

2. Algiers, Algeria

August 26, 1992

Ibomba lyapuulikila pa cibansa cikalamba ica ndeke. Lyaipaya abantu: 12. Lyacena abantu: 128 no kucilapo

3. New York City, United States

February 26, 1993

Abaya sana mu fya mipepele bapuusha ibomba pe samba lya World Trade Center. Lyaipaya abantu: 6. Lyacena: mupepi na bali 1,000

4. Matsumoto, Japan

June 27, 1994

Aba mwi bumba lya ba Aum Shinrikyo bafuminisha umwela wa sumu uwa sarin mu mushi wa bantu. Waipaya abantu: 7. Wacena abantu: 270

5. Tokyo, Japan

March 20, 1995

Aba mwi bumba lya ba Aum Shinrikyo basenda ifipaketi 6 no kuya mu nyanji ya pa nshi ku Tokyo, no kwiswila umwela wa sumu uwa sarin. Waipayapo abantu: 12. Abacenwa: nabacila pali 5,000

6. Oklahoma City, United States

April 19, 1995

Ibomba lyali mu cimbayambaya lyapuulikila pa maofeshi yakalamba aya buteko. Abalwisha ubuteko e bashingamikwa uyu mulandu. Lyaipaya abantu: 168. Abacenekwe: ukucila 500.

7. Colombo, Sri Lanka

January 31, 1996

Utupondo twa mu mikowa twapatikisha motoka alimo utupata ukwingila mu banki. Twaipaya abantu: 90. Twacena abantu: ukucila pali 1,400

8. London, England

February 9, 1996

Utupondo twa ku Ireland twateya ibomba pa ncende babika bamotoka. Lyaipaya abantu: babili. Lyacena abantu: ukucila pali 100

9. Jerusalem, Israel

February 25, 1996

Uwaminine ibomba aingile muli basi no kuleka lya mupuulikila mulya mwine. Abatunganishiwe ukucita ici ni balya baya sana mu fya mapepo. Abafwile bali: 26. Abacenenwe bali: napamo 80

10. Dhahran, Saudi Arabia

June 25, 1996

Icimbayambaya cisenda amafuta icasendele ibomba capuulikile ku nse ya kamba ka bashilika ba ku United States. Abantu bafwile bali: 19. Ukucena abantu: 515

11. Phnom Penh, Cambodia

March 30, 1997

Bakasansa bapoosa utupata tune pa baleilishanya abaimine cipipya. Twaipayapo: ukufika kuli 16. Twacena abantu: ukucila pali 100

12. Coimbatore, India

February 14, 1998

Bakalwisha ba fya mipepele balakonkanya ukupuusha amabomba. Baipaya abantu: 43. Bacena abantu: 200

13. Nairobi, Kenya, na Dar es Salaam, Tanzania

August 7, 1998

Amaofeshi ya bacilolo ba ku United States bapulishapo amabomba. Pafwa abantu: 250. Abaicena: bacila pali 5,500

14. Colombia

October 18 na November 3, 1998

Ukusansa kumo kwa kusanshila na mabomba kumbi ne minshinga. Imipaipi ipisha amafuta yaonaulwa ku kwa kubalilapo. Pafwa abantu: 209. Abacenwa: bacila pali 130

15. Moscow, Russia

September 9 na 13, 1999

Utupata twakalipisha tubili twabongolola ifikuulwa fibili umwaba amayanda. Twaipaya abantu: 212. Twacena abantu: ukucila pali 300

[Abatusuminishe]

Intulo ya Fyebo: The Interdisciplinary Center, Herzliya, Israel

Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.

Victor Grubicy/Sipa Press

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 14]

Ukusansa kwa pa Kompyuta

March 1999: Amalipoti yalangilila ukuti bakompyuta ba pa Pentagon “balyampanishiwa no kuteyanishiwa bwino” ica kuti tapali uwingengila muli aba bakompyuta no kufulunganya ifyebo. Cila bushiku bakalapashi 60 ukufika kuli 80 mu fya makompyuta balasansa bakompyuta ukulingana ne fyo bakompyuta ba United States Defense Department bakopa.

Pa kati ka-1999: Mu myeshi itatu, bakalapashi mu fya makompyuta abasangukila ubuteko balamona ifyebo fya bene ukwabula insambu mu makompyuta ya ba United States Senate, aya ba Federal Bureau of Investigation, aya ba United States Army, aya mu White House, na ya mu madipartiment yalekanalekana aya mu United States.

January 2000: Cishimikwe ukuti mwi sonde lyonse, amakwebo yapoosele amabilioni ya madola 12.1 mu mwaka wapwile ukulwisha ico beta ati “economic terrorism” mu musango wa kuti kwaleba ubonaushi bwa bakompyuta pa mulandu wa fyebo fimo ifyalebikwa pa kompyuta ifyapala utushishi utonaula bakompyuta.

August 2000: Kalapashi mu fya makompyuta abelenga ifyebo ukwabula insambu ifya muli kompyuta wa kabungwe ka buteko na mu wa buteko bwa cikaya ku United Kingdom.

    Impapulo sha mu Cibemba (1982-2025)
    Isaleni
    Isuleni
    • Cibemba
    • Peleniko Bambi
    • Ifyo Mwingasala
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ifya Kubomfya
    • Amafunde Yesu
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Isuleni
    Peleniko Bambi