Watchtower LAIBRARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAIBRARE YA PA INTANETI
Cibemba
  • BAIBOLO
  • IMPAPULO
  • UKULONGANA
  • w01 11/1 amabu. 19-24
  • Ubumi Bwacindama mu Mulimo wa kwa Yehova

Vidio mulefwaya tamuli

Mukwai yafilwa ukutambika

  • Ubumi Bwacindama mu Mulimo wa kwa Yehova
  • Ulupungu lwa kwa Kalinda—2001
  • Utumitwe utunono
  • Ifipalileko
  • Ing’anda Yesu mu Ncende Isuma
  • Ukutendeka Ubutumikishi bwa Nshita Yonse
  • Umulimo ne Fibusa pa Bethel
  • Abasambi Bapimpa aba Baibolo
  • Ndatasha pa Bupyani Bwandi Ubwa ku Mupashi
  • Bushe Uyu Kuti Waba E Mulimo Wawamisha Kuli Iwe?
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2001
  • Imilimo Nabomba mu Mulimo wa Nshita Yonse
    Ulupungu lwa kwa Kalinda Ulusabankanya Ubufumu Bwa Kwa Yehova (Ulwa Kusambililamo)—2014
  • ‘Twacita Ifyo Tufwile Ukucita’
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—1998
  • Ukulolesha mu Kuba no Kutasha pa “Ŋanda ya kwa Lesa”
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—1994
Moneni na Fimbi
Ulupungu lwa kwa Kalinda—2001
w01 11/1 amabu. 19-24

Ubumi Bwabo

Ubumi Bwacindama mu Mulimo wa kwa Yehova

NGA FINTU CASHIMIKWA NA BA RUSSELL KURZEN

Nafyelwe pa September 22, 1907, imyaka 7 ilyo kushilaba inshita yalumbuka iyatendekele ne nkondo ya calo iya kubalilapo. Ulupwa lwesu lwali ulukankaala mu nshila yacindama nga nshi. Ilyo mwaumfwako ilyashi pa lupwa lwesu, ndecetekela mwalansuminisha.

BAMAMA baKurzen batendeke ukufwaya icine pali Lesa ninshi bali fye abakashana. Baile ku macalici yalekanalekana mu mushi usuma baleikala uwa Spiez, mu Switzerland ninshi bali fye abaice. Mu 1887, ilyo papitile fye imyaka inono apo bamama baupilwe, ulupwa lwa baKurzen lwailundile kwi bumba lya bantu balekuukila ku United States.

Ulupwa lwaikele mu Ohio, kabili nalimo mu mwaka wa 1900, muli ici cine cifulo e mo bamama basangile icuma ico balefwaya. Bacisangile mu citabo calembelwe na Charles Taze Russell icaleti The Time Is at Hand, mu lulimi lwa ciGerman. Bwangu bwangu bailwike ukuti icitabo balebelenga calelondolola icine ca mu Baibolo. Nangu ca kuti bamama balebelenga fye iciNgeleshi panono, balembeshe magazini wa Ulupungu lwa kwa Kalinda mu ciNgeleshi. E ico basambilile na fimbi pa cine ca mu Baibolo, kabili pa nshita imo ine balesambilila ne ciNgeleshi. Bashikulu tababalile abafwaya ukwishiba ifya ku mupashi nga bamama.

Pa bana 11 aba bamama baKurzen, abana abaume babili, baJohn na baAdolph, balicindamike icuma ca ku mupashi ico bamama basangile. BaJohn e bali batata, kabili babatishiwe mu 1904 pe bungano lya Basambi ba Baibolo, nge fyo Inte sha kwa Yehova shaishibikwe, ilyabelele mu St. Louis Missouri. Apo Abasambi ba Baibolo abengi tabakwete sana indalama, ukulongana kwali no kuba pa nshita imo ine na World’s Fair mu St. Louis pa kuti bengashukila ilya nshita bali no kubweshako umutengo wa mashitima. Ilyo papitile inshita, mu 1907, batata mwaice baAdolph balibatishiwe pe bungano lyali mu musumba wa Niagara Falls, mu New York. Batata na batata mwaice bashimikile ifyo basambilile muli Baibolo no kupimpa, kabili umuya inshiku bonse babili basukile baba abatumikishi ba nshita yonse (abetwa nomba bapainiya).

E co ilyo nafyelwe mu 1907, ulupwa lwandi ninshi kale kale lwali ulwacindama, e kuti lwa ku mupashi. (Amapinda 10:22) Nali fye akanya mu 1908 ilyo abafyashi bandi, baJohn na baIda, bansendele kwi bungano lyaleti “On to Victory” (Ukulola ku Kucimfya) ilyabelele mu Put-in-Bay, ku Ohio. Uwali ceyamani we bungano kulya ni Joseph F. Rutherford, uwali umutumikishi wenda pali ilya nshita. Imilungu yafumineko, ali ku Dalton, ku Ohio, kabili atandele na ku mwesu no kulanda amalyashi ku Basambi ba Baibolo abali kulya.

Kwena, ine nshibukisha ifi fintu, lelo ndebukisha ukulongana kwali mu musumba wa Mountain Lake Park, ku Maryland, mu 1911. Kulya e ko ine na nkashi yandi, Esther twamonene na Charles Taze Russell, uwaleangalila umulimo wa kushimikila uwa Basambi ba Baibolo mwi sonde lyonse.

Pa June 28, 1914, ubushiku inkondo yaimine mu calo ilyo Cilolo wa ku Austria Ferdinand no mukashi wakwe baipaiwe mu Sarajevo, ine na ba mu mwesu twasangilwe ku kulongana kwa mutende ukwali mu Columbus, ku Ohio. Ukutula lilya, nalisangwa ku kulongana kukalamba ukwingi ukwa bantu ba kwa Yehova. Kumo kwaleba fye kulongana kwa bantu nalimo 100. Kumbi kwaleba kulongana kukalamba mu fibansa fimo ifikalamba sana mu calo.

Ing’anda Yesu mu Ncende Isuma

Ukufuma mu 1908 ukufika mu 1918, mu ng’anda yesu iyali mu Dalton—umusumba waba pa kati ka Pittsburgh, mu Pennsylvania, na Cleveland, mu Ohio—e mwalebela ukulongana kwa cilonganino cinono ica Basambi ba Baibolo. Ing’anda yesu yali cifulo umo balesengela bakalanda abengi abaletandalila ifilonganino. Balekaka bakabalwe babo ne fikocikala ku numa ya cikuulwa umo twalesungila ifipe no kushimika ifya kukumanya fisuma ne fyacindama fimbi ifya ku mupashi kuli bonse abalongene. Kwena ilya yali ni nshita ya kukoselesha!

Batata bali ni bakafundisha ba pa sukulu, lelo balefwaisha ukubomba umulimo wa kusambilisha kwacilishapo, e kuti ubutumikishi bwa Bwina Kristu. Bashininkishe ukuti bafunda aba mu ng’anda yabo pali Yehova, kabili cila cungulo twalepepela pamo ngo lupwa. Muli shinde wa mu 1919, batata bashitishe kabalwe wesu ne cikocikala, kabili babomfeshe indalama amadola 175 ukushitamo motoka baleita 1914 Ford, pa kuti twingafika ku bantu abengi mu mulimo wa kushimikila. Mu 1919 na 1922, ilya motoka yasendele ulupwa lwesu ku mabungano ya Basambi ba Baibolo mu Cedar Point, Ohio.

Aba mu mwesu bonse—e kuti bamayo; batata; Esther; ndume nandi umwaice, John; na ine—twabombeleko mu mulimo wa kushimikila ku cintubwingi. Ndebukisha bwino umuku wa kubalilapo mwine ng’anda anjipwishe icipusho ca mu Baibolo. Nali nalimo ne myaka 7. Uyu mwaume aipwishe ati: “Mulumendo, bushe Armagedone cinshi?” Batata balingafwile panono ukumwasuka ukubomfya Baibolo.

Ukutendeka Ubutumikishi bwa Nshita Yonse

Mu 1931 ulupwa lwesu lwasangilwe kwi bungano lyali ku Columbus, mu Ohio uko twacincimwike nga nshi pa kupeelwe ishina lipya, Inte sha kwa Yehova. John alitemenwe nga nshi ica kuti atile ine na wene tutendeke umulimo wa bupainiya.a Twalitendeke, kabili bamayo, batata, na Esther, na bo bacitile cimo cine. Ala twalikwete icuma—ulupwa ulwaikatana mu mulimo wa nsansa uwa kushimikila imbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa! Nshabala naka ukutasha Yehova pali ili paalo. Nangu ca kati twali aba nsansa, kwali ifyali no kucitika ku ntanshi ifyali no kutuletele nsansa na shimbi.

Mu February 1934, natendeke ukubomba pa maofeshi yakalamba aya Nte sha kwa Yehova (ayetwa Bethel) mu Brooklyn, ku New York. John na o aishile mu kubomba palya pa numa ya milungu inono. Twaleikala mu muputule umo wine ukufikila ilyo aupile umukashi wakwe uwatemwikwa, Jessie, mu 1953.

Ilyo ine na John twaile ku Bethel, abafyashi besu batendeke umulimo bapeelwe uwa kubomba bupainiya mu ncende shalekanalekana isha mu mishi kabili Esther no mulume wakwe, George Read, babombela pamo na bo. Abafyashi besu, abakwete isubilo lya kuya ku muulu, babombele bupainiya ukufikila ilyo bafwile mu 1963. Esther no mulume wakwe bakushishe ulupwa lusuma, kabili nalipaalwa na bana, abeshikulu, ne fishikulula abo natemwa sana.

Umulimo ne Fibusa pa Bethel

John abomfeshe ukulamuka kwakwe mu fya kupangapanga pa Bethel kabili abombele pamo na babomfi ba pa Bethel bambi, pa kupanga ifibombelo pamo nga ifilimba fya maseleti ifyo umo engasenda. Inte sha kwa Yehova abengi babomfeshe ifi mu butumikishi bwabo ubwa ku ng’anda ne ng’anda. John na kabili alyafwileko ukwelenganya no kupanga bamashini ba kufunga no kulemba pali bamagazini baletumwa ku bantu balembeshe.

Umo natendekele ukubomba pa Bethel ni mu muputule balepangila ifitabo. Pali ilya nshita, mu fakitare mwalebomba abalumendo na bambi abo na nomba bacili balebomba na bucishinka pa Bethel. Bamo ni Carey Barber na Robert Hatzfeld. Bambi abo njibukisha nga nshi, lelo abafwa, ni Nathan Knorr, Karl Klein, Lyman Swingle, Klaus Jensen, Grant Suiter, George Gangas, Orin Hibbard, John Sioras, Robert Payne, Charles Fekel, Benno Burczyk, na John Perry. Balebomba na bucishinka cila mwaka, ukwabula ukuilishanya nelyo ukwenekela ukupeelwa imilimo iimonwa nge yacindama. Lelo, bamo pali aba Bena Kristu basubwa no mupashi kabili aba cishinka bapeelwe imilimo ikalamba ilyo ukuteyanya kwakulile. Bamo babombele fye na mwi Bumba Litungulula ilya Nte sha kwa Yehova.

Nasambilileko icintu cacindama pa kubomba pamo na ba bamunyinane baipeelesha. Mu ncito sha ku calo ababomfi balalipilwa pa mulimo babomba. Ici e cilambu cabo. Ukubomba pa Bethel kuleta amapaalo yene yene aya ku mupashi, kabili baume na banakashi ba bumupashi epela e bamona no kutasha ifilambu fya musango yo.—1 Abena Korinti 2:6-16.

Nathan Knorr, uwaishile ku Bethel ilyo ali umupungwe mu 1923, ali e kangalila wa fakitare muli ba 1930. Alepita mu fakitare cila bushiku no kuposha umubomfi umo umo. Fwe bali abapya pa Bethel twalitashishe nga nshi ifyo aletwangwa. Mu 1936 twapokelele mashini wa kupulintilako ukufuma ku Germany, kabili bamunyinefwe bamo abalumendo balifililwe ukubika pamo ifyela fyalekanalekana. E ico Munyinefwe Knorr afwele ifya kufwala fya kubombelamo no kubomba na bamunyina bacaice ukucila pa mweshi umo ukufikila ilyo iyi mashini yatendeke ukubomba.

Munyinefwe Knorr alebomba nga nshi ica kuti fwe bengi tatwalebomba nga wene. Lelo alishibe ne fya kwangala. Nangu fye ilyo apeelwe umulimo wa kwangalila umulimo wa mwi sonde lyonse uwa kushimikila uwa Nte sha kwa Yehova mu January 1942, limo limo aleteya ubwangalo bwa baseball na ba mu lupwa lwa Bethel na basambi be sukulu lya bamishonari ilya Gileadi pa ncende lyabelele mupepi na South Lansing, mu New York.

Mu April 1950, ulupwa lwa Bethel lwakuukile mu cikuulwa cipya icakwete intunti 10 icabelele pa 124 Columbia Heights, ku Brooklyn, mu New York. Icikuulwa ca kuliilamo icipya calengele ukuti bonse twingaliila pamo ifya kulya. Ilyo balekuula ifikuulwa fya kwikalamo pa myaka itatu, tatwalekwata programu wesu uwa kupepa kwa lucelo. Ala yali ni nshita ya nsansa ilyo twatendeke iyi programu na kabili! Munyinane Knorr anjebele ukwikala nankwe pe tebulo apekala munyina aletungulula pa kuti ndemwafwako ukwibukisha amashina ya bapya abaleisa mu lupwa. Imyaka 50, naikele pa cipuna cimo cine pa kupepa kwa lucelo na pa kulya umwikulo. Lyene, pa August 4, 2000, cilya cikuulwa ca kuliilamo caliseelwe, kabili naebelwe ukulaya muli cimo ica fikuulwa fya kuliilamo ifipya ifyaba mu cikuulwa cali kale Towers Hotel.

Muli ba 1950, nalibombeleko panono mu fakitare pali mashini ya Linotype, ukupekanya ifikombola ifyo balepanga mu fipapatu fyalebomfiwa ku kupulinta. Iyi ncito nshaitemenwe sana, lelo William Peterson, uwaleangalila aba bamashini, ali uwa cikuuku kuli ine ica kuti naliipakishe ukubomba ulya mulimo. Lyene, mu 1960, ababomfi ba kuitemenwa balekabilwa ukupenta icikuulwa ca kwikalamo icipya icali pa 107 Columbia Heights. Nali uwa nsansa ukubombako ku kwafwa ukupekanishisha ulupwa lwa Bethel ulwafulileko ifi fikuulwa fipya.

Tapapitile sana inshita apo ukupenta icikuulwa cabelele pa 107 Columbia Heights kwapwilile, nali ne nsansa kabili nalipapile ilyo napeelwe umulimo wa kupokelela abeni pa Bethel. Imyaka 40 iyapita iyo nabomba uyu mulimo yali isuma nga nshi nge fyali ne myaka imbi nabomba pa Bethel. Nampo nga kwaisa abatandashi nelyo bapya abaisa mu kubombela pa Bethel, caleba ica nsansa ukutontonkanya pa fyafuma mu kubombela pamo ku kulundulula ifya Bufumu.

Abasambi Bapimpa aba Baibolo

Ulupwa lwesu ulwa Bethel lulacita bwino lwa ku mupashi pantu ababapo balitemwa Baibolo. Ilyo naishile fye ku Bethel, naipwishe Emma Hamilton, uwalebomba umulimo wa kubebeta no kubelenga mu filembelwe, imiku abelengele Baibolo. Ayaswike ati: “Nabelengele imiku 35, lyene nalekele ukupenda.” Anton Koerber, Umwina Kristu wine wine umbi uwabombele pa Bethel pali ilya ine nshita, ilingi aletila: “Taufwile ukubika Baibolo apatali.”

Ilyo Munyinefwe Russell afwile mu 1916, Joseph F. Rutherford atendeke ukubomba imilimo ya mu kuteyanya iyo munyinefwe Russell alebomba. Rutherford ali ni kalanda wacincimuka, uwabelesha, uo pa mulandu wa kuba shimafunde alelubulwilako Inte sha kwa Yehova imilandu mu Cilye Cikalamba ica mu United States. Ilyo Munyinefwe Rutherford afwile mu 1942, Munyinefwe Knorr e wamupyene kabili alebombesha ukuba kalanda musuma uwa ku cintubwingi. Apo naleikala mu muputule wapaleme ku muputule wakwe, ilingi nalemumfwa alepituluka mu malyashi yakwe libili libili. Umuya inshiku, pa kulabombesha ifyo, asukile aba kalanda musuma uwa ku cintubwingi.

Mu February 1914, Munyinefwe Knorr ayafwile ukutendeka programu wa kwafwa bamunyina bonse fwe bali pa Bethel pa kuti tuwamyeko amaka yesu aya kusambilisha no kulanda. Ili sukulu lyalekomaila sana pa fya kufwailisha mu Baibolo no kulanda ku cintubwingi. Pa kutendeka, umo umo alipeelwe ukulanda amalyashi ayepi pa bantu ba mu Baibolo. Ilyashi nabalilepo ukulanda lyalelanda pali Mose. Mu 1943 isukulu lyapalako lyalitendeke mu filonganino fya Nte sha kwa Yehova, kabili e ko lyaba ukufika na lelo. Ico bakomailapo pa Bethel na nomba kwishiba ifya mu Baibolo no kuba kasambilisha musuma.

Mu February 1943 ikalasi lya kubalilapo ilye sukulu lya bamishonari ilya Gileadi lyalitendeke. Nomba, ikalasi lya Gileadi lyalenga 111 e lyo fye lyapwile! Ili sukulu ilyabako pa myaka 58, lyalikansha abantu ukucila 7,000 ukubomba umulimo wa bumishonari mwi sonde lyonse. Ilyo ili sukulu lyatendeke mu 1943, mwali fye Inte sha kwa Yehova 100,000 mwi sonde lyonse. Nomba, kwaba abantu ukucila pali 6,000,000 abaleshimikila imbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa!

Ndatasha pa Bupyani Bwandi Ubwa ku Mupashi

Ilyo isukulu lya Gileadi lishilatendeka, batatu ukufuma ku Bethel twalituminwe ukutandalila ifilonganino mu United States monse. Twaleikala ne filonganino ubushiku bumo, inshiku ishinono, nelyo fye umulungu ku kwesha ukukosha ifi filonganino lwa ku mupashi. Twaleitwa ababomfi ba bamunyina, ishina ilyo pa numa lyayalwike no kuba umubomfi wa muputule, nelyo kangalila wa muputule. Lelo, ilyo fye Isukulu lya Gileadi lyatendeke, banjebele ukubwelela ku Bethel ku kufundako amasomo yamo. Nali kafundisha ukutendeka pe kalasi lya bubili ukufika ku ya busano, kabili nayafwilisheko ukufunda ikalasi lyalenga 14 ilyo kafundisha ashaliko. Ukupituluka na basambi mu fyacitike pa kutendeka mu lyashi lya kuteyanya kwa kwa Yehova ukwa muno nshiku—ifingi ifyo naimwenene fye—kwanengele ukutasha nga nshi pa bupyani bwandi ubwacindama ubwa ku mupashi.

Cimbi icaibela ico naipakisha kusangwa ku mabungano ya pa kati ka fyalo aya bantu ba kwa Yehova. Mu 1963, nashingulwike mu calo conse na bambi 500 ukuya ku mabungano ya “Imbila Nsuma ya Muyayaya.” Yambi amabungano ya lulumbi ayo nasangilweko yali mu Warsaw, ku Poland mu 1989, mu Berlin, ku Germany, mu 1990, na mu Moscow, ku Russia, mu 1993. Pe bungano limo limo, nalimonene na bamunyinefwe bamo ne nkashi shesu abashipikishe imyaka iingi ilyo balepakaswa mu kuteka kwa baNazi atemwa ukwa baKomyunisti, nelyo fye ukupakaswa ku mabuteko yonse yabili. Mwandi kulya kukumana kwali kwa kukosha icitetekelo!

Kwena ubumi bwandi mu mulimo wa kwa Yehova bwaba ubwacindama icine cine! Amapaalo ya ku mupashi tayapwa. Kabili, yalipusana ne fyuma fya ku mubili, pantu ilyo tuleyakanyako bambi ifi fyuma, e lyo icuma cesu cifulilako. Limo limo ndomfwa bamo uko baleti kanshi nga tabakushiwe nge Nte sha kwa Yehova. Batila bomfwa ukuti nalimo nga balicindamike icine ca mu Baibolo nga ca kuti intanshi balimwene ifyo caba ku nse ya kuteyanya kwa kwa Lesa.

Lyonse ndapelenganishiwa ilyo naumfwa abaice balelanda ifya musango yo pantu ninshi baletila te cisuma ukufundwa inshila sha kwa Yehova ilyo umo alekula. Lelo, tontonkanyeni pa misango ibi na matontonkanya yabi ifyo abantu bafwile ukuleka ilyo basambilila icine ca mu Baibolo. Lyonse ndatasha ukuti abafyashi bandi bakushishe abana babo batatu mu nshila ya bulungami. John atwalilile ukuba umubomfi wa cishinka uwa kwa Yehova ukufikila ilyo afwile mu July 1980, kabili Esther no mulume wakwe bacili ni Nte sha cishinka.

Ndebukisha ne nsansa pa fibusa fisuma nakwata na bamunyinane na bankashi ba Bwina Kristu. Nomba imyaka nabomba mu Bethel naifika 67 kabili yaba isuma nga nshi. Nangu ca kuti nshaupile, nalikwata abana baume na bana banakashi aba ku mupashi abengi, ukubikako fye na beshikulu ba ku mupashi. Kabili ndasekelela ilyo natontonkanya pa bapya bonse aba lupwa lwesu ulwa ku mupashi abo nkakumanya, umo umo uwacindama. Kwena ya cine amashiwi ayatila: “Ipaalo lya kwa Yehova lyene lilacindamika, kabili talundako ukulunguluka.”—Amapinda 10:22.

[Futunoti]

a Nabatishiwe pa March 8, 1932. Kanshi nabatishiwe ninshi nalipingulapo kale ukuti mfwile ukubomba bupainiya.

[Icikope pe bula 20]

Ukutendekela ku kuso ukulola ku kulyo: batata na munyinane, John, mu ceni cabo, Esther, ine na bamayo

[Ifikope pe bula 23]

Ukufunda ikalasi lya Gileadi mu 1945

Pa muulu ku kulyo: bakafundisha be Sukulu lya Gileadi Eduardo Keller, Fred Franz, ine, na Albert Schroeder

[Icikope pe bula 24]

Ukutontonkanya pa bumi bwacindama mu mulimo wa kwa Yehova

    Impapulo sha mu Cibemba (1982-2025)
    Isaleni
    Isuleni
    • Cibemba
    • Peleniko Bambi
    • Ifyo Mwingasala
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ifya Kubomfya
    • Amafunde Yesu
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Isuleni
    Peleniko Bambi