Ifya Kuba Wishi Umusuma

MU LUPAPAULO lumo ulwa Economist mwali icipande icatendeke ne lyashi ilisuma ilya kuti: “Ukufyala abana cintu cayanguka, ukuba wishi umusuma tacayanguka.”

Ifintu ifingi mu bumi kwena tafyayanguka ukuficita, lelo cimo icaba pa fyakosesha kabili pa nshita imo ine icacindamisha kuba umufyashi umusuma. Wishi uuli onse alingile ukuba umusuma, pantu ulupwa lwakwe ne nsansa fili mu busanso.

Umulandu Cishayangukila

Kuti twalanda fye ukuti, umulandu uukalamba cishaangukila ukuba wishi umusuma mulandu wa kupyana ukukanapwililika ukwa bafyashi kumo na bana. Baibolo itila, “Ukulinga kwa mutima wa muntu kubi ukufuma ku bwaice bwakwe.” (Ukutendeka 8:21) E co kalemba umo uwa Baibolo asumiine ati: “Mu lubembu e mo mayo anjimitile.” (Amalumbo 51:5; Abena Roma 5:12) Ukukongamina ku kucita ifyabipa pa mulandu wa kupyana ulubembu ni cimo fye ica filenga ukuba wishi musuma ukwafya.

Cino calo, nelyo ubwikashi bwa bantu, na co cipindami icikalamba. Mulandu nshi? Nga fintu Baibolo ilondolola, mulandu wa kuti, “icalo conse calaala mu maka ya mubifi,” “uwaishibikwa nga Satana kabili Kaseebanya.” Baibolo na kabili ita Satana “lesa wa bwikashi buno.” E mulandu wine kanshi Yesu asoseele ukuti, kwati nga fintu aali, abakonshi bakwe tabalingile ukuba “aba pano calo”!—1 Yohane 5:19; Ukusokolola 12:9; 2 Abena Korinti 4:4; Yohane 17:16.

Icifwaikwa lyonse pa kuba wishi umusuma kuba uwaibukila ulwa kukanapwililika twapyana, Satana Kaseebanya, ne ci calo icaba mu maka yakwe. Ifi fintu te fya kwelenganya fye. E ko fyaba! Lelo ni kwi umuntu engasanga ukwafwa pa fyo engacimfya ifipindami no kuba wishi umusuma?

Ifya Kumwenako fya Bulesa

Pa kusanga ukwafwa ku filandilwepo kale, umufyashi alingile ukubutukila kuli Baibolo. E musangwa ifya kumwenako fyawamisha. Yesu aimike ica kumwenako cisuma lintu asambilishe abasambi bakwe ifya kupepa ati: “Shifwe wa mu muulu.” Ukulondolola Shifwe wa mu muulu, Baibolo ilanda fye ukuti: “Lesa kutemwa.” Ni shani fintu wishi wa buntunse alingile ukwankulako kuli ci ica kumwenako ca kutemwa? Umutumwa Paulo acincishe ati: “Mube abapashanya Lesa, kabili mule-enda mu kutemwa.”—Mateo 6:9, 10; 1 Yohane 4:8; Abena Efese 5:1, 2.

Nga ca kuti muli bafyashi abaume tontonkanyeni pa ca kumwenako fye cimo ica fyo Lesa abombele na Yesu Umwana wakwe. Mateo 3:17 atwebo kuti pa kubatishiwa kwa kwa Yesu, ishiwi lya kwa Lesa lyaumfwikike ukufuma mu muulu, aliti: “Uyu e Mwana wandi, uwatemwikwa, uo mbekelwamo.” Cinshi twingasambililako?

Ica kubalilapo, tontonkanyeni ifyo mwana ayumfwa lintu wishi alondolwela umo cilumba cilumba ukuti, ‘Uyu e mwana wandi umwaume nelyo umwana wandi umwanakashi.’ Abana balacita bwino abafyashi nga balebasakamana, ukucilisha nga balebatasha lintu balebomba bwino. Umwana nga aletashiwa lintu alebomba bwino kuti akoseleshiwa ukubombesha ku kushininkisha ukuti nalinga ukutashiwa.

Ica bubili, Lesa alumbulwile ifyo ayumfwile pali Yesu, ukumwita ati “uwatemwikwa.” Kulya kulumbulula kwabamo kutemwa ukwa kwa Wishi kufwile kwaleteele Yesu insansa ishikalamba nga nshi. Abana benu na bo bakakoseleshiwa ku milandile yenu pamo no kuba na bo, ukukutika no kubasakamana ukuti mwalibatemwa nga nshi.

Ica butatu, Lesa aebele umwana wakwe ukuti: “Muli iwe e mo mbekelwa.” (Marko 1:11) Wishi ukweba abana bakwe ukuti alabekelwa muli bena, cintu cimo icakabilwa nga nshi. Ca cine, umwana ilingi line kuti alufyanya. Bonse tulapelebela. Lelo mwe bashibo, bushe mulafwaya imilandu isuma iya kutashishapo abana pa fintu fisuma ifyo balanda no kucita?

Yesu alisambilishiwe bwino kuli Wishi wa mu muulu. Ilyo aali pe sonde, alilangilile bwino sana mu micitile na mu milandile ifyo Wishi ayumfwa pa bana Bakwe aba pano isonde. (Yohane 14:9) Nangu fye lintu Yesu aali uwapamfiwa no wapopomenwa, na lyo line alesanga inshita ya kwikala no kulanda na bana. Aebele abasambi bakwe ati: “Lekeni abana banono bese kuli ine; mwibakaanya.” (Marko 10:14) Mwe bashibo bushe kuti mwakonka ica kumwenako ca kwa Yehova Lesa no Mwana wakwe mu kukumanina?

Ica Kumwenako Cisuma Cilakabilwa

Ukulanga ica kumwenako cisuma ku bana benu calicindama nga nshi. Nga ca kuti mwe bene tamuleinashisha ku kufunda kwa kwa Lesa no kuleka ubumi bwenu ukutungululwa na kwene ukubombesha kwenu ukwa ‘kukusha abana mu kusalapula no kukonkomesha kwa kwa Yehova,’ limbi te kuti kukwate amaka. (Abena Efese 6:4) Kwena, pa kwafwiwa na Lesa conse icingalesha ukuti mwifishapo ifunde lyakwe ilya kusakamana abana kuti mwacicimfya.

Moneni ica kumwenako ca kwa Viktor Gutschmidt, Inte ya kwa Yehova mu calo caleitwa kale Soviet Union. Mu October 1957, apingwilwe ukukakwa mu cifungo imyaka 10 pa mulandu wa kulanda pa citetekelo cakwe. Ashiile abana abakashana abaice babili pamo no mukashi wakwe, Polina. Ilyo aali mu cifungo, alisuminishiwe ukulembela ulupwa lwakwe amakalata kano fye ukulanda icili conse pa lwa kwa Lesa nangu icili conse pa lwa mapepo fyena balimukeenye. Nangu fye lintu alekumanya ubu bwafya, Viktor aali uwapampamina pa kuba wishi umusuma, kabili alishibe ukuti ukusambilisha abana bakwe pali Lesa cali icacindama nga nshi. E co cinshi acitile?

Viktor ashimika ukuti, “Nasangile ifyebo muli magazini wa mu Soviet uwalelanda pa baice abasambilila pa filengwa na Lesa na pa bubumbo. Nalengele pa fipepala fyakosa ifikope fya nama na bantu kabili nalembelemo ne lyashi nangu ica kukumanya ukulosha ku bubumbo.”

Polina atila, “Mu kwangufyanya fye lintu twapokelele ifi ifikope twafipalenye ku masambililo ya mu Baibolo. Ku ca kumwenako, lintu pa fikope twapokelele pali ifya bubumbo bwayemba, impanga, nelyo imimana, nabelengele Esaya icipandwa 65,” icilanda pa malayo ya kwa Lesa aya kulenga isonde ukuba paradaise.

Umwana mwanakashi uwa kwa Viktor Yulia ashimika ukuti, “Mayo alepepa na ifwe, kabili twalelila. Ifi fikope fyali ulubali ulwacindama mu mikulile yesu.” Polina atila icafuminemo cali ca kuti, “ukufuma ku bwaice abakashana balitemenwe Lesa nga nshi.” Ifintu fili shani mu lupwa pali nomba?

Viktor alondolola ukuti, “Abana bandi nomba balyupwa kuli baeluda ba Bwina Kristu, kabili bonse bakwata indupwa ishakosa lwa ku mupashi e lyo abana na bo balebombela Yehova mu citetekelo.”

Pa kwimika ica kumwenako cisuma ilingi line ukubombesha kulafwaikwa te kuba fye uwakampuka. Abana bakakoseleshiwa nga bamona shibo alebombesha ukubika ica kumwenako cisuma. Umwana umwaume uwabomba imyaka iingi umulimo wa nshita yonse alandile pali bawishi no kutasha ati, “Limo limo batata baleisa nabanaka nga nshi ukufuma ku ncito ica kuti balefwaya fye ukulaala, lelo twalekwata isambililo lya lupwa te mulandu na fintu baali abanaka, ici calengele ukuti tumfwikishe ubucindami bwe sambililo lya lupwa.”

Ukwabula ukutwishika, ukwimika ica kumwenako cisuma mu nsoselo na mu ncitilo cintu cakabilwa pa kuba wishi umusuma. Nga ca kuti mulefwaya ukushininkisha ukuti insoselo ya mu Baibolo iya kuti: “Kanshisho mwaice umo afwile ukubela, ilyo akakota takafumemo,” ya cine mulekabila ukwimika ica kumwenako cisuma.—Amapinda 22:6.

E ico, ibukisheni ukuti, te fintu fye mulanda e fyaba ifyacindama; lelo maka maka, ifyo mucita e kutila ica kumwenako cenu. Umwina Canada uwaishibisha ifya masambililo ya bana ba myaka ya mu kubangilila alembele ati: “Nga tulefwaya abana ukuba aba misango isuma tulingile ukulanga ica kumwenako cisuma fwe bene.” Cine cine, nga mulefwaya abana benu ukukatamika ifya ku mupashi, cili icakabilwa ukuti na imwe e fyo mucite.

Sangeni Inshita ya Kuba Na Bo!

Abana benu balingile ukumona ica kumwenako cenu icisuma. Ico cilepilibula ukuti mulingile ukulaba pamo na bo inshita iikalamba, te kulafwailisha fye inshita ya kuba na bo. Mano mano konkeni ukufunda kwa Baibolo, ‘ilubwileni nshita mwe bene,’ e kuti ukuleka fimo ifishacindamisha pa kuti muleba pamo na bo. (Abena Efese 5:15, 16) Na kuba, cinshi cingaba ica mutengo ukucila pa bana benu? Bushe fyangalo, ing’anda iisuma, nangu incito yenu?

Kwaliba insoselo yaishibikwa iitila, ‘Ukufunda umwana, kufikapo.’ Bashibo abo abana babo basendwa na bucisenene nelyo imikalile iyabula bumupashi ilingi line balabipilwa nga nshi. Balalungulushiwa pa mulandu wa kuti bafililwe ukulasakamana abana babo ukucilisha lintu balekabila ukwafwa kwa kwa shibo.

Ibukisheni ukuti, lintu abana benu bacili abaice e nshita ya kutontonkanya pa fyo bakaba ukulingana ne mibombele yenu. Baibolo iita abana benu “icikwatwa icafuma kuli Yehova,” pamo nge cintu ico Lesa aseekesha kuli imwe. (Amalumbo 127:3) E co tamulingile ukulaba ukuti mukalubulula kuli Lesa pa bana benu.

Ukwafwa E ko Kwaba

Wishi umusuma alafwaisha ukupokelela ukwafwa ukwinganonsha abana bakwe. Pa numa lintu malaika wa kwa Lesa aebele umukashi wa kwa Manoa ukuti aali no kufyala umwana, Manoa apepele kuli Lesa ukuti: “Shi lekeni ese kabili kuli ifwe, no kutulange fya kucita ku mwana uukafyalwa.” (Abapingushi 13:8, 9) Ukupala abafyashi ba pali lelo, kwafwa kwa musango nshi Manoa alekabila? Natumone.

Brent Burgoyne, kafundisha pa Yunivesiti iya mu Cape Town, South Africa, asosele ukuti: “Cimo ica fya bupe umuntu engapeela umwana kumusambilisha amafunde yakabilwa.” Ukufwailisha ukwali mu nyunshipepala ya mu Japan iya Daily Yomiuri, kwatile: “Amapesenti 71 aya bana mu Japan tababala abafundwapo na bashibo ukuti ubufi tabwawama.” Bushe ici te ca bulanda?

Nani engapeela amafunde yene yene? Kufuma kuli umo wine uwapeele Manoa ubutungulushi, e kutila Lesa umwine! Pa kupeelo kwafwa, Lesa atumine Umwana wakwe uwatemwikwa, Yesu, ku kuba Kasambilisha—e fyo ilingi balemwita. Pali nomba ibuuku lya kuti Sambilila Kuli Kasambilisha Mukalamba, umo amasambililo yashimpwa pa fyo Yesu alesambilisha, e ko lili mu ndimi ishingi ku kumwafwa ukusambilisha abaice.

Icitabo ca Sambilila Kuli Kasambilisha Mukalamba tacilondolola fye ifyacindama ifyashimpwa pa Cebo ca kwa Lesa lelo cilalangilila amalembo ukubomfya ifikope ukucila pali 160 ifyakwata ifipusho fisontelela ku fishinka. Ku ca kumwenako, icipandwa 22, icitila “Umulandu Tushingile Ukubepela,” cakwata icikope tulemona pano. Pali ili bula paba ifilembo ifitila: “Nelyo tutile kalume aeba bawishi ati: ‘Iyo, nshacilapanta umupila mu ng’anda.’ Lelo ni shani nga e fyo acicita? Bushe kuti cabipa ukulanda ati tacicite fyo?”

Amasambililo ya maka na yambi yasangwa mu fipandwa ifitila “Icumfwila Kuti ca Kucingilila,” “Tufwile Ukakaana Ifya Kutunka,” “Isambililo pa lwa Kuba Abasuma,” “Wikaba Umupuupu!,” “Bushe Imitebeto Yonse Ilasekesha Lesa?,” “Ifya Kulenga Lesa Ukusekelela,” na “Umulandu Tulingile Ukubombela Imilimo,” ni yamo ayasangwa mu fipandwa 48 mu citabo.

Ifyebo fya kutendekelako ifya mu citabo fitila: “Abana bakabila maka maka ukutungululwa ku Ntulo ya mano yonse, Shifwe wa mu muulu, Yehova Lesa. Ifi e fyo Yesu, Kasambilisha Mukalamba alecita lyonse. Tulesubila ukuti ici citabo cili no kumwafwa pamo no lupwa lwenu ukumumunga imikalile yenu pa kuti yatemuna Yehova, kabili ikamuletela amapaalo ku ciyayaya.”a

Cine cine, ukuba wishi umusuma cisanshamo ukwimikila bana ica kumwenako cisuma, ukulaba pamo na bo inshita iikalamba, kabili ukulabafwa ukulaikala ukulingana ne fishinte fya mu Baibolo nga fintu afisokolola umwine.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 8]

Nangu cingatila Viktor Gutschmidt aali mu cifungo, alibombeshe ukuba wishi musuma

[Ifikope pe bula 8, 9]

Ilyo ali mu cifungo pa mulandu wa citetekelo cakwe, Viktor alengele ifi fikope ku kusambilisha abana bakwe

[Icikope pe bula 9]

Abana banakashi aba kwa Viktor mu 1965

[Icikope pe bula 10]

Bashibo bafwile ukuisanshamo sana mu kusambilisha abana babo