Abantu bonse bafwaya ukwikala ukwabula ukulwala!
PAPITA imyaka ukucila pali 2,700 ukutula apo kasesema alandiile ukutila ku ntanshi uku tuleya takwakabe ukulwala pano calo. Aya mashiwi ya kwa kasesema yalisungwa ukufika na lelo kabili yasangwa mwi buuku lya mu Baibolo ilyo Esaya alembele. Alembele ukuti inshita ileisa, ilyo “umwikashi wa mu calo takasose, ati, Nindwala.” Asosele no kutila: “Yakashibulwa amenso ya mpofu, na amatwi ya bankomamatwi yakakomonwa; e lyo uwalemana amolu akacilauka nge nsebula, no lulimi lwa kwa cibulu lukaula.” (Esaya 33:24; 35:5, 6) Amasesemo yambi aya mu Baibolo na yo yalilandapo pali uyu mulandu. Ica kumwenako, ibuuku lya kulekelesha mu Baibolo ilya Ukusokolola, lilanda ukuti ku ntanshi Lesa akafumyapo ukukalipwa.—Ukusokolola 21:4.
Bushe aya malayo yakafikilishiwa? Bushe kukaba inshita ilyo abantunse bakekala ukwabula ukulwala, lintu amalwele yonse fye yakapwa? Ca cine, ino myaka kwaba abantu abengi ukucila ifyo cali kale ababa no bumi ubusuma, abashilwalilila. Lelo, umuntu nga talelwala te kutila ninshi ubumi bwakwe buli bwino sana. Ukulwala kulaleta amacushi na yambi ayakalamba. Ukutiina fye ukulwala na ko kulaleta sana amasakamika. E lyo ne ca bulanda ca kutila na muli ino ine myaka takwaba umuntu nangu umo uushingalwala.
Amacushi Yesa Pa Mulandu wa Kulwala
Amacushi ayo ukulwala kwaleta yengi. Bumo ubucushi ubukulile sana muno nshiku ni ndalama ubwingi ishipooswa pa mulandu wa kulwala. Ku ca kumwenako, tapakokwele sana ilyo mu Europe, inshiku ababomfi bashabombele pa mulandu wa kulwala shafikile 500 milioni mu mwaka fye umo. Na mu fyalo fimbi e filecitika. Apo imilimo taibombwa sana pa ncito ababomfi nga balwala e lyo ne ndalama shiya ku kubondapa shilafula, abantu bambi baleculilamo ku mitengo ya fintu. Utwampani na mabuteko balapoosa sana indalama ababomfi nga balwala. Pa kuti babwesheko indalama shimo isho balepoosa pa mulandu wa malwele, aba makwebo baleninika imitengo ya fipe bashitisha e lyo na mabuteko nayo yalaninika imisonko. Ni bani balipila? Abantu bonse fye abashita ifipe!
Ku ca bulanda, abapiina ilingi line balafilwa ukuya ku fipatala uko bengondapwa bwino. Mu fyalo ifipiina, abantu abengi cilafya ukuya ku fipatala uko bengondapwa bwino sana, e lyo bambi na bo tabakumanisha ilingi no kuya ku cipatala icili conse. Na mu fyalo ifikankaala, abantu bamo balacula pa kuti fye baye uko bengondapwa bwino nangu ca kutila muli ifi fyalo mwaliba ifipatala ifisuma. Na bacula ifi ni balya 46 milioni mu United States abashalembesha ku fipatala.
Ukupoosa indalama ishingi pa kulwala, te bubi bweka amalwele yaleta. Cimbi icibipa sana, kucululuka ku bulwele bushipola, ukukalipwa umo shacela, ukumona ifyo abantu abalwala sana balecula, e lyo no bulanda tukwata umuntu wesu nga afwa.
Cilomfwika bwino ukukwata isubilo lya kuti kukaba inshita ilyo tukekala pa calo ukwabula ukulwala pantu takwaba umuntu nangu umo uufwaya ukulwala! Abengi balisumina ukutila nangu ico cintu cimoneka kwati te kuti cicitike, ukucitika kwena cikacitika. Kwaliba abacetekela ukutila ubuyantanshi abantu baletele mu myundapile ya malwele kuti bwasuka bwafumyapo amalwele yonse fye. Lelo abacetekela ifilanda Baibolo basumina ukuti Lesa akafikilisha ubusesemo bwalembelwe kale mu Baibolo ubulanda pa calo cipya umushakabe amalwele. Bushe bantu bakapwisha amalwele yonse pano calo nelyo ni Lesa? Bushe isonde ku ntanshi likaba shani?