Ol Pikinini Blong Trabol

?LAEF blong wan refujia i olsem wanem? Traem tingbaot sipos yu stap laef long wan kwaet ples, nao wantaem nomo, evri samting i jenis. Long wan naet nomo, ol man we oli stap kolosap long yu oli kam olsem enemi blong yu. Ol soldia oli stap kam blong stilim olting blong yu mo bonem haos blong yu. I gat ten menet i stap nomo blong yu fulumap sam samting long basket blong yu, mo yu ronwe blong sevem laef blong yu. Yu save karem wan smol basket nomo, from we yu mas wokbaot plante kilomita. ?Bambae yu fulumap wanem samting long basket ya?

Taem yu aot long haos blong yu, yu harem noes blong ol masket mo ol narafala tul blong faet we oli stap faerap. Yu joen wetem sam narafala we olgeta tu oli stap ronwe. Plante dei oli pas. Yu stap wokbaot sloslou i go. Yu yu hanggri, tosta, mo yu taed bitim mak. Blong sevem laef blong yu, yu mas fosem bodi blong yu blong gohed, nating se yu slak tumas. Yu ledaon long graon blong slip. Yu lukaot wan samting blong kakae long wan garen we yu pas long hem.

Yu kam kolosap long wan kantri we yu save stap sef long hem. Be ol gad oli blokem yu blong go insaed long kantri ya. Oli jekem ol samting long basket blong yu mo stilim evri samting we i sas lelebet. Yu faenem wan narafala ples we yu save go insaed long kantri ya, ale yu pas. Nao oli putum yu long wan refuji kamp we i doti tumas, mo i gat fenis blong fokwaea i goraon long hem. Nating se ol narafala long kamp ya oli gat sem trabol olsem yu, yu harem se yu stap yu wan nomo, mo tingting blong yu i fasfas.

Yu harem nogud from yu no moa save storeyan wetem famle mo ol fren blong yu. Yu faenem se yu dipen fulwan long ol narafala. I no gat wok, mo yu stap nating nomo. Yu stap traehad blong winim filing blong no gat hop, tingting we i foldaon olgeta, mo filing blong kros. Yu wari long saed blong fyuja blong yu, from we yu save se bambae yu stap smoltaem nomo long kamp ya. Yes, kamp ya i no olsem wan prapa haos we yu stap oltaem long hem. Hem i olsem wan ples we yu wet nomo, no wan dok we i fulap long ol man we ol narafala man oli no wantem olgeta. Yu stap tingbaot se maet oli fosem yu blong gobak long ples we yu bin ronwe long hem.

Hemia nao laef blong plante milyan man tede. Hae Komisna blong Ol Refuji long Yunaeted Nesen (UNHCR) i talem se, i gat 27 milyan man long ful wol we oli bin ronwe long ples blong olgeta from faet, no from we ol man oli ronem mo kilim olgeta. Mo i gat 23 milyan narafala man, we oli ronwe long ples blong olgeta blong go long wan narafala ples long prapa kantri blong olgeta. Taem yumi joenem evriwan, i gat 1 long evri 115 man long wol tede we oli ronwe long ples blong olgeta. Bighaf blong olgeta hemia ol woman mo pikinini. Ol refuji ya we oli olsem ol pikinini blong faet mo trabol, oli wokbaot krangke long wol ya, we ol narafala man oli no wantem olgeta, mo oli tanem baksaed long olgeta. Ol man oli mekem olsem, i no from we oli no laekem olgeta wanwan, be from we oli ol refuji.

Ol refuji ya oli olsem wan saen we i soem se olgeta ples blong wol ya oli fulap long bigfala trabol. UNHCR i talem se: “Ol refuji oli bigfala samting we i soemaot klia se ol man oli stap seraot. Olgeta ya oli olsem laswan samting we ol man oli save luk klia nomo, blong soem stampa mo frut blong trabol we i mekem ol man long wan kantri i seraot, mo i mekem politik blong kantri ya i brokdaon. Taem yumi luk long fulwol, ol refuji nao oli soemaot se laef blong ol man naoia i rili olsem wanem.”

Ol man we oli savegud long bisnes ya, oli talem se trabol ya i bigwan naoia bitim olgeta taem bifo, mo i stap kam antap moa. Mo oli no save luk wan rod blong winim trabol ya long fyuja. ?From wanem i kam nogud olsem? ?I gat wan rod blong winim trabol ya? Ol pej we oli kam biaen bambae oli tokbaot ol kwestin ya.

[Futnot]

[Foto Credit Lines Blong Pija Long Pej 3]

Boy on left: UN PHOTO 159243/J. Isaac

U.S. Navy photo