Isonde

Ubulondoloshi: Ishiwi “isonde” libomfiwa ukucila pa bupilibulo bumo mu Malembo. Ilingi line tutontonkanya ulwa lyene ukulosha kuli planeti iine, iyo Yehova muli bukapekape apangeshe pa kuti lingakosha ubumi bwa buntunse mu kuba ne cilolwa ca kulenga ubumi bwesu ukubo bwa kwikusha mu kufumba. Cilingile ukwishibwa, nangu cibe fyo, ukuti “isonde” na kabili kuti lyabomfiwa mu mano ya cimpashanya, ukulosha, ku ca kumwenako, ku bantu abekala pali uyu planeti nelyo kuli sosaite wa buntunse uwakwata imibele imo.

Bushe planeti we Sonde akonaulwa ku nkondo ya manyukiliya?

Cinshi cintu Baibolo ilanga ukuba imifwaile ya kwa Lesa ukukuma kwi sonde?

Mat. 6:10: “Ubufumu bwenu bwise. Ukufwaya kwenu kucitwe pano [isonde] nga mu mulu.”

Amalu. 37:29: “Abalungama bakapyaninine [sonde], no kwikalamo inshiku pe.”

Mona na kabili Lukala Milandu 1:4; Ilumbo 104:5.

Bushe kwabako ukucitikako kwa kuti, apantu inko shilanga umucinshi unono ku mifwaile ya kwa Lesa, pambi kuti baonaula isonde umupwilapo ica kukanaikalwamo mu nshila iili yonse?

Esa. 55:8-11: “[Icisemo ca kwa Yehova ni ci:] Ifyo imyulu yasansamo kucile calo, e fyo imibele yandi yapulamo ukucile mibele yenu, na mapange yandi ukucila amapange yenu. . . . Icebo candi . . . tacakabwelele ibusha kuli ine, kano cacite co natemwa, no kushuka muli ico nacitumina.”

Esa. 40:15, 26: “Moneni, [Ukufuma ku mimwene ya kwa Yehova Lesa] inko shili nge toni ilipona ku ca kutapilamo, kabili shitungwa ngo bungululu bwa pa cakulingilo kufina. . . . Inwineni amenso yenu mu mulu, kabili moneni [akasuba, umweshi, na mabilioni ya ntanda]; Ni ani uwalengele intanda ishi? Untu afumya umulalo wa shiko mu mpendwa, shonse shiine eta mwi shina ne shina. Pa kuti afulisho kukosa na maka ayengi, takubulapo nangu lumo.” (Amaka ya manyukiliya ayalundululwa ne nko ya kutiinya ku abantu. Lelo amabilioni ya ntanda yakwatamo amaka ya manyukiliya pa cipimo cacila pa maka yesu aya kumfwikisha. Ni ani abumbile no kulama ifi fintu fyonse ifya mu mulu? Bushe te kuti Acilikile inko ukufuma ku kubomfya kwabo ifyanso fya manyukiliya mu nshila iingacilima imifwaile yakwe? Ukuti Lesa kuti acite ci calilangililwa ku konaula kwakwe amaka ya fita aya Egupti lintu Farao afwaile ukucilima ukulubulwa kwa kwa Israele.—Ukufu. 14:5-31.)

Ukus. 11:17, 18: “Twatoota kuli imwe, mwe [Yehova] Lesa, wa maka yonse uulipo kabili uwalipo; ico mwabuula amaka yenu yakalamba, no kube Mfumu. Kabili inko shalikalipe, no bukali bwenu nabwisa; yaisa ne nshita . . . iya konaula abaleonaule [sonde].”

Bushe Lesa akonaula isonde ku mulilo?

Bushe 2 Petro 3:7, 10 (KJ) alafwilisha iyo mimwene? “Imyulu ne sonde, ifya nomba, ku cebo cimo cine fyalibakwa, ukupembelela umulilo no bushiku bwa bupingushi no kusenukwa, kwa pe [“ubonaushi,” RS] ukwa bantu bashipepa. . . . Ubushiku bwa kwa Shikulu bukesa ngo mupupu ubushiku; muli ubo imyulu ikapita ne congo cikalamba, ne fyabamo fikenguluka ku cikabilila cikalamba, isonde nalyo ne fyabamo fikapya [“ukocewa,” RS, JB; “fikaloba,” TEV; “fikamoneka,” NAB; “fikasansalikwa,” NE; “fikasangwa,” NW].” (Ishibeni: Bamanyunsikripiti ba Codex Sinaiticus na Vatican MS 1209, bonse babili aba mu mwanda wa myaka uwalenga 4 C.E., babelengwa “ukusangwa.” Bamanyunsikripiti ba pa numa, Codex Alexandrinus aba mu mwanda wa myaka uwalenga 5 no kupitulukwamo kwa mwanda wa myaka uwalenga 16 ukwa kwa Clementine ukwa Vulgate, kubelengwa “ukocewa.”)

Bushe Ukusokolola 21:1 (KJ) kulanga ukuti planeti wesu akonaulwa? “Kabili namwene umulu upya ne sonde lipya: pantu umulu wa ntanshi ne sonde lya ntanshi fyalipitile; kabili takwali bemba na kabili.”

Pa kuba ukwalungikwa, ukulondolola kwa ifi fikomo kufwile ukusuminishanya na mashiwi yashingulukako na Baibolo yonse iyashala

Nga ca kuti aya malembo (2 Petro 3:7, 10 na Ukusokolola 21:1) yalepilibula ukuti planeti wa cine cine uwe Sonde ali no kupya ku mulilo, lyene imyulu ya cine cine (intanda ne fintu fimbi ifya mu mulu) na yo ili no konaulwa ku mulilo. Imimwene ya musango yo iya kukonke shiwi, nangu cibe fyo, ipilikana no kwebekeshiwa kwaba mu malembo pamo nga Mateo 6:10, Ilumbo 37:29 na 104:5, na kabili Amapinda 2:21, 22. Mu kulundapo, ca kufumamo nshi umulilo wingakwata pa kasuba kakaba kale mu kubilima pamo ne ntanda? E co ishiwi “isonde” mu malembo yambwilwe pa mulu lifwile ukumfwikwa mu mano yapusanako.

Pa Kutendeka 11:1, Ishamfumu wa Kubalilapo 2:1, 2, Imilandu ya Kubalilapo 16:31, Ilumbo 96:1, na yambipo, ishiwi “isonde” lyalibomfiwa mu mano ya cimpashanya, ukulosha ku mutundu wa muntu, kuli sosaite wa buntunse. Bushe e fintu cingaba pali 2 Petro 3:7, 10 na Ukusokolola 21:1?

Mona ukuti, mu mashiwi yashingulukako, pali 2 Petro 3:5, 6 (na kabili 2Pe 2:5, 9), ukupalana kwalicitwa ne Lyeshi lya kasuba ka kwa Noa, umo sosaite wabipa uwa bantunse aonawilwe, lelo Noa na ba mu ŋanda yakwe, pamo pene ne cibulungwa icine, balibakilwe. Mu kupalako, pali 2 Petro 3:7 pasoso kuti abakonaulwa ni abo “abashipepa.” Imimwene ya kuti “isonde” pano ilosha kuli sosaite wabipa uwa bantunse yumfwana mu kukumanina na Baibolo yonse iyashala, nga fintu calangililwa ku malembo yabikilwe pa mulu. Ni ilyo “isonde” lya cimpashanya, nelyo sosaite wabipa uwa bantunse, e “ukasangwa”; uko e kuti, Yehova akoca kwati ni ku mulilo ukuifungushanya konse, ukusansalika ububifi bwa sosaite wa bantunse uushipepa no kulanga wene ukuba uwawaminwa ubonaushi bwa mupwilapo. Ulya sosaite mubifi uwa bantunse na kabili e “sonde lya ntanshi,” lyaloshiwako pa Kusokolola 21:1 (KJ).

Mu kukonkesha, ukulumbulula kwa kwa Yesu pali Luka 21:33 (“umulu ne [sonde] fikapita, lelo . . .”) kufwile ukumfwikwa mu lubuuto lwa kulanda kwapalanako pali Luka 16:17 (“cayangukako umulu na pano nse ukupita ukucila . . .”), yonse yabili yebekesha fye ukukanacitikako kwa mibele yapeelwa. Mona na kabili Mateo 5:18.

Bushe abalungama bakasendwa ku mulu kabili lyene ukubweshiwa kwi sonde pa numa lintu ababifi baonaulwa?

Bushe Ukusokolola 21:2, 3 kulafwilisha iyo mimwene? Kusoso kuti: “Kabili namwene Umusumba wa mushilo, Yerusalemu mupya, uleika kuli Lesa mu mulu, naupekaniwa nga nabwinga uwapuulamikilwo mulume wakwe. Naumfwile ne shiwi likalamba lya mu cipuna ca bufumu, lileti, Moneni, ubwikalo bwa kwa Lesa buli pamo na bantu, kabili akekalilila pamo na bo; na bo bakaba abantu bakwe, na Lesa umwine akaba pamo na bo.” (Bushe icishinka ca kuti Lesa “akekalilila” pamo no mutundu wa muntu no ‘kuba pamo na bo’ cipilibula ukuti akasanguka Umuntu wa munofu? Ico te kuti cicitike, pantu Yehova aebele Mose ukuti: “Umuntunse takamone, no kuba no mweo.” [Ukufu. 33:20] Mu kukonkesha, lyene, ifilundwa fya Yerusalemu Mupya tabakabwele kwi sonde pamo nga bantu ba ku mubili. Ni mu mano nshi, lyene, Lesa ‘engaba’ pamo no mutundu wa muntu kabili ni shani fintu Yerusalemu Mupya ‘engeka mu mulu’? Ukwabulo kutwishika ukulangilila kulasangwa mu Kutendeka 21:1, apasoso kuti Lesa “apempwile” Sara, ukumupaala no mwana mwaume mu mushinku wa bukote. Ukufuma 4:31 kutweba ukuti Lesa ‘apempwile’ Israele pa kutuma Mose nga kalubula. Luka 7:16 asoso kuti ukupitila mu butumikishi bwa kwa Yesu Lesa ‘apempwile’ abantu bakwe. [Yonse yafumine muli KJ na RS] Amabupilibulo yambi yabomfya inumbwilo Lesa “ayalwile ukusakamana kwakwe” ku bantu bakwe [NW] nelyo ‘alangile ukwangwako’ kuli bene [NE]. E co Ukusokolola 21:2, 3 kufwile ukupilibula ukuti, Lesa ‘akapempula’ nelyo akaba pamo, no mutundu wa muntu ukupitila muli Yerusalemu Mupya, ukupitila muli uyo amapaalo yakesa ku bantunse ba cumfwila.)

Amapi. 2:21, 22, KJ: “Abatambalala bakekala mu calo [“pe sonde,” NE], na bapwililika [“aba mpofu,” NE] bakashalamo. Lelo ababifi bakaputulwa ukufuma mwi sonde, na ba mampuulu bakanukulwamo.” (Mona ukuti tapasosele ukuti aba mpomfu bakabwelela pe sonde lelo ukuti “bakashalamo.”

Bushe imifwaile ya kwa Lesa iya kubalilapo kwi sonde yalyaluka?

Ukute. 1:27, 28: “Kabili Lesa alengele umuntu mu cata cakwe, mu cata ca kwa Lesa e mo amulengele; umwaume no mwanakashi e fyo abalengele. Kabili Lesa alibapaalile, Lesa atile kuli bene, Fyaleni, fuleni, kumaneni pe sonde no kupanasha; kabili mube na bukateka kwi sabi lya muli bemba, na ku fyuni fya mu lwelele, na ku fya mweo fyonse ifyenda pe sonde.” (Muli ifyo Lesa alangilile imifwaile yakwe ukukwata isonde ukwisulamo no bufyashi bwa kwa Adamu na Efa pamo nga bakasakamana paradise wa cibulungwa. Pa numa lintu Lesa apekenye ili isonde mu cipesha amano ku kwikalamo abantunse, ukulilenga ukuba ilyaibela pa kati ka maplaneti ayo umuntu abebeta na mandala yakwe na mato ya mu lwelele, bushe Kabumba alilekeleshe imifwaile yakwe, ukuileka ukukanafikilishiwa pa mulandu wa lubembu lwa kwa Adamu?)

Esa. 45:18: “E fyo asosa Yehova, Kalenga wa myulu, wene ni Lesa uwabumbile icalo no kucicita, wene e wacipampamike, tacilengele cimfulumfulu, acibumbile ku kwikalwamo, [‘Ndi Yehova, kabili takwaba uuli onse umbi’].” (Mona na kabili Esaya 55:10, 11.)

Nga ca kuti takwakabe uuli onse uukalafwa mu Muyano Upya uwa kwa Lesa, ni shani fintu abantu bonse bakalinga mwi sonde?

Sunga mu muntontonkanya ukuti lintu Lesa alumbulwile imifwaile yakwe kwi sonde asosele ukuti: “Fyaleni, fuleni, kumaneni pe sonde.” (Ukute. 1:28) Lesa apeele umuntu amaka ya kufyala, kabili lintu imifwaile Yakwe muli uko kuloshako yafikilishiwa kuti Alenga ukufyalana ukuleka pe sonde.

Musango nshi uwa bantu Lesa akasenamina no bumi bwabulwo kupwa pe sonde?

Sefa. 2:3: “Fwayeni Yehova, mwe bafuuka ba mu calo bonse; mwe bacito bupingushi bwakwe, fwayeni ubulungami, fwayeni ubufuuke; napamo kuti mwabelama mu bushiku bwa bukali bwa kwa Yehova.”

Amalu. 37:9, 11: “Abalolela Yehova, bene bakapyaninine [sonde]. . . . Abalanda bakapyaninine [sonde], no kuilemeno bwingi bwa mutende.”