March

“Ohuan” ne ebe Matiu 25:31-36 ya unu kaan, ọre emwa esi ni khian gha rrọọ vbe ẹdẹ okiekie, ni khian vbe yin agbọn na vbe etẹbitẹ. Iran keghi ya egbe hia ru iyobọ ne etiẹn e Kristi ni ghi dekẹ vbe agbọn na; odẹ ne iran ya ru ọna, ọre ne iran na deba iran kporhu iyẹn nọ maan vbe ehe hia vbe uhunmwu otagbọn na. (Mat 24:14; 28:19, 20) Vbe ukpukpo, vbọ ghaa bu ẹghẹ na ya do Ugie Ayere, emwa ni khian yin agbọn na, keghi deba etiẹn e Kristi tie emwa ughughan vbe uhunmwu otagbọn na, gha die Ugie Ayere. Iran vbe ru emwamwa nọ khẹke, na mieke na sẹtin do Ugie Ayere vbe iko ughughan ni rre agbọn na. Ekhọe hia ẹre etẹn na, ya ye etiẹn e Kristi ike. Iran rẹnrẹn wẹẹ, emwi ke emwi ne iran ru ne etiẹn e Kristi, e Kristi ghee ẹre wẹẹ, irẹn tobọ irẹn ẹre iran ru ẹre na.​—Mat 25:37-40. w22.01 22 ¶11-12

E Jesu wa gha mwẹ akpa esiesi nibun, erriọ vbe ya gha ya obọ esi mu emwa; vbe igiemwi, ọ mwẹ itohan daa ọkhọnmwọn oti ọkpa, ọ mwẹ amuroro daa okhuo ọkpa nọ ghaa khuọnmwi emianmwẹ nọ wegbe, erriọ vbe gha mwẹ ẹnina daa emwa ne emwa iran wu. Ma ghaa ya egbe tae Jesu vbe odẹ vbenian, te ima ya egbe tae Jehova. (Mak 1:40, 41; 5:25-34; Jọn 11:33-35) Zẹvbe ne ima ya ya egbe tae Jehova, erriọ ima ya sikẹ ọre sayọ. Ma ghaa lele ukpowẹ ọghe Jesu, ọ gha ru iyobọ ne ima, ne agbọn Esu ghẹ rhie ima ekhọe hin ugamwẹ e Jehova rre. Vbe asọn nokiekie ne Jesu gbe vbe agbọn, ọ khare wẹẹ: “I khọn agbọn muotọ nẹ.” (Jọn 16:33) Emwi ne Jesu ya ọna kha ọre wẹẹ, irẹn ma fi egbua ne iziro kevbe uyinmwẹ ọghe agbọn na mu irẹn ekhọe rhia, ọ ma vbe rhie aro tua emwi ne emwa nagbọn khu khian, nọghayayerriọ, ọ keghi rhie aro tua emwi ne Jehova gie ẹre nọ do ru vbe agbọn, ọni ọre nọ do kpe eni e Jehova huan. Ma vbe vbo? Vbe agbọn ne ima ye na, emwi bun nọ gha sẹtin rhie ima ekhọe hin ugamwẹ e Jehova rre. Sokpan deghẹ ima na rhie aro tua ugamwẹ e Jehova, ma gha vbe sẹtin “khọn agbọn miotọ” vbene Jesu ru ẹre.​—1 Jọn 5:5. w21.04 3-4 ¶7-8

Ukọ ighẹ Pọl rẹn eyan ne Jesu yan rẹn, ne ọ na wẹẹ, “ọmwaikọmwa nọ rhirhi yae yi” ghi gha mwẹ arrọọ etẹbitẹ. (Jọn 3:16; Rom 6:23) Vbene ẹmwata, e Pọl ghaa rre usun emwa ni mu ẹtin yan izọese adẹwerriegbe nii. Ọ ghaa mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova mu egbe nọ ya yabọ emwa ni ru orukhọ, deghẹ iran na fi werriẹ, ọ gha khọnrẹn wẹẹ, orukhọ nọ wegbe ẹre iran ru. (Psm 86:5) E Pọl vbe gha mwẹ amuẹtinyan wẹẹ, Osanobua hoẹmwẹ irẹn, rhunmwuda, ọ gie Kristi nọ do wu ne irẹn. Ghee ẹmwẹ igiọdu ne Pọl tae vbe ebe Galatia 2:20. Ọ wẹẹ: “Ovbi Osanobua . . . hoẹmwẹ mwẹ, ọ na rhie ẹdẹ agbọn rẹn mẹ.” E Pọl ma gha roro ẹre wẹẹ, Osanobua i khian sẹtin hoẹmwẹ irẹn; ọ ma vbe kha wẹẹ, ‘I rẹnrẹn wẹẹ Osanobua hoẹmwẹ etẹn mwẹ, sokpan I ma yayi wẹẹ ọ hoẹmwẹ mwẹ.’ E Pọl keghi tama etẹn ni rre Rọm wẹẹ: “Ẹghẹ ne ima na gha re emwa orukhọ ẹre Kristi na wu ne ima.” (Rom 5:8) Emwi rhọkpa i khian sẹtin mu idobọ yọ, ne Osanobua ghẹ hoẹmwẹ ima! E Pọl wa gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, ahoẹmwọmwa nọ wegbe ẹre Osanobua mwẹ. E Pọl ma mianmian vbene Jehova ya mwẹ izinegbe vbe egbe Ivbi Izrẹl. w21.04 22 ¶8-10

Ru iyobọ ne ọmwa ne u gu ruẹ e Baibol ya hoẹmwẹ e Jehova. Vbua khian ya ru ọna hẹ? Gha loo ẹkpotọ nọ rhirhi kie ya rhie ẹre ekhọe ghee avbe akpa ne Jehova mwẹ. Ru iyobọ nẹẹn ya rẹn wẹẹ, Osa nọ ghọghọ, nọ vbe ru iyobọ ne emwa ni hoẹmwẹ ọnrẹn ẹre Jehova khin. (1 Tim 1:11; Hib 11:6) Ru iyobọ nẹẹn ya rẹn wẹẹ, ọ gha miẹn ere vbọ deghẹ ọ na gha rhie emwi nọ ruẹ ye uyinmwẹ, u ghi vbe gi ẹre rẹn wẹẹ, odẹ ọkpa ne Jehova ya rhie ẹre ma wẹẹ, ọ hoẹmwẹ ọnrẹn ẹre ọni khin. (Aiz 48:17, 18) Zẹvbe ne ahoẹmwọmwa nọ mwẹ ne Jehova ya wegbe yọ, ọ ghi gha hoo nọ ru afiwerriẹ nọ khẹke. Ne ọmwa na gu ruẹ e Baibol sẹtin gbegba nọ gha dinmwiamẹ, te ọ gha sẹ emwi eso rae. A sẹtin miẹn wẹẹ, ọ khẹke ne emwa eso ne ima gu ruẹ e Baibol vbe sẹ emwi ewe ọghe iran eso rae. Iran ghaa mwẹ ọse ni ma hoẹmwẹ Jehova, te ọ khẹke ne iran vbe sẹ iran rae. Eso vbe rrọọ ne ẹgbẹe ọghe iran fi iyeke gbe, rhunmwuda ne iran na khẹko Avbe Osẹe Jehova. E Jesu khare wẹẹ, deghẹ iran na ru vberriọ, Osanobua i khian ya ekhue mu iran. Nọghayayerriọ, ọ ghi ya etẹn ni rre uwu iko fiangbe iran, iran ghi do yevbe ẹgbẹe ọghe iran.​—Mak 10:29, 30. w21.06 4-5 ¶8-9

Ukọ e Pọl keghi ya iwinna ikporhu, gie iwinna ugbo, ọni rhie ma wẹẹ, ẹi re na wa gha kọ emwi okọ ọkpa ẹre ima khian gha ru. Ọ keghi tama etẹn ni ghaa rre Kọrinti wẹẹ: “Mẹ kọ emwiokọ, Apọlọs keghi gbe amẹ khakhae . . . Wa ọrọre ugbo Osanobua.” (1 Kọr 3:6-9) Zẹvbe emwa ni winna vbe “ugbo Osanobua,” ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya kporhu ma emwa, te ima kọ emwi okọ. Ma ghaa ma iran emwi te ima gbe amẹ khakhae. Vbọrhirhighayehẹ, ma rẹnrẹn wẹẹ Osanobua ẹre ọ yae waan. U miẹn ukpamuyọmọ ne ima mwẹ, ne ima na kporhu ma emwa kevbe ne ima na maa iran emwi! Iwinna na wa ya ima sọyẹnmwẹ. Ukọ e Pọl nọ ru iyobọ ne emwa nibun vbe Tẹsalonaika ya khian erhuanegbe Kristi, keghi ta vbene iwinna na ye irẹn hẹ vbe ekhọe, ọ wẹẹ: “Ọmwa ọvbehe ne ọre idaehọ kevbe oghọghọ ima i rrọọ gberra uwa, kevbe emwi ne ima gha ya ghan vbe odaro Nọyaẹnmwa Jesu Kristi, ighẹ ma ru rho obọ nẹ, vbe ẹghẹ nọ gha ya rre. Vbe ẹmwata, uwa ọrọre emwi ne ima ya ghan kevbe ọyẹnmwẹ nọ sẹ mwa.”​—1 Tẹs 2:19, 20; Iwinna 17:1-4. w21.07 3 ¶5; 7 ¶17

E Jehova ẹre ọ si ima hia gha die otu ọghẹe. (Jọn 6:44) Ọni rhie ma wẹẹ, ọ mwẹ emwi ne Jehova bẹghe vbe egbuẹ, vbe uwu ẹbu ọkhọngborrie emwa ni rre agbọn na, nọ yae si ruẹ kẹ egbe, ọni ọre ekhọe ata ne u mwẹ. (1 Krọ 28:9) E Jehova rẹn ruẹ sẹ otọ ibiẹ, erriọ ẹre ọ vbe ya hoẹmwẹ ruẹ. Emwi nọ mu ọmwa orhiọn sẹ otọ ẹre ọna wa khin! Ekhọe hia ẹre Jehova ya hoẹmwẹ ruẹ, erriọ ẹre ọ vbe ya hoẹmwẹ etẹn hia ne uwa gba ga. Ne ima mieke na rẹn vbene Jehova hoẹmwẹ ima sẹ hẹ, e Jesu keghi ya e Jehova gie ọsuohuan. Adeghẹ ọmwa mwẹ ohuan iyisẹn, ọkpa na wii vbọ, de emwi nọ gha ru? “Te ọ gha sẹ ọkpa i rrọọ vbe iyisẹn ni dekẹ rae, ye ehe ne iran na rri irunmwu, nọ ya gualọ ohuan nọ wiri nii.” Ọ gha miẹn ohuan nii, te ọ khian gha mu ohu ra? Ẹn o, te ọ khian gha ghọghọ. De emwi ne ọna maa ima re? Aro nọ ghaan ẹre Jehova ya ghee dọmwadẹ ohuan ọghẹe. E Jesu khare wẹẹ: “Erha uwa nọ rre ẹrinmwi i hoo na miẹn ọkpa nọ wiri vbe uwu iran ne giẹrẹ na.”​—Mat 18:12-14. w21.06 20 ¶1-2

Ma ghaa muẹn roro ahoẹmwọmwa nẹi bẹghe ne Jehova mwẹ ne ima, ma ghi do kakabọ hoẹmwẹ e Jehova, ma ghi vbe do sikẹ ọre sayọ. (Rom 8:38, 39) Ọ ru iyobọ ne ima ya ya egbe taa e Jesu. (1 Pit 2:21) Vbọ ghaa bu ẹghẹ na ya do Ugie Ayere, ma keghi tie avbe ako ọghe Baibol nọ guan kaan emwi nọ sunu vbe uzọla nokiekie ne Jesu gbe vbe agbọn, vbene a ya gbe ẹre rua hẹ kevbe vbene Osanobua ya huẹn ọnrẹn kpaegbe. Ọta na ya guan vbe ẹdẹ Ugie Ayere keghi ye ima ẹre rre, vbene Jesu hoẹmwẹ ima hẹ. (Ẹfis 5:2; 1 Jọn 3:16) Zẹvbe ne ima ya muẹn roro, igiemwi ne Jesu rhie ye otọ, ma ghi vbe gha hoo ne ima “gha yin zẹ vbene Jesu Kristi yin rin.” (1 Jọn 2:6) Ọ ru iyobọ ne ima ya “mudia vbe uwu aho ẹmwẹ ọmwa Osanobua.” (Jud 20, 21) Ma gha mudia vbe uwu ahoẹmwọmwa ọghe Osanobua, ọ rhie ma wẹẹ, ma hia vbe odẹ ke odẹ ne ima gha họn ẹmwẹ nẹẹn, ne ima gha rhie uyi ye eni ẹnrẹn kevbe ne ima gha yae ghọghọ. (Itan 27:11; Mat 6:9; 1 Jọn 5:3) Ugie Ayere keghi gua ima kpa ya gha ru emwi nọ yẹẹ e Jehova vbe ẹdẹgbegbe, ọ ghi yevbe na miẹn wẹẹ, ma tama e Jehova wẹẹ, ‘Te I khian gha rre uwu ahoẹmwọmwa ruẹ vbe etẹbitẹ!’ w22.01 23 ¶17-18; 25 ¶19

Te Jehova yi ima ne ima sẹtin gha zẹ ne egbe ima. Ma gha sẹtin zẹ emwi ne ima hoo ne ima ya ẹdagbọn ima ru. Ọ keghi ya e Jehova ghọghọ vbe ima gha kha wẹẹ, irẹn ẹre ima khian ya ẹdagbọn ima ga. (Psm 84:11; Itan 27:11) Ma gha sẹtin loo asẹ na ne Jehova rhie ne ima, ya ru azẹ nibun ọvbehe. Odẹ ọkpa ne ima gha ya sẹtin ya egbe taa e Jesu, ọre ne ima gha mu ọghe emwa ọvbehe karo. Ọ mwẹ asẹ ọkpa ne egbe ya wọọ e Jesu kevbe avbe ukọ ọghẹe, iran na ghi mu okhian gha rrie eke nọ divbiẹ ne iran ya hẹwẹ. Sokpan, emwa nibun ni hoo ne Jesu ma iran emwi keghi bu ẹre gha dee, rhunmwuda ọni, iran ma ghi sẹtin hẹwẹ. Sokpan, ọna ma ya ohu mu e Jesu, ọ na ghi “suẹn gha ma iran emwi nibun ẹsẹse.” (Mak 6:30-34) Ma ghaa loo ẹghẹ kevbe ẹrhiọn ọghe ima ya ru iyobọ ne emwa, vbene Jesu ru ẹre, te ima rhie uyi gie Jehova.​—Mat 5:14-16. w21.08 3 ¶7-8

E Jehova keghi re Osa ne emwi ughughan yẹẹ. Ọni ẹre ọ si ẹre ne irẹn na yi emwi hia ughughan; ọna vbe rhie egbe ma vbe odẹ nọ ya yi emwa nagbọn. Emwa ughughan ẹre a miẹn, rhunmwuda ọni, e Jehova i ya ruẹ gie emwa ọvbehe. Ọ rẹn aro ọmwa ne u khin. (1 Sam 16:7) Ọ rẹn emwi ne u gha sẹtin ru, kevbe ne u i khian sẹtin ru, ọ vbe rẹn vbene a ya koko ruẹ waan hẹ. Rhunmwuda ọni, ẹi khian tama ruẹ ne u ru emwi ne u i khian sẹtin ru. Ọ khẹke ne ima gha ya aro ne Jehova ya ghee ima, ghee egbe ima. Ẹghẹ nii, ma ghi sẹtin gha roro emwi ẹse, ma i khian gha roro ẹre wẹẹ, ma maan sẹ emwa ọvbehe, ra ma i mwẹ esa ne ima ye. (Rom 12:3) Ẹmwata nọ wẹẹ, ma gha wa miẹn emwi ruẹ vbe igiemwi ọghe etẹn ne iwinna ikporhu ọghe iran wa biẹ ọmọ esi. (Hib 13:7) Ma gha sẹtin ya egbe taa etẹn vbenian, ne ima mieke na gha mwẹ alaghodaro vbe iwinna ikporhu ọghe ima. (Fil 3:17) Sokpan alughaẹn rre na gha ya egbe taa igiemwi esi ọghe ọmwa, kevbe na gha ya egbe ima gie ọmwa nii. w21.07 20 ¶1-2

Ma gha sẹtin gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe daa Ayi ọghomwa, deghẹ ima na gi aro ima gha sẹ otọ vbe egbe avbe aranmwẹ, avbe emwiokọ kevbe avbe orhọnmwẹ ni rre orere iso. (Psm 19:1) Zẹvbe ne u ya gbe aro ke otọ ghee evbayi ughughan, u ghi do rẹn wẹẹ, e Jehova ẹre ọ gele yi emwi hia. U ghaa ruẹ vbekpa evbayi, u ghi muẹn roro emwi ne evbayi nii ma ruẹ re vbekpa Osanobua. (Rom 1:20) Vbe igiemwi, ovẹn wa mwẹ iyobọ nọkhua nọ ye ne evbayi hia ni rre agbọn na, vbọrhirhighayehẹ, owowo nọ ke ovẹn rre, sẹtin rhie ikuanegbe ne ọmwa. Sokpan ọ mwẹ emwi na tie ẹre ozone layer nọ gbogba ga otagbọn na, ne owowo nọ ke ovẹn rre ghẹ rhie ikuanegbe ne ima. Zẹvbe ne owowo ọghe ovẹn ya tua yọ, erriọ ozone layer na ya mwẹ ẹmi yọ. Ọna ma ya ruẹ rẹn wẹẹ, Ayi rrọọ nọ yi emwi hia, nọ vbe hoẹmwẹ ima? w21.08 17 ¶9-10

Ọmwa gha dinmwi amẹ nẹ, ọ khẹke ne ima ye hoẹmwẹ ọnrẹn, ma ghi vbe gha rhie ọghọ nọ khẹke nẹẹn. (1 Jọn 4:20) Vbe ima khian ya ru ọna hẹ? Ọ ma khẹke ne ima gha roro ebamiro vbekpa ẹre. Sokpan ọ khẹke ne ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, ọ hoo nọ ru emwi esi. Vbe igiemwi, adeghẹ ọ na ru emwi eso, ọ ma khẹke ne ima gha roro ẹre wẹẹ, te ọ ru ẹre rhunmwuda, ọghe enegbe ẹre ọ gualọ. Nọghayayerriọ, ma ghi mu uyi ye ọre egbe, ma ghi gha ghee ẹre wẹẹ, ọ maan sẹ ima. (Rom 12:10; Fil 2:3) Ọ khẹke ne u gha mwẹ itohan, u ghi vbe gha ya obọ esi mu emwa hia. Ma ghaa hoo ne ima gha rre usun emwa ni gha sẹtin gha tie Jehova, Erha iran vbe etẹbitẹ, te ima gha lele emwi ne Baibol tae. Vbe igiemwi, e Jesu ma ima re wẹẹ, ọ khẹke ne ima gha mwẹ itohan, ma ghi vbe gha ya obọ esi mu emwa hia, uhiẹn ya sẹ egbe eghian ọghe ima. (Luk 6:32-36) Ugbẹnso, ọna sẹtin gha lọghọ ima na ru. Deghẹ erriọ nọ, ọ khẹke ne ima hia ne ima ya egbe taa e Jesu. Ma ghaa hia vbe odẹ ke odẹ ne ima họn ẹmwẹ ne Jehova kevbe ne ima gha ya egbe taa e Jesu, te ima rhie ẹre ma wẹẹ, ma hoo ne Jehova rhie ima ba ẹgbẹe ọghẹe vbe etẹbitẹ. w21.08 6 ¶14-15

Mu ẹtin yan e Jehova. Ọ yan rẹn wẹẹ, irẹn gha fiangbe ima wọrhọwọrhọ, deghẹ ima na mu ẹtin yan irẹn kevbe deghẹ ima na vbe ru vbene ẹtin ima sẹ vbe ugamwẹ ọghẹe. Igiemwi ọghe emwa nibun ni rhie egbe ye ugamwẹ e Jehova, wa bun vbe uwu e Baibol. Te iran nibun ka zẹ owẹ nokaro nẹ, a te miẹn wẹẹ iran miẹn afiangbe ọghe Jehova. Vbe igiemwi, Ebraham ghi kpa hin Ọọ rre nẹ, gha rrie ẹvbo ne Osanobua wẹẹ nọ gha rrie, “vbe nọ ma na rẹn ehe nọ rrie,” e Jehova keghi fiangbe ẹre. (Hib 11:8) Te Jekọb ka gu odibosa vẹn nẹ, ọ ke miẹn afiangbe ne kpataki vbe obọ e Jehova. (Gẹn 32:24-30) A te miẹn wẹẹ, Ivbi Izrẹl la Otọ Na Ru Eyan Rẹn, te avbe ohẹn ka viọ owẹ ye Ẹzẹ e Jọdan nẹ, Ivbi Izrẹl ke sẹtin fiaẹn rra. (Jos 3:14-16) Igiemwi ọghe etẹn nibun ni rrọọ vbe ẹdẹnẹrẹ, ni rhie egbe ye iwinna ugamwẹ e Jehova, gha vbe sẹtin ru iyobọ ne ima. w21.08 29-30 ¶12-14

Uwa ne etẹn ni khian ọmaẹn nẹ, rẹnrẹn vbene otu na ka ya gha ru emwi hẹ, ọrheyerriọ, uwa keghi mu egbe ne uwa ya gha ru emwi, vbene a ghi ya ru ẹre nian. Nọ ne etẹn ni khian ọmaẹn nẹ ni da dinmwiamẹ, wa gha vbe sẹtin ru iyobọ ne emwa ọvbehe. Avbe igbama gha wa gbọyẹmwẹ yọ, deghẹ uwa na tama iran emwi eso ne uwa he miẹn vbe agbọn. Adeghẹ uwa na gha maa emwa emwi ne uwa rẹnrẹn, e Jehova gha wa fiangbe uwa wọrhọwọrhọ. (Luk 6:38) Etẹn ni ghaan, uwa ghaa si avbe igbama kẹ egbe, uwa gha sẹtin ru iyobọ ne egbe. (Rom 1:12) Etẹn ni khian ọmaẹn nẹ, mwẹ iyobọ ne iran gha sẹtin ru ne avbe igbama, erriọ avbe igbama vbe ye. Ẹwaẹn ne etẹn ni khian ọmaẹn nẹ mwẹ i re ne kherhe, rhunmwuda emwi ne iran he miẹn vbe agbọn. Sokpan nọ ne avbe igbama, te esagiẹn iran wa ye hu. Etẹn ni khian ọmaẹn nẹ kevbe avbe igbama ghaa winna kugbe zẹvbe ọse, iran gha rhie uyi gie Erha mwa nọ rre ẹrinmwi, etẹn hia vbe iko gha vbe miẹn ere vbọ. w21.09 8 ¶3; 13 ¶17-18

Vbọzẹe ne Ivbi e Ju na he Jesu, vbe iran bẹghe odẹ na ya gbe ẹre rua? Rhunmwuda ne a na kan Jesu mu erhan, iran na gha ghee ẹre vbe na ghee izigan kevbe ọmwa orukhọ, ọni ẹre ọ si ẹre ne iran ma na yayi wẹẹ irẹn ọre Mẹzaia. (Diut 21:22, 23) Ivbi e Ju ni ma miẹn Jesu yi, ma zẹdẹ hoo ne iran ya ehọ họn wẹẹ, Jesu ma rẹn ọkpa rẹn eva, wẹẹ te a mu ba re, kevbe wẹẹ te a bu ohiẹn eku gbe ẹre. Emwa ni bu ohiẹn Jesu wa rẹn emwi nọ khẹke ne iran ru, sokpan iran ma ru ẹre. Okhirhi okhirhi ẹre ekọtu ọghe Ivbi e Ju wa ya bu ohiẹn gbe Jesu, vbene iran ma na lele uhi nọ rre otọ. (Luk 22:54; Jọn 18:24) Ne avbe ọbuohiẹn gha te ya gualọ ẹmwata nọ rre ifiẹzọ ne emwa ghaa ba e Jesu re, iran tobọ iran na gha “gualọ osẹe ohoghe ne iran gha sẹ gbe Jesu, ne iran miẹn ehe na gbe ẹre rua.” (Mat 26:59; Mak 14:55-64) Vbe Jesu ghi rhiọ kpaegbe, avbe ọbuohiẹn ni bu ohiẹn eku gbe ẹre, keghi mu “igho ọrhẹnrhẹn” ne ivbiyokuo e Rom ni ghaa gbogba ga idin ọghe Jesu, ne iran gha ta ohoghe khian wẹẹ, erhuanegbe ẹre, do do ikun ẹnrẹn mu.​—Mat 28:11-15. w21.05 11 ¶12-13

E Jehova gha sẹtin mu agbọn dan na sẹ ufomwẹ, vbe ẹghẹ ke ẹghẹ ne ọ ya hoo ne ọ ru vberriọ. Sokpan, ẹi re avbiẹ afiangbe ma he miẹn, rhunmwuda ne ọ na zin egbe do sẹ ẹghẹ na! Egbe ma gba ne ivbi Adam vbe Ivi hia, vbe a biẹ iran. Ọrheyerriọ, te Jehova ye hoẹmwẹ iran, erriọ ẹre ọ vbe ya gbaroghe iran, kevbe wẹẹ, ọ yan rẹn wẹẹ, irẹn gha wabọ emwi dan hia hin agbọn na rre. (1 Jọn 4:19) Ọ mwamwa ẹghẹ yọ nẹ, nọ khian ya ru ẹre. Ahoẹmwọmwa ne Jehova mwẹ ne ima, ma sẹ nọ gha ya ima zin egbe ọlọghọmwa ne ima ye, vbene irẹn vbe ru ẹre ra? E Jehova ọre ọmwa nọ ghi mwẹ izinegbe sẹ. Te Jesu wa vbe ya egbe taa Erhae. E Jesu zin egbe emwi nibun vbe ọ rre agbọn na rhunmwuda ima, a zan rẹn, a ru ẹre emwi oya, a na vbe kan rẹn mu erhan. (Hib 12:2, 3) Vbe nai na gbawawẹ, igiemwi ne Jehova rhie yotọ, ẹre ọ ru iyobọ ne Jesu ya zin egbe. Ọ gha vbe ru iyobọ ne ima. w21.07 12-13 ¶15-17

Ẹdẹgbegbe ẹre Jehova ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn tohan ima. (Psm 103:10-14) Emwa ni ma gba ẹre erhuanegbe Jesu ghaa khin; ọrheyerriọ, Jesu keghi mwẹ itohan daa iran. Ọ na kue mu egbe nọ ya ya arrọọ ọghẹe zọ ese ne ima, ne Osanobua mieke na ya orukhọ ọghe ima bọ ima. (1 Jọn 2:1, 2) Ma ghaa ya ekhọe hia “yabọ egbe,” ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne etẹn ima ghi gha wegbe yọ. (Ẹfis 4:32) Sokpan, na gha yabọ etẹn i khuẹrhẹ ugbẹnso, rhunmwuda ọni, te ima gha hia ne ima gha ru vberriọ. Ọtẹn nokhuo ọkpa wẹẹ, uhunmwuta nọ ladian vbe Watchtower ọkpa nọ khare wẹẹ, “Forgive One Another Freely” ẹre ọ ru iyobọ ne irẹn. Ọtẹn na khare wẹẹ: “Ebe Owa Ọkhẹ nii khare wẹẹ, na yabọ ọmwa ma rhie ma wẹẹ, u ghọghọ ye emwi dan ne ọmwa nii ru. Sokpan emwi nọ rhie ma ọre wẹẹ, u rhie emwi ne ọmwa nii ru hin ẹko rre, ne orhiọn ruẹ mieke na sẹ otọ.” Ma ghaa ya ekhọe hia yabọ etẹn, te ima rhie ẹre ma wẹẹ, ma hoẹmwẹ iran, kevbe wẹẹ, ma ya egbe taa Erha mwa nọ rre ẹrinmwi ighẹ e Jehova. w21.09 23-24 ¶15-16

Te ẹmwata ne Jesu ruẹ re vbekpa Osanobua kevbe emwi hia ne Osanobua wẹẹ irẹn gha ru, wa gha yẹẹ ọre. Odẹ ne Jesu ya gha ru emwi, rhie ẹre ma wẹẹ, ọ ya nene ẹmwata yi, ọ na vbe gha maa emwa ọvbehe re. (Jọn 18:37) Te ẹmwata na wa vbe gha yẹẹ erhuanegbe Jesu. (Jọn 4:23) Uko ighẹ Pita ghi guan kaan ugamwẹ ọghe Ivbiotu e Kristi, ọ na tie ẹre “Odẹ ẹmwata.” (2 Pit 2:2) Rhunmwuda ne ẹmwata na, na gha yẹẹ Ivbiotu e Kristi vbe ẹghẹ nii, iran ma danmwehọ imamwaemwi ohoghe ne avbe ọkaolotu ugamwẹ ghaa ma emwa re, iran ma gha lele erhavbavbotọ ni ma gua Ebe Nọhuanrẹn ro, iran ma vbe gha ya ẹwaẹn obọ iran ru emwi. (Kọl 2:8) Vbe ẹdẹnẹrẹ, Ivbiotu e Kristi wa vbe hia ne iran gha “lele ẹmwẹ ẹmwata.” Odẹ ne iran ya ru ọna, ọre ne iran na hia, ne iran gha ya ẹmwẹ Osanobua ru emwi. (3 Jọn 3, 4) Emwa ọghe Osanobua ni rrọọ vbe ẹdẹnẹrẹ i kha wẹẹ, iran rẹn emwi hia ni rre Baibol. Ugbẹnso, iran sẹtin bae ku, odẹ ne ima ya rhan otọ ako ọghe Evbagbẹn Nọhuanrẹn eso, ra vbene ima ya ru emwi eso vbe uwu iko. Iran gha ghi gualọ otọ ẹre miẹn, iran ghi wa ru afiwerriẹ nọ khẹke. w21.10 21-22 ¶11-12

Vbe ẹghẹ nẹdẹ, te emwa wa gha gbe ekẹn ga ẹvbo ọghe iran, ne iran ya gbogba ga emwa ni rre uwu ẹre. Erriọ ẹre ọ vbe ye, te ahoẹmwọmwa nẹi beghe ọghe Osanobua gbogba ga ima, ne emwi rhọkpa ghẹ ya ima khian oghian rẹn. Deba ọni, ahoẹmwọmwa nẹi beghe ne Jehova mwẹ ne ima, ẹre ọ yae si ima kẹ egbe. (Jer 31:3) Ọ mwẹ ẹmwẹ ọvbehe ne Devid nọ so ihuan tae, nọ ya ima rẹn odẹ ne Jehova ya gbogba ga emwa rẹn. Ọ khare wẹẹ: “I gha rho ruẹ, wẹ nọ gbinna mẹ. Osanobua ọrọre ugue mwẹ, Osanobua nii, nọ hoẹmwẹ mwẹ.” E Devid ye vbe kha wẹẹ: “Irẹn ọrọre nọ degue mwẹ kevbe nọ gbinna mẹ, ugue kevbe ọmiọmwafan mwẹ, ọmwa ne imẹ mu ẹtin yan.” (Psm 59:17; 144:2) Vbọzẹ ne Devid na gie ahoẹmwọmwa nẹi beghe ọghe Jehova zẹvbe ugue? Vbe ehe ke ehe ne ima rhirhi gha ye vbe agbọn na, e Jehova mu egbe nọ ya ru iyobọ ne ima, ne emwi rhọkpa ghẹ ya ima khian rree ne irẹn. w21.11 6 ¶14-15

Vbe ẹghẹ ne Jesu vbe erhuanegbe ẹre ya la okọ gha rrie ehe, okpẹhoho na suẹn gha la, ohan na ghi suẹn gha mu erhuanegbe ẹre; e Jesu keghi loo ẹkpotọ nii ya gi iran rẹn wẹẹ, ọ khẹke ne iran gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe. (Mat 8:23-26) Vbe uwu ẹghẹ ne amẹ ya gha vẹ lae okọ ọghe iran, e Jesu na wa gha vbiẹ. Vbe erhuanegbe Jesu ghi bẹghe ẹre wẹẹ, ẹtin iran ma ghi gba ẹre, iran na ghi tu tie Jesu nọ miẹn iran fan. Evba nii, ẹre Jesu na ghi tama iran wẹẹ: ‘Vbọzẹ ne uwa na mu ohan vberriọ yi? Wa i mwẹ iyayi’. Uwẹ werriẹ aro daa ọlọghọmwa nọ wegbe nọ yevbe ọgbigbi ẹhoho ra? Ọlọghọmwa na sẹtin gha re ne odekun ẹrhia si yọ ruẹ egbe, ọ sẹtin vbe gha re emianmwẹ nọ wegbe nọ ya iro han ruẹ. Ọna sẹtin ya ruẹ gha si osi; sokpan ghẹ gi osi si ruẹ sẹrriọ wẹẹ, u ghi do mianmian vbene Jehova mwẹ ẹtin hẹ. Gha fannọ otọ ẹko ruẹ ma rẹn vbe erhunmwu. Gha muẹn roro, odẹ ughughan ne Jehova he ya mudia nuẹn vbe ẹghẹ nọ gberra; ọna gha ya amuẹtinyan ruẹ wegbe. (Psm 77:11) Gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova i khian sẹ ruẹ rae ẹdẹ. w21.11 22 ¶7,  10

Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ erriọ uhi nii wa sẹ, ọmwa sẹtin gha kha wẹẹ, deghẹ irẹn ma na rhie emwi ọmwa, irẹn ma rra uhi nii. Ọrheyerriọ, ọmwa nii sẹtin gha rha vbene ọ ma na rẹn. Vbe igiemwi, ọduẹki nọ ghi mu ọmwa ru nẹ, oyi nọ. Ebe Lẹvitikọs 19:13 ya ima rẹn wẹẹ, uta nọ mu ọmwa ne ọ ya rha, ẹre ọ vbe mu ọmwa nọ “gbe ọmwa rhu.” Rhunmwuda ọni, ọduẹki nọ mu ọmwa ru, oyi nọ. Uhi nogie erẹnrẹn ne Osanobua gbe ne Ivbi Izrẹl ya iran rẹn wẹẹ, ọ ma khẹke ne iran gha rhie emwi ẹrrẹẹ. Sokpan ebe Lẹvitikọs ru iyobọ ne ima ya rẹn vbene ima khian ya gha lele uhi na hẹ. Ọ khẹke ne ima rẹn aro ne Jehova ya ghee ọmwa nọ rha kevbe ọmwa nọ mu ogieva ẹre ru. Ọ khẹke ne ima nọ egbe ima wẹẹ: ‘Ọ mwẹ emwi eso ne ebe Lẹvitikọs 19:11-13 tae ne imẹ ye ru ra? Mẹ mu ọmwa ru vbe ẹki ne I do ra?’ w21.12 9-10 ¶6-8

U ghaa na erhunmwu, hia ne u ye ẹre rre, abakuru eso ne u ru vbe ẹdẹrriọ, iyeke ọni, u ghi rinmwian e Jehova nọ yabọ ruẹ. Sokpan deghẹ ọ na gha re orukhọ nọ wegbe, ọ khẹke ne u vbe gualọ iyobọ ọghe ediọn. Iran gha wa rhie ehọ nuẹn ta yi, iran ghi vbe ya Ebe Nọhuanrẹn rhie ibude nọ khẹke nuẹn. Iran gha na erhunmwu nuẹn, iran ghi rinmwian e Jehova nọ lekpae izọese adẹwerriegbe ọghe Jesu mu ruẹ egbe rran vbe odẹ ọghe orhiọn. (Jems 5:14-16) Deba ọni, u ghaa ru erria yan izọese adẹwerriegbe ọghe Jesu, ọ gha vbe ru iyobọ nuẹn. Ẹi mwẹ ọ ma vbe da ruẹ, vbe u gha muẹn roro vbene Jesu rri oya hẹ. Zẹvbe ne u ya ru erria yan izọese ne Jesu ru, erriọ ahoẹmwọmwa ne u mwẹ ne Jesu kevbe Erhae khian ya gha wegbe sayọ. Emwi ọvbehe nọ ru iyobọ ne ima ya gbọyẹmwẹ ye adẹwerriegbe sayọ, ọre ne ima na do Ugie Ayere ọghe uwu e Jesu vbe ukpo ukpo kevbe ne ima na ya ekhọe hia tie emwa ne iran do deba ima. Uyi nọkhua ẹre Jehova mu ye ima egbe, nọ na kue ne ima gha tama emwa vbekpa Ovbi ẹre! w21.04 18-19 ¶13-16

Gia ghee emwi ne Jesu ru, vbe emwa kun bu ẹre gha dee, vbe ẹghẹ nọ na gha rre uhunmwu oke. Vbe asọn nọ gbe fi ẹdẹrriọ, asọn ohoho ẹre Jesu wa ya na erhunmwu. Ẹi mwẹ egbe ma wọọ ẹre, sokpan vbe ọ ghi bẹghe emwa nii, ọ keghi gbe ọsọre ne ivbiogue kevbe emwa ni khuọnmwi ni ghaa rre uwu ẹbu iran. E Jesu keghi mu iran egbe rran, sokpan ọ ma fo ye evba, ọ keghi suẹn gha kporhu ma iran. Ẹmwẹ nọ ya kporhu ma iran vbe ẹdẹrriọ, wa rhie igiọdu ne iran, erriọ ẹre ọ wa vbe rhie igiọdu ne emwa vbe ẹdẹnẹrẹ. (Luk 6:12-20) Te Jesu wa vbe gha mwẹ ẹghẹ ne emwa ọvbehe. De vbene ọ ghaa ye Jesu hẹ, vbe ọ họn wẹẹ, a gbe ọsiọre ighẹ Jọn ne Baptist rua? E Baibol khare wẹẹ: “Ugbẹn vbe Jesu ghi họn ẹmwẹ na, ọ la okọ kpao vbe evba rre, rẹn ọkpa kegha rrie ehe ne ọmwa rhọkpa i ye.” (Mat 14:10-13) Sokpan, te ẹbu emwa ye kun bu e Jesu gha dee, uhiẹn iran ẹre ọ kue ka sẹ evba khẹ ọre. (Mak 6:31-33) E Jesu bẹghe ẹre wẹẹ, iran gele gualọ iyobọ, kevbe ẹmwẹ igiọdu nọ ke obọ Osanobua rre, ẹre ọ si ẹre nọ na ru iyobọ ne iran vbobọvbobọ.​—Luk 9:10, 11. w22.02 21 ¶4, 6

Vbọ khẹke ne ima ru, deghẹ ima na bẹghe ẹre wẹẹ, ma ru emwi nọ sọnnọ ọtẹn ima? Ọ khẹke ne ima ka na erhunmwu gie Jehova. Ma ghi rinmwiaẹn nọ ru iyobọ ne ima ya sẹtin gu ọtẹn ima ru adọlọ. Ọ khẹke ne ima nọ egbe ima wẹẹ: ‘Mẹ mu egbe ne I ya mu egbe mwẹ rrie otọ, ne I ya tama ọtẹn mwẹ wẹẹ, nẹ ghẹ gui, ne ọfunmwegbe mieke na gha rrọọ ra? De vbene ọ khian gha ye Jehova vbe Jesu hẹ, deghẹ I na gu ọtẹn mwẹ ru adọlọ?’ Ewanniẹn ọghe avbe inọta na, gha gua ima kpa ya họn ẹmwẹ ne Jesu, ne ima gu ọtẹn ima ru adọlọ. Ma gha khian gu etẹn ima ru adọlọ, ọ khẹke ne ima vbe mu egbe rrie otọ. (Ẹfis 4:2, 3) Ọ khẹke ne ima gha mwẹ ọnrẹn vbe ekhọe wẹẹ, te ima khian ya gu ẹre ru adọlọ, nọ mieke na mu ohu fua. Yerre wẹẹ, ma gu ọtẹn ima ru adọlọ, ẹre ọ maan sẹ wẹẹ, ma do gha gualọ ọmwa nọ rri ase ra nọ rri abe.​—1 Kọr 6:7. w21.12 25-26 ¶13-16

E Jesu rẹnrẹn wẹẹ, Ivbi e Ju nibun ma mu egbe ne iran danmwehọ iyẹn nọ maan ọghe Arriọba Osanobua; ọna ẹre ọ si ẹre ne Jesu ma na gha ghọghọ. Ọ na ghi kha wẹẹ, a gha guọghọ e Jerusalẹm rua, a ghi viọ emwa ni kẹ vbọ gha rrie imu. (Luk 21:20-24) Zẹvbe ne Jesu wa tae, erriọ ẹre ọ gele gha ye; emwa nibun ma miẹn ọnrẹn yi. Emwa mobọ danmwehọ vbe ẹdogbo ne u na kporhu ra? Adeghẹ iran nibun i hoo ne iran danmwehọ, de emwi ne u gha miẹn ruẹ vbe eve ne Jesu viẹ? E Jehova hoẹmwẹ emwa. Eve ne Jesu viẹ ya ima rẹn wẹẹ, e Jehova kakabọ hoẹmwẹ emwa. “Irẹn i hoo ne ọmwa rhọkpa fuan, sokpan ọ hoo ne emwa hia fiwerriẹ hin orukhọ iran rre.” (2 Pit 3:9) Ma gha sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, ma hoẹmwẹ emwa deghẹ ima na gha hia ne ima kporhu ma iran, vbe odẹ nọ gha mu iran ekhọe.​—Mat 22:39. w22.01 16 ¶10-12

U ghaa muẹn roro, emwi ne Jehova he ru ne emwa rẹn kevbe emwi nọ he ru nuẹn, ọ gha ya amuẹtinyan ruẹ wegbe sayọ. Sokpan nọ ghi wa sẹ ehia ọre wẹẹ, ahoẹmwọmwa ne u mwẹ ne Jehova ghi gha wegbe yọ. Ahoẹmwọmwa na, ẹre ọ khian ya ruẹ gha họn ẹmwẹ nẹẹn, ẹre ọ khian ru iyobọ nuẹn ya ru emwi ke emwi nọ gha yẹẹ ọre, ẹre ọ khian vbe ya ruẹ zin egbe edanmwẹ nọ rhirhi gha khin. (Mat 22:37-39; 1 Kọr 13:4, 7; 1 Jọn 5:3) Emwi nọ ghi ru ekpataki ne ima sẹ, ọre ne ima na re ọsie Jehova! (Psm 63:1-7) Yerre wẹẹ, ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya na erhunmwu, ne ima ya tie Baibol kevbe ne ima ya mu emwi ne ima ruẹ roro, te ima ga e Jehova. Ma gha khian ru egbe emwi vbenian, ọ khẹke ne ima gualọ ehe nọ furre, zẹvbe ne Jesu ru ẹre. Ghẹ gi emwi nọ ma khian rẹn rhie ruẹ ekhọe hin, vbe u ghaa ru emwi ke emwi nọ dekaan ugamwẹ e Jehova. Rinmwian e Jehova ne ọ ru iyobọ nuẹn. Adeghẹ u na gha loo ẹghẹ ruẹ ẹse nian, e Jehova gha ya arrọọ etẹbitẹ san ruẹ ẹse.​—Mak 4:24. w22.01 31 ¶18-20

Emwi ne ọmwa mu roro, ẹre ọ mobọ ru. Ọna ẹre ọ si ẹre ne Jesu na tama ima, ne ima ghẹ gi iziro dan nọ gha sẹtin ya ima ru orukhọ nọ wegbe, gbọzinian vbe ekhọe ima. (Mat 5:21, 22, 28, 29) Emwi nọ yẹẹ Jehova ma hoo ne ima gha ru, ra ẹi re erriọ? Rhunmwuda ọni, iziro dan gha wa la ima ekhọe, te ọ khẹke ne ima gbe ukhu ẹre rua vbobọvbobọ! E Jesu khare wẹẹ: “Emwi nọ ke uwu unu ladian, uwu ekhọe ọre ọ ke rre.” (Mat 15:18) Vbene ẹmwata, ẹmwẹ nọ ke ima unu ladian, ẹre ọ ya emwa rẹn aro ọmwa ne ima khin. Rhunmwuda ọni, nọ egbuẹ wẹẹ: ‘Mẹ ta ẹmwata ra, uhiẹn deghẹ I na rẹn wẹẹ, ẹmwata ne I ta nii, gha mu mwẹ fi ẹmwẹ ra? Deghẹ I ru orọnmwẹ nẹ, mẹ gu okpia nẹi re ọdọ mwẹ, ra okhuo nẹi re ọvbokhan mwẹ gbe ọkiẹkiẹ ra? Mẹ gi ẹmwẹ nọ kẹkẹ gha ke unu mwẹ ladian ra? Ọmwa gha ru emwi nọ sọnnọ mwẹ, mẹ gbe ibiẹ rrie ra?’ U gha mu avbe inọta na roro, ọ gha wa ru iyobọ nuẹn. Deghẹ ima hoo ne ima ban egbe nẹdẹ mu fua, ọ ma khẹke ne ẹmwẹ ekpọ, ohoghe kevbe ẹmwẹ nọ kẹkẹ gha ke ima unu ladian. w22.03 5 ¶12-14

Emwa ni gualọ ude, ẹre ọ mobọ mwẹ alaghodaro vbe ugamwẹ e Jehova. Nọnaghiyerriọ, ọ khẹke ne ima tobọ ima gha gualọ ude vbe obọ emwa, ne ima gha te ya gha khẹ ne ọmwa ka do dia ima ye odẹ nẹ. Gi ima guan kaan emwi eso nọ gha sẹtin de rre, nọ gha ya ima gha gualọ ude vbe obọ etẹn ne ima gba ga. (1) Ọtẹn nokhuo ọkpa sẹtin wẹẹ, ne ọtẹn ọvbehe lele irẹn ya maa ọmwa e Baibol; ọ gha ghi gu ọmwa nii ruẹ e Baibol fo nẹ, ọ sẹtin nọ ọtẹn nọ lele ẹre, emwi eso nọ khẹke ne irẹn ru, ne irẹn mieke na gha mwẹ alaghodaro vbe odẹ nọ ya maa emwa emwi. (2) Gia kha wẹẹ, ọtẹn nokhuo nọ ma he rọnmwẹ ọdọ, khian ya dẹ etalawẹ vbe ẹki, ọ sẹtin nọ ọtẹn nokhuo ọvbehe nọ mudia ẹse vbe ugamwẹ e Jehova, vbene ọ ghee ukpọn nii hẹ. (3) Gia vbe kha wẹẹ, ọtẹn nokpia khian ya ọta azagba guan; egbọre ẹghẹ okaro nọ ya ya ọta guan na khin. Ọ sẹtin nọ ọtẹn ọvbehe nọ wa gua ya ọta guan, nọ gbe ehọ ke otọ danmwehọ vbe irẹn ghaa guan, nọ mieke na gi ẹre rẹn emwi ne irẹn gha ru, nọ gha yae gha mwẹ alaghodaro. Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ọ kpẹẹ re ne ima ke ya ọta guan, ma sẹtin ye nọ ọtẹn ọvbehe nọ gua ya ọta guan, ne iran tama ima emwi eso ne ima gha ru, ne ima mieke na gha mwẹ alaghodaro.​—Itan 19:20. w22.02 13 ¶15-17

Odẹ ne Jehova ya hoẹmwẹ e Jesu vbe ẹghẹ nọ na gha rre agbọn na, ẹre ọ vbe ya hoẹmwẹ ima. (Jọn 5:20) E Jehova keghi ru iyobọ ne Jesu ne amuẹtinyan ọghẹe mieke na gha wegbe sayọ, ọ vbe ru iyobọ nẹẹn vbe ọ rre uwu ibavbaro, erriọ ẹre ọ vbe ya kpemehe emwi na ya yin agbọn nẹẹn. E Jehova vbe tama Ovbi ẹre wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ ọnrẹn. (Mat 3:16, 17) E Jesu rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova i khian fi iyeke gbe irẹn, rhunmwuda ọni, ohan ma zẹdẹ gha muẹn hiehie. Zẹvbe nọ ghaa ye ne Jesu, ai miẹn ọmwa rhọkpa vbe uwu ima ne Jehova ma he rhie ahoẹmwọmwa ma. Rhunmwuda ne Jehova na hoẹmwẹ ima, ẹre ọ yae si ima kẹ egbe, ọ na vbe ya etẹn vbe uwu iko ni hoẹmwẹ ima ru ima ẹse; iran wa mu egbe ne iran ya ru iyobọ ne ima, vbe ima ghaa rre uwu ibavbaro. (Jọn 6:44) Ẹghẹ hia ẹre Jehova ya kpemehe emwi ughughan ne ima, ne amuẹtinyan ọghe ima mieke na gha wegbe yọ. Erriọ ẹre ọ vbe ya kpemehe emwi na ya yin agbọn ne ima. (Mat 6:31, 32) Ma ghaa mu emwi hia ne Jehova ru ne ima roro, ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ daa ẹre ghi gha wegbe yọ. w21.09 22 ¶8-9

De vbene ẹdagbọn ruẹ ghaa ye hẹ, Avbe Osẹe Jehova ke suẹn gha ya e Baibol maa ruẹ emwi? Ma nibun i zẹdẹ hoo ne ima ye ẹghẹ nii rre. Ọ gha kẹ, vbene emwa ni rre uwu agbọn ya ru emwi, erriọ ima vbe ya gha ru emwi. Ọni rhie ma wẹẹ, u ma ‘gha mwẹ ayayẹro, u ma vbe rẹn Osanobua.’ (Ẹfis 2:12) Sokpan u ghi suẹn gha ruẹ e Baibol, u na do rẹn wẹẹ, u mwẹ Erha vbe ẹrinmwi nọ hoẹmwẹ ruẹ ẹsẹsẹmwẹse. U vbe do bẹghe ẹre wẹẹ, deghẹ u hoo ne u gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova, ne u vbe gha re ọkpa vbe ẹgbẹe ọghẹe, te ọ khẹke ne u fi uyinmwẹ kevbe iziro ruẹ werriẹ. Deba ọni, te u gha vbe hia ne u gha lele uhi ọghẹe. (Ẹfis 5:3-5) E Jehova ẹre ọ yi ima, irẹn ẹre ọ vbe re Erha ima, rhunmwuda ọni, ọ mwẹ asẹ nọ gha ya tama ima emwi ne ima gha ru. E Jehova hoo ne ima hia vbe odẹ ke odẹ, ne ima “ban egbe nẹdẹ mu fua . . . kẹ kevbe uyinmwẹ ọnrẹn” a te miẹn wẹẹ ima dinmwiamẹ. w22.03 2 ¶1-3

Etẹn ni khian yin agbọn na wa ghọghọ vbe iran gha rrie Ugie Ayere erriọ iran vbe muẹn roro, avbe afiangbe ni khẹ iran vbe odaro. Iran wa hoo ne iran danmwehọ ọta na khian ya guan vbe Ugie Ayere, rhunmwuda, vbe ọta nii, a mobọ guan kaan emwi ne Kristi kevbe orhunmwu 144,000 ni khian deba ẹre kha, khian ru ne emwa nagbọn ni mudia ẹse, vbe Ukpo Arriaisẹn Ọkpa ne iran khian ya kha. E Jesu kevbe emwa ni khian deba ẹre kha, gha ya uhunmwu otagbọn khian e paradais, iran ghi ru iyobọ ne emwa nagbọn ya khian emwa ni gbae. Ẹghẹ ke ẹghẹ ne ẹbo emwa ni rrie Ugie Ayere ya muẹn roro, ẹmwẹ akhasẹ ni rre ebe Aizaia 35:5, 6; 65:21-23; kevbe ebe Arhie Maan 21:3, 4, ọ keghi gbe iran otiti. Iran ghaa muẹn roro, vbene agbọn khian gha ye hẹ ne iran kevbe emwa iran, amuẹtinyan ne iran mwẹ ghi gha wegbe yọ, iran ghi vbe gha hoo ne iran ga e Jehova ya sẹ ufomwẹ.​—Mat 24:13; Gal 6:9. w22.01 21 ¶5-7

Vbọ re adẹwerriegbe? Ọ keghi re izọese ne Jesu ru nọ ya miẹn ivbi Adam fan. (1 Kọr 15:22) Vbọzẹe ne ima na gualọ adẹwerriegbe na? Rhunmwuda, Uhi ne Jehova gbe ne Ivbi Izrẹl khare wẹẹ, arrọọ ẹre a ya ha osa arrọọ. (Ẹks 21:23, 24) Adam keghi mu arrọọ ọghẹe nọ gbae fua. Ne ima mieke na miẹn ọnrẹn werriegbe, Jesu na ya arrọọ ọghẹe nọ gbae zọ ese ne ima. (Rom 5:17) Rhunmwuda ọni, ọ keghi khian “Erha Etẹbitẹ” ne emwa hia ni mu ẹtin yan izọese adẹwerriegbe nii. (Aiz 9:6; Rom 3:23, 24) Rhunmwuda ahoẹmwọmwa ne Jesu mwẹ ne Erhae kevbe emwa nagbọn, ọ keghi ya ekhọe obọ ẹre rhie egbe ladian nọ do ya arrọọ oghẹe zọ ese ne ima. (Jọn 14:31; 15:13) Ahoẹmwọmwa na, ẹre ọ ru iyobọ nẹẹn ya da imudiase ọghẹe yi ya sẹ ẹdẹ uwu kevbe nọ ya ru emwi ne Erhae wẹẹ nọ ru. Rhunmwuda emwi nọ ru na, emwamwa ne Jehova mwẹ ne emwa nagbọn kevbe uhunmwu otagbọn na, gha mwẹ amusẹ. w21.04 14 ¶2-3