January

E Jesu keghi tama avbe ọkaolotu ugamwẹ ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nii wẹẹ, ohoghe ẹre iran ma emwa re, vbene ohan ma na muẹn. Vbe igiemwi, e Jesu keghi gi emwa rẹn wẹẹ, emwa agabagebe ẹre avbe Farisi khin, rhunmwuda, iwinna obọ na kpe ẹre ọ ru ekpataki ne iran sẹ, ne iran gbaroghe evbibiẹ iran. (Mat 15:1-11) E Jesu ma rhunmwuda ohu nọ ghaa mu avbe ọkaolotu ugamwẹ da unu kuẹn, nẹ ghẹ ghi ta ẹmwata. E Jesu vbe vẹẹ ọre rua, avbe imamwaemwi ohoghe, ne avbe ọkaolotu ugamwẹ ghaa ma emwa re. Ọ ma kha wẹẹ, ugamwẹ hia ẹre Osanobua kpasẹ yi. Nọghayayerriọ, ọ na guan kaẹn odẹ ne gbodoo nọ rrie ọfuan, ne ọkhọngborrie emwa bi la, ọ na vbe guan kaẹn odẹ ne huẹnrẹn nọ rrie arrọọ, ne ibozẹghẹ emwa la khian. (Mat 7:13, 14) Ọ na vbe gi emwa rẹn wẹẹ, emwa eso ra gha rrọọ, ni ru vbe na miẹn wẹẹ iran ga Osanobua, sokpan ọghe ne ẹmwata, ẹi re Osanobua iran zẹdẹ ga. Ẹre Jesu na wẹẹ, ne iran gha begbe vbe egbe avbe akhasẹ ohoghe. Ọ wẹẹ: “Iran gha mu akpa ohuan khuẹrhẹ yọ bu uwa rre, sokpan, oduma dan iran wa khọ vbe uwu egbe.”​—Mat 7:15-20. w21.05 9 ¶7-8

Elkana ne ovbi e Livai ẹre ọ ghaa re ọdafẹn Hanna, te ọ wa hoẹmwẹ Hanna ẹsẹsẹmwẹse. Sokpan Elkana ghaa mwẹ okhuo ọvbehe na tie ẹre Penina. Vbe uwu iran eva, e Hanna ẹre ọ hoẹmwẹ ọnrẹn sẹ; vbọrhirhighayehẹ, “e Penina keghi mwẹ emọ, sokpan, e Hanna ma biẹ.” Rhunmwuda ọni, e Penina kegha ya ẹmwẹ ọmọ kpe ẹre ofi. De vbene ọ ghaa ye Hanna hẹ? Ẹko ma zẹdẹ gha rhiẹnrhiẹn ọnrẹn hiehie! “Ọ ghi gha viẹ, ẹi rri evbare rhọkpa.” Sokpan ako ọkpa i rrọọ vbe Baibol nọ khare wẹẹ, te Hanna ghi gha hia nọ ru e Penina re werriegbe. Nọghayayerriọ, ọ keghi tama e Jehova vbene emwi ye ẹre hẹ vbe ekhọe. Ọ na gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha ru iyobọ ne irẹn vbe ọ gha sẹ ẹghẹ. (1 Sam 1:2, 6, 7, 10) De emwi ne okha ọghe Hanna ma ima re? Adeghẹ ọmwa na gha hoo nọ gu ruẹ suan, yerre wẹẹ, u gha sẹtin zẹ ne egbuẹ emwi nọ khẹke ne u ru. Ghẹ ya orukhọ ha osa orukhọ. Nọghayayerriọ, u ghi hia ne u gu ọmwa nii ru adọlọ. (Rom 12:17-21) Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ọ ma zẹyọ ruẹ re, orhiọn ruẹ ghi sẹ otọ, rhunmwuda u ru emwi nọ khẹke ne u ru nẹ. w21.07 17 ¶13-14

Arovbẹmwẹ ẹre ọ si ẹre ne Judas Iskariọt na ya e Jesu dẹ. Sokpan ẹi re erriọ e Judas ka gha ye. (Luk 6:13, 16) Ọmwa na gba ẹko ẹre, ẹre Judas ghaa khin, ẹre ọ si ẹre na na mu ẹkpẹti igho ye ọre obọ, nọ gha gbaroghe. Sokpan vbene ẹghẹ ya khian, e Judas na suẹn gha do rhie vbọ, agharhemiẹn wẹẹ, ọ ghaa họn vbe Jesu ma emwa re, ne iran ghẹ gha mwẹ arovbẹmwẹ. (Mak 7:22, 23; Luk 11:39) Arovbẹmwẹ ọghe Judas keghi dewarorua, vbe ọ ghi bu ẹghẹ na khian ya gbe Jesu rua. E Saimọn ne ọkhọnmwọ oti keghi tie Jesu kevbe erhuanegbe ẹre gha die owa ẹre, e Meri vbe Mata vbe gha rre evba. Iran ghi rri evbare, e Meri na kpaegbe, ọ na tue ori nọ winhin ọghe ighobioye ye Jesu uhunmwu. Ọna keghi ya ohu mu e Judas kevbe erhuanegbe nikẹre. Egbọre erhuanegbe nikẹre ghaa roro ẹre wẹẹ, iran gha te sẹtin khiẹn ori nii, ne iran loo igho ne iran miẹn vbọ ya ye iwinna ikporhu ike. Sokpan emwi nọ ghaa rre ekhọe Judas lughaẹn. “Oyi” ẹre Judas ghaa khin, te ọ ghaa gualọ igho nọ khian do rhie.​—Jọn 12:2-6; Mat 26:6-16; Luk 22:3-6. w21.06 18 ¶12-13

Uwẹ zẹdia roro ẹre wẹẹ, iwinna nọ rrọọ ruẹ urhu bun gbe ra? Deghẹ erriọ nọ, u gha wa rẹn vbene emwi ghaa ye Pọl hẹ. Ọ kegha si osi ba ẹmwẹ etẹn ni rre ‘iko hia.’ (2 Kọr 11:23-28) Ọ mwẹ emianmwẹ ne u gu vẹn vbe uwu egbe, nọ ya iro han ruẹ ra? E Pọl vbe werriẹ aro daa ọlọghọmwa nọ yevbe igban nọ solo ọmwa vbe uwu egbe; ọ gha kẹ, ọ mwẹ emianmwẹ ne Pọl ghaa khuọnmwi, nọ ghaa hoo ne Osanobua rhie hin irẹn egbe rre vbobọvbobọ. (2 Kọr 12:7-10) Orhiọn vbe zẹdia gbe yọ ruẹ iwu, rhunmwuda abakuru ne u ru ra? Erriọ ẹre ọ wa gha ye ne Pọl. Rhunmwuda amagba ọghẹe, nọ ghaa gu vẹn, e Pọl keghi kha wẹẹ, “Ọ sẹ mwẹ sẹ egbe mwẹ.” (Rom 7:21-24) E Pọl miẹn ọlọghọmwa ughughan vbe agbọn, sokpan, ọ na ye rhiegba ye ugamwẹ e Jehova. Vbọ ru iyobọ nẹẹn? Agharhemiẹn wẹẹ, ọ rẹnrẹn wẹẹ ọmwa nọ ma gba ẹre irẹn khin, ọ ghaa mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe daa izọese adẹwerriegbe ọghe Jesu. w21.04 22 ¶7-8

Vbe Adam ru orukhọ, ọ keghi mu ẹkpotọ nọ kie ne irẹn vbe ivbi ẹre ya gha rrọọ vbe etẹbitẹ fua. Adam i khian miẹn emwi mu na hiehie, rhunmwuda te ọ rẹnrẹn ru. Sokpan ivbi ẹre vbe vbo? Iran ma gha mwẹ obọ vbe orukhọ ne Adam ru. (Rom 5:12, 14) Te Adam wa gele rri abe uwu. Sokpan emwi rhọkpa rrọọ na gha sẹtin ru, nọ gha miẹn ivbi ẹre fan ra? Ẹẹn! Vbe Adam ghi ru orukhọ nẹ, e Jehova na suẹn gha gbe ẹre ẹro rua okade okade, vbene irẹn khian ya miẹn ivbi Adam fan hẹ vbe obọ orukhọ kevbe uwu. (Gẹn 3:15) Rhunmwuda adẹwerriegbe, ma gha sẹtin khian ọsie Jehova, agharhemiẹn wẹẹ, emwa ni ma gba ẹre ima khin. Adẹwerriegbe vbe kie ẹkpotọ yọ, na ya “fuẹn iwinna Esu rua.” (1 Jọn 3:8) Adẹwerriegbe ẹre ọ vbe zẹ ighẹ emwamwa ne Jehova mwamwa ne agbọn na, gha mwẹ amusẹ. Uhunmwu otagbọn na ghi do khian e paradais. w21.04 14 ¶1; 19 ¶17

Emwa nibun ni ke agbẹnvbo ughughan rre, ni zẹ urhuẹvbo ughughan keghi si egbe koko. Ọ mwẹ emwi ọyunnuan nọ sunu vbe ẹdẹrriọ. Ivbi e Ju eso na suẹn gha zẹ urhuẹvbo ọghe emwa ughughan ni ghaa rre evba! Emwi nọ ghi wa yan iran unu sẹ, ọre emwi ne Ivbi e Ju nii kevbe ukọ e Pita tama iran. Iran keghi gi emwa ni gbe ẹbu rẹn wẹẹ, iran gha mu ẹtin yan Jesu Kristi, iran gha miẹn fan. Emwi ne iran họn na, keghi mu iran ekhọe sẹrriọ wẹẹ, iran na ghi nọ wẹẹ: “De emwi ne ima khian ghi ru nian?” E Pita keghi gi iran rẹn wẹẹ, ọ khẹke ne dọmwadẹ iran “dinmwiamẹ.” (Iwinna 2:37, 38) Emwi nọ ma he sunu ẹdẹ ẹre ọ sunu vbe ẹdẹrriọ. Odẹ orhunmwu 3,000 na wa dinmwiamẹ vbe ẹdẹ ọkpa, iran na ghi khian erhuanegbe Kristi. Erriọ erhuanegbe Jesu ya suẹn iwinna ne Jesu mu ne iran. Te ima wa ye ru iwinna na do fi ẹdẹnẹrẹ. w21.06 2 ¶1-2

Ma sẹtin gha rre ẹdogbo nai na kẹ miẹn emwa na gu ruẹ e Baibol. Emwa eso rrọọ nẹi hoo ne iran danmwehọ ima, uhiẹn eso kue vbe gbodan ghee ikporhu ọghe ima. Deghẹ egbe ẹdogbo vberriọ ẹre ima na kporhu, vbọ khian ru iyobọ ne ima, ne egbe ghẹ wọọ ima? Yerre wẹẹ, emwi sẹtin fi werriẹ vbe udemwurri vbe agbọn dan ne ima ye na, nọ gha sẹtin ya emwa nẹi ka danmwehọ, suẹn gha danmwehọ. (Mat 5:3) Emwa eso nẹi te miẹn ima ebe suẹn gha ruẹ e Baibol nẹ. Ma vbe rẹn wẹẹ, e Jehova ẹre ọ yan iwinna emwiorhọ ne ima ru. (Mat 9:38) Ọ hoo ne ima ye gha kọ emwiokọ kevbe ne ima gha gbe amẹ khakhae, sokpan irẹn ẹre ọ khian yae zọọ. Adeghẹ u i mwẹ ọmwa ne u gu ruẹ e Baibol nia, ghẹ gi orhiọn gbe yọ ruẹ iwu, rhunmwuda, ẹi re inu emwa ne u gu ruẹ e Baibol, ẹre ọ khian ya e Jehova fiangbuẹ, sokpan ẹrhiọn ne u loo ro, ẹre ọ ghee! w21.07 6 ¶14

E Jehova keghi yi emwa nagbọn ne iran sẹtin gha biẹ, ọ na vbe rhie asẹ ne iran, ne iran ma ivbi iran re, ne iran hoẹmwẹ irẹn kevbe ne iran ga irẹn. Agharhemiẹn wẹẹ, e Jehova wa fiangbe avbe odibosa ẹsẹsẹmwẹse, ọ ma yi iran ne iran gha biẹ. Rhunmwuda ọni, ọ khẹke ne evbibiẹ emọ gbọyẹmwẹ ye ukpamuyọmọ na. Te Osanobua ya emọ ru evbibiẹ emọ ẹse, ọ hoo ne iran dia iran ye odẹ, ne iran vbe gha ma iran emwi vbekpa irẹn. (Ẹfis 6:4; Diut 6:5-7) Ne evbibiẹ emọ mieke na sẹtin ru ọna, ọtu ọghe Jehova kpemehe emwi nibun nẹ, ni gha ru iyobọ ne iran, vbe na ghee avbe ebe, e vidio, avbe ihuan kevbe emwi nibun ọvbehe ni rre wẹbsait ọghomwa. Ọ vẹ na rẹn wẹẹ, e Jehova kevbe Ovbi ẹre wa kakabọ hoẹmwẹ ibiẹka. (Luk 18:15-17) Evbibiẹ emọ gha mu ẹtin yan e Jehova nọ ru iyobọ ne iran, iran na vbe gha hia vbe odẹ ke odẹ ne iran gbaroghe ivbi iran, ọ keghi ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova. Te evbibiẹ emọ vbenian kie ẹkpotọ ne ivbi iran, ne iran ya gha re ọkpa vbe ẹgbẹe ọghe Jehova vbe etẹbitẹ! w21.08 5 ¶9

Emwa eso roro ẹre wẹẹ, na gha mwẹ amuẹtinyan rhie ma wẹẹ, na ya emwi nẹi mwẹ ẹzi yi. Sokpan ẹi re erriọ e Baibol ya gie amuẹtinyan. E Baibol gi ima rẹn wẹẹ, ọmwa gha mu ẹtin yan emwi, ọ gha khọnrẹn wẹẹ ẹi dẹghe ẹre, ọ rhie ma wẹẹ, te ekhọe ọmwa nii mu emwi nii, rhunmwuda, osẹ rrọọ nọ so igiẹ yọ wẹẹ, emwi nii gele rrọọ. Vbe igiemwi, ma i bẹghe Jehova, e Jesu kevbe Arriọba nọ rre ẹrinmwi, sokpan ma rẹnrẹn wẹẹ iran gele rrọọ. (Hib 11:3) Umẹwaẹn ọkpa nọ ghi do khian Osẹe Jehova khare wẹẹ: “Emwi hia ne Avbe Osẹe Jehova yayi mwẹ ẹzi, rhunmwuda ọni, iran sẹtin vbe yaeyi emwi eso ne avbe umẹwaẹn gualọ otọ ẹre miẹn.” Deghẹ osẹ gele rrọọ nọ so igiẹ yọ wẹẹ Ayi rrọọ, vbọ ghi zẹ ne emwa eso ma na yayi wẹẹ, Osanobua ẹre ọ yi emwi hia? Ẹmwata nọ rrọọ ọre wẹẹ, emwa eso ma he tobọ iran gualọ otọ ẹre, ne iran mieke na rẹn deghẹ Ayi gele rrọọ. E Robert nọ ghi re Osẹe Jehova nia khare wẹẹ: “Iran ma ma ima re vbe owebe wẹẹ, Osanobua ẹre ọ yi emwi hia, rhunmwuda ọni, I ma yayi vbe ẹghẹ nii wẹẹ, ọmwa rrọọ nọ yi emwi hia. I gberra ukpo 20 nẹ, I ke do rẹn ẹmwata nọ rrọọ. Ẹghẹ nii, ẹre a ghi ya loo e Baibol ya rhan otọ ẹre ma mwẹ vbe odẹ nọ dewarorua wẹẹ, Osanobua ẹre ọ gele yi emwi hia.” w21.08 14, 15 ¶4-5

Ma gha sẹtin rẹn vbene Jehova maan hẹ, deghẹ ima na gha tie Baibol kevbe ima na vbe gha danmwehọ emwa ọvbehe, zẹvbe ne iran ya guan kaẹn afiangbe ne iran he miẹn. Sokpan deghẹ ima na tobọ ima danmwẹ umamwẹ ọghe Jehova, ẹre ima khian na gele rẹn vbene Jehova maan hẹ. Vbe igiemwi, gia kha wẹẹ, ma hoo ne ima rhie egbe ye iwinna ugamwẹ ọghe ẹghẹ hia; ma ghaa hoo ne ima musọe, te ima gha rhie obọ hin emwi nibun rre. Ima rẹn emwi ne Jesu tae, nọ na wẹẹ, ima gha mu Arriọba Osanobua ye okaro, e Jehova gha kpemehe emwi ne ima gualọ ne ima. Sokpan, egbọre ima ma he wa miẹn vbene eyan na he ya sẹ vbe egbe ima. (Mat 6:33) Vbọrhirhighayehẹ, ma gha mu ẹtin yan emwi ne Jesu tae, ọna gha ru iyobọ ne ima ya fian igho ne ima loo kanmwa, ma ghi vbe mwamwa ẹghẹ ne ima ya winna, ne ima mieke na sẹtin mu aro ye iwinna ikporhu. Ma ghaa ru vberriọ, ma gha bẹghe ẹre wẹẹ, e Jehova gele kpemehe emwi ne ima gualọ ne ima. Ẹghẹ nii, ma ghi sẹtin kha wẹẹ, ma danmwẹ umamwẹ ọghe Jehova nẹ. w21.08 26 ¶2

Egbe emwi vbenian sunu vbe ẹdẹnẹrẹ ra? Ẹẹn. Emwa ni fe ya obọ mu iso, emwa na họn usi ẹre rre, kevbe emwa ne emwa nagbọn ghee wẹẹ ọ mwẹ ẹwaẹn, gha do deba esọsi ọghe ọkaolotu ugamwẹ nibun, ẹgiẹgiẹ ẹre iran ya miẹn iran yi. Te iran ye kue ne emwa vbenian gha rre esọsi iran, ọ gha khọnrẹn ne iran gha ru emwi ni sọnnọ Osanobua. Sokpan iran gha miẹn eguọmwadia e Jehova ni ya ilele ọghe Baibol ru emwi, iran ghi gha ya aro gbe iran re, rhunmwuda agbọn ma ka iran yọ. Ẹi khabe ne Pọl na kha wẹẹ, emwa ne “agbọn i ka yọ” ẹre Osanobua zẹ. (1 Kọr 1:26-29) Vbọrhirhighayehẹ, aro nọ ghaan ẹre Jehova ya ghee eguọmwadia ẹre hia. De emwi nọ khian ru iyobọ ne ima, ne ima ghẹ gha ghee emwi vbene emwa ni rre uwu agbọn ghee ẹre? (Mat 11:25, 26) Ghẹ gi aro ne emwa ya ghee emwa ọghe Osanobua fi ruẹ ekhọe werriẹ. Gha mwẹ ọnrẹn vbe ekhọe wẹẹ, emwa ni mu egbe rrie otọ, ẹre Jehova loo ya ru iho ọghẹe. (Psm 138:6) U ghi vbe muẹn roro, emwi nibun ne Jehova he ya iran fiangbua, agharhemiẹn wẹẹ agbọn ma ka iran yọ. w21.05 8 ¶1; 9 ¶5-6

Ukọ e Pọl wa gbọyẹmwẹ ye iyobọ ne etẹn ru nẹẹn. Ọ keghi miẹn iyobọ ne etẹn ru nẹẹn yi. (Fil 2:19-22) Etẹn ni khian eniwanrẹn nẹ, ọde bun ne uwa gha ya rhie ẹre ma wẹẹ, uwa gbọyẹmwẹ ye emwi ne avbe igbama ru vbe iko. Iran ghaa hoo ne iran mu uwa gha rrie ehe ne uwa rrie, ra iran ghaa hoo ne iran yo ẹki ne uwa, ra iran na gha hoo ne iran ru iyobọ ne uwa vbe odẹ ke odẹ, wa ya ekhọe hia miẹn ọnrẹn yi. Ghee iyobọ nii zẹvbe odẹ ọkpa ne Jehova ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ ruẹ. Ọna sẹtin ya uwẹ vbe etẹn na do sikẹ egbe sayọ. Deba ọni, u gha sẹtin ru iyobọ ne iran, ne amuẹtinyan ọghe iran mieke na wegbe sayọ. U ghi vbe gi iran rẹn vbene ọ ya ruẹ sọyẹnmwẹ hẹ, ne iran na rhie egbe ye iwinna na ru vbe uwu iko. U sẹtin vbe gi iran rẹn emwi eso ne u he miẹn vbe agbọn. U ghaa ru vberriọ, te u rhie ẹre ma wẹẹ, u gele gbọyẹmwẹ yọ, ne Jehova na ya avbe igbama na ru ima ẹse.​—Kọl 3:15; Jọn 6:44; 1 Tẹs 5:18. w21.09 12 ¶12-13

E Jehova hoẹmwẹ etẹn hia ne ima gba ga. Sokpan, ẹi mobọ khuẹrhẹ ne ima, ne ima rhie ẹre ma wẹẹ ima hoẹmwẹ iran, rhunmwuda ẹvbo ughughan ma ke rre, odẹ ughughan ẹre a vbe ya koko ima waan. Rhunmwuda ne ima na re emwa ni ma gba, ma zẹdia ru emwi eso ni sọnnọ emwa ọvbehe. Ọrheyerriọ, ma gha ye sẹtin rhie ahoẹmwọmwa ma etẹn ne ima gba ga. Odẹ vbo? Ọ khẹke ne ima gha ya obọ ne Jehova ya mu etẹn ima mu iran. (Ẹfis 5:1, 2; 1 Jọn 4:19) Ọmwa nọ mwẹ ẹnina gha miẹn ọmwa nọ rre ibavbaro, ọ ghi gualọ vbene ọ khian ya ru iyobọ ne ọmwa nii hẹ. Odẹ ne Jesu ya gha mwẹ amuroro daa emwa vbe ọ rre agbọn na, ya ima rẹn vbene Erhae mwẹ amuroro hẹ. (Jọn 5:19) Vbe asẹ ọkpa, vbe Jesu ghi bẹghe emwa eso ni gbe ẹbu, “ekhọe ẹre keghi vuọn ne agiẹngiẹn, rhunmwuda ehia wa khọn yo khọn rre zẹvbe ohuan nẹi mwẹ nọ su ẹre.” (Mat 9:36) Ẹi re te Jesu ghaa mwẹ ẹnina kẹkan, te ọ vbe gha zẹ emwi ru. Ọ gha miẹn ọmwa nọ khuọnmwi, ọ ghi mu ẹre egbe rran, ọ gha miẹn ọmwa ne “ihẹ nọkhua nọ mu wọọ ẹre egbe,” ọ ghi rhie ifuẹko nẹẹn.​—Mat 11:28-30; 14:14. w21.09 22 ¶10-11

Osa nọ mwẹ itohan ẹre Jehova khin. Orhiọn nọhuanrẹn keghi loo ukọ ighẹ Pọl ya kha wẹẹ, “ọkpọkua ọre itohan Osanobua khin.” Emwi ne Pọl ghaa guan kaẹn vbe ako na, ọre vbene Osanobua ya tohan etẹn na hannọ zẹ, ne iran mieke na gha mwẹ arrọọ ọghe etẹbitẹ vbe ẹrinmwi. (Ẹfis 2:4-7) Sokpan, ẹi re etẹn na hannọ zẹ ọkpa ẹre Jehova mwẹ itohan ghee. E Devid khare wẹẹ: “Te irẹn wa maan ne emwa hia, ọ vbe tohan emwi hia ne irẹn yi.” (Psm 145:9) Rhunmwuda ne Jehova na hoẹmwẹ emwa, ọ keghi mwẹ itohan ghee iran, vbe ọ gha bẹghe ẹre wẹẹ, ọ khẹke ne irẹn ru vberriọ. E Jesu ọkpa kẹkan, ẹre ọ rẹn vbene Jehova gele mwẹ itohan hẹ. Ọ kpẹẹ re ne Jesu rẹn Erhae, ọ gbe inu ukpo nọ khin nẹ vbe ẹrinmwi, ọ ke gha die agbọn na. (Itan 8:30, 31) Te aro e Jesu wa gha sẹ otọ vbe odẹ ne Erhae ya gha tohan emwa nagbọn. (Psm 78:37-42) Zẹvbe ne Jesu ya gha ma emwa emwi, erriọ vbe ya gha gi iran rẹn wẹẹ, Osa nọ mwẹ itohan ẹre Jehova khin. w21.10 8-9 ¶4-5

E Jehova keghi ya urhu nọ lae gie Jesu rẹn wẹẹ, irẹn gha gele rhie uyi ye eni ẹnrẹn. Vbe ẹghẹ ne Jesu na gha rre agbọn na, te ọ wa gha ru emwi nọ gha rhie uyi ye eni Osanobua. (Jọn 17:26) Rhunmwuda ọni, ọ gha gia na kha wẹẹ, ukpamuyọmọ nọ, ne Ivbiotu e Kristi na loo eni Osanobua, kevbe ne iran yae wewe. Vbe ẹghẹ na na da mu iko ọghe Ivbiotu e Kristi gbọọ, e Jehova keghi kie ẹkpotọ ne emwa ni rre agbẹnvbo ughughan, ne iran do gha re emwa ni ya eni ẹnrẹn wan egbe. (Iwinna 15:14) Te Ivbiotu e Kristi ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nii wa gha ya eni Osanobua hio, erriọ ẹre iran vbe ya gha ya eni nii wewe. Iran wa gha loo eni ọghe Osanobua vbe iran kporhu, erriọ ẹre iran vbe loo ẹre vbe ebe ughughan ne iran gbẹn gie etẹn. Te iran wa gele rhie ẹre ma wẹẹ, emwa ni ya eni Osanobua wan egbe ẹre iran khin. (Iwinna 2:14, 21) Erriọ vbe ye vbe ẹdẹnẹrẹ, Avbe Osẹe Jehova wa gele rhie ẹre ma wẹẹ, emwa ni ya eni Jehova wan egbe ẹre iran khin. w21.10 20-21 ¶8-10

Ahoẹmwọmwa nẹi beghe ọghe Osanobua, keghi re ọghe etẹbitẹ. Igba 26 ẹre ebe Psalm 136 gi ima rẹn wẹẹ, ahoẹmwọmwa nẹi beghe ọghe Osanobua, keghi re ọghe etẹbitẹ. Uviẹn nokaro ọghe ebe Psalm nii khare wẹẹ: “Wa rhie ekpọnmwẹ ne Nọyaẹnmwa, rhunmwuda, ọ maan, etẹbitẹ ọre ahoẹmwọmwa rẹn khin.” (Psm 136:1) Erriọ ẹre ifiẹmwẹ na, vbe lele uviẹn 2 ya sẹ 26. Zẹvbe ne ima ya tie ako na, ma gha bẹghe odẹ ughughan ne Jehova ya rhie ahoẹmwọmwa nẹi beghe ma, vbene egbe ma na wọọ ẹre. Ifiẹmwẹ na, “etẹbitẹ ọre ahoẹmwọmwa rẹn khin,” gi ima rẹn wẹẹ, ahoẹmwọmwa ne Osanobua mwẹ ne emwa rẹn, i ra fafa ẹdẹ. Ọ keghi fu ima ẹko rre ne ima na rẹn wẹẹ, egbe ima i rherhe wọọ e Jehova! E Jehova gha hoẹmwẹ ọmwa nẹ, ẹi mwẹ ẹghẹ ọkpa nọ khian ya sẹ rae, ọ gha khọnrẹn nọ gha rre uwu ibavbaro. Ne ima na rẹn wẹẹ, e Jehova i khian sẹ ima rae keghi ya ima ghọghọ, ọ ru iyobọ ne ima ya zin egbe ọlọghọmwa ne ima rhirhi werriẹ aro daa, ọ vbe ru iyobọ ne ima ya mudia ẹse vbe odẹ ọghe ẹmwata.​—Psm 31:7. w21.11 4 ¶9-10

Uwẹ zẹdia si osi ba ẹmwẹ emwi nọ khian sunu vbe odaro ra? Vbe igiemwi, u gha muẹn roro, vbene emwi khian gha ye hẹ, vbe ẹghẹ na khian ya guọghọ ugamwẹ ohoghe hia rua, ẹghẹ ne Gọg ọghe Magọg khian ya werriẹ aro nọ khọọ daa emwa Osanobua kevbe ẹghẹ ne Osanobua khian ya mu okuo Amagẹdọn rre, ọ ya ruẹ si osi ra? Uwẹ he ka nọ egbuẹ ọta na ẹdẹ: ‘Mẹ gha sẹtin mudia ẹse vbe emwi na hia gha suẹn gha sunu ra?’ Adeghẹ egbe iziro na he ka la ruẹ ekhọe, ẹmwẹ ne Jesu tae vbe ako ọghe evbagbẹn nọhuanrẹn, ne ebe ẹdẹ ọghe ẹdẹnẹrẹ ke ladian, gha wa ru iyobọ nuẹn. E Jesu tama erhuanegbe ẹre wẹẹ: “Wa ghẹ gie ekhọe uwa lighi. Wa ya Osanobua yi.” Adeghẹ amuẹtinyan ọghe ima na gele wegbe, ma gha sẹtin zin egbe emwi ke emwi ne ima khian werriẹ aro daa vbe odaro. Ma gha bẹghe owẹ ne ima zẹ, vbe ima gha werriẹ aro daa edanmwẹ, ọ gha ru iyobọ ne ima ya rẹn ako nọ khẹke ne ima winna yan, ne amuẹtinyan ọghe ima mieke na wegbe sayọ. Ẹghẹ nii, ma ghi rẹn vbene ima khian ya lae hẹ, vbe ima gha miẹn edanmwẹ vbe odaro. Ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya zin egbe ọlọghọmwa ne ima rhirhi werriẹ aro daa, amuẹtinyan ọghe ima ghi gha wegbe yọ. Ọna gha vbe ru iyobọ ne ima ya zin egbe ọlọghọmwa ne ima gha werriẹ aro daa vbe odaro. w21.11 20 ¶1-2

Ukọ e Pọl keghi tama e Timoti nọ rhie egbe ye iwinna ikporhu; ibude nii vbe kaan ima vbe ẹdẹnẹrẹ. (2 Tim 4:5) Sokpan, ẹi khuẹrhẹ ugbẹnso. Vbe igiemwi, ẹi khuẹrhẹ ne etẹn ima ni rre otọ na na mu awua ye iwinna ima. Eguọmwadia e Jehova wa werriẹ aro daa ọlọghọmwa ughughan nọ gha sẹtin gbe iran orhiọn mu otọ. Vbe igiemwi, te eso winna wiẹn egbua, ne iran mieke na sẹtin kpemehe ne ẹgbẹe ọghe iran. Iran te wa hoo ne iran ru sayọ vbe iwinna ikporhu, sokpan, ọ ghaa rre ufomwẹ uzọla egbe ghi wa wọọ iran. Eso rrọọ nẹi ghi sẹtin rhie egbe ye iwinna ikporhu, vbene iran ka ru ẹre, rhunmwuda emianmwẹ ne iran gu vẹn, ra rhunmwuda iran khian ọmaẹn nẹ; eso kue vbe rrọọ nẹi ghi sẹtin zẹ obọ zẹ owẹ. Vbene eso na roro ẹre wẹẹ, iran i mwẹ esa ne iran ye. Ẹi mwẹ vbene ọlọghọmwa ọghe ima khian wegbe sẹ hẹ, e Jehova gha rhie ẹtin ne ima, ne ima ye gha ga irẹn vbene ẹtin ima sẹ. w21.05 20 ¶1-3

Ugbẹnso, emwa ne ima gba yo esuku, ne ima gba winna, etẹn ima nẹi re Osẹe Jehova ra emwa ọvbehe, sẹtin gha kpikpi ima, ne ima ru emwi nẹi khian ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova. Egbe emwi vbenian gha sunu, vbọ khian ru iyobọ ne ima ya rẹn emwi nọ khẹke ya ru? Emwi nọ rre ebe Lẹvitikọs 19:19, gha ru iyobọ ne ima ya rẹn emwi ne ima gha ru. Ako nii khare wẹẹ: “Ghẹ rhuan ukpọn na ya emwi ughughan eva do.” Uhi na keghi ya iran lughaẹn ne agbẹnvbo ni lẹga iran. Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, ma i ghi rre ototọ Uhi e Mosis, ma i ghi lele deghẹ oru na ya do ukpọn ọghe ima, mwẹ ẹmu ra ona ughughan. Ọrheyerriọ, ma i gu emwa ne uyinmwẹ kevbe iyayi ọghe iran ma gu emwi nọ rre Baibol ro mu obọ. Ẹmwata nọ wẹẹ, ma hoẹmwẹ emwa ima vbe uwu ẹgbẹe kevbe ogieva ima, sokpan, ọ gha de ọghe na họn ẹmwẹ ne Jehova, ma i yae ku, ọ gha khọnrẹn ne iran gha ghee ẹre wẹẹ, odẹ ne ima ya ru emwi lughaẹn. Yerre wẹẹ, ma ghaa hoo ne ima gha re emwa ni huanrẹn vbe odaro Osanobua, te ọ khẹke ne ima gele lughaẹn ne emwa ni rre uwu agbọn.​—2 Kọr 6:14-16; 1 Pit 4:3, 4. w21.12 5 ¶14; 6 ¶16

Deghẹ ọmwa na gha hoo nọ gualọ odẹ ẹmwata na, ọ gha sẹtin miẹn ọnrẹn. E Jesu khare wẹẹ: “Adeghẹ wa ya emwi ne I ma uwa re gha ru emwi, erhuanegbe mwẹ wa gele khin. Wa gha rẹn ẹmwata nọ rrọọ, ẹmwata ni gha ya uwa khian enọyan egbe ẹre.” (Jọn 8:31, 32) Nọ ne uwẹ nọ gualọ odẹ ẹmwata na miẹn, emwi nọ maan ẹre u ru, rhunmwuda, u ma lele usun nọ bun. U keghi suẹn gha tie Ebe Nọhuanrẹn, ne u mieke na rẹn emwi ne Osanobua gualọ vbe obọ ima; u na vbe gha ya ẹmwẹ ne Jesu tae ru emwi. U na do bẹghe ẹre wẹẹ, e Jehova hoo ne ima gban egbe ne avbe imamwaemwi ọghe ohoghe kevbe wẹẹ, ọ ma hoo ne ima gha do avbe ugie ne Baibol gbodan yi. U vbe do bẹghe ẹre wẹẹ, ẹi re emwi nọ khuẹrhẹ, na gha ru emwi ne Jehova gualọ kevbe na zobọ vbe avbe uyinmwẹ dan. (Mat 10:34-36) Agharhemiẹn wẹẹ, ọ ma gha khuẹrhẹ, u na ye hia ne u dọlọ uyinmwẹ ruẹ yi, rhunmwuda, u hoẹmwẹ e Jehova. Vbene ẹmwata, te Jehova wa ya ruẹ hio!​—Itan 27:11. w21.12 22 ¶3; 23 ¶5

Ọmwa na gha sẹtin ya egbe taa ẹre Mosis khin. Vbe Jehova dia ẹre ọ ma mu ohu yọ. Ọ mwẹ asẹ ọkpa ne ohu ya mu e Mosis sẹrriọ wẹẹ, ọ na ru emwi nọ sọnnọ e Jehova. Rhunmwuda ọni, ọ ma ghi la otọ ne Jehova wẹẹ irẹn gha mu ne Ivbi Izrẹl. (Nọm 20:1-13) Vbe Mosis ghi rinmwian e Jehova nọ fi ekhọe werriẹ, nọ gi irẹn la otọ nii, e Jehova keghi tama rẹn wẹẹ: “Ghẹ ghi dọlegbe ta ẹre!” (Diut 3:23-27) E Mosis ma rhunmwuda ọni gha mu ohu. Sokpan, ọ keghi kue ye emwi ne Jehova khare, ọ na ye gha ya ekhọe hia su Ivbi Izrẹl khian. (Diut 4:1) Ọmwa nọ khẹke na ya egbe taa ẹre Mosis khin, rhunmwuda vba bu ẹre ude, ọ na wa rhie. Agharhemiẹn wẹẹ, ọ ma ghi la otọ nii, te ọ ye ga e Jehova sẹ ufomwẹ. Ọ gha wa ru iyobọ ne ima, adeghẹ ima na ya egbe taa emwa ni mudia ẹsẹ vbe na ghee Mosis. (Itan 4:11-13) Etẹn ima nibun rrọọ ni ya egbe taa iran. w22.02 11 ¶9-10

Vbe ukpo 32 C.E., ọsie Jesu ne kankankan ighẹ Lazarọs keghi suẹn gha khuọnmwi; vbọ ma he kpẹẹ vba, ọ na wu. (Jọn 11:3, 14) E Lazarọs ghaa mwẹ etẹn nikhuo eva, eni iran ọre Meri kevbe Mata, te Jesu wa kakabọ họemwẹ iran. Vbe Mata ghi họn wẹẹ e Jesu dee, ọ na rhulẹ ya vba ẹre vbe odẹ. Uwu akhiẹ nii ẹre Mata na kha wẹẹ: “Nọyaẹnmwa, akpawẹ u rre emwa na, ọtẹnmwẹ ghẹ wu.” (Jọn 11:21, 32, 33) Emwi nọ ya e Jesu viẹ, ọre nọ na bẹghe ẹre wẹẹ, uwu ọghe Lazarọs wa da e Meri vbe Mata sẹ ugboloko. Ẹi mwẹ u ma he la egbe obalọ vbenian gberra vbe ọmwa ruẹ wu, e Jehova rẹn vbene emwi gele ye ruẹ hẹ. E Jesu “ọrọre ama ọghe vbene Osanobua wa ye zẹẹ.” (Hib 1:3) Eve ne Jesu viẹ vbe ẹdẹrriọ, ya ima rẹn wẹẹ, ọ kakabọ da e Jehova vbe ọmwa ima gha wu. (Jọn 14:9) Adeghẹ ọmwa ruẹ na wu, ghẹ mianmian wẹẹ, e Jehova rẹn obalọ ne u ye, erriọ ẹre ọ vbe ya da ẹre. Ọ vbe mu egbe nọ ya ru iyobọ nuẹn.​—Psm 34:18; 147:3. w22.01 15 ¶5-7

Adeghẹ u na gha na erhunmwu, u na gha tie Baibol, u na vbe gha mu emwi ne u ruẹ vbekpa e Jehova roro, u gha wa miẹn afiangbe nibun. Nokaro, u ghi sẹtin gha ru azẹ nọ maan. E Baibol khare wẹẹ, “Gha gu umẹwaẹn mu obọ, uwẹ gha vbe do khian umẹwaẹn.” (Itan 13:20) Nogieva, u ghi do gha re ọmwa nọ gua ma emwa emwi. Vbe ima ghaa gu ọmwa ruẹ e Baibol, emwi ne ima mobọ gualọ ọre, ne ọmwa nii do kakabọ hoẹmwẹ e Jehova. Erriọ ẹre ima tobọ ima vbe ye, ma ghaa tie Baibol, ma na vbe gha na erhunmwu gie ẹre, ma ghi do hoẹmwẹ ọnrẹn sayọ. Ẹghẹ nii, ma ghi vbe sẹtin ru iyobọ ne ọmwa ne ima ma ẹre emwi ya hoẹmwẹ e Jehova. Erriọ ẹre ọ ghaa ye ne Jesu. Ọ keghi gi erhuanegbe ẹre rẹn wẹẹ, Erha nọ hoẹmwẹ ivbi ẹre, ẹre Jehova khin; ọna keghi ya erhuanegbe Jesu hoẹmwẹ e Jehova ẹsẹsẹmwẹse. (Jọn 17:25, 26) Nogieha, amuẹtinyan ruẹ ghi do kakabọ wegbe. Vbe igiemwi, ẹghẹ ke ẹghẹ ne u ya rinmwian e Jehova nọ dia ruẹ, nọ fu ruẹ ẹko rre kevbe nọ ru iyobo nuẹn, u na vbe bẹghe vbene ọ ya họn erhunmwu ruẹ hẹ, amuẹtinyan ruẹ ghi do kakabọ wegbe.​—1 Jọn 5:15. w22.01 30 ¶15-17

E Jehova hoo ne ima wabọ iziro dan kevbe uyinmwẹ dan rua, rhunmwuda, ọ hoẹmwẹ ima ẹsẹse, ọ vbe hoo ne ima gha rri orhiẹnrhiẹn agbọn. (Aiz 48:17, 18) Ọ rẹnrẹn wẹẹ, emwa ni ziro emwi dan keghi si obalọ gie egbe iran kevbe emwa ni sikẹ iran. Ọ wa da e Jehova vbe emwi vbenian gha sunu. Avbe ọse ima kevbe etẹn ima eso vbe uwu ẹgbẹe sẹtin gha ya ukpẹ zan ima, vbe ima gha suẹn gha fi uyinmwẹ ima werriẹ. (1 Pit 4:3, 4) Iran sẹtin gha kha wẹẹ, ma mwẹ asẹ ne ima gha ya ru emwi nọ rhirhi khọn ima, ẹi re ọmwa ẹre ọ khian tama ima emwi ne ima gha ru. Sokpan ọghe ne ẹmwata, emwa nẹi lele uhi ọghe Jehova, eviẹn ọghe Esu ẹre iran khin. Rhunmwuda, agbọn Esu na, ẹre ọ dia vbene iran ya ru emwi hẹ. (Rom 12:1, 2) Dọmwadẹ ima ẹre ọ khian zẹ ne egbe ẹre, deghẹ irẹn a gha yin vbe na ghee emwa ni rre agbọn Esu na, ra deghẹ irẹn gha kue ne Jehova fi irẹn werriẹ ya khian ọmwa esi.​—Aiz 64:8. w22.03 3 ¶6-7

Ma ghaa ru erria yan emwi ne ima tie vbe Ebe Nọhuanrẹn, ọ gha ru iyobọ ne ima ya sẹtin gha ya aro nọ khẹke ghee ọlọghọmwa ọghe ima. Gia ghee vbene Baibol ya ru iyobọ ne ọtẹn ọkpa nọ ọdafẹn ọnrẹn wu. Ọdiọn ọkpa keghi tama rẹn wẹẹ, ọ gha wa miẹn emwi nibun ruẹ vbe ọ gha tie ebe Job. Ọtẹn na ghi tie ebe Job, ọ na wa gha mu ohu wẹẹ, e Job kue ne iziro dan la ẹre ekhọe. Ọ na ghi gha gu e Job gui vbe uwu ekhọe wẹẹ: “Job! Vbọzẹe na na miẹn wẹẹ, ọlọghọmwa ne u ye ọkpa ẹre u mu roro?” Sokpan ọ na do bẹghe ẹre wẹẹ, egbe iziro ne Job ghaa mwẹ ẹre irẹn vbe mwẹ. Ọna keghi ru iyobọ nẹẹn, ya sẹtin fi iziro ọghẹe werriẹ, kevbe nọ sẹtin zin egbe obalọ ne uwu ọdafẹn ọnrẹn si ye ọre egbe. E Jehova vbe loo etẹn ne ima gba ga ya ru iyobọ ne ima. E Pọl keghi tama etẹn ni rre Rom wẹẹ, irẹn hoo ne irẹn miẹn iran, ne iran “gba ru iyobọ ne egbe.”​—Rom 1:11, 12. w21.05 22 ¶10-11; 24 ¶12

Vbe ẹghẹ nẹdẹ, a keghi tama Ivbi Izrẹl wẹẹ: “Igbaha vbe ukpo, ẹre ọ khẹke ne emọ ikpia ọghe uwa hia, gha die ehe ne Jehova mwamwaẹn ye otọ.” (Diut 16:16) Na kha na, te iran khian sẹ owa sẹ ugbo rae, vbene ọmwa rhọkpa i na gbogba ga ẹre. Sokpan e Jehova keghi yan ma iran wẹẹ: “Ai miẹn ọmwa nọ gha hoo nọ ya khọn ẹvbo uwa vbe uwu igba eha ne uwa do gha miẹn mwẹ aro nii.” (Ẹks 34:24) Rhunmwuda ne Ivbi Izrẹl na gele ya ekhọe hia mu ẹtin yan e Jehova, ukpukpo ẹre iran ya gha yo ehe ne iran na ga e Jehova. Erriọ iran vbe ya miẹn afiangbe nibun; vbe igiemwi, iran na do rẹn emwi nibun vbekpa uhi ọghe Osanobua, ẹkpotọ na vbe kie ne iran ya gha muẹn roro emwi ughughan ne Jehova he ru ne iran, iran na vbe sẹtin gha ya egbe rhorho etẹn ne iran gba ga. Erriọ ima vbe miẹn afiangbe nibun, deghẹ ima na hia vbe odẹ ke odẹ ne ima sẹtin yo iko. Ẹko wa vbe rhiẹnrhiẹn e Jehova, deghẹ ima na mu egbe ne ima ya zẹ ewanniẹn nọ ma tan gbe, nọ gha rhie igiọdu ne etẹn. w22.03 22 ¶9

Te Jehova ghaa ma e Jesu emwi khẹ ọ dee, nọ mieke na sẹtin ru iwinna ọghẹe zẹvbe Ogie Ohẹn. Emwi ne Jesu la gberra yae rẹn wẹẹ, ẹi re emwi nọ khuẹrhẹ ne ọmwa sẹtin họn ẹmwẹ ne Osanobua, vbe ọ ghaa werriẹ aro daa edanmwẹ nọ wegbe. Vbene emwi ghi wegbe mu e Jesu sẹ, “utumwẹ nọkhua kevbe ameve” ẹre ọ ya gha rinmwian Osanobua nọ ru iyobọ ne irẹn. Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, e Jesu la ena hia gberra, ọ wa rẹn vbene emwi ye ima hẹ, “te irẹn ghi sẹtin ya emwa ni miẹn edanmwẹ obọ.” Ma ghọghọ wẹẹ, Ogie Ohẹn ne Jehova zẹ ne ima, keghi re ọmwa nọ mwẹ ekhọe itohan kevbe nọ gha sẹtin da ne ima! (Hib 2:17; 4:14-16; 5:7-10) Te Jehova kue ne Jesu rri oya ọghe ọhanabe, na mieke na sẹtin rhie ewanniẹn ye inọta ne kpataki na: Ọmwa rhọkpa rrọọ nọ gha sẹtin mudia ẹse, vbe ọ gha werriẹ aro daa edanmwẹ nọ wegbe ra? Esu wẹẹ, ọmwa vberriọ i rrọọ! Ọ vbe kha wẹẹ, rhunmwuda ere ne emwa nagbọn miẹn vbe obọ Osanobua ẹre ọ ya iran gae. Esu yayi wẹẹ, emwa nagbọn ma ya ekhọe hia hoẹmwẹ e Jehova. (Job 1:9-11; 2:4, 5) E Jesu ma ya ekhue mu Erhae, ọ na ya Esu khian ọmwa ohoghe. w21.04 16-17 ¶7-8

Ọmwa na gu ruẹ e Baibol ke sẹtin dinmwiamẹ, te ọ khẹke nọ gha ya emwi nọ ruẹ vbe Baibol ru emwi. Ọmwa ne ima gu ruẹ e Baibol ghaa rhie emwi ne ọ ruẹ ye uyinmwẹ, ọ ghi yevbe “umẹwaẹn” nii, nọ khian bọ owa, ne Jesu ya zẹ erre, nọ gbe olu ẹre dinmwi, ọ na gbe ẹyotọ ẹre yan okuta. (Mat 7:24, 25; Luk 6:47, 48) Ru iyobọ ne ọmwa ne u gu ruẹ e Baibol ya sẹtin ru afiwerriẹ nọ khẹke. (Mak 10:17-22) E Jesu rẹnrẹn wẹẹ, ẹi khian gha khuẹrhẹ ne ọmwa nọ fe, nọ khiẹnnẹ emwi hia nọ mwẹ. (Mak 10:23) Ọrheyerriọ, e Jesu na ye tama okpia ọkpa nọ fe nọ ru vberriọ. Vbọzẹ? Rhunmwuda ahoẹmwọmwa nọ mwẹ nẹẹn. Ugbẹnso, ma sẹtin gha si egbe ne ima ya tama ọmwa ne ima gu ruẹ e Baibol, ako eso nọ khẹke nọ winna yan rhunmwuda, ma roro ẹre wẹẹ, ọ ma he mu egbe nọ ya ru afiwerriẹ vberriọ. (Kọl 3:9, 10) Sokpan, u gha rherhe gi ọmwa ne u gu ruẹ e Baibol rẹn ako nọ khẹke nọ winna yan, ẹre ọ khian na rherhe suẹn gha winna yan rẹn. Ọni ghi vbe rhie ẹre ma wẹẹ, u hoẹmwẹ ọnrẹn.​—Psm 141:5; Itan 27:17. w21.06 2-3 ¶3, 5

Igiemwi ne Jesu rhie yotọ nọ dekaan na zin egbe oya, ẹre ukọ e Pita ghaa guan kaẹn; vbọrhirhighayehẹ, odẹ nibun ye rrọọ ne ima gha ya sẹtin ya egbe tae Jesu. (1 Pit 2:18-25) Ọghe ne ẹmwata, emwi hia ne Jesu ru kevbe ẹmwẹ nọ tae vbe ọ rre agbọn na, keghi re igiemwi esi ne ima gha sẹtin lele. Zẹvbe emwa ni ma gba, ma gha gele sẹtin lele igiemwi ọghe Jesu ra? Ẹẹn. Ẹmwata nọ wẹẹ e Pita rhie igiọdu ne ima, ne ima ‘gha lele ukpowẹ ọghe Jesu,’ sokpan ọ ma wẹẹ ne ima gha ru emwi, vbene Jesu wa ru zẹẹ. Ma ghaa lele ukpowẹ ọghe Jesu zẹvbe ne ẹtin ima sẹ, agharhemiẹn wẹẹ emwa ni ma gba ma khin, te ima lele ibude ọghe ukọ e Jọn, nọ na wẹẹ: “Gha yin zẹvbe ne Jesu Kristi yin rin.” (1 Jọn 2:6) Ma ghaa lele ukpowẹ ọghe Jesu, ọ gha ya ima sikẹ e Jehova sayọ. Vbe ima gu kha vberriọ? E Jesu rhie igiemwi nọ ghi maan sẹ yotọ, vbe nọ dekaẹn emwi ne ima gha ru, nọ gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn Osanobua. (Jọn 8:29) Ma ghaa lele ukpowẹ ọghe Jesu, ma gha sẹtin ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova. Ọ khẹke ne ima gha mwẹ ọnrẹn vbe orhiọn wẹẹ, deghẹ ima na gha hia ne ima sikẹ e Jehova, irẹn gha vbe sikẹ ima.​—Jems 4:8. w21.04 2-3 ¶4-6

Ako ne ima na hia ẹre Jehova rhie aro tua; ọ rẹn emwi ne ima ra khian vbe odaro, ọ vbe si ima kẹ egbe. Adeghẹ ima ma na fi iyeke gbe ẹre, irẹn i khian vbe sẹ ima rae ẹdẹ! (Jọn 6:44) Ma ghaa mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova hoẹmwẹ ima kevbe wẹẹ, ọ rre ima iyeke, ọ ghi gua ima kpa, ne ima gha ya ekhọe hia gae, ọ gha khọnrẹn ne ima gha werriẹ aro daa ọlọghọmwa. Sokpan, ma ghaa gbe awawẹ deghẹ e Jehova hoẹmwẹ ima, orhiọn ghi gbe ye ima iwu. (Itan 24:10) Orhiọn gha gbe ye ima iwu, ma na vbe gha roro ẹre wẹẹ, Osanobua ma hoẹmwẹ ima, Esu sẹtin la evba la ima egbe. (Ẹfis 6:16) Etẹn ima eso rrọọ ni deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn, ni suẹn gha gbe awawẹ deghẹ Osanobua hoẹmwẹ iran; iziro na keghi ya iran khian ni worua vbe odẹ ọghe orhiọn. Vbọ khẹke ne ima ru, deghẹ iziro vberriọ na la ima ekhọe? Te ima gha gbe ukhu ẹre rua vbobọvbobọ! Rinmwian e Jehova nọ ru iyobọ nuẹn ya rhie ẹre hin ekhọe rre. U gha ru vberriọ, ‘ọfumwegbe Osanobua, nọ gberra ne ọmwa nagbọn gha sẹtin rẹn otọ ẹre, gha rhie ekhọe kevbe orhiọn ruẹ mwẹ.’ (Psm 139:23; Fil 4:6, 7) Ghẹ mianmian wẹẹ, ẹi re uwẹ ọkpa ẹre ọ mwẹ egbe iziro vbenian. w21.04 20 ¶1; 21 ¶4-6

Vbua ya khian Osẹe Jehova hẹ? Ọ gha kẹ, evbibiẹ ruẹ, ọmwa ne uwa gba winna, ra ne uwa gba rre owebe ẹre ọ kporhu “iyẹn nọ maan” ma ruẹ; a sẹtin vbe miẹn wẹẹ, te a kporhu sẹ owa ruẹ. (Mak 13:10) Vbe iyeke ọni, ọmwa na suẹn gha ya e Baibol ma ruẹ emwi. U ghi zẹ ruẹ emwi, u na do hoẹmwẹ e Jehova, u na vbe do bẹghe ẹre wẹẹ e Jehova hoẹmwẹ ruẹ. E Jehova keghi si ruẹ la odẹ ọghe ẹmwata, nian te uwẹ ghi vbe ya aro ye arrọọ ọghe etẹbitẹ. (Jọn 6:44) Vbene ẹmwata, u wa gbọyẹmwẹ ye odẹ ne Jehova ya gie ọmwa bu ruẹ gha dee, nọ do ma ruẹ odẹ ẹmwata, kevbe nọ na miẹn ruẹ yi zẹvbe ọguọmwadia ẹre. Ugbẹnvbe ima ghi rẹn odẹ ẹmwata nẹ, te ima ghi vbe gie ẹre ma emwa ọvbehe ne iran do deba ima. Ikporhu na kpee ke owa ya sẹ owa sẹtin gha khuẹrhẹ ne ima, sokpan ọ gha de ọghe na suẹn gha gu emwa ruẹ e Baibol, ọ ghi gha baa kua. w21.07 2 ¶1-2