Ukucingilila Abana Benu ku Mulopa

¹ “Moneni, abana baume cikwatwa icafuma kuli Yehova.” (Ilu. 127:3) Nga ca kuti mwalikwata icikwatwa caumo mutengo ica musango yo ukufuma kuli Yehova, imwe, pamo nga abafyashi, mwalikwata icishingamo cabamo insansa, nangu cingaba icakakala, ica kukansha, ukusakamana, no kucingilila abana benu. Ku ca kumwenako, bushe mwalibuula intampulo shonse ishalinga ku kucingilila abana benu abanono ku kukuushishamo kwa mulopa? Ni shani fintu abana benu bali no kwankulako nga ca kuti balolenkana ne filolelo fya kukuushishamo umulopa? Bushe mwalilanshanya ngo lupwa cintu pambi mwingacita pa kubomba mu kufumamo cimo ne mibele ya mu kampampa umo muntu ukukuushishamo kulemoneka ukucitikako?

² Ukupekanishisha ulupwa lwenu ku mibele ya musango yo takulekabila ukuba ica kulenga isakamika nelyo ukukanshika kushalinga. Te kuti mwenekele no kupekanishisha ica kucitika conse mu bumi, lelo kwalibako ifintu ifingi ifyo imwe, pamo nga abafyashi, mwingacita mu kubangilila ku kucingilila abana benu ukufuma ku kukuushishamo kwa mulopa. Ukulekelesha ifi fishingamo kuti kwafumamo umwana wenu ukukuushiwilwamo lintu aleundapwa mu cipatala. Cinshi cingacitwa?

³ Ukushininwa Kwakosa Kwalicindama: Ukutontonkanyapo kwasakamanisha kulingile ukupeelwa ku fyo ukushininwa kwenu kwine kwaba ukukuma kwi funde lya kwa Lesa pa mulopa. Bushe mulesambilisha abana benu ukumfwila Yehova pali uyu mulandu, pamo fye nga fintu mubasambilisha amafunde yakwe ukulosha ku bufumacumi, umusangwela, ukukanabuulamo ulubali, ne mbali shimbi isha bumi? Bushe mu cine cine tuyumfwa nga fintu ifunde lya kwa Lesa lyakambishe pa Amalango 12:23 ukuti: “Te kwesho kulyo mulopa”? Icikomo 25 cilundako ukuti: “Mwikaulya, ku kuleka kuwame kuli imwe, na ku bana benu abakakonkapo, apo mwacite citambalele mu menso ya kwa Yehova.” Dokota kuti pambi atunga ukuti umulopa ‘ulelenga kuwame’ ku mwana wenu uulwele, lelo mufwile ukupampamina mu kukosa ilyo imibele ya kubomba mu kampampa tailaimako ku kukaana umulopa mwe bene no kukaaninako abana benu, ukukatamika ukwampana kwenu na Yehova ngo kwasumbukapo pa kutantalishako bumi ukuli konse ukwatunganishiwa uko kuli no kubimbamo ukutoba ifunde lyakwe ilya bulesa. Ububile na Lesa nomba no bumi bwa muyayaya ku nshita ya ku ntanshi fyalibimbwamo!

⁴ Ee, Inte sha kwa Yehova bakongamina ku bumi. Tabafwaya ukufwa. Bafwaya ukuba abomi pa kuti bengalalumba Yehova no kucita ukufwaya kwakwe. Uyo uli e mulandu uo baila ku fipatala no kutwalako abana babo ku kundapwa. Balomba bashiŋanga ukubondapa, kabili lintu baebwa ukuti umulopa e cipimo nelyo inshila yalangililwa iya fya cipatala iya kundapa, balalomba ukubomfya kwa kusengulwila ukwa fya cipatala ukushilimo mulopa. Kwalibako inshila sha kusengulwila ishingi ku mulopa. Bashiŋanga ababelesha baleshibomfya. Ukubomfya kwa kusengulwila ukwa musango yo tawaba muti wa cimbepa lelo kwakwatamo ukundapa kwa fya miti ukusuma ne mibombele iyasuminishiwa muli bamagazini balumbuka aba fya cipatala. Amakana ya bashiŋanga ukushinguluke calo balebombela pamo na ifwe mu kupayanya ukusakamana kusuma ukwa fya cipatala ukwabula ukubomfya umulopa, nangu cingatila icili ni mpika inshita shimo ukusanga bashiŋanga abengondapa abana ba baNte ukwabula ukubomfya umulopa.

⁵ Ukusanga Dokota Uwaitemenwa Ukubombela Pamo: Bashiŋanga balakwata amasakamika ayengi mu kundapa abalwele, kabili lintu mwabalomba ukundapa umwana wenu ukwabula umulopa, ici cilengilishako ukusonsomba. Bashiŋanga bamo bakasumina ukundapa abakalamba no kucindika ukufwaya kwabo pa mulopa kulila fye ukufumishiwa mu mulandu ukwapokelelwa nakulembwa. Bamo mu kupalako kuti pambi basumina ukundapa abana banono abaleilangisha ukuti bana banono abafikapo, apantu ifilye fimo fyalisuminisha ukuti abana banono abafikapo balikwata insambu ukucito kusalapo kwabo abene ukwa fya cipatala. (Mona Ulupungu lwa kwa Kalinda, June 15, 1991, amabula 16-17, ku fyebo pa lwa cipanga umwana munono uwafikapo.) Nangu cibe fyo, bashiŋanga pambi kuti bakaana ukundapa abana benu abacaice, ukucilisha utunya, kano fye nga bapeelwa insambu sha kupeela umulopa. Na kuba, ni bashiŋanga banono nga nshi abengapeela ukwebekesha kwakumanina ukwa kuti tabakabomfye umulopa pe samba lya mibele iili yonse lintu baleundapa umwana. Pa milandu ya fya cipatala ne ye funde, badokota abengi bayumfwe fyo te kuti bapeele ukwebekesha kwa musango yo. Nangu ni fyo, impendwa ileingilishiwako balefwaya ukupayanya ukusakamana ku bana ba Nte sha kwa Yehova pa kucita apo bengapesha ukulingana no kuyumfwa kwabo mu kucindika ukufwaya kwesu pa mulopa.

⁶ Mu cilolwa ca ici, ni shani nga, mu kufwaila umwana wenu dokota walinga, mwasanga umo uwakwata ukushimikwa kwa kubomba kusuma ne Nte sha kwa Yehova kabili uyo mu nshita yapita abombelapo Inte sha kwa Yehova shimbi mu mibombele imo ine iya kukanabomfya umulopa, lelo aleyumfwa ukuti ifunde talimusuminisha ukupeela imwe ukwebekesha kwakumanina ukwa kuti umulopa tauli na kubomfiwa? Nangu cibe fyo, amwebekesha ukuti aleyumfwa ifyo takwakabe impika na ino ine nshita. Kuti pambi mwapingulapo ukuti uku kuli e kusalapo kwenu ukwawamisha. Pe samba lya iyi mibele kuti pambi mwasondwelela ifyo kuti mwapeela insambu sha kukonkanyapo. Cilengeni ukumfwika mu kukumanina, nangu cibe fyo, ukuti pa kupeela insambu ku kundapa kwa cipatala ukupeelwa ku mwana wenu tamulepeela insambu ku kukuushishamo kwa mulopa. Ukubuula iyi nshila kuli no kuba cishingamo muli no kusenda ukwabula ukupingulapo kwenu ukumonwa ngo kusuusuka.

⁷ Kwena, nga mwingasangako ukusalapo kwa kundapa kumbi ukwa kusengulwila ukwalinga uko mu kucilapo kwingacefyako nelyo mu kucitikako kwingafumyapo impika sha kubomfya umulopa, lyene mu kupalishako mukasalapo inshila ikweteko amasanso yacepako. Cili no kwenekelwa ifyo muli no kucita ukubombesha kwacincila ku kusanga shiŋanga nelyo uwa kulepula uwingacila pa bali bonse bambi mu kusumina ukukanapeela umulopa. Ubucingo bwawamisha buli kwenekela impika. Citeni ukubombesha ukuli konse ukwa mu kubangilila ku kusanga shiŋanga uwaitemenwa ukubombela pamo. Esheni ukutaluka kuli badokota ne fipatala abashaitemenwa ukubombela pamo nga cingacitika.

⁸ Mu fyalo fimo ica kusangwilako cimbi icingapanga ubupusano muli nampo nga ukukuushishamo umulopa kuli no kupeelwa caba ni fintu ukusakamana kwa cipatala kukalipililwapo. Uko abafyashi bakwata umusonko wa fya bumi nelyo ukucingililwa kumbi ifyo fibasuminisha ukufwayafwaya dokota untu bengasala abene, abana kuti mu kucilapo kwanguka bafumishiwa mu maboko ya bashiŋanga nelyo ibumba lya babomba ne fya cipatala abashaitemenwa ukubombela pamo. Umusonko wa fya ndalama uwakumanina ilingi line e upima umusango wa kubombelwa no kubombela pamo ulupwa lupokelela kuli badokota ne fipatala. Na kabili, nampo nga icipatala nelyo shiŋanga ali uwaitemenwa ukusumina ukukuusha umwana cikashintilila ilingi pa maka ya bafyashi aya kulipilila ukusakamanwa. Kabili banyina mwe bali pa bukulu, calicindama ukuti mulesakamana ubutuntulu bwenu ubwa bumi mu kati ka kuba kwenu pa bukulu! Ici cikacite fingi ku kulesha ukupaapa abana bashakosa na mafya ayaampanako, apantu icipimo ca kundapa ku bana bafyalwa abashakosa ne mpika shabo inshita ishingi kubimbamo umulopa.

⁹ Inshita shimo bashiŋanga balailishanya ukuti Inte sha kwa Yehova tabalanshanya ukukaana kwabo umulopa ukufikila caba kucelwa. Ifi te fyo cilingile ukuba. Cimo ica fintu fya kubalilapo abafyashi baNte balingile ukucita lintu baleya ku cipatala nelyo lintu balelomba ukubombelwa na shiŋanga cili kulanshanya ukwiminina kwabo pa mulopa. Nga ca kuti ukulepulwa nakubimbwamo, lombeni ukuti mukumane mu kubangilila na shiŋanga wa miti ya kufufyo bukali. Uwa kulepula kuti pambi aba na maka ya kumwafwilisha mu kucite ci. Amaformu bamutekelapo yalingile ukubebetwa mu kusakamana. Mwalikwata insambu sha kufuutapo icili conse iciletwishikwa. Pa kufumyapo ukutwishika ukuli konse, lembeni pali formu wa kutekelapo mu kumfwika ukuti umulopa, pa milandu ya fya butotelo ne fya miti ya cipatala, taulefwaikwa nelyo ukusuminishiwa pe samba lya mibele iili yonse.

¹⁰ Ukwaafwa Ukufuma ku Kuteyanya kwa kwa Yehova: Kupayanya nshi kuntu ukuteyanya kwa kwa Yehova kwacita ku kumwafwa mu kucingilila abana benu ukufuma ku mulopa? Kwingi. Sosaite yalisabankanya ifyafula ku kutusambilisha pa lwa mulopa no kubomfya kwa kusengulwila ukushilimo umulopa. Mwalisambilila broshuwa Ni Shani Fintu Umulopa Wingapususha Ubumi Bobe? ne mpapulo shimbi pali uyu mulandu. Kabili mwalikwata bamunyinenwe ne nkashi mu cilonganino ca pa mwenu abengamupeelako ukwaafwa ukwingi no kutungilila. Lintu kwabako ubwafya, baeluda kuti pambi bacilanguluka icabamo amano ukutantika ukulinda kwa kasuba no bushiku ku cipatala, maka maka kuli eluda mu kuba no mufyashi wa mulwele nelyo icilundwa capalamisha cimbi ica lupwa. Ukukuushishamo kwa mulopa ilingi line kupeelwa ubushiku lintu balupwa bonse ne fibusa nabaya.

¹¹ Mu Zambia, mwalibamo baKomiti ba Kumfwaninamo ne Fipatala mutanda pali ino nshita abasangwa mu misumba ikalamba. Ifilonganino fyonse fyalipeelwa kuli komiti uwapangwa na bamunyina bakanshiwa abengasangwako ku kwafwilisha. Babingeni, ukupitila muli baeluda benu, lintu bakabilwa. Tabalingile ukwitilwa impika shinono, lelo mwilacishamo kulolela pa kubeta nga camonwa ukuti impika yakakala kuti pambi yaimako. Ilingi line kuti bamupayanishisha amashina ya bashiŋanga baitemenwa ukubombela pamo ne mitubululo pa nshila sha kusengulwila. Kuntu cafwaikwa na lintu cingacitika, aba bamunyina balatantika ukubapo no kwafwilisha ukunasha impika.

¹² Ukwenekela no Kubomba no Kuyobekamo kwa Cilye: Ni shani nga ca kuti dokota nelyo icipatala balefwaya ukupoka ukukambisha kwa cilye ku kukuushishamo umwana wenu umulopa? Bushe iyi e nshita ya kulekulukamo, ukutunga ukuti takuli na cimbi icingacitwa? Nakalya! Kuti pambi nalyo line cacitika ukuleuka ukukuushishamo. Ukuipekanishisha ku ca kucitikako ca musango yo kulingile ukucitwa mu kubangilila. Cinshi cingacitwa?

¹³ Ukumfwikisha ifishinte fimo ifya mwi funde ifyo fitungulula nelyo ifisonga ifipatala na bakapingula muli iyi milandu kukamwafwa apakalamba mu kuicingilila. Icishinte cimo ica musango yo ica bucindami bwa citendekelo cishinka ca kuti ifunde talipeela abafyashi ubulashi bushapeleela ku kusumina nelyo ukukaana ukundapa kwa fya cipatala ukulola ku bana babo. Nangu cingatila abakalamba mu cinkumbawile balikwata insambu sha kusumina nelyo ukukaana ukundapa kwa cipatala nga balefwaya, abafyashi tababa abantungwa ukukaana ukundapa uko kulangulukwa ukuba ukwafwaikwa ku busuma bwa bana babo nangu fye lintu ukukaana kwabo kushimpilwe pa fisumino fya butotelo ifyaikatililwako mu kufumaluka.

¹⁴ Ici cishinte ca kutendekelako cabelebeshiwe mu kupingulapo kwa Cilye Casumbukisha ica United States ukwa mu 1944 ukwatile: “Abafyashi kuti pambi baba abantungwa ukuba abafwile cisumino abene. Lelo tacilepilibulo kuti baliba abantungwa, mu mibele yapalako, ukulenga abana babo ukufwile cisumino pa ntanshi tabalafika pa mushinku wa kushilimuka kwakumanina kabili ukwa mwi funde lintu bengaicitila uko kupingulapo abene.” Uku kusakamana kumo kwine pa lwa butuntulu bwa ku mubili ubwa mwana no kubakwa kwalisanshiwamo mu mafunde ya kubakwa kwa bana ilelo. Aya mafunde, ayabomba pa kucushiwa kwa bana, na kabili yapangilwa ku kucingilila abana ku kulekeleshiwa kwa mu fya cipatala.

¹⁵ Ukupokolola abana ku kucushiwa na bafyashi no kulekeleshiwa mu cine cine takwakanwa ku bafyashi ba Bwina Kristu. Lelo amafunde ya kulekelesha abana no kulondolola kwa Cilye Casumbukisha ukwambwilwe pa muulu ilingi line fibomfiwa mu kukanalinga ku milandu iibimbamo abana ba Nte sha kwa Yehova. Mulandu nshi? Ku cintu cimo, abafyashi baNte tabakwata ipange lya kulenga abana babo “ukufwile cisumino.” Nga ca kuti e fyo bafwaya, mulandu nshi mu kutendekelako bengalatwalila abana babo ku cipatala? Mu kupusanako, abafyashi baNte mu kuitemenwa bafwaila abana babo ukundapa kwa fya cipatala. Balitemwa abana babo kabili bafwaya bene ukukwata ubutuntulu busuma ubwa bumi. Lelo balisumina ukuti balikwata umulimo wapeelwa na Lesa ukusala mu kubamo ukushingamwa umusango wa kundapa kwa fya cipatala uwawamisha ku bana babo. Bafwaya impika sha butuntulu bwa bumi isha bana babo ukubombwapo ukwabulo mulopa. Ukusakamanwa kwa musango yo ukwa kusengulwila ukushilimo mulopa takwaba fye ukwawaminako no kwacilapo kukanaba ukwa busanso ukucila pa mulopa lelo, icacilishapo kucindama, kusungilila abana babo mu kusenamina kwa kwa Kapeela wa Bumi mukalamba, Yehova Lesa.

¹⁶ Ukukanasakamana ukumwenamo kwa kubomfya kwa kusengulwila ukwa fya cipatala ukushilimo mulopa, badokota abengi na balashi ba kubakwa kwa bana bamona ukundapa kwa kukuushishamo nge mibombele yaimikwa iya cipatala iyo ingaba iyafwaikwa nelyo fye iingapususho bumi mu mibele imo imo. Muli fyo, lintu abafyashi baNte bakaana ukukuushishamo mulopa ukwingatubululwa, impika kuti shaima. Ukulandila mu cinkumbawile, badokota te kuti mu kubamo ifunde bondape abana ukwabula ukusuminisha kwa bafyashi. Pa kucimfya ukubulisha ukusuminisha kwa bafyashi ukwa kubomfya umulopa, badokota nelyo bakabomba bambi aba mu cipatala kuti pambi bafwaya ukusuminisha ukufuma kuli kapingula mu musango we kambisho lya cilye. Ukusuminisha kwapeelwa ne cilye ukwa musango yo kuti pambi kwapokwa ukupitila mu balashi ba kubakwa kwa bana nelyo kuli badokota nelyo abalashi ba cipatala abalebomba ku kucingilila umwana ukufuma ku kulekeleshiwa kwa mu fya cipatala ukuletunganishiwa.a

¹⁷ Inshite shingi ukukambisha kwa cilye ukwa kusuminisha ukubomfya umulopa kupokwa mu kwangufyanya nga nshi mu kuba ne cishibisho cinono nelyo ukwabula icili conse ku bafyashi. Badokota, abakalamba ba fipatala, nelyo abalashi ba kubakwa kwa bana besha ukulungamika ukukambisha kwakwankwanishiwa ukwa musango yo pa kutunga ukuti kuliko imibele ya fya cipatala iya mu kampampa iishilesuminisha inshita ku bafyashi ukwebwa mu kukumanina ulwa cilecitika. Ilingi line lintu balelubulwishiwa, nangu cibe fyo, badokota balisumina ukuti imibele ya mu kampampa iine ine taibako no kuti bafwaya ukukambisha kwa cilye “epali” ukukuushishamo kuti pambi, mu mimwene yabo, kwaba ukwafwaikwa mu nshita ya ku ntanshi. Pamo nga bakabaka ba cifyalilwa aba mwana wenu, mwalikwata insambu shikalamba isha kwishiba cintu badokota, abakalamba ba fipatala, nelyo abalashi ba kubakwa kwa bana balecita ukukuma ku mwana wenu pa nshita shonse. Ifunde lifwaya ukuti, nga cingacitika, mulingile ukwishibishiwa ulwa kubombesha kwa kupoka ikambisho lya ku cilye kabili mulingile ukupeela ulubali lwenu ulwa kukansana pa ntanshi ya cilye.

¹⁸ Uku kubako kwa mafunde ya musango yo kuleebekesha umutengo wa kusanga dokota wingaitemenwa ukubombela pamo. Bombeleni pamo na wene, kabili mu kuba no kwafwilisha kwa filundwa fya Komiti wenu uwa Kumfwaninamo ne Fipatala, mwaafweni ukusupila ukubomfya kwa kusengulwila ukushilimo mulopa ku mpika ya fya cipatala iya mwana wenu nelyo sesesheni umwana wenu kuli dokota nelyo icipatala icikapeela ukundapa kwa musango yo. Lelo nga ca kuti kuliko ifishibilo fya kuti dokota, umukalamba wa cipatala, nelyo umubomfi wa fya kubakwa kwa bana aletontonkanya ulwa kupoka ukukambisha kwa cilye, mulingile ukuba abaibukila ukwipusha nga ici e cilepangwa. Limo limo ici cicitwa mu bumfisolo pali lamya. Nga ca kuti kuliko ipange lya kuya ku cilye, komaileni pa kuti mulefwaya ukwishiba ulwa cene pa kuti na imwe mwingailandila kuli kapingula. (Amapi. 18:17) Nga ca kuti kuli inshita, caliba ica mano ilingi line ukufwaya ukwaafwa kwa kwa shimafunde.

¹⁹ Nga ca kuti ukukaana kwenu umulopa kwatwalwa ku cilye, imimwene ya kwa dokota iya kuti umulopa ulafwaikwa ku kubakilila ubumi bwa mwana wenu nelyo ubutuntulu bwa bumi kuti yaba iya kunashanasha nga nshi. Kapingula, pamo nga uushaishiba ifya cipatala, ilingi line akalanakila ku kulamuka kwa fya cipatala ukwa kwa dokota. Ici maka maka e fyo ciba lintu abafyashi bapeelwa ishuko lya mu nshita linono nelyo ukukanapeelwako ku kuilandila kabili dokota, ukwabula ukucilimwa, asuminishiwa ukulumbulula ukutunga kwakwe pa lwa kukabila “kwapamfya” ukwa mulopa. Imibombele ya musango yo iyaumina lubali lumo tayafwilisha ukupampamina icili e cine. Icishinka cili ca kuti, lintu badokota bayumfwa ukuti umulopa ulekabilwa ne cilenga ciba apakalamba ca pa lwabo kabili ciba icishashininkishiwa. Ilingi line, lintu dokota umo asosa ukuti umulopa ulefwaikwa mu kukumanina ku kupususho bumi bwa mwana, dokota umbi, uwabelesha mu kubomba ne mpika imo ine ukwabulo mulopa, akasosa ukuti umulopa taulefwaikwa ku kundapa umulwele.

²⁰ Cinshi mwingacita nga ca kuti shimafunde nelyo kapingula amwipusha umulandu mulekaanina ukukuushishamo “kwa kupususho bumi” ku mwana wenu? Nangu cingatila ukukongama kwa kubalilapo kuti pambi kwaba kwa kulondolola ukusumina kwenu mu kubuuka no kulumbulula icitetekelo cenu icakosa ukuti Lesa akabwesha umwana wenu nga engafwa, icasuko ca musango yo mu cine ceka kuti cashinina fye kapingula, uyo ukwangwako kwakwe kukalamba kuli ku butuntulu bwa ku mubili ubwa mwana, ukuti muli mpelwa mano ya butotelo no kuti afwile ukunyantukilamo ku kucingililo mwana wenu.

²¹ Cintu icilye cilekabila ukwishiba cili ca kuti, nangu cingatila mulekaana umulopa pa milandu ya butotelo yaikatililwako mu kushika, tamulekaana ukusakamana kwa fya cipatala. Kapingula alekabila ukumona ukuti tamuli ba mulekelesha nelyo abafyashi ba culukusu lelo, ukucila, muli bafyashi bakwato kutemwa abalefwaya umwana wabo ukundapwa. Tamulesumina fye ukuti ukumwenamo kuletunganishiwa ukwa mulopa kuli ukukalamba ukucila pa masanso yabipisha na mafya, ukucilisha lintu inshila sha fya cipatala isha kusengulwila ishishakwata aya masanso e po shili.

²² Ukushintilila pa mibele, kuti pambi mwacilenga ukwishibikwa kuli kapingula ukuti cili mimwene ya kwa dokota umo ukuti umulopa ulekabilwa, lelo badokota balapusana mu nshila shabo, kabili kuti mwatemwa ishuko lya mu nshita ilya kusanga dokota uukasakamana umwana wenu mu kuba ne nshila shabako ishishaifulila isha kubomfya ukushilimo mulopa. Mu kuba no kwaafwa kwa Komiti wa Kumfwaninamo ne Fipatala, kuti pambi kale kale mwalisanga dokota wa musango yo uwingondapa umwana wenu ukwabulo mulopa kabili uwingekalilo bunte bwa kwaafwa mu cilye, nakalimo pali lamya. Mu kupalishako komiti wa kumfwaninamo akaba na maka ya kwakana ifipande fya fya cipatala na kapingula—nangu fye na dokota uulefwaisha ukukambisha kwa cilye—ifilelanga fintu impika ya fya cipatala iya mwana wenu ingabombelwapo mu kufumamo cimo ukwabulo kubomfya umulopa.

²³ Lintu bakapingula baitwa ku kupeela ukukambisha kwa cilye mu kususwa, ilingi line tabalanguluka nelyo ukucinkulwako ulwa masanso ayengi aya mulopa, ukusanshako AIDS, ukufimba kwa libu, na masanso yambi ayengi. Kuti mwafilondolola kuli kapingula, kabili kuti mwalenga cishibikwe kuli wene ukuti imwe, ngo mufyashi wa Bwina Kristu, muli no kumona ukubomfya umulopa wa muntu umbi mu kubombesha kwa kutungilila ubumi pamo ngo kutoba kwabipisha ukwe funde lya kwa Lesa no kuti ukupatikisha umulopa pa mwana wenu kuti kwamonwa ngo kwalingana no kulaalana kwa kwikata kama. Imwe no mwana wenu (nga naakulako icalinga ukukwata ukushininwa kwakwe umwine) kuti mwalondolola ukupatisha kwenu ukwa kwingilila umubili ukwa musango yo kabili kuti mwapaapaata kuli kapingula ukuti esuminisha ukukambisha lelo ukusuminisha imwe ukusupila ukubomfya kwa kusengulwila ukwa fya cipatala ukulola ku mwana wenu.

²⁴ Lintu ukuicingilila kwalinga kwacitwa, bakapingula bali na maka ya kumona mu kucilapo kulengama ulubali lumbi—ulubali lwenu—pamo nga abafyashi. Lyene tababa abayangufyanya nga nshi ukusuminisha ukukuushishamo. Mu milandu imo imo bakapingula mu kukosa balicefya nga nshi ubuntungwa bwa kwa dokota ubwa kubomfya umulopa, ukufwaya fye no kuti inshila sha kusengulwila shitale shilangulukwepo, nelyo balipeela abafyashi ishuko lya kusanga badokota abengondapa ukwabula umulopa.

²⁵ Mu kubomba na abo abalefwaya ukupatikisha ukukuushishamo, cili icakatama ukuti mwilapeela ubushinino ubuli bonse ubwa kupungaila mu kushininwa kwenu. Bakapingula (na badokota) inshita shimo balepusha abafyashi nga kuti batemwa “ukukuushisha” kuli bene icishingamo ku kupingulapo kwa kukuushishamo mulopa, ukuyumfwa ukuti ici kuti caangukilako abafyashi ukwikala na kampingu wasanguluka. Lelo cilingile ukulengwa ukumfwika kuli bonse abakuminweko ukuti imwe, nga abafyashi, mulayumfwa abakakililwako ukutwalilila ukucita apo mwingapesha ku kusengauka ukukuushishamo kwa mulopa. Ici caba cishingamo capeelwa na Lesa. Tacingakuushiwa.

²⁶ Muli fyo, mu kulanda na badokota na bakapingula, mulekabila ukuba abaipekanya ukulumbulula ukwiminina kwenu mu kulengama kabili mu kushininwa. Nga ca kuti ukukambisha kwa cilye kwapeelwa te mulandu no kubombesha kwenu kwafikapo, twalilileni ukupaapaatila shiŋanga ukukanakuushishamo no kukoselesha ukundapa kwa kusengulwila. Twalilileni ukufwaya ukuitemenwa kwakwe ukwa kulanguluka ifipande fya fya cipatala no kupanda amano kwa badokota abali bonse abali abaitemenwa ukwipushiwa pa mpika ya fya cipatala pa kuti mwingasengauka umulopa. Ukucila pa muku umo, dokota uwamoneke ukuba uushitontoloka alifuma mu muputule wa kulepwilamo no kubilisha mu cilumba ukuti tabomfeshe umulopa. E co, nangu fye ni pa numa ukukambisha kwa cilye kube nakupeelwa, te kwesha ukunenuka, te mulandu ne cili conse!—Moneni Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa June 15, 1991, “Ifipusho Ukufuma ku Babelenga.”

²⁷ Ibukisheni, Yesu atile: “Cenjeleni ku bantu: pantu bakamupeela ku filye . . . Mukatwalwa pali bakateka ne shamfumu pa mulandu wandi, ukuti mushimike ubunte pali bene na pa Bena fyalo.” Ku kusansamushiwa kwesu pe samba lya mibele ya musango yo, Yesu alundilepo ukuti umupashi wa mushilo uli no kutwaafwa ukwibukisha icili no kuba icalinga kabili ica bunonshi ukusosa pa tushita twa musango yo.—Mat. 10:16-20.

²⁸ “Uwangwe cebo ca kwa Lesa akasango busuma, no utetekela Yehova alipaalwa.” (Amapi. 16:20) Mwe bafyashi, citeni amapekanyo yafwaikwa mu kubangilila ku kucingilila umwana wenu ku kukuushishamo mulopa ukukowesha lwa ku mupashi. (Amapi. 22:3) Mwe bana, ankuleni ku kukansha kwa bafyashi benu mu kucita aya mapekanyo kabili yasungilileni. Pamo ngo lupwa, “te kwesho kulyo mulopa . . . ku kuleka kuwame kuli imwe” pa mulandu wa kukwata ipaalo lya kwa Yehova no kumwentula kwa kusuminisha.—Amala. 12:23-25.

[Futunoti]