‘Lukaot Long Prapa Famle Blong Yu’—Winim Traem Ya Long Ol Pua Kantri

APOSOL Pol i talem se: “Man we i no wantem lukaot long olgeta famle blong hem, mo antap long hem, we i no save lukaot long olgeta we oli stap long haos blong hem, hem i soemaot we ehem i no moa holem fasin blong bilif. Hem i stap longwe moa long God, i winim man we i no bilif nating.” (1 Timote 5:⁠8) Long plante rij kantri, i kam hadwok moa long ol man, blong oli lukaot long prapa famle blong olgeta. Be, long ol kantri we oli pua, samting ya i rili wan bigfala traem.

Eksampel, long Afrika, bighaf blong ol man oli gat hadtaem blong kasem mane, i no jes samfala nomo. I no gat plante wok, mo taem i gat wok, maet hasban mo waef tugeta oli mas wok, jes blong kasem kakae we oli nidim. Samtaem ol hed blong famle oli mas go longwe long ples blong olgeta blong faenem wok, we oli livim waef mo pikinini blong olgeta i stap olgeta nomo blong plante manis​—no samtaem blong plante yia. I hadwok tu blong faenem haos. Plante famle long Afrika oli bigwan, mekem se, haos blong olgeta i smol mo oli fasfas, mo oli no gat ol impoten samting we oli nidim insaed. From samting ya, i gat plante problem long saed blong helt.

Antap moa, ol lokol kastom, ol tingting we ol man oli holem longtaem finis i kam, mo ol narafala tingting we plante man oli folem, oli agensem Tok blong God, Baebol. Bambae yumi tingbaot sam tingting long saed blong mared mo pikinini. Samfala hed blong famle oli bilif se wok blong olgeta i blong pem ren blong haos mo skul fi nomo. Waef blong olgeta​—mo samtaem ol fasbon pikinini blong olgeta tu​—oli mas wok blong pem ol narafala samting olsem kakae mo klos.

Mo tu, sam hasban oli gat tingting ya se “mane blong mi hem i mane blong mi, mo mane blong yu hem i mane blong mi tu.” Plante taem, samting ya i mekem ol waef we oli stap winim mane oli kros. Wan woman blong Tansania i tok agensem hasban blong hem se: “Hem i spenem olgeta mane long dring nomo, i no blong givhan long mifala mo ol pikinini. Mifala tu i wok olsem hem, ating mifala i mekem moa wok, be hem nao i tekem olgeta mane, mo i talem long mifala se mane ya i blong hem​—se hem i wokhad from.”

Be, ol Kristin oli folem Tok blong God bitim we oli folem kastom no tingting we ol man oli folem. Baebol i givim gudfala advaes long saed blong bisnes ya blong lukaot long famle. Eksampel, hem i talem se “i no wok blong smol pikinini, blong i lukaot long papa mo mama blong hem. I wok blong papa mo mama nomo, blong tufala i lukaot long smol pikinini blong tufala.” (2 Korin 12:14) Taswe, ol man we oli fraetgud long God, mo oli naf blong wok, bambae oli no les mo wet long waef no ol fasbon pikinini blong olgeta blong givim kakae mo klos long famle. Wok ya i foldaon stret long hed blong famle.​—1 Korin 11:⁠3.

Tru tumas, maet mane we hasban i kasem, hem i no naf blong pem olgeta samting we famle blong hem i nidim. Be sipos waef tu i kasem mane long wan wok afsaed long haos, wan Kristin man bambae i no kam kros long hem from. Bambae hem i gat respek long hem olsem “prapa fren” blong hem. (Malakae 2:​14) Taswe, bambae hem i no gat strong fasin blong tekemaot olgeta mane we waef blong hem i wokhad blong kasem, mo go spenem olbaot we i no kea nating long ol filing blong waef blong hem. Defren olgeta, hem mo waef blong hem bambae oli “toktok gud tugeta,” blong mekem disisen olsem wanem oli save yusumgud mane we oli kasem blong givhan long fulwan famle. (Proveb 13:10) Samtaem, taem i gat rod blong mekem olsem, hasban i save letem waef blong hem i lukaot long sam mane blong famle mo pem sam samting, long sem fasin we “gudfala waef” long Baebol i mekem. (Proveb 31:​10, 11, 16) Taem man i folem advaes blong Baebol long saed ya, samting ya i save mekem famle i glad mo i haremgud.

Winim Traem Ya We Oli No Gat Wok

Tingbaot problem ya blong no gat wok. Taem i no gat plante wok, mo pei i smol nomo, plante hed blong famle long Afrika oli traem faenem wok longwe long ples blong olgeta​—long ol maen, ol faktri, ol garen, mo ol plantesin. Sipos wan Kristin man i stap long wan wok olsem, maet bambae hem i faenem se hem i stap longwe long ol narafala man blong wosip, mo hem i joen wetem ol rabis fren. (Proveb 18:1; 1 Korin 15:33) Maet famle blong hem i traehad blong stap laef olgeta nomo. Be bambae oli harem nogud from we papa i no stap blong lidim olgeta long saed blong speret, mo blong givhan long ol wanwan memba blong famle long saed blong filing blong olgeta. I narakaen se, samting we i kamaot long famle taem papa i stap longwe​—⁠trabol long saed blong mane​—⁠hemia nao samting we hem i traem blokem taem hem i go longwe.

Wan mama i talem se: “Hasban blong mi i go digim graon blong traem faenem gol. Hem i talem se bambae hem i kambak wan no tu manis biaen. !Be, hem i stap longwe blong wan yia! Mi mi stap mi wan nomo blong lukaot long ol sikis pikinini blong mitufala. Mo mi mas traehad blong pem ren blong haos. From we helt blong mi i nogud, mi mas pem ol kaon blong hospital tu. Mifala i nidim klos, mo mifala i mas kakae evri dei. Mi no gat wok. Hem i rili hadtaem blong mifala. Samting we i hadwok moa, hemia blong lukaot long ol pikinini long saed blong speret​—stadi wetem famle, go long ol miting, mo mekem wok blong prij. Wetem help blong Jeova, mifala i stap laef tru long hadtaem ya.”

Sam mama tu oli harem se oli mas lego famle blong olgeta blong plante manis, blong wok. Samfala oli winim mane, taem oli wokbaot olbaot blong salem ol samting, mekem se oli stap sam samtaem nomo long haos. Taswe, ol fasbon pikinini oli mas tekem wok blong papa mama blong mekemrere kakae, klinim haos, mo stretem ol smol brata sista blong olgeta tu. Ale, oli no moa save joen plante long ol wok long saed blong speret. !Yes, samting ya i rili save kam wan hevi baden long famle!

I tru se, taem i rili gat hadtaem blong kasem mane, maet wan papa no mama i no gat narafala rod blong pem ol samting we famle blong hem i nidim, taswe hem i mas go faenem wok farawe. Long taem blong Baebol, ol pikinini blong Jekob oli mas lego famle blong olgeta, blong kasem kakae long Ijip. (Jenesis 42:​1-5) Taswe, taem ol problem olsem oli kamaot tede, ol hed blong famle oli mas skelem ol gudfala samting we oli save kasem from mane we oli winim longwe, wetem trabol we i save kasem famle long saed blong speret mo filing taem oli seraot blong longtaem. Plante famle oli laekem moa blong fesem hadtaem long saed blong mane bitim we oli seraot blong longtaem. Oli tingbaot tok blong Pol long 1 Timote 6:​8, se: “Sipos yumi gat kakae blong yumi mo klos blong yumi, hemia i naf, yumi save harem gud nao.”​—Skelem wetem Proveb 15:17.

Plante taem i gat sam narafala rod we man i save folem, i bitim we hem i stap longwe oltaem blong wok. Samfala man we oli gat gudfala tingting mo smol waes, oli statem wan bisnes blong olgeta nomo. Oli mekem sam smosmol wok we ol narafala oli nidim wan man blong mekem, nao oli kasem smol mane from.a (Skelem wetem Proveb 31:24.) No maet i nidim we yumi rere blong mekem enikaen wok we maet ol narafala oli les blong mekem. (Efesas 4:​28) Aposol Pol i bin ‘wok long han blong hem, we hem i hadwok tumas long dei mo long naet.’ Olsem nao, hem i no kam wan baden long narafala long saed blong mane. (2 Tesalonaeka 3:8) Ol Kristin man tede, oli save folem eksampel blong hem.

Ol Problem Long Saed Blong Skul

Wan narafala problem hemia, skul. Long sam velej we oli stap longwe tumas long skul, plante papa mama oli sanem ol pikinini blong olgeta oli go stap blong longtaem wetem sam famle blong olgeta, blong oli save gohed blong skul. Taem ol pikinini ya oli no moa stap wetem papa mama blong olgeta, plante taem oli faenem i had blong go long ol miting mo joen long wok blong prij. From we i no moa gat papa mama blong stretem olgeta olsem oli nidim, oli foldaon isi nomo long trap blong ol rabis fren. From samting ya, plante blong olgeta oli lego Kristin fasin blong laef.

I sua se edukesen i save karem sam gudfala samting i kam long ol pikinini. Be Baebol i soemaot se edukesen long saed blong speret hem i moa impoten, mo se God i givim wok ya long papa mama blong tijim ol pikinini blong olgeta long saed blong speret. (Dutronome 11:​18, 19; Proveb 3:​13, 14) Be, sipos papa mama i sanem ol pikinini oli gowe long tufala blong longtaem, samting ya bambae i mekem i hadwok long tufala blong tijim olgeta, “stretem olgeta, mo blong trenem tingting blong olgeta olsem we Jeova i wantem.”​—Efesas 6:⁠4, NW.b

Taem i no gat skul, maet ol papa mama oli no gat narafala rod, bitim we olgeta nomo oli traehad blong tijim ol pikinini blong olgeta blong gat gudhan long ol impoten wok long laef. Jeova, we hem i “Bigfala Tija” blong yumi, i save halpem yumi tu. (Aesea 30:20) Ol lokol kongregesenc blong ol Wetnes blong Jeova oli gat plante samting blong givhan long saed blong edukesen. Plante kongregesen oli gat ol spesel klas blong tijim man blong rid mo raet. Tiokratik Skul tu hem i save givhan bigwan blong tijim wan pikinini blong ridgud mo blong toktok klia.

Stret Tingting Long Saed Blong Karem Pikinini

I hadwok blong givim ol samting we wanwan piekinini i nidim taem i gat plante pikinini long famle. !Ol papa mama long Afrika oli talem se oli laekem ol pikinini, taswe oli karem plante pikinini! Nating se maet ol papa mama oli luk ol pikinini olsem wan rod blong givhan long famle long saed blong mane, be taem i gat plante pikinini, samtaem papa mama tufala i no naf blong givim evri samting we wanwan pikinini ya oli nidim.

Yes i tru, Baebol i talem se ‘ol pikinini oli olsem presen we Jeova i givim.’ (Ol Sam 127:3) Be, makem se man we i raetem Sam ya, i raetem long taem we laef blong ol man Isrel i gud. Biaen, kakae i kam sot tumas mo faet i kamaot, mekem se man we i gat pikinini i trabol tumas. (Lamentesin 2:​11, 20; 4:​10) From we laef long plante pua kantri tede i strong tumas, ol Kristin we oli wantem mekem ol gudfala disisen, oli mas tingtinggud se hamas pikinini nao we oli naf blong givim kakae, klos, mo haos long olgeta, mo trenem olgeta. Samfala hasban mo waef we oli tingtinggud long mane we bambae oli nidim, oli mekem disisen se i moagud sipos oli no folem kastom blong ol olfala blong olgeta, nao oli no karem plante pikinini.d​—Skelem wetem Luk 14:28.

I klia se, naoia ‘laef long wol ya i kam strong tumas.’ (2 Timote 3:​1-5) Taem wol ya i stap go kwik from en blong hem, i sua se bambae ol famle long ol pua kantri oli fesem moa hadtaem. Be, sipos hed blong famle i folemgud ol rul long Tok blong God, bambae hem i naf blong lukaot long famle blong hem long saed blong bodi mo speret tu. Jeova i mekem promes ya long olgeta man we oli mekem wok blong hem fulwan, se: “Bambae mi mi no save livim yu yu stap yu wan. Bambae mi mi no save lego yu samtaem.” (Hibrus 13:5) !Yes, long ol pua kantri tu, ol Kristin oli save winim traem ya blong lukaotgud long prapa famle blong olgeta!

[Ol futnot]