Ol Narakaen Grup Blong Wosip We Oli Folem Wan Man​—⁠?Hu Olgeta Ya?

FEBUWARI 28, 1993​—⁠moa long wan handred man blong wok long gavman mo polis, oli brekem lok blong go insaed long plante haos we oli stap wanples, we plante man, woman, mo ol pikinini oli stap long olgeta. Hemia i blong lukaotem ol tul blong faet we ol man oli no gat raet blong holem folem loa mo blong holem wan man we oli ting se hem i brekem loa. Be, ol man blong wok blong gavman mo ol polis ya oli sek taem bigfala hif blong ol bolet i flae i kam afsaed stret long fored blong olgeta. Ol man blong wok blong gavman mo ol polis oli sut i gobak long olgeta.

Faet ya i mekem se ten man i ded mo sam oli kasem kil. Ol 50 dei we oli kam biaen, plante handred man blong wok long gavman we oli stap karem inaf masket blong mekem wan smol wo, oli raonem ol haos ya. Tufala saed oli stanap fesem tufala gogo oli faet nao 86 man, wetem 17 pikinini no ating moa oli ded.

?Be hu i enemi ya? ?Wan grup blong ol man blong brekem loa we oli stap salem ol drag? ?Wan grup blong ol man we oli joen tugeta blong faet folem rul blong olgeta nomo? No gat. Maet yu save finis se, “enemi ya” i wan grup blong ol man we oli strong long fasin blong wosip we oli stap folem, ol narakaen grup blong wosip we oli folem wan man. Nogud faet ya we i kamaot i mekem wan smol grup ya we ol man oli no save olgeta nating long flat ples long medel blong Teksas, Yunaeted Stet, oli kam bigfala haf blong ol nyus we i kasem olgeta ples long wol. Nyus ya i kam fulap long radyo mo televisin mo ol nyuspepa wetem plante ripot, tok blong skelem, mo ol toktok we oli talemaot ol denja blong krangke fasin blong ol narakaen grup we oli folem wan man.

Oli pulum ol man blong tingting bak long ol samting we i bin kamaot finis taem ol narakaen grup blong wosip we oli folem wan man oli bin lidim ol memba blong olgeta blong go ded nomo: long 1969 Manson i kilim i ded plante man long Kalifonia; long 1978 plante memba blong wan narakaen grup we oli folem wan man oli kilkilim olgeta bakegen long Jonstaon, Gyana; long 1987, Park Soon-ja, lida blong wan narakaen grup blong wosip we i folem hem long Koria, i mekem ol man oli folem wan plan blong kilkilim olgeta i ded bakegen mo samting ya i mekem se i gat 32 memba blong olgeta we oli ded. Maet yu save makem se, bighaf blong ol man ya oli talem se oli ol Kristin mo oli talemaot se oli bilif long Baebol.

I isi blong kasem save from wanem plante man we oli gat respek long Baebol olsem Tok blong God, oli harem nogud long ol narakaen grup ya blong wosip, taem oli no sem blong yusum Baebol long fasin we i no stret. From samting ya, long ol yia we oli pas finis oli stanemap plante handred ogenaesesen blong wajemgud ol narakaen grup we oli folem wan man mo blong talemaot ol nogud wok blong olgeta long klia ples. Ol man we oli stadigud long fasin blong ol narakaen grup we oli folem wan man oli talem se long wan taosen yia ya we bambae i kam i no long taem . . . namba blong ol narakaen grup ya we oli folem wan man i save kam antap kwiktaem. Wan nyus magasin i talem folem toktok blong ol grup we oli no agri long ol narakaen grup ya we oli folem wan man, i gat plante taosen blong ol skul we oli folem wan man “we oli rere blong kontrolem bodi blong yu, kontrolem tingting blong yu, spolem laef blong yu. . . . Smol nomo oli gat masket be yumi save talem se plante oli denja. Bambae oli gyaman long yu mo karem ol samting blong yu, bambae oli mekem mared blong yu mo mekem sevis blong ded blong yu.”

?Wanem Ya Wan Narakaen Grup Blong Wosip We i Folem Wan Man?

Tok ya “narakaen grup blong wosip we i folem wan man” (cult) plante long ol man we oli yusum oli no kasemsave fulwan long ol mining blong hem. Blong no mekem tingting blong ol man i fasfas, sam man blong stadi long ol skul oli no yusum tok ya.

The World Book Encyclopedia i eksplenem se “long kastom, tok ya narakaen grup we i folem wan man i karem tingting ya blong eni fasin blong wosip no eni fasin blong folem kastom.” Folem mining ya, olgeta skul oli olsem ol narakaen grup blong wosip we oli folem wan man. Be, long tingting blong bighaf blong ol man tede, tok ya “wan narakaen grup we i folem wan man” i karem wan defren mining. Semfala insaeklopedia ya i talem se “stat long medel blong ol yia 1900, ol store long nyus mo nyuspepa long saed blong ol narakaen grup blong wosip we oli folem wan man oli jenisim mining blong nem ya we oli givim long olgeta. Tede, nem ya i go long ol grup we oli folem wan lida we i laef we i tijim ol nyufala tijing mo fasin we oli defren long ol tijing mo fasin we bighaf blong ol man oli akseptem.”

Blong soem se hem i agri long mining we bighaf blong ol man oli givim long nem ya, magasin ya Newsweek i eksplenem se ol narakaen grup we oli folem wan man “plante taem oli smol grup nomo we ol tingting blong olgeta i defren olgeta, mo ol memba blong olgeta oli karem stampa fasin blong wan man nomo we hem i gat spesel paoa blong pulum filing blong olgeta.” Sem mak, magasin ya Asiaweek i talem se “tok ya [wan narakaen grup we i folem wan man] hem wan i no klia, be plante taem i givim tingting long ol man se wan nyufala bilif long saed blong skul we i stanap long wan lida we i gat paoa blong pulum filing blong ol man, we plante taem hem i talemaot hem wan se hem nao i olsem God.”

Toktok we olgeta memba oli agri long hem long disisen blong namba 100 Kongres blong Stet blong Merilan, Yunaeted Stet, hem tu i givim wan mining we i daonem ol narakaen grup blong wosip ya we oli folem wan man. Disisen ya i talem se “wan narakaen grup we i folem wan man i wan grup no wan fasin blong bilif we i stap ona bitim mak long wan man no tingting, mo we oli yusum ol fasin we oli no stret nating blong switim mo kontrolem man blong givhan long lida blong olgeta blong kasem ol mak we hem i wantem kasem.”

I klia se, ol narakaen grup blong wosip we oli folem wan man, bighaf blong ol man oli tingbaot olgeta olsem ol grup blong wosip we oli holem ol tingting mo fasin we oli defren olgeta long ol tingting mo fasin we ol man tede oli akseptem. Plante taem oli mekem ol wosip blong olgeta long fasin haed. Plante long ol narakaen grup ya blong wosip we oli folem wan man oli stap olgeta nomo long wan grup. Plante taem oli ona fulwan mo oli ona nomo long man ya we i lidim olgeta, we hem nomo i putumap hem olsem lida blong olgeta. Plante taem ol lida ya oli tok flas se God nao i jusum olgeta mo tu maet oli talem se olgeta wanwan oli olsem God.

Sam samtaem, ol ogenaesesen we oli no agri long ol narakaen grup we oli folem wan man mo ol nyuspepa mo televisin oli talem se ol Wetnes blong Jeova oli olsem wan narakaen grup blong wosip we i folem wan man. Plante nyuspepa we oli kamaot i no longtaem oli joenem ol Wetnes blong Jeova wetem ol grup blong ol skul we ol man oli savegud long olgeta from ol wok mo fasin blong olgeta we oli no stret. ?Be i stret blong talem se ol Wetnes blong Jeova oli olsem wan smol grup we oli folem ol bilif we oli narakaen olgeta? Ol memba blong ol narakaen grup blong wosip we oli folem wan man plante taem oli no joen wetem ol fren, famle, mo tu wetem ol narafala man. ?Ol Wetnes blong Jeova oli olsem? ?Ol Wetnes oli stap yusum ol spesel fasin we oli no stret blong gyaman long ol man blong pulum ol nyufala memba blong olgeta?

Ol man oli save se ol lida blong ol narakaen grup blong wosip we oli folem wan man oli stap yusum ol fasin blong kontrolem tingting blong ol man blong olgeta. ?I gat eni pruf se ol Wetnes blong Jeova oli stap mekem samting ya? ?Oli stap mekem wosip long fasin haed? ?Oli stap folem mo givim ona long wan man we i lida blong olgeta? Blong askem stret, ?ol Wetnes blong Jeova oli narakaen grup blong wosip we i folem wan man?

[Foto Credit Line blong pija long pej 3]

Jerry Hoefer/Fort Worth Star Telegram/Sipa Press