Watchtower LAIBRARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAIBRARE YA PA INTANETI
Cibemba
  • BAIBOLO
  • IMPAPULO
  • UKULONGANA
  • w99 9/15 amabu. 16-21
  • Bushe Yehova Afwaya Tulecita Ifyo Tushingakumamo?

Vidio mulefwaya tamuli

Mukwai yafilwa ukutambika

  • Bushe Yehova Afwaya Tulecita Ifyo Tushingakumamo?
  • Ulupungu lwa kwa Kalinda—1999
  • Utumitwe utunono
  • Ifipalileko
  • Ico Yehova Alefwaya ku Kale
  • Amalango ya kwa Yehova Kuli Israele
  • Bushe Amalango ya kwa Yehova Yali Cisendo?
  • Ico Yehova Afwaya Icine Cine
  • Afwaya Tulecita Ico Twingakumamo
  • Umushilika no Mukashana Umunono
    Ifyo Wingasambilila ku Malyashi ya mu Baibolo
  • Pa Kubala Alikeene Lelo pa Numa Alyumfwilile
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2012
  • Umukashana Alefwaya Ukwafwilisha
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2008
  • Umukashana Munono Uwalandile mu Kushipa
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—1996
Moneni na Fimbi
Ulupungu lwa kwa Kalinda—1999
w99 9/15 amabu. 16-21

Bushe Yehova Afwaya Tulecita Ifyo Tushingakumamo?

“Cinshi cimbi ico Yehova alefwaya kuli iwe, kano ukucito bupingushi, no kutemwo luse, no kwenda bufuke bufuke na Lesa obe?”—MIKA 6:8.

1. Cinshi cilenga bamo ukukanabombela Yehova?

YEHOVA afwaya fimo ku bantu bakwe. Lelo ilyo mwabelenga ifyebo fili pa muulu ifyambwilwe mu kusesema kwa kwa Mika, kwena kuti mwasondwelelo kuti ifyo Lesa afwaya tafyayafya. Nangu cibe fyo, abengi tababombela Kabumba Wakulisha, kabili bamo abalemubombela kale balileka. Mulandu nshi? Pa mulandu wa kuti batila Lesa afwaya tulecita ifyo tushingakumamo. Bushe e fyo afwaya? Atemwa bushe ubwafya bubapo te mibele ya muntu ukulola ku fyo Yehova afwaya? Ilyashi lya kale limo litusambilishako fimo pali uyu mulandu.

2. Naamani ali nani, kabili cinshi kasesema wa kwa Yehova amwebele ukucita?

2 Mushika wa mulalo wa bena Syria Naamani alilwele ifibashi, lelo bamupandile amano ukuti ku Israele kwali kasesema wa kwa Yehova uwingamundapa. E co Naamani na bantu bakwe balungeme ku Israele kabili basukile bafika pa ng’anda ya kwa kasesema wa kwa Lesa Elisha. Lelo Elisha tafumine mu ng’anda ku kuposha umweni wakwe uwacindama, atumine fye umubomfi wakwe uwaebele Naamani ati: “Kowe imiku cinelubali mu Yordani, no mubili obe ulebwelelamo, no kusanguluka.”—2 Ishamfumu 5:10.

3. Mulandu nshi Naamani pa kabala ntanshi akaanine ukucita ico Yehova alefwaya?

3 Naamani akonka ico kasesema wa kwa Lesa alefwaya, nga alyundepwe ubulwele bwakwe ubwabipisha. E ico, bushe Yehova alefwaya Naamani acite ico ashingakumamo? Iyo. Nalyo line, Naamani alikeene ukucita ico Yehova alefwaya. Ailishenye ati: “Bushe Abana na Paripari, imilonga ya ku Damaseke, te isuma ukucila amenshi yonse aya kwa Israele? Bushe te kuti ngowemo no kusanguluka?” E ico, afuminepo ne cipyu.—2 Ishamfumu 5:12.

4, 5. (a) Cilambu nshi Naamani apokelele pa cumfwila cakwe, kabili ayankwileko shani ilyo apokelele cene? (b) Cinshi nomba twalabebeta?

4 Bwafya nshi Naamani akwete? Kwena ico aebelwe ukucita tacayafishe. E ico, ababomfi ba kwa Naamani mu mucenjelo batile: “Kasesema amweba ukucite cintu cikalamba, bushe nga tamucitile? pali bufi apo amweba, ati, Owa, no kusanguluka?” (2 Ishamfumu 5:13) Naamani e wakwete ubwafya. Amwene kwati tabamucindike no kuti bamwebele ukucita icintu icishingabomba kabili ica musaalula. Lelo, Naamani alikonkele ukufunda kwa mucenjelo ukwa babomfi bakwe kabili aitumpike mu Mumana wa Yordani imiku 7. Elenganyeni fintu asekelele lintu “umubili wakwe wabwelelemo ngo mubili wa mwaice munono, kabili alisangulwike”! Alitashishe icibi. Ukulundapo, Naamani abilishe ati takatale apepa imilungu imbi kano Yehova epela.—2 Ishamfumu 5:14-17.

5 Ukufuma fye ku kale, Yehova afwayo kuti abantu bakwe balekonka ifipope fyakwe ifyalekanalekana. Twamulaalika ukubebeta fimo ifya fyene. Pa kucite co, ipusheni ifyo mwali no kwankulako nga ca kuti Yehova alefwaya mukonke ifipope fya musango yo. Pa numa, twalabebeta ico Yehova afwaya kuli ifwe ilelo.

Ico Yehova Alefwaya ku Kale

6. Cinshi abantunse babili aba kubalilapo baebelwe ukucita, kabili nga cali ni mwe nga mwayankwileko shani ku makambisho ya musango yo?

6 Yehova akambishe abantunse babili aba kubalilapo, Adamu na Efa, ukukusha abana, ukunashe sonde, no kuba na bukateka ku nama. Na kabili umuntu no mukashi wakwe bapeelwe umwa kwikala umwafunguluka umwapala paradise. (Ukutendeka 1:27, 28; 2:9-15) Lelo kwali icibindo. Tabali no kulyako umuti umo uwa pa miti iingi iyaletwala ifisabo mwi bala lya Edene. (Ukutendeka 2:16, 17) Bushe e kutila Lesa alefwaya bacite ico bashingakumamo? Nga cali ni mwe, bushe nga mwaliipakishe ukubombo mulimo wa musango yo, ukusanshako ne subilo lya kwikala kuli pe na pe mu bumi bwapwililika? Nangu cingati katunka aishile mwi bala, bushe nga mwalikeene ukupaasha kwakwe? Kabili bushe mulesumino kuti Yehova ali ne nsambu sha kubikako icibindo cimo icayanguka?—Ukutendeka 3:1-5.

7. (a) Mulimo nshi Noa apeelwe, kabili kukaanya nshi akumenye? (b) Ni shani mumona umulimo Yehova aebele Noa ukucita?

7 Pa numa, Yehova aebele Noa ukukuule cibwato ica kupusukilamo ilyeshi lya mwi sonde lyonse. Pa mulandu wa bukulu bwa cibwato, uyu mulimo tawayangwike kabili kufwile kwali abengi abalepumya no kukaanya. Nalyo line, fintu cali lishuko kuli Noa ukupususha aba mu ng’anda yakwe, ukusanshako ne nama ishingi! (Ukutendeka 6:1-8, 14-16; AbaHebere 11:7; 2 Petro 2:5) Amupeelwa uyu mulimo, bushe nga mwalibombeshe no kuupwisha? Atemwa bushe nga mwasondwelele ukuti Yehova alefwaya mucite ifyo mushingakumamo?

8. Cinshi Abrahamu aebelwe ukucita, kabili cinshi icumfwila cakwe calangilile?

8 Lesa aebele Abrahamu ukucite cayafya sana, ati: “Shi buulo mwana obe umo wine, uo watemwa, Isaki, uye na ku calo ca Moria, no kumuninika kulya ica kuninika.” (Ukutendeka 22:2) Apantu Yehova alilaile ukuti Isaki, uwali ni mbula mwana, ali no kukwato bufyashi, icitetekelo ca kwa Abrahamu ukuti Lesa kuti abwesha Isaki ku bumi cifwile calyeshiwe. Lintu Abrahamu apene aninike Isaki nge lambo, Lesa abakilile ulya mulumendo. Ici icacitike calangilile ukuti Lesa ali no kupeela Umwana wakwe wine ukufwila abantunse kabili pa numa ali no kubuushiwa.—Ukutendeka 17:19; 22:9-18; Yohane 3:16; Imilimo 2:23, 24, 29-32; AbaHebere 11:17-19.

9. Mulandu nshi twingatila Yehova talefwaya Abrahamu ukucita ico ashingakumamo?

9 Bamo kuti batila Yehova Lesa alefwaya Abrahamu ukucita ico ashingakumamo. Bushe e fyo alefwaya? Bushe cine cine kuti twatila Kabumba wesu uwingabuusha abafwa takwato kutemwa, nga atweba ukuti tumfwile wene nangu fye cingabimbamo ukufwa? Yesu Kristu na bakonshi bakwe aba kubalilapo tabatontonkenye ifyo. Bali abaitemenwa ukupumwa, nelyo fye ukwipaiwa pa kucita ukufwaya kwa kwa Lesa. (Yohane 10:11, 17, 18; Imilimo 5:40-42; 21:13) Nga cakabilwa, bushe na imwe kuti mwaitemenwa ukucita cimo cine? Natubebete fimo fimo ifyo Yehova alefwaya kuli abo abasumine ukuba abantu bakwe.

Amalango ya kwa Yehova Kuli Israele

10. Ni bani balaile ukucita conse ico Yehova alefwaya kuli bene, kabili cinshi abapeele?

10 Intuntuko sha kwa Abrahamu ukupitila mu mwana wakwe Isaki no mwishikulu wakwe Yakobo, nelyo Israele, shalisandulwike no kwisaba uluko lwa Israele. Yehova alubwile abena Israele ukufuma mu busha mu Egupti. (Ukutendeka 32:28; 46:1-3; 2 Samwele 7:23, 24) Pa numa, balaile ukucita conse ico Lesa alefwaya kuli bene. Basosele ukuti: “Conse ico Yehova asosele, twakulacita.” (Ukufuma 19:8) Pa kuti abena Israele bengafikilisha ukufwaisha kwabo ukwa kutungululwa na wene, Yehova apeele uluko lwabo amafunde ukucila pali 600, ukusanshako Amafunde Ikumi. Mu kupita kwa nshita, aya mafunde ya kwa Lesa, ayapeelwe ukupitila muli Mose, yaishileishibikwa nga Amalango.—Esra 7:6; Luka 10:25-27; Yohane 1:17.

11. Ni ku mifwaile nshi imo Amalango yabeleleko, kabili fipope nshi fimo ifyalefikilisha yene?

11 Imifwaile imo iya Malango yali kubaka abena Israele ukupitila mu kubapayanishisha ifipope fisuma ifya kubatungulula mu milandu pamo nga imibele ya musangwela, amakwebo, no kusunga abana. (Ukufuma 20:14; Ubwina Lebi 18:6-18, 22-24; 19:35, 36; Amalango 6:6-9) Balipeelwe amafunde pa fyo bali no kulasunga abantu banabo ukusanshako ne nama. (Ubwina Lebi 19:18; Amalango 22:4, 10) Amafunde ya mitebeto ya cila mwaka no kulongana capamo ku kupepa yabakile abantu lwa ku mupashi.—Ubwina Lebi 23:1-43; Amalango 31:10-13.

12. Ni ku mifwaile nshi ikalamba Amalango yabeleleko?

12 Umutumwa Paulo alumbwile imifwaile ikalamba iya Malango lintu alembele ukuti: “Yalundilweko umulandu wa bumpulamafunde, lukasuke alwisa Ulubuto [Kristu] ulwalailwe.” (Abena Galatia 3:19) Amalango yacinkwileko abena Israele ukuti tabapwililike no kuti balekabila ilambo ilyapwililika ilingafumyapo umupwilapo imembu shabo. (AbaHebere 10:1-4) E co Amalango yabeleleko ku kuteyanya abantu ukupokelela Yesu, uwali ni Mesia, nelyo Kristu. Paulo alembele ukuti: “Amalango yali kafundisha wesu ukufika na kuli Kristu, ukuti tulungamikilwe ku kutetekela.”—Abena Galatia 3:24.

Bushe Amalango ya kwa Yehova Yali Cisendo?

13. (a) Abantunse abashapwililika balemona shani Amalango, kabili mulandu nshi? (b) Bushe cine cine Amalango yali cisendo?

13 Nangu cingati Amalango yali ‘aya mushilo kabili ayalungama kabili ayasuma,’ abengi bayamwene nge cisendo. (Abena Roma 7:12) Ico Amalango yali ayafikapo, abena Israele balifililwe ukukumanisha icipimo ca yako icasumbuka. (Amalumbo 19:7) E mulandu wine umutumwa Petro alandile ukuti Amalango yali ‘likoli ilyo nangu ni bashifwe nangu ni fwe tatwali na maka ya kulisenda.’ (Imilimo 15:10) Kwena, Amalango ayene tayali cisendo, kabili abantu balemwenamo mu kuyomfwila.

14. Fya kumwenako nshi filangililo kuti Amalango yakwete imifwaile isuma nga nshi ku bena Israele?

14 Ku ca kumwenako, mu Malango, impuupu tayalebikwa mu cifungo lelo yalekabila ukubomba ku kuleka ibweshe imiku ibili nelyo ukucilapo ifintu yaibile. E ico umuntu baibile taleculilamo, atemwa abantu abalebombesha tabaletwikwa icisendo ica kusunga abafungwa mu fifungo. (Ukufuma 22:1, 3, 4, 7) Ifilyo ifishali bwino fyalibindilwe. Inkumba, nga taipikwe bwino kuti yalwalika ubulwele bwa trichinosis, na kalulu kuti alwalika ubulwele bwa tularemia. (Ubwina Lebi 11:4-12) Na kabili, Amalango yapayenye ubucingo ukupitila mu kubinda ukukumya ku fitumbi. Uwakumya ku citumbi, alekabila ukusamba e lyo no kusamba ifya kufwala fyakwe. (Ubwina Lebi 11:31-36; Impendwa 19:11-22) Ubusali bwa bantu bwaleshiikwa ku kucingilila abantu ku tushishi utulenga amalwele uto basayantisti baishileishiba fye mu myaka ya nomba ukuti eko twaba.—Amalango 23:13.

15. Cinshi cali cisendo ku bena Israele?

15 Amalango tayafwaile abantu ukucita ico bashingakumamo. Lelo bakelula wa Malango e bafwaile ifyo. Pa lwa mafunde bapangile, icitabo ca A Dictionary of the Bible, icalembwa na James Hastings, citila: “Ku mafunde yonse aya mu Baibolo balundileko utumafunde utwingi. . . . E ico baeseshe ukubika imilandu yonse fye mu Malango, kabili ukwabulo luse batungulwile imyendele yonse iya bantu ukupitila mu mafunde ya kuipangila. . . . Batitikishe kampingu; bafubalishe amaka ya mweo aya cebo ca Bulesa no kwilikishapo amafunde ayengi aya kuipangila.”

16. Cinshi Yesu alandile pa mafunde ayayafya ne fishilano ifya ntungulushi sha fya mapepo?

16 Pa kusenuka intungulushi sha mapepo ishatwikile abantu amafunde ayengi, Yesu Kristu atile: “Bakake fisendo ifyafina, no kufitwika pa mabeya ya bantu, lelo tabafwaya kubikako umunwe wabo ku kufisesha.” (Mateo 23:2, 4) Alandile ukuti amafunde yabo aya bantu ne fishilano, ukusanshako no kusamba ukwapikana, fyalengele “icebo ca kwa Lesa ica fye.” (Marko 7:1-13; Mateo 23:13, 24-26) Na lintu fye Yesu ashilaisa pe sonde, bakafundisha ba fya mapepo mu Israele tabalefunda abantu ico Yehova afwaya icine cine.

Ico Yehova Afwaya Icine Cine

17. Mulandu nshi Yehova ashatemenwe ifya kuninika fya bena Israele ababulo busumino?

17 Ukupitila muli kasesema Esaya, Yehova atile: “Nintendwe fya kuninika fya basukusuku, no munofu wa bunone uwa tutekwa utwaina; umulopa wa tulume twa ng’ombe no wa bana ba mpaanga no wa basawe te ca kubekelwa kuli ine iyo.” (Esaya 1:10, 11) Mulandu nshi Lesa ashatemenwe ifya kuninika ifyo umwine akambishe mu Malango? (Ubwina Lebi 1:1—4:35) Ni co tabamucindike. E ico, abakonkomeshe ati: “Sambeni, isangululeni, fumyeni ububi bwa micitile yenu pa mulola wa menso yandi, lekeni ukucito bubi, sambilileni ukucito busuma, fwaisheni ubupingushi, shikimikeni ukulesho lufyengo, pingwileni inshiwa, lubulwileni mukamfwilwa.” (Esaya 1:16, 17) Bushe ici taciletwafwo kutesekesha ico Yehova afwaya ku babomfi bakwe?

18. Cinshi ico Yehova afwaile icine cine ku bena Israele?

18 Yesu alangishe ico Lesa afwaya icine cine. Acitile co lintu bamwipwishe icipusho ica kuti, “Lifunde nshi ilikulu lya mu Malango? Na o atile kuli wene, Uletemwa sokulu Lesa ku mutima obe onse, na ku mweo obe onse, na ku kutontonkanya kobe konse. Ifunde ili likulu kabili lya ntanshi. Ne lya cibili, ilyapala ilyo, ni ili, Uletemwo mubiyo nga we mwine. Muli aya mafunde yabili e mwashintilila Amalango yonse na bakasesema.” (Mateo 22:36-40; Ubwina Lebi 19:18; Amalango 6:4-6) Kasesema Mose alandile icishinka cimo cine ilyo aipwishe ati: “Cinshi ico Yehova Lesa wenu alefwaya kuli imwe, kano ukutiina Yehova Lesa wenu, ukwenda mu mibele yakwe yonse, no kumutemwa, no kubombela Yehova Lesa wenu imitima yenu yonse ne myeo yenu yonse, ukubaka amafunde ya kwa Yehova ne fipope fyakwe?”—Amalango 10:12, 13; 15:7, 8.

19. Abena Israele baeseshe shani ukumoneka aba mushilo, lelo cinshi Yehova abebele?

19 Nangu cingati abena Israele balelufyanya, bafwaile ukumoneka aba mushilo. Amalango yakambishe fye ukuleko kulya pa Bushiku bwa Kukonsolwela ubwa cila mwaka epela, lelo bena batendeke ukuleko kulya imiku iingi. (Ubwina Lebi 16:30, 31) Lelo Yehova abakalipile ati: “Bushe uku te kuleko kulya kuntu nasala: ukukakule fikakilo fya bubifi, ukufyempulule nshinga she koli, ukuleka abafyengeleshiwa baye ubuntungwa, ne koli lyonse muputaule? Bushe te kwakana no wa nsala icilyo cobe, na balanda abalubanta wabengisha mu ng’anda yobe, ilyo wamono wa bwamba wamufwika, no kukanaifisa ku ba ku mubili obe?”—Esaya 58:3-7.

20. Ni pali cinshi Yesu akalipile babumbimunda ba fya mapepo?

20 Abena Israele abailungamike bapalile babumbimunda ba fya mapepo Yesu aebele ati: “Mulekapo ica pe kumi ica minte na anise na kumini, no kushe fyafinako ifya Malango, ubupingushi no luse ne cishinka; ifi mufwile ukulacita, no kukanashako filya.” (Mateo 23:23; Ubwina Lebi 27:30) Bushe ifyalandile Yesu tafiletwafwo kutesekesha ico Yehova afwaya icine cine kuli ifwe?

21. Kasesema Mika asupawile shani ico Yehova afwaya kuli ifwe ne co ashifwaya?

21 Pa kulondolola bwino ico Yehova afwaya kuli ifwe ne co ashifwaya, kasesema wa kwa Lesa Mika aipwishe ati: “Ni mu nshi ndesengelela Yehova, no kukungubalila kuli Lesa wa mu muulu? Bushe ndemusengela ku fya kuninika, abana ba ng’ombe ba mwaka umo? Bushe Yehova engatemunwa ku makana ya basukusuku, ku makana ikumi ya mimana ya mafuta? Bushe ndepeele beli lyandi ilyaume pa bupulumushi bwandi, ubufyashi bwa mu nda yandi pa lubembu lwa mutima wandi? We muntu, akulangile icisuma; kabili cinshi cimbi ico Yehova alefwaya kuli iwe, kano ukucito bupingushi, no kutemwo luse, no kwenda bufuke bufuke na Lesa obe?”—Mika 6:6-8.

22. Cinshi ico Yehova maka maka afwaile ku bena Malango?

22 Lyene, cinshi ico Yehova maka maka afwaile ku bena Malango? Kwena, balekabila ukutemwa Yehova Lesa. Ukulundapo, umutumwa Paulo atile: “Amalango yonse yafishiwapo mu cebo cimo, muli ici, Uletemwo mubiyo nga we mwine.” (Abena Galatia 5:14) Paulo alandile fimo fine ku Bena Kristu mu Roma ati: “Uwatemwo munankwe ninshi nafisha Amalango. . . . Ukutemwa e kufisha Amalango.”—Abena Roma 13:8-10.

Afwaya Tulecita Ico Twingakumamo

23, 24. (a) Mulandu nshi tushilingile ukumona kwati tatwingakumamo ukucita ico Yehova afwaya? (b) Cinshi ico tukabebeta mu cipande cikonkelepo?

23 Bushe natumona ukuti Yehova Lesa alikwato kutemwa, alasakamana, kabili wa luse? Umwana wakwe, Yesu Kristu, aishile pe sonde ku kulanga ukutemwa kwa kwa Lesa, ukulenga abantu beshibe ukuti ba mutengo kuli Yehova. Pa kulangilila ukutemwa kwa kwa Lesa, Yesu alandile pa nseba ishacepesha ati: “Nangu lumo pali isho te kuti lupone pa nshi ukwabula Shinwe ukusuminisha.” E co asondwelele ati: “Mwitiina; imwe umutengo mwacilamo apakalamba ku nseba.” (Mateo 10:29-31) Cine cine, tatulingile ukumona kwati conse ico Lesa wa kutemwa afwaya tucite cintu ico tushingakumamo!

24 Nangu cibe fyo, cinshi ico Yehova afwaya kuli ifwe ilelo? Kabili mulandu nshi bambi batontonkanishisho kuti Lesa afwaya tulecita ifyo tushingakumamo? Nga twabebeta ifi fipusho, tukamono mulandu cabela lishuko lyawamisha ukucita conse ico Yehova afwaya.

Kuti Mwayasuka Shani?

◻ Mulandu nshi bamo bakaanina ukubombela Yehova?

◻ Fintu nshi ifyalekanalekana Yehova afwaile mu myaka yonse iyapita?

◻ Ni ku mifwaile nshi Amalango yabeleleko?

◻ Mulandu nshi twingatila Yehova tafwaya tulecita ifyo tushingakumamo?

[Icikope pe bula 18]

Amafunde ya bantu, pamo nga ukusamba ukwapikana, yalengele ukupepa kube cisendo

    Impapulo sha mu Cibemba (1982-2025)
    Isaleni
    Isuleni
    • Cibemba
    • Peleniko Bambi
    • Ifyo Mwingasala
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ifya Kubomfya
    • Amafunde Yesu
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Isuleni
    Peleniko Bambi