AIDS—?Olsem Wanem Bambae i Finis?

“MI SAVEGUD finis se yumi mas kasem wan stik meresin long ol ten yia we oli kam.”—Jorg Eichberg, we hem i hed blong wan grup blong ol dokta we oli stap traem faenem sam moa meresin blong ol sik, long Wyeth-Ayerst Research Center long Filadelfia, Amerika.

Tingbaot sipos oli faenem wan stik meresin we i save tekemaot, no i save blokem AIDS. !Samting ya i nambawan tumas! Long ol 9,000 dokta blong AIDS we i hivap wanples las yia long Florens, Itali, aninit long tok ya “Science Challenging AIDS,” i klia se tingting blong lukaot wan samting olsem blong tekemaot sik ya i kam antap bigwan tumas long tingting blong olgeta.

Long ol 10 man we oli gat AIDS, i gat 9 man we oli kasem sik ya oli stap long ol pua kantri. Long semtaem ya ol dokta oli stap traehad blong faenem wan stret meresin we i save stopem hem. Mo, stret olsem nyuspepa ya New Scientist i talem, i luk olsem plante we oli stap long miting ya long Florens oli “lusum finis tingting ya se oli mas faenem wan samting kwiktaem.” Nyuspepa ya i gohed se “ating,” trabol ya i bigwan tumas mekem se plante “oli livim finis trabol ya i stap olsem nomo.”

Samting we i tru se ol sayentis oli faenem se i had tumas from i gat plante moa samting we oli no kasem save long hem bitim ol samting we oli kasem save long hem finis. New Scientist i talem se “10 yia we sik ya i stap, ol man blong stadi long jem mo ol man blong faenem meresin blong sik oli fesem wan trabol we i luk olsem bambae i bigwan blong olwe.” Wan man Engglan we i stadi long AIDS, Ian Weller, i talem se: “Yumi mas wet longtaem bifo we yumi faenem wan meresin blong blokem sik ya.”

Be sipos oli ting se i save gat wan stik meresin we i save finisim AIDS, ?olsem wanem ol man oli save kasem meresin ya? Dokta Dennis Sifris, wan dokta we i stap wok long sik ya long Afrika, i talem se: “Mifala i gat wan stret stik meresin blong blokem TB [tuberkulosis] taswe i no moa save gat sik ya TB, mo hemia [i sem mak] long misel wetem Hepataetas B. Be trifala sik ya . . . i stap kilim i ded yet plante man long Afrika tede. Taswe nating se oli faenem wan stik meresin agens long AIDS, be bambae ol man oli no naf blong givimaot meresin ya i go long evri man.”

From we i gat smol hop blong winim trabol ya, ol man Afrika oli save mekem wan samting nomo, hemia: oli mas jenisim ol fasin blong olgeta long saed blong seks. Be kwestin i stap se—?olsem wanem?

Samting We Oli Ting Se i Gud Blong Mekem

Samting we oli mekem blong winim AIDS long Afrika i blong givimaot ol kondom, plante mo plante moa kondom. Olgeta we oli draevem ol kameong oli tekem i fri nomo long boda blong tufala kantri. Oli stap long ol nyuspepa insaed long envelop. Ol haospetal mo ol man we oli wok long ol ples olsem oli hivimap plante milyan kondom.

Nating se samting ya i save blokem smol, be oli no fri yet long sam trabol—i tru moa long Afrika. Wan man we i wok long saed blong helt, Stefan van der Borght blong Medecins Sans Frontieres long Angola, i eksplenem se sipos yu givimaot tri milyan kondom, i luk se i gud. Be samting ya i min se wan mo haf milyan man oli save slip wetem wan woman tu taem nomo bifo we ol saplae ya oli finis.

Antap long samting ya, ?wanem samting i kamaot from wok blong givimaot kondom long olgeta we i gat fasin blong slip olbaot—we AIDS i kasem olgeta man long Afrika fastaem? Ol samting we i stap hapen i soemaot se samting ya i no blokem olgeta long nogud fasin long saed blong seks. Mo ol gavman oli stat blong luksave samting ya. Wan kantri long Afrika, gavman i talem long ol nyuspepa, mo radyo blong hem se oli no moa mas mekem pablisiti long ol kondom from we oli leftemap fasin blong slip olbaot. Man ya Keith Edelston i go moa i talem long buk blong hem Aids—Count down to Doomsday se: “Long saet blong yusum kondom, i klia se mared wetem wan woman mo stap tru long hem, i rod nomo blong stap sef.”

?Be tingting ya blong stap tru long waef no hasban i wan rod we man i save folem, no olsem wanem?

Wan Rod Blong AIDS i Finis

Reuben Sher, wan man blong stadi long AIDS long Afrika i talem se: “Sipos olgeta man oli stop blong slip olbaot tumora, bambae sik ya i finis. Olgeta man we oli kasem sik ya bambae oli ded mo bambae sik ya tu i finis.” Kolosap tok ya i sem mak long tok we i stap insaed long nyuspepa ya The Star, we oli raetem long Joanesbeg, long Saot Afrika, we i talem se “man we i no slip olbaot, i no yusum pin we narawan i yusum finis mo i no tekem blad transfyusen, i strong tumas blong hem i kasem [HIV].”

Naoia nomo, bitim 450,000 Wetnes blong Jeova long Afrika oli stap longwe long ol samting ya. Oli bilif strong se ol gudfala fasin we oli stap long Baebol oli save givhan bigwan. Tingbaot tingting blong olgeta: Taem Man we i mekem olgeta samting, Jeova God, i mekem ol man, ale i putum loa blong hem blong man i save folem blong haremgud. Rul ya we i stap long buk blong Hibrus 13:4 i wan gudfala eksampel se: “Mared i wan fasin we yufala evriwan i mas tinghae long hem. Mo mared bed i mas klin nomo.” (NW) Olgeta we oli folem ol rul ya oli no harem nogud. No gat. Be samting ya i givhan long olgeta blong no kasem trabol long saed blong bodi mo filing.—Skelem wetem Ol Wok 15:29; 2 Korin 7:1; Efesas 5:3-5.

Wan gudfala samting se, plante taem ol nyuspepa mo ol radyo oli bin talemaot ol gudfala fasin blong ol Wetnes blong Jeova long Afrika. Nyuspepa ya Daily Telegraph blong London, Engglan i talem se: “[Oli] bin soemaot se oli gat gudfala fasin.” Hem i gohed se: “Ol man ya oli gat stret fasin, fasin blong olgeta i gud mo oli folem ol gudfala rod blong laef. Ol fasin olsem fasin blong slip olbaot mo fasin blong gat plante waef, yu no save luk long medel blong ol Wetnes.” Long buk ya Contemporary Transformations of Religion, Bryan Wilson i talem samting we kolosap i sem mak se: “Long ol sosaeti blong man long Afrika, ol Wetnes . . . oli nambawan man” mo “samting we [oli] mekem . . . i pruvum se ol gudfala loa i stap long medel blong olgeta.”

Samting ya i no minim se ol Wetnes blong Jeova oli sef olgeta long trabol we AIDS i save mekem. Samfala oli kasem long hasban no waef blong olgeta we oli no folem ol Kristin rul we oli stap folem, mo samfala oli kasem sik ya bifo we oli kam olsem Wetnes. Mo tu, smol namba blong olgeta oli jus blong go joen bakegen long ol nogud rod blong wol, mo sam long olgeta oli kasem AIDS olsem haf blong frut blong samting we oli mekem. (Galesia 6:7) Olgeta we oli strong blong folem ol rabis fasin oli lusum gudfala jans ya blong stap long Kristin kongregesen. (1 Korin 5:13; 6:9, 10) Long bigfala namba ya we i bitim fo milyan wetnes blong Jeova raonabaot long wol, oli haremgud long saed blong bodi, filing, mo long saed blong speret from we oli stap folem ol gudfala rul blong Hemia we i Wokem olgeta samting.

Yumi glad we Baebol i soemaot se ol trabol olsem AIDS bambae oli finis olgeta. (Revelesen 21:1-4) Jeova God i promes se bambae i gat wan nyufala wol mo ol rabis fasin we oli stampa blong ol nogud sik olsem AIDS bambae oli finis. Bambae i no gat samting we i mekem man i harem nogud, from we long taem ya bambae evriwan oli folem stret fasin, oli gat gudfala fasin blong laef we i save mekem se oli kasem trufala glad.—Aesea 11:9; 2 Pita 3:13.

[Tok blong makem poen pija long pej 9]

“I no se yumi mas spenem plante milyan milyan mane blong lukaot wan rod blong winim sik ya . . . Yumi nidim blong folem ol gudfala fasin.”—Dokta Mark Hendricks, Wan man blong faenem meresin blong blokem ol sik, long Saot Afrika

[Tok blong pija long pej 9]

Fasin blong gat wan hasban mo wan waef nomo mo stap tru long hem, i wan nambawan rod blong blokem man blong no kasem AIDS

[Tok blong pija long pej 9]

God i promes wan nyufala wol we ol man oli save fri long ol sik olsem AIDS