Abacaice Bepusha Ukuti . . .

Bushe Mfwile Ukucita Shani nga ca Kuti Umukashana Nantemwa?

James alandile ati: “Susan aishilenjeba ukuti nantemwa kabili nshamwenepo icili conse icalubene pa fyo anjebele. Nalitemenwe nga nshi.” a

Roberto na o atila: “Nga ca kuti umwaume tali na cishinka ku banakashi, e lyo nomba umukashana amweba ukutila namutemwa, ifingacitika mu kuya kwa nshita, fibi sana.”

ELENGANYA ukuti umukashana umo akweba ukuti alefwaya ukukwebako fimo. Ulamumona aleangalila pamo na banankwe, kabili ulomfwa bwino ukulanda nankwe no kucitila utuntu pamo nankwe. Lelo ifyo akweba fyakuponya pa musao. Atila nakutemwa sana kabili alefwaya eshibe nga ca kuti na iwe walimutemwa.

Ico kuti cakupapusha nga ca kuti utontonkanya ukuti umwaume e walinga ukweba umwanakashi ukuti batendeke ukwishishanya. Kwena, ilingi line umwaume e ubalilapo ukweba umwanakashi ukuti namutemwa, lelo ishiba no kuti umwanakashi nga akweba fye ukuti nakutemwa, tapulile funde ilili lyonse ilya mu Baibolo.b Ukutontonkanya pali ico cishinka kuti kwalenga wayasuka mu nshila isuma.

Ilyo watontonkanya pa mashiwi ya mukashana, nalimo kuti wamona kwati ucili umwaice sana uushilingile na kwishishanya no mukashana, kabili pali iyo nshita limbi te kuti umutemwe sana. Limbi kuti walaipeela no mulandu wa kuti napamo walecitapo fimo ifyalengele ukuti amone kwati walimutemwa sana. Kuti wacita shani nga cabe fyo? Ica ntanshi, ufwile ukumulangulukilako.

Mulangulukileko

Tontonkanya pa fyo umukashana apitamo ilyo ashilakweba ati nakutemwa. Pa kufwaisha ukwisalondolola bwino, limbi kuti atontonkanishisha libela mashiwi ya kubomfya no kupitulukamo libili libili pa nshiku ishingi. Pa numa ya kusala amashiwi yasuma ayo akabomfya capamo ne fyo akacita pa cinso, lyene asakamikwe no kuti limbi kuti wakaana. Awe asuka afumyapo umwenso kabili akweba ne fili ku mutima wakwe.

Nga cinshi acitile icayafya umusango yo? Limbi akutemenwe fye ukwabula no kukwishiba bwino bwino. Kabili kuti napamo alitemwa imibele yobe iisuma iyo abengi bashimona. Kanshi pa kulanda ayo mashiwi, aletasha pa fyo waba ifyo na bantu bambi bashikutasha cila bushiku.

Ifi fyebo twalanda pano, te kutila tulekupingwila ifya kucita, lelo tulekucinkulako fye ukuba uwa cikuuku. Umukashana umo, Julie atile: “Nangu ca kuti umulumendo tatemenwe umukashana, umulumendo alekabila ukumfwa bwino ukutila kanshi kwaba na bamupenda. Umulumendo talekabila ukulanda fye ati nshilefwaya, lelo afwile ukulanda mu busuma kabili afwile ukwasuka fye bwino ukwabula no kuseebanya umukashana.” Natutile pali ino nshita na iwe wine ulepanga “ukwasuka fye bwino” nelyo ulefwaya ukwasuka umukashana mu nshila yanakilila.

Cinshi ulingile ukucita nga ca kuti walimukeene pa kubala? Napamo uno muku wena kuti waba ne tunko lya kumusasukila fye apo pene. Te kwesha ukucita ica musango yo. Amapinda 12:18 yatila: “Kuli akapuuka ka kusosa ngo kulasaula kwa lupanga; lelo ululimi lwa ba mano lulaposha.” Bushe kuti wabomfya shani “ululimi lwa ba mano” pa kulanda?

Kuti wamutasha pa kulanda ifili ku mutima, na pa kukumona ukuti walicindama. Lomba ubwelelo pa fyo walecita mu kukanaishiba ifyamulengele ukumona kwati naumutemwa sana. Mulondolwele bwino bwino kabili mu cikuuku mwebe ukuti ifyo aletontonkanya te fyo iwe uletontonkanya. Nga ca kuti tomfwile ifyo wayasuka kabili alefwaya ukuti ulande bwino, wimusasukila kabili wibomfya amashiwi aya kumukalifya. Ulekabila ukutekanya pantu kuti akuntukilwa. Nga cali ni we, bushe teti utemwe ena ukukwasuka fye bwino?

Napamo kuti akosapo fye ukutila walefwaya fye ukumubepaika. Limbi kuti atendeka ukwibukisha fimo ifyo wacitile ifyalengele amone kwati naumutemwa. Kuti atila: ‘Ibukisha lilya wampele kalya kantu?’ kabili kuti atila: ‘Ibukisha na filya wanjebele uyu mweshi wapwile lilya twaendeele capamo?’ Nomba ulekabila ukuiceeceeta bwino bwino pa fyo wacitile.

Wikaana

Abalefwailisha impanga ku kale, ilingi line ico balefwaisha kupoka impanga ku maka no kuibomfya yonse kaso kaso. E fyo na baume bamo bamona abanakashi. Balitemwa ukwangala na banakashi, nomba balatiina ukuupa. Ukwabula no kupoosako amano, balabepaika abanakashi kabili bangasha fye abanakashi apabula nangu cimo. Umwaume wa musango yo alatemwikwa ku mwanakashi nangu ca kuti wena eminine fye pa kubepa umukashana. Eluda Umwina Kristu umo atile: “Abalumendo bamo batemwa fye ukwangala, kuti balansha umukashana umo kabili bayalansha na bakashana na bambi. Ala tacawama ukwangasha umwanakashi muli uyu musango.” Bushe cinshi cifuma muli iyi misango ya kufwaya fye ukuisekesha?

Amapinda 26:18, 19 yatila: “Nge shilu iliposaike fishishi ne mifwe ifya mfwa, e fyabo muntu uufutiko munankwe, no kutila, Bushe te kwangala fye?” Nga ca kuti umwaume afwaya umwanakashi pa kuti alemwangasha fye, umwanakashi akasuka akeshibe amano ya mwaume. Kabili nga ca kuti aishiba, kuti camukalipa nga nshi, nge fyo twalamona ku ntanshi.

Kwali umulumendo umo uwafwaile umukashana, lelo talefwaya ukumuupa. Alemusenda ku fifulo fya kulilamo ifisuma, e lyo na ku maparte. Umulumendo aleumfwa bwino sana ukuba pamo no mukashana, kabili umukashana na o aleumfwa bwino filya umulumendo alemuposako amano, kabili alemona kwati bakopana. Ilyo umukashana aishibe ukuti uyu mulumendo aiminine fye pa kwangala, ala calimukalipe nga nshi.

Nga ca kuti walecita ifintu mu kukanaishiba ifingalenga umukashana ukutontonkanya ukutila walimutemwa, elyo umukashana akweba ati nakutemwa, cinshi ulingile ukucita? Nga waesha ukuipokolola no kuilungamika, kuti wacilamo ukumukalifya. Tontonkanya pali ici cishinte ca mu Baibolo: “Uufimba pa fya bupulumushi fyakwe takashuke; lelo uufitumbula no kufileka akacitwe nkumbu.” (Amapinda 28:13) Kanshi landa fye icishinka. Sumina ukuti ni we walengele ukuti wena amone kwati naumutemwa. Kabili nga ca kuti waleangashisha umukashana ku mufulo, sumina ukuti walilufyenye sana. Lomba ubwelelelo ukufuma pa nshi ya mutima obe.

Lelo witontonkanya ukuti nga ca kuti walomba ubwelelo ninshi no mulandu apo pene wapwa. Ulya mukashana kuti akufulilwa pa nshita ntali. Nalimo limbi kuti wakabila ukulondolwela abafyashi bakwe ico wacitila ica musango yo. Kabili kuti wacula na ku fintu fimbi. Pa Abena Galatia 6:7 patila: “Ico umuntu alebyala, e co kabili akalobolola.” E ico nga ca kuti walomba ubwelelo, kabili wabombesha ukulungika icilubo cobe, kuti walenga umukashana ukumfwako bwino kabili kuti aba no bumi busuma. Ica musango yu cikakulenga ukasambilila ifya ‘kulama ululimi lobe ku bubi, ne milomo yobe ku kusoso bucenjeshi’ inshita yonse mu bumi bobe e lyo na lintu ulelanda na banakashi.—Amalumbo 34:13.

Tontonkanya Bwino Bwino Ilyo Taulayasuka

Cinshi ufwile ukucita nga ca kuti ulefwaya ukwishiba bwino umukashana? Ufwile ukwishiba ukuti, nga watendeka ukwishishanya no mwanakashi, ninshi taule-angala fye iyo. Ukutemwana ukwisa mu kuba na baleishishanya, kulakosa sana ica kuti batendeka ukutontonkanya pa kuupana. Ilyo baupana, ukutemwa kwa musango yo e kubalenga ukwikatana sana ngo mulume no mukashi. Bushe ukwishiba ifya musango yu kuti kwalenga wayumfwa shani?

Ilyo watontonkanya pa mukashana umo ifi, limbi kuti watemwa imibele yakwe iyalekanalekana. Kuti limbi alafwaya uwa kuupana nankwe, e lyo na iwe wine e fyo ufwaya. Wipupumina ukutendeka ukwishishanya, lelo tontonkanya bwino pa kuti bonse babili mwikakwata ubwafya ku ntanshi.

Mu kuya kwa nshita, kuti cawama no kwipushako abakalamba bamo bamo abaishiba bwino umukashana. Mwebe ukuti na o wine alekabila ukwipusha abakalamba abakwishiba bwino sana. Bonse babili ipusheni abakalamba abafikapo ukutila balande ubusuma e lyo no bunake baamona muli imwe. Kabili kuti mwaipusha baeluda ba Bwina Kristu ukuti nabo balandepo ifyo baishiba. Cilawama nga ca kuti untu ulefwaya ukuupana nankwe, aishibikwa mu cilonganino ca Bwina Kristu ukutila aba ne mibele isuma.

Nalimo kuti watontonkanya ukuti: ‘Nga kuti nalaeba shani abantu bambi ilyashi lishibakumine?’ Lelo icishinka ca kuti, nangula ilyashi lya kutemwa umuntu talikuma bambi, calicindama ukumfwa na ku bantu bambi. Na kuba, e fyo na Malembo yalanda. Pa Amapinda 15:22 patila: “Ukuli abapanda amano abengi amapange yaleminina.” Abakalamba abo wingepusha te kuti bakupingwile ica kucita iyo. Lelo “ukupanda amano ukwa ku mutima” uko abakalamba bapeela, kuti kwalenga waishiba uyo muntu bwino e lyo no kwishiba na fimbi pali iwe we mwine ifyo ushaishiba.—Amapinda 27:9.

James uo tulandilepo pa kubala, e fyo acitile. Nangu ca kuti aaleyikalila, alyebele abafyashi bakwe ulwa mukashana Susan. Lyene bonse babili bapeelene amashina ya bakalamba bambi abo bengepusha pa kuti balande nga nabalinga ukuupana. Ilyo abakalamba balandile ifisuma kuli Susan pali James, elyo na Susan ashimikwe bwino kuli James, batendeke ukwishishanya pa kuti bamone nga kuti baupana. Na iwe nga ca kuti waipusha abakalamba ilyo taulatemwa sana umukashana, ukaba uwaipekanya ilyo watontonkanya pa kuupa.

Icacindamisha, kupepa kuli Yehova. Apo ukwishishanya e kulenga abantu ukufwaya ukuupana, lomba kuli Lesa ukuti akwafwe ukumona nga ca kuti icibusa cobe no mukashana kuti cakosa ukufika na ku kuupana. Ne cacilapo ukucindama lombeni Lesa ukuti amwafwe bonse babili ukuti musale bwino ifya kucita pa kuti mupalame kuli wene. Nga mwacite co, e lyo mukaba ne nsansa shine shine.

[Amafutunoti]

[Ifikope pe bula 17]

Nga ca kuti taumutemenwe, cenjela ukuti taucitile ifingalenga wene ukumona kwati naumutemwa