Ukupusushe Sonde Ukufuma ku Konaulwa
KALE mu lyashi lya kale ilya buntunse, Lesa apuswishe sonde ukufuma ku konaulwa pa maboko ya bantu. Acitile fyo ukupitila mu lyeshi lya cibulungwa mu nshiku sha kwa Noa. Tatwakwata calembwa ca kuti abantu baleonaula ifyashingulukako fya cine cine ku numa kulya. Lelo isonde lyalyonawilwe mu nshila imbi ukufika ku cipimo ca kuti Lesa ayumfwile ukukabila kwa kubomba mu kuba no kutapata kwacilishapo.
Baibolo icita lipoti ukuti: “Ku menso ya kwa Lesa pano isonde palyonaike, kabili pano isonde paiswilepo [ulukakala, NW]. Awe Lesa aloleshe pano isonde, kabili, moneni, naponaika; ico abantunse bonse nabonaule mibele yabo pano isonde.” (Ukutendeka 6:4, 11, 12) Ee, mu kasuba ka kwa Noa Lesa amwene isonde nge lyaonaike pa mulandu wa lukakala no bubifi ifya mutundu wa muntu.
Mu nshila imo ine, lintu Israele wa pa kale atendeke ukupyaninine Calo ca Bulayo, Lesa asokele ukuti: “Mwikantanya calo umo mwaba: pantu umulopa wena ukantanye calo: . . . Mwikakowesha calo.” (Impendwa 35:33, 34) E ico, Kanaani alyonawilwe pa kukwato mulandu wa mulopa ukwa bekashi ba iko. Ica kumwenako ca kulengo munsokwe ica ici cali cibelesho cabo ica kupeela abana banono ilambo ku milungu yabo.
Abena Kanaani na kabili baali bacisenene bene bene, kabili ici na co cayambukile imimwene ya kwa Lesa iya calo. Asokele Israele ukuti: “Mwilaikowesha muli ifi fyonse [ifibelesho fya bucisenene], pantu muli ifi fyonse e mwakoweshiwe nko isho ndetamfya ku cinso cenu, casuke calo calikowela, . . . kabili icalo caluka abekashi ba ciko.” (Ubwina Lebi 18:24, 25) Bucisenene no kusumya kwa mulopa fyaonawile Kanaani ukufika ku cipimo ca kuti Lesa aonawile inko sha bena Kanaani.
Ukonaulwa kwe Sonde
Ni shani pa lwa lelo? Bushe tatuleikala mu nkulo ya lukakala lushalamwa, ukusumya kwa mulopa, na bucisenene? Te mulandu na cintu umuntu acita ku kwesha ukulungika ubonaushi acita kwi sonde line line, te kuti abweshe cipya cipya ku bumi amamilioni umwanda umo ayatunganishiwa abafwa mu nkondo shakwe mu kati ka uno mwanda wa myaka; kabili te kuti abweshe amamilioni abaipaiwa ku fipondo nelyo ifinakabupalu fya bulanda ifishingapendwa abafwa ku nsala. Mu cishinka, te kuti abweshe cipya cipya utunya utushilafyalwa utwatunganishiwa amamilioni 40 ukufika kuli 60 uto ubumi bwa tuko bupwila mu kuponya amafumo cila mwaka. Bushe kuti twatwishika ukuti isonde lileonaulwa mu cinso ca kwa Lesa ku fintu fya musango uyo—ukukanalumbula kuli bucisenene ubuli ubwaanana nga nshi ilelo?
Ukupelulula kutwebo kuti Lesa afwile mu kwangufyanya ukubombapo ku kupususha isonde ukufuma ku mibombele ya muntu iya konaula, kabili ubusesemo bwa Baibolo bushininkishe ci. Lelo cinshi akacita? Baibolo isosa ukuti “akonaula abo abaleonaule sonde.” (Ukusokolola 11:18, NW; linganyeniko Mateo 24:3-14.) Pamo fye nga fintu umwine wa cifulo afulumuna uwikalapo uwa kusonkela uonaula, e fyo na Lesa “akafulumuna” abo abonaula ububumbo bwakwe ubwayemba, isonde.
Baibolo ilondolola ukuti: “Lelo ababifi bakaputulwa mu calo, na ʼbafutika bakafumpulwamo.” (Amapinda 2:22) Iyi ncitilo ileisa iya bulesa Baibolo ibwita Armagedone. (Ukusokolola 16:16) Yesu na o aitile yene “ubucushi bukalamba ubushatala abubako ukutula pa kutendeka kwa pano isonde ukufika kuli nomba, nangu takwakabeko.” (Mateo 24:21) Bukabo bwacila napo bukulu ukucila pa Lyeshi.
Bushe uku kuli kupikulula kwacishamo nelyo ukwa lufyengo? Iyo, Lesa, pamo nga Kabumba we sonde, alikwate nsambu ya kupingulapo abakekalamo. Na kabili alikwate nsambu ya kushingamika umuntu ku ncitilo shakwe. Ukulundako, nga ca kuti Lesa asuminisha umuntu ukutwalilila inshila yakwe ukwabulo kucilikilwa, isonde likonawilwa uuli onse, kabili ubumi tabwakabeko. Pa lubali lumbi, pa “konaula abo abaleonaule sonde,” Lesa alabaka ubupyani bwesu ubwa pe sonde ku batasha. Baibolo ilayo kuti: “Pantu abatambalala bakekala mu calo, na ʼba mpomfu bakashalamo.”—Amapinda 2:21.
Mu kuba no kwaafwa kwa kwa Lesa, amamilioni balisanga ubukose ku kuilanga abene aba mpomfu pantu bafwaya ukushalamo ku kuipakisha ububumbo bwa kwa Lesa. Balakonka na kabili ifipimo fyasumbuka ifya mibele isuma ifya kwa Lesa no kusengauka ulukakala no mulandu wa mulopa nelyo fye ni mu kukanalungatika. E ico, tabali bakonaula be sonde muli aya mano yacindama.
Isonde Lyapusuka Ukufuma ku Konaulwa
Aba musango uyo balikwata nomba icilolelo ca buseko ica kumona isonde lyaalulwa ukufuma ku mibele ya liko iya ndakai iyaonaulwa ukuba paradise ituntulu. Pantu, nelyo fye imibili yabo ikawamishiwa, ukusangululwa ukufuma ku kusonga kwa konaula ukwa lubembu. Ibuku lya kulekelesha ilya Baibolo lilondolola ukupayanya kwa kwa Lesa ku kulenga ici conse ukucitika ngo “mulonga wa menshi ya Mweo” uwa cimpashanya. Bushilya bumo bumo ubwa uyu mulonga, “kwali umuti wa Mweo, uutwale fisabo fya misango ikumi na ibili, umweshi uyu umusango wa uko no mweshi uyu umusango wa uko; na ʼmabuula ya muti yabela ku kuposhe nko.”—Ukusokolola 22:1, 2.
Ici cimonwa capuutwamo cili cikatilo ca kuti Lesa akapusushe sonde no mutundu wa muntu pali lyene ukufuma ku konaulwa. Amasesemo yambi yapeela ukumwena libela ukwa lilye sonde lyabweshiwa cipya cipya. Languluka, ku ca kumwenako, imimwene yalibela iya nshintu sha kwa Esaya: “Fisekelele amatololo ne mpanga iyaumisha, ifiswebebe fyange no kupuuka nga cananika, ukupuuka fipuuke no kwanga, kubeko ukwanga no kwaula.” (Esaya 35:1, 2) Pali ilya nshita takwakabeko babemba bakoweshiwa, umushili wa pa mulu uwaonaulwa, nelyo umwela wabamo busungu.
Icacilapo kucindama, isonde talyakonaulwe ku lukakala, ukusumya kwa mulopa, nelyo bucisenene. Beka fye abo abacindika Lesa, ifipimo fyakwe, no bubumbo bwakwe e bakamo. (Ukusokolola 21:7, 8) Kutikeni nomba ku fya kufumamo fya bukata ifya ifi fintu fyonse: “[Lesa] akafuute filamba fyonse ku menso yabo, ne mfwa tayakabeko kabili iyo; takwakabe kabili ukuloosha nangu kukuuta nangu kucululuka; pa kuti ifya ntanshi nafiya. . . . Moneni, ifintu fyonse nafilenge fipya.”—Ukusokolola 21:4, 5.
Mwandi ca kufumamo ca nsansa! Fintu tuli aba buseko pa kuti Lesa mu kwangufyanya “akonaula abo abaleonaule sonde”! Kabili fintu ifi filayo fyapuutwamo fitusesha apakalamba ku kufwaya ukubombela Lesa uukapusushe sonde ukufuma ku konaulwa no kulilenga umushi wa paradise uwa mutundu wa muntu wa mutima walungama!
[Amashiwi pe bula 6]
Baibolo isoso kuti Lesa ‘akonaula abo abaleonaule sonde.’—Ukusokolola 11:18