April

E Jesu wa hoẹmwẹ ima, ẹre ọ si ẹre nọ na gha dee do wu ne ima. (Jọn 15:13) Ma i khian sẹtin kpọnmwẹ e Jehova vbe Jesu ye ẹse nọkhua ne iran ru ne ima. Sokpan ma gha sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, ma gbọyẹmwẹ ye emwi ne iran ru, vbe odẹ ne ima ya yin vbe ẹdẹgbegbe. (Kọl 3:15) Etẹn na hannọ zẹ wa gbọyẹmwẹ ye izọese adẹwerriegbe, rhunmwuda, ọni ẹre ọ zẹ ighẹ arrọọ etẹbitẹ vbe ẹrinmwi gha sẹ iran obọ. (Mat 20:28) Te Jehova ghi ka iran ba emwa ata, ọ na vbe ya iran ru emọ, rhunmwuda ne iran na mu ẹtin yan izọese ne Jesu ru. (Rom 5:1; 8:15-17, 23) Emwa ni khian yin agbọn na wa vbe gbọyẹmwẹ ye izọese na. Rhunmwuda ne iran na mu ẹtin yan izọese ne Kristi ru, te Osanobua ghi ka iran ba emwa ni mudia ẹse, iran vbe ya aro yọ wẹẹ, iran gha miẹn uhunmwu vbe orueghe nọkhua nọ dee. (Arhie 7:13-15) Odẹ ne ẹbu eva na ya rhie ẹre ma wẹẹ, iran gbọyẹmwẹ ye adẹwerriegbe, ọre ne iran na do Ugie Ayere vbe ukpo ukpo. w22.01 23 ¶14-15

Ifiẹzọ ohoghe na ba e Jesu re, nọ ya iran bu ohiẹn uwu gbe ẹre, wa kakabọ da Jesu. Iran wẹẹ te Jesu rhoo ro, ra te ọ fi unu gie Osanobua. (Mat 26:64-66) Ọ keghi da e Jesu sẹ ugboloko wẹẹ, eghian gha kha wẹẹ, irẹn fi unu gie Osanobua, ọ na kue gha hoo ne Osanobua rhie efa nii hin irẹn egbe rre. (Mat 26:38, 39, 42) Te a gha si e Jesu rrọ ye erhan, na mieke na sẹtin sẹrhiẹn ihẹn nọ ghaa lele Ivbi e Ju khian. (Gal 3:10) Ivbi e Ju yan rẹn wẹẹ, iran gha lele Uhi ne Osanobua gbe ne iran, sokpan iran ma ghi ru vberriọ. Ọni ẹre ọ si ẹre ne ihẹn nii na ghaa lele iran khian. Deba ọni, uwu ne orukhọ ọghe Adam si ye iran egbe vbe gha rre evba. U miẹn ọviẹviẹ ne iran ghaa ye! (Rom 5:12) Uhi ọghe Osanobua khare wẹẹ, ọmwa ke ọmwa gha rri abe uwu, te ọ khẹke na gbe ẹre rua. Iyeke ọni, a ghi si ikun ẹnrẹn rrọ ye erhan. (Diut 21:22, 23; 27:26) Rhunmwuda na na si e Jesu rrọ ye erhan, ẹre ọ zẹe ighẹ ẹkpotọ kie ne agbẹnvbo ọghe Ivbi e Ju, ne iran ya miẹn ere vbe izọese ọghe Jesu, agharhemiẹn wẹẹ iran ma miẹn ọnrẹn yi. w21.04 16 ¶5-6

Muẹn roro vbene emwi ghaa ye Jesu hẹ, vbe ẹdẹ nokiekie nọ gbe vbe agbọn. Ivbiyokuo e Rom keghi gbe ẹre ugbemwẹ obọkewu. (Mat 26:52-54; Jọn 18:3; 19:1) Asan nọ mwẹ igban ẹre iran ya bolo ẹre egbe rua. Vbe iyeke ọni, iran na wẹẹ nọ ya iyeke ẹre nọ tue esagiẹn mu erhan nọkhua. Zẹvbe ne Jesu ya gha ziga nọ mu erhan nii gha rrie eke na khian na gbe ẹre rua, ivbiyokuo e Rom na ghi wẹẹ ne okpia ọkpa gu ẹre muẹn. (Mat 27:32) Iran ghi sẹ evba, iran na ghi ya ise kan rẹn obọ vbe owẹ mu erhan nii. Vbe iran ghi mu erhan nii mudia nẹ, eke na kan ise yi vbe egbe ẹre ke gha valọ khian, rhunmwuda ne egbe ẹre na gha khua ghee otọ. Iyẹe kevbe avbe ọsiọre kegha viẹ egbe rua, vbene avbe ọkaolotu Ivbi e Ju na gha giẹ ọre. (Luk 23:32-38; Jọn 19:25) E Jesu na gha rre uhunmwu erhan irrioya nii vbe ọwara ughaẹdẹ eso. Ọ ma ghi sẹtin gha hiọnrọn sẹ otọ, ẹkokoudu ọghẹe ma ghi vbe gha winna ẹse. E Jesu rẹnrẹn wẹẹ, irẹn hia nẹ; ọ ghi te wu, ọ na ghi na erhunmwu nokiekie gie Jehova. Vbe iyeke ọni, ọ na mu uhunmwu rhu otọ, ọ na ghi kpan udu. (Mak 15:37; Luk 23:46; Jọn 10:18; 19:30) Vbene ẹmwata, uwu efa kevbe ọghe obalọ ẹre Jesu wu! w21.04 16 ¶4

E Jesu keghi tama ukọ ẹre owọrọ vbekpa ile eva na gu iran ta; nokaro ọre ile ọghe ọgbọn, nogieva ọre ile ọghe Arriọba. (Luk 22:19, 20, 28-30) Ile eva na keghi kie ẹkpotọ ne iran kevbe ibozẹghẹ emwa ọvbehe, ne iran gha re ọba kevbe ohẹn vbe ẹrinmwi. (Arhie 5:10; 14:1) Etẹn na hannọ zẹ ni ghi dekẹ vbe agbọn na, na gu ta ile eva na, ẹre ọ khian sẹtin rri eka na ghae vbe Ugie Ayere, iran ẹre ọ vbe wọn vbe ayọn nii. Egbe nẹi sẹtin kẹkẹ ẹre Jehova khian ya fiangbe iran, iran ghi do gha re emwa orhiọn nẹi sẹtin wu. Deba ọni, iran ghi deba e Jesu Kristi gha kha; nọ ghi wa sẹ ehia ọre wẹẹ, iran ghi gha bẹghe Jehova ghee aro mwẹ ghee aro ruẹ! (1 Kọr 15:51-53; 1 Jọn 3:2) Etẹn na hannọ zẹ rẹnrẹn wẹẹ, te ọ khẹke ne iran ga e Jehova sẹ ufomwẹ. ​—2 Tim 4:7, 8. w22.01 21 ¶4-5

A ghi kan e Jesu mu erhan, a na vbe kan izigan eva ba re; ọkpa na gha rre ọre oberhọmwa, vbene nọkpa na gha rre ọre obiyọmwa. (Luk 23:40, 41) Ọkpa vbọ na ghi khama e Jesu wẹẹ: “Ẹghẹ ne u gha na rre zẹvbe Ọba, u ghi ye mwe rre.” (Luk 23:42) Rhunmwuda ne Jesu na rẹn wẹẹ Osa nọ mwẹ itohan ẹre Erhae khin, ọ keghi tama izigan nii wẹẹ: “Vbene ẹmwata, I tama ruẹ vbe ẹrẹna, u gha gu mwẹ gha rre Paradais. (Psm 103:8; Hib 1:3) E Jehova mu egbe nọ ya yabọ ima ye orukhọ ne ima ru, deghẹ ima na fi werriẹ kevbe deghẹ ima na gha mwẹ amuẹtinyan wẹẹ, e Jehova gha yabọ ima rhunmwuda izọese ne Jesu ru. (1 Jọn 1:7) Emwa eso keghi roro ẹre wẹẹ, e Jehova i khian yabọ iran ẹdẹ ye orukhọ ne iran ru. Adeghẹ u na gha roro ẹre vberriọ ugbẹnso, kọ ẹmwẹ na ye orhiọn: Vbene Jesu te wu, ọ keghi mwẹ itohan daa izigan ọkpa, egbe na ya miẹn wẹẹ, te ọ da suẹn gha mwẹ amuẹtinyan. Inu ghi nọ ne ima, ni hia vbe odẹ ke odẹ ne ima gha họn ẹmwẹ ne Jehova? Ẹi mwẹ e Jehova ma vbe tohan ima!​—Psm 51:1; 1 Jọn 2:1, 2. w21.04 9 ¶5-6

Te Jesu wa fian emwi nibun gbua, rhunmwuda nọ na mudia ẹse ya sẹ ẹdẹ uwu. Vbe okaro, ọ rhie ẹre ma wẹẹ, ọmwa ohoghe ẹre Esu khin. E Jesu vbe rhie ẹre ma wẹẹ, ẹi mwẹ vbene Esu khian ru sẹ hẹ, ọmwa nọ gbae gha ye sẹtin họn ẹmwẹ ne Jehova. Nogieva, Jesu keghi ya arrọọ ọghẹe dẹ ima werriegbe. Uwu ọghe Jesu ẹre ọ kie ẹkpotọ yọ, ne emwa nagbọn sẹtin gha re ọsie Jehova, kevbe ne iran yaro yọ wẹẹ, arrọọ ọghe etẹbitẹ gha sẹ iran obọ. Nogieha, e Jesu rhie ẹre ma wẹẹ, e Jehova ọkpa ẹre ọ mwẹ asẹ na ya kha yan emwa nagbọn, ọ na vbe kpee eni ẹnrẹn huan. Gi ima gha yin vbe odẹ nọ gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova vbe ẹdẹgbegbe, ai rẹn deghẹ uwu na rre, ma ghi sẹtin khama e Jehova wẹẹ, “I ru vbene ẹtin mwẹ sẹ nẹ, ne I ya rhie ẹre ma wẹẹ, ọhọnhoghe ẹre Esu khin, ne I ya kpe eni ruẹ huan kevbe ne I ya sinmwi oseghe ye ọdakha ruẹ!” w21.04 12 ¶13-14

A keghi ba e Jesu ifiẹzọ, a na vbe bu ohiẹn gbe ẹre, vbene ọ ma na rẹn ọkpa rẹn eva. A keghi yae gha gbe akiyẹyẹ, a na vbe rri ẹre oya ne udẹn rri ẹre oya ne ẹvbi. Iyeke ọni, iran na ghi ya ise kan rẹn obọ vbe owẹ mu erhan irrioya. Na kha na, ọ ke sẹtin hiọnrọn sotọ ra nọ rhan unu guan, ọ ghi ba kua rhunmwuda obalọ nọ ye. Sokpan te ọ ye guan, rhunmwuda ọ mwẹ ẹmwẹ ne kpataki nọ hoo nọ ta. Ma wa miẹn emwi nibun ruẹ vbe ẹmwẹ eso ne Jesu tae kiekie ọ ke wu! Ọ ye ima ẹre rre wẹẹ, ọ khẹke ne ima gha yabọ emwa ọvbehe kevbe ne ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha yabọ ima. Ma ghọghọ wẹẹ ima mwẹ etẹn ne ima gba ga e Jehova kugbe zẹvbe ẹgbẹe ọkpa, iran wa mu egbe ne iran ya ru iyobọ ne ima. Sokpan ma ghaa gualọ iyobọ, ọ khẹke ne ima guan ladian. Ma rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova gha ru iyobọ ne ima ya zin egbe edanmwẹ nọ rhirhi gha khin. Ma vbe bẹghe ẹre wẹẹ, ọ khẹke ne ima gha yin vbe odẹ nọ gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova vbe ẹdẹgbegbe, ma ghi vbe sẹ arrọọ ọghe ima rae ye obọ ẹre. w21.04 8 ¶1; 13 ¶17

Ma ghaa lele ukpowẹ ọghe Jesu, ma gha sẹtin gha mwẹ arrọọ ọghe etẹbitẹ. Vbe okpia ọkpa nọ fe ghi nọ Jesu emwi nọ khẹke ne irẹn ru, ne irẹn mieke na gha rrọọ vbe etẹbitẹ, e Jesu na wanniẹn ọnrẹn wẹẹ: “Do gha lele mwẹ khian.” (Mat 19:16-21) E Jesu keghi tama Ivbi e Ju eso ni ma yayi wẹẹ irẹn ọre Kristi wẹẹ: “Avbe ohuan mwẹ . . . vbe lele mwẹ. Mẹ rhie arrọọ etẹbitẹ ne iran nẹ.” (Jọn 10:24-29) Ma gha sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ ima mu ẹtin yan Jesu, deghẹ ima na gha ya ẹmwẹ ọnrẹn ru emwi, kevbe deghẹ ima na gha lele igiemwi ọghẹe. Ma gha ru vberriọ, ma ghi ye gha rre odẹ nọ rrie arrọọ ọghe etẹbitẹ. (Mat 7:14) Ma ke sẹtin lele ukpowẹ ọghe Jesu, te ima gha rẹn aro ọmwa nọ khin. Na do “rẹn” e Jesu i re iwinna ẹdẹ ọkpa. Rhunmwuda ọni, te ima khian ye gha ruẹ vbekpae avbe akpa nọ mwẹ, aro nọ ya ghee emwi, kevbe vbene ọ ya ru emwi. Ọre te ima da la odẹ ọghe ẹmwata na, ra ma kpẹẹ re nẹ vbọ, te ima khian ye gha ruẹ vbekpae Jehova kevbe Ovbi ẹre. w21.04 4 ¶9-10

Ẹghẹ eso vbe gha rrọọ ne ekhọe Pọl ya gha fi ẹre uwẹnrhiẹn, rhunmwuda orukhọ nọ ru vbe ẹghẹ nọ gberra. Ẹi khabe nọ na gha roro ẹre wẹẹ irẹn ẹre ọ ghi ru orukhọ sẹ! (1 Tim 1:15) A te miẹn wẹẹ, e Pọl khian Ovbiotu e Kristi, te irẹn wa gha zẹ Ivbiotu e Kristi ni rre ẹvbo ughughan kpokpo, ọ na vbe mu eso ye eghan, ọ vbe gha rre usun emwa ni kpasẹ yọ wẹẹ na gbele eso rua. (Iwinna 26:10, 11) Muẹn roro vbene ọ ghaa ye Pọl hẹ, vbe ọ gha miẹn etẹn ne irẹn kpasẹ ye uwu ọghe evbibiẹ iran. Emwi ne Pọl ru wa kakabọ dae, sokpan ọ rẹnrẹn wẹẹ, evba fi la nẹ, irẹn i khian sẹtin fi emwi nọ sunu werriẹ. Ọ rẹnrẹn wẹẹ te Kristi wu ne irẹn, rhunmwuda ọni ọ na kha wẹẹ: “Vbekpa ẹsọhẹ Osanobua ọre I na re emwi ne I khin na.” (1 Kọr 15:3, 10) De emwi ne ọna ma ima re? Gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, uwẹ ẹre Kristi wu na; uwu ọghẹe vbe kie ẹkpotọ yọ ne u do gha re ọse Osanobua ne kankankan. (Iwinna 3:19) Ẹi re abakuru ne ima ru vbe ẹghẹ nọ gberra, ẹre Jehova rhie aro tua. Sokpan emwi ne ima ru nia kevbe ne ima khian ru vbe odaro ẹre ọ ru ekpataki ne irẹn.​—Aiz 1:18. w21.04 23 ¶11

Agharhemiẹn wẹẹ, Ivbi e Ju nibun ma te ya aro yọ wẹẹ Mẹzaia gha wu, akhasẹ ighẹ Aizaia tae yotọ wẹẹ: “Ekhọe obọ ẹre, ọre ya rhie ẹdagbọn rẹn yotọ, ọ keghi ya egbe miẹn, vbe emwi nọ rruan emwa dan. Ọ rhie ihe emwa orukhọ nibun. Ọ na na erhunmwu wẹẹ na yabọ iran.” (Aiz 53:12) Nọnaghiyerriọ, Ivbi e Ju i khian sẹtin kha wẹẹ, rhunmwuda na na gbe Jesu rua zẹvbe ọmwa orukhọ, ẹre ọ si ẹre ne iran na he ẹre. Emwi nọ khian ru iyobọ ne ima vbe ẹdẹnẹrẹ, ne ohoghe ne emwa ta ghẹ mu ima ekhọe rhia, ọre ne ima gha gualọ otọ ẹmwata nọ rrọọ. Vbe ẹghẹ ne Jesu na gha kporhu vbe uhunmwu oke, Jesu keghi tama emwa ni gbẹbu wẹẹ, emwa nibun gha ba uwa ifiẹzọ ohoghe. (Mat 5:11) Esu ẹre ọ mu avbe ohoghe na khian. Irẹn keghi loo emwa ni gbodan ghee eguọmwadia Osanobua, ya mu ohoghe ba iran. (Arhie 12:9, 10) Ọ ma khẹke ne ima gha danmwehọ ohoghe ne iran ta lele ima. Ma i khian vbe kue ne ohoghe vberriọ si ohan ye ima egbe, ra nọ gbe amuẹtinyan ọghe ima muotọ. w21.05 12 ¶14, 16

Ru iyobọ ne ọmwa ne u gu ruẹ e Baibol, nọ mu ẹtin yan e Jehova. E Jesu keghi gi erhuanegbe ẹre rẹn wẹẹ, e Jehova gha ru iyobọ ne iran, rhunmwuda e Jehova hoẹmwẹ iran. (Mat 10:19, 20, 29, 30) Gi ọmwa ne u gu ruẹ e Baibol rẹn wẹẹ, e Jehova gha vbe ru iyobọ nẹẹn. U ghaa gu ẹre na erhunmwu, rinmwian e Jehova nọ ru iyobọ nẹẹn ya musọe vbe okhuo nọ fian ne egbe ẹre, ọna gha yae mu ẹtin yan e Jehova. E Franciszek nọ rre Poland khare wẹẹ, “Ọtẹn nọ ma mwẹ emwi ghaa na erhunmwu, ọ ghi gha rinmwian Osanobua nọ ru iyobọ mẹ ya musọe vbe okhuo ne I fian ne egbe mwẹ. Vbe I ghi bẹghe vbene Jehova ya họn erhunmwu nii, I na ghi suẹn gha na erhunmwu gie ẹre. E Jehova gele ru iyobọ mẹ, vbe I wẹẹ ne iran rhie ẹdẹ eso mẹ vbe iwinna ọgbọn ne I miẹn, ne I mieke na gha yae yo iko kevbe asikoko.” Aro nọ ghaan ẹre Jehova ya ghee emwa ne ima gu ruẹ e Baibol. Ọ rẹnrẹn wẹẹ, na do ru iyobọ ne emwa ya do sikẹ irẹn i re iwinna ne kherhe, irẹn wa vbe gbọyẹmwẹ yọ. (Aiz 52:7) Adeghẹ u i mwẹ ọmwa ne u gu ruẹ e Baibol nian, u gha ye sẹtin ru iyobọ ne emwa ne etẹn ọvbehe gu ruẹ e Baibol, ne iran mieke na sẹtin dinmwiamẹ. Odẹ ne u khian ya ru ọna, ọre ne u gha lele etẹn vbe iran gha khian ya gu iran ruẹ e Baibol. w21.06 7 ¶17-18

Odẹ ne ima khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma gbọyẹmwẹ ye Ebe Nọhuanrẹn ne ima mwẹ, ọre ne ima gha tie ẹre vbe ẹghẹ hia. Ọ ma khẹke ne ima gha ghee ẹre wẹẹ, ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya miẹn obọ, ẹre ima khian ya tie Baibol. Sokpan ọ khẹke ne ima gha mwẹ ẹghẹ ne ima zẹ kọ ne ima khian ya gha ru ọna. Ma ghaa tie Baibol vbe ẹghẹ hia, ọ gha ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe. Ma i yevbe avbe “umẹwaẹn” ọghe agbọn na, emwi nọ rre Evbagbẹn Nọhuarẹn ẹre amuẹtinyan ọghe ima hẹnhẹn egbe yan. (Mat 11:25, 26) Evbagbẹn Nọhuanrẹn ne ima tie, ẹre ọ ya ima rẹn emwi nọ si ẹre ne agbọn na, na rhia yọ rhia yọ kevbe vbene Jehova khian ya sọfurre ye ọlọghọmwa ni rre agbọn na hẹ. Nọnaghiyerriọ, gi ima hia ne ima gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe. Ma ghi gha ru iyobọ ne emwa ya do rẹn wẹẹ, Ayi rrọọ nọ yi emwi hia. (1 Tim 2:3, 4) Gi ima hia fẹẹrẹ rhie aro ye odẹ gha khẹ ẹghẹ ne emwa hia ni rre agbọn na, khian ya ta ẹmwẹ nọ rre ebe Arhie Maan 4:11 nọ khare wẹẹ: “Nọyaẹnmwa kevbe Osanobua mwa! Uwẹ sẹ nọ gha miẹn uyi kevbe ọghọ . . . rhunmwuda uwẹ ẹre ọ yi emwi hia.” w21.08 19 ¶18-20

Ediọn ẹre ọ gbaroghe etẹn vbe iko, rhunmwuda ọni, iwinna iran nọ ne iran gha dia etẹn ye odẹ, vbe ẹghẹ nọ khẹke. Ọ khẹke ne iran gha bu emwa ude, vbe odẹ nọ gha ya iran ru emwi nọ khẹke, kevbe nọ gha “ya ẹko rhiẹnrhiẹn iran.” (Itan 27:9) Ediọn hoẹmwẹ etẹn ne iran gba ga. Ugbẹnso iran gha bẹghe ọtẹn nọ khian zẹ owẹ ihan, iran ghi dia ẹre ye odẹ; ọna keghi re odẹ ọkpa ne iran ya rhie ẹre ma wẹẹ, iran hoẹmwẹ etẹn. (Gal 6:1) Sokpan iran ke bu ọmwa ude, ọ khẹke ne iran muẹn roro emwi eso ne Pọl tae vbekpa ahoẹmwọmwa. Ọ wẹẹ: “Te ahoẹmwọmwa zin egbe emwi. . . . Ẹtin i fo ahoẹmwọmwa nọ zobọ iyayi, idaehọ kevbe izinegbe ẹre i fi ra.” (1 Kọr 13:4, 7) Adeghẹ ọdiọn na ka muẹn ako ọghe Baibol na roro, ọ gha ru iyobọ nẹẹn ya bu ọmwa ude, vbe odẹ nọ khẹke. Ọtẹn na rhie ibude na gha bẹghe ẹre wẹẹ, ọdiọn nii gele hoẹmwẹ irẹn, ọna sẹtin yae miẹn ibude nii yi. w22.02 14 ¶3; 15 ¶5

Te Jehova yi avbe odibosa kevbe emwa nagbọn zẹvbe emwa ni gbae. Sokpan odibosa ọkpa keghi sọtẹ, ọ na ya egbe ẹre khian e Setan (evba ya e Setan kha, ọre “Ọmwa Ne Ọ Gbodan”); ọ na vbe ya Adam vbe Ivi sọtẹ daa e Jehova. Avbe odibosa ọvbehe kevbe emwa nagbọn, na vbe deba iran sọtẹ daa e Jehova. (Jud 6) Emwi ne iran ru na, keghi da e Jehova ẹsẹsẹmwẹse. Ọrheyerriọ, e Jehova na ye zin egbe; te ọ khian ye gha zin egbe khian, ọ te sẹ ẹghẹ nọ khian ya wabọ emwa hia ni sọtẹ daa ẹre rua. Ọna gha wa ya e Jehova gha sọyẹnmwẹ, erriọ ẹre ọ khian vbe gha ye ne emwa ni họn ẹmwẹ nẹẹn, rhunmwuda iran i khian ghi gha mwẹ ọlọghọmwa rhọkpa ne iran zin egbe ẹre! Agharhemiẹn wẹẹ ọmwa nọ mudia ẹse ẹre Job ghaa khin, Esu na ye ba ẹre ifiẹzọ wẹẹ, ere nọ miẹn vbe obọ Osanobua ẹre ọ gu gae. (Job 1:8-11; 2:3-5) Ohoghe vbenian, ẹre Esu vbe ta lele eguọmwadia e Jehova hia ni vbe mudia ẹse vbe ẹdẹnẹrẹ. (Arhie 12:10) Ọ khẹke ne ima rhie ẹre ma wẹẹ, ọmwa ohoghe ẹre Esu khin. Odẹ ọkpa ne ima khian ya ru ọna, ọre ne ima gha zin egbe ọlọghọmwa ne ima rhirhi gha werriẹ aro daa, ma ghi vbe gha rhie ẹre ma wẹẹ, ma ya ekhọe hia hoẹmwẹ e Jehova. w21.07 9 ¶7-8

Ukọ ighẹ Pọl keghi loo igiemwi ne kpataki ya gi ima rẹn, evbọzẹe nọ na khẹke ne ima hia vbe odẹ ke odẹ, ne ima fi uyinmwẹ ima werriẹ. Ọ keghi kha wẹẹ, ne ima kan uyinmwẹ ni ka gu ima obọ ro mu erhan. (Rom 6:6) Ọni rhie ma wẹẹ, deghẹ ima hoo ne ima ya egbe taa e Jesu, te ọ khẹke ne ima gbe ukhu ẹre rua, avbe uyinmwẹ dan nẹi yẹẹ e Jehova, ni te ka gu ima obọ ro. Ma gha ru vberriọ, ẹre ima khian na sẹtin gha mwẹ ekhọe nọ huanrẹn, ma ghi vbe gha rre usun emwa ni khian gha rrọọ vbe etẹbitẹ. (Jọn 17:3; 1 Pit 3:21) E Jehova i khian rhunmwuda ima fi ilele ọghẹe werriẹ. Nọghayayerriọ, ma ẹre ọ khian fi uyinmwẹ ọghe ima werriẹ, nọ mieke na gu ilele ọghẹe ro. (Aiz 1:17, 18; 55:9) Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, u dinmwiamẹ nẹ, te u khian ye gha hia, ne uyinmwẹ dan ghẹ gua ruẹ obọ ro. Na erhunmwu ne Jehova ru iyobọ nuẹn, mu ẹtin yan orhiọn nọhuanrẹn ọghẹe, ghẹ mu ẹtin yan egbuẹ. (Gal 5:22; Fil 4:6) Ọ khẹke ne ima hia vbene ẹtin ima sẹ, ne ima mieke na sẹtin ban egbe nẹdẹ mu fua fẹfẹfẹ. w22.03 6 ¶15-17

E Jehova yan rẹn wẹẹ, irẹn gha kpemehe evbare, ukpọn kevbe ehe ne ima gha dia ne ima, deghẹ ima na mu Arriọba ọghẹe ye okaro kevbe deghẹ ima na gha ya ilele ọghẹe ru emwi. (Mat 6:33) Rhunmwuda ọni, ọ ma khẹke ne ima gha roro ẹre wẹẹ, ẹfe agbọn na gha ya ima gha mwẹ agbẹkunsotọ kevbe oghọghọ nọ sẹ otọ ẹko. Ma rẹnrẹn wẹẹ, ma ghaa họn ẹmwẹ ne Jehova, ẹre orhiọn ima khian na gele sotọ. (Fil 4:6, 7) Ma gha dobọ gha mwẹ igho ne ima khian ya dẹlẹ emwi nibun, ọ khẹke ne ima mu ukpa mu uwerhẹn ghee ẹre, deghẹ ima gha miẹn ẹghẹ ya loo ẹre, ra deghẹ ima gha miẹn ẹrhiọn ya dọlọ ẹre yi. Ọ khẹke ne ima nọ egbe ima wẹẹ, ‘emwi ewe ne I mwẹ ẹre ọ ghi ru ekpataki sẹ vbe ẹdagbọn mwẹ ra?’ Yerre wẹẹ, te Jehova waa iwinna ne dọmwadẹ emwa ni rre ẹgbẹe ọre, rhunmwuda ọni, ọ ma khẹke ne ima gi emwi rhọkpa rhie ima ekhọe hin iwinna nii rre. Ọ ma khẹke ne ima gha yevbe okpia nii nọ mu ẹkpotọ nọ te kie nẹẹn ya ga e Jehova fua, rhunmwuda emwi ewe nọ ma sẹ emwi; ọ ma ghi sẹtin gha rre usun emwa ne Osanobua mu ye ọmọ biẹ.​—Mak 10:17-22. w21.08 6 ¶17

Zẹvbe ne u ya tie Baibol, u ghi do gha bẹghe avbe akpa ughughan ne Osanobua mwẹ, u gha vbe bẹghe vbene Osanobua ya rhie avbe akpa na ma vbe emwi nọ yi. Ma ghaa mu avbe akpa na roro, ma ghi do bẹghe ẹre wẹẹ, ọmwa nọ gele rrọọ ẹre Jehova khin. (Ẹks 34:6, 7; Psm 145:8, 9) Zẹvbe ne u ya ruẹ vbekpa e Jehova sayọ, amuẹtinyan kevbe ahoẹmwọmwa ne u mwẹ daa ẹre ghi gha wegbe yọ, ẹghẹ nii, uwẹ vbe ọre ghi do gha re ọse ne kankankan. Gha tama emwa ọvbehe emwi ne u ruẹ vbekpa Osanobua. Sokpan deghẹ ọmwa ne u kporhu ma, ma yayi wẹẹ Osanobua gele rrọọ, kevbe wẹẹ, u ma rẹn vbene u khian ya rhan otọ ẹre ma rẹn hẹ, vbọ khẹke ne u ru? U sẹtin loo ọkpa vbe ebe ọghe ima ya ru ezanzan, vbe iyeke ọni, u ghi do gu ọmwa nii ziro vbekpa emwi ne u miẹn vbe ezanzan nii. U sẹtin vbe nọ iyobọ vbe obọ ọtẹn nọ fuẹro. Ọ gha khọnrẹn wẹẹ ọmwa ne u kporhu ma, ma miẹn ẹmwẹ ruẹ yi, u ma mu ẹghẹ rhia ya ru ezanzan nii, rhunmwuda emwi ne u ruẹ re vbọ, gha ya amuẹtinyan ruẹ wegbe sayọ. w21.08 18 ¶14-15

Na ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova ma rhie ma wẹẹ, te ima khian wa yangbe emwi hia ni yẹẹ ima. (Asan 5:19, 20) Vbọrhirhighayehẹ, deghẹ ima na gha si egbe, ne ima ya rhie egbe ye ugamwẹ Osanobua sayọ, rhunmwuda emwi eso ni yẹẹ ima, ma sẹtin do gha yevbe okpia nii ne Jesu ya zẹ erre, nọ wa rẹn ọghe enegbe ẹre ọkpa, sokpan ọ na mianmian Osanobua. (Luk 12:16-21) Ma gha werriẹ aro daa ọlọghọmwa eso, ọ khẹke ne ima rinmwian Osanobua nọ ru iyobọ ne ima, ma ghi vbe kakabọ muẹn roro, emwi ne ima gha ru ne ima mieke na lae gberra. (Itan 3:21) Odẹ bun ne Jehova he ya fiangbe ima. Ma gha sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, ma gbọyẹmwẹ ye emwi ne Jehova he ru ne ima, deghẹ ima na gha hia vbe odẹ ke odẹ, ne ima ya ẹko rhiẹnrhiẹn ọnrẹn. (Hib 13:15) Odẹ ọkpa ne ima khian ya ru ọna, ọre ne ima rhie egbe ye iwinna ugamwẹ ughughan; ma ghaa ru vberriọ, ma gha miẹn afiangbe nibun ọvbehe vbe obọ e Jehova. Gi ima gha gualọ otọ re vbe ẹdẹgbegbe, ne ima mieke na “miẹn vbene Nọyaẹnmwa maan hẹ.” (Psm 34:8) Ẹghẹ nii, ma ghi do gha yevbe Jesu nọ khare wẹẹ: “Evbare mwẹ ọrọre ne I họn ẹmwẹ ne ọmwa nọ gie mwẹ uhunmwu, ne I vbe winna okhuo nọ fian mẹ fo.”​—Jọn 4:34. w21.08 30-31 ¶16-19

Esu hoo ne ima gha tọn egbe mu. Esu rẹnrẹn wẹẹ, ma ghaa tọn egbe mu, ma ghi do gha yevbe irẹn, ẹghẹ nii arrọọ ọghe etẹbitẹ ghi la ima ban. Ẹi khabe ne ukọ e Pọl na kha wẹẹ, deghẹ ọmwa ma na yegbe, “a ghi ya bu abe gbẹe zẹ vbene ọghe Esu ghaa ye.” (1 Tim 3:6, 7) Egbe emwi vbenian gha sẹtin sunu daa ọmwaikọmwa vbe uwu ima, ọre te ima da la odẹ ọghe ẹmwata na, ra ọ kpẹẹ re nẹ ne ima ke ga e Jehova. Emwa ni tọn egbe mu keghi rẹn ọghe enegbe iran ọkpa. Esu keghi hia vbe odẹ ke odẹ, nọ ya ima gha mu ọghe enegbe ima ọkpa roro, ne ima gha te ya mu ọghe Jehova karo, katekate vbe ima ghaa rre ọlọghọmwa. Vbe igiemwi, a he mu ohoghe ba ruẹ ẹdẹ ra? Ra, a he rri ruẹ oya ba ẹmwẹ emwi ne u ma na rẹn ọkpa rẹn eva ra? Adeghẹ erriọ nọ, Esu hoo ne u gha kpee Jehova kevbe etẹn ye emwi nọ sunu daa ruẹ. Ọ vbe hoo ne u gha roro ẹre wẹẹ, odẹ ne u khian ya sọfurre yọ, ọre ne u ya emwi nọ rrọọ ruẹ ekhọe ru emwi, ne u gha te ya lele adia nọ rre uwu e Baibol.​—Asan 7:16, 20. w21.06 15 ¶4-5

E Jehova keghi mu iwinna ne kpataki ne Hagai. Egbọre Hagai ghaa rre usun emwa ni ke Babilọn gha die Jerusalẹm vbe ukpo 537 B.C.E. Vbe iran ghi sẹ Jerusalẹm, iran keghi gbe ẹyotọ ọghe Ọgua Osa. (Ẹzra 3:8, 10) Sokpan vbọ ma he kpẹẹ vba, emwi eso keghi sunu. Orhiọn keghi gbe ye iran iwu, iran na ghi dobọ iwinna nii yi, rhunmwuda emwa ni ghaa zẹ iran kpokpo. (Ẹzra 4:4; Hag 1:1, 2) Vbọ ghi rre 520 B.C.E., e Jehova keghi tama Hagai nọ ya rhie igiọdu ne Ivbi Izrẹl, ne iran mieke na bọ Ọgua Osa nii fo. (Ẹzra 6:14, 15) Evbọzẹe ne Jehova na gie Hagai bu Ivbi e Ju, ọre nọ ya ru iyobọ ne iran, ne amuẹtinyan ne iran mwẹ daa irẹn mieke na wegbe sayọ. Ẹi mwẹ orhiọn iran ma sẹ otọ vbe iran họn ẹmwẹ na, “E Jehova ne Osa ọghe ivbiyokuo.” E Jehova ẹre ọ kha yan avbe odibosa hia ni rre ẹrinmwi, nọnaghiyerriọ, deghẹ Ivbi e Ju hoo ne emwi dunna ne iran, te iran gha mu ẹtin yan rẹn. w21.09 14-15 ¶4-5

Vbe ẹdẹnẹrẹ, te Avbe Osẹe Jehova wa vbe hoẹmwẹ egbe, erriọ ẹre iran vbe ya mwẹ akugbe. Te ima wa lughaẹn ne ugamwẹ nikẹre, rhunmwuda, te ima ru emwi kugbe zẹvbe ẹgbẹe ọkpa, agharhemiẹn wẹẹ otọ ẹvbo ughughan ma ke rre. Ma wa rhie ahoẹmwọmwa na ma, vbe ima ghaa rre iko, asikoko nekherhe, kevbe asikoko nọkhua. Ọna ẹre ọ ya ima gele rẹn wẹẹ, ugamwẹ ne Jehova kpasẹ yi, ẹre ima ye. (Jọn 13:34) E Baibol wẹẹ ne ima “gha ya ẹko ata hoẹmwẹ egbe.” (1 Pit 4:8) Odẹ ọkpa ne ima khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma mwẹ ahoẹmwọmwa vbenian, ọre ne ima gha ya ekhọe hia yabọ egbe. Ma ghi gha hia ne ima gha zẹ emwi obọ ne emwa hia, ya sẹ egbe emwa ni ru emwi nọ sọnnọ ima, ma ghi vbe hia ne ima gha mu ọghọ ye iran egbe. (Kọl 3:12-14) Ma ghaa rhie egbe ahoẹmwọmwa na ma, te ima rhie ẹre ma wẹẹ, ma ẹre ọ gele re Ivbiotu e Kristi ọghe ata. w21.10 22 ¶13-14

Adeghẹ a na kan ọmwa fua, ọni gha sẹtin ru iyobọ nẹẹn ya fi werriẹ ra? Ọ sẹtin ru iyobọ nẹẹn. Emwa nibun na kan fua rhunmwuda orukhọ nọ wegbe ne iran ru, ni ghi werriegbe bu e Jehova gha dee khare wẹẹ, na na kan iran fua, ẹre ọ zẹ ighẹ aro gbannọ iran. (Hib 12:5, 6) Gia kha wẹẹ, ọsuohuan ọkpa bẹghe ohuan ọghẹe ọkpa nọ khuọnmwi. Ọ rẹnrẹn wẹẹ, ohuan nikẹre sẹtin rherhe mu emianmwẹ na, deghẹ ọ ma na mu ohuan nii hin ẹbu iran rre. Avbe ohuan keghi re aranmwẹ ni ya usun khian. Adeghẹ a na mu ọkpa hin uwu ẹbu ihua ẹre rre, egbe i ghi rọkhọ ọre. Te ọna ghi rhie ma wẹẹ, ọsuohuan nii mwẹ ekhọe dan ra? Ẹn o. Ọ rẹnrẹn wẹẹ, deghẹ irẹn na sẹ ohuan nii rae ye uwu ẹbu nikẹre, iran sẹtin mu emianmwẹ nii. Ọni ẹre ọ si ẹre nọ na muẹn hin uwu ẹbu iran rre. w21.10 10 ¶9-10

Ukpamuyọmọ nọkhua ẹre nọ, ne ima na deba etẹn ni rre ehe hia vbe uhunmwu otagbọn na gha ga e Jehova. Ma hoo ne ima hia vbene ẹtin ima sẹ, ne ima ru iyobọ ne emwa ọvbehe, ne iran do deba ima ga Osanobua. Nọnaghiyerriọ, gi ima gha begbe, ne ima ghẹ ru emwi rhọkpa nọ gha rhie ozan gie Jehova kevbe emwa rẹn. Gi ima hia ne ima gha mwẹ uyinmwẹ esi, ọna sẹtin ya emwa gha hoo ne iran do ga e Jehova. Ugbẹnso, emwa eso sẹtin gha ya aro gbe ima re, iran sẹtin kue gha zẹ ima kpokpo, rhunmwuda, ne ima na họn ẹmwẹ ne Jehova. Adeghẹ ohan na gha mu ima, ne ima ya tama emwa ọvbehe emwi ne ima yayi, vbọ khẹke ne ima ru? Ọ khẹke ne ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova kevbe Ovbi ẹre gha ru iyobọ ne ima. E Jesu keghi tama erhuanegbe ẹre wẹẹ, ne iran ghẹ si osi ye ẹmwẹ ne iran khian ta, ra vbene iran khian ya tae hẹ. Vbọzẹ? Jesu wẹẹ, “Ọ gha sẹ ẹghẹ, a gha rhie ẹmwẹ ne uwa gha ta ye uwa unu. Rhunmwuda ẹi re ẹmwẹ obọ uwa ọre uwa ra ta. Orhiọn Erha uwa nọ rre uwu uwa, ẹre ọ ra rhie ẹmwẹ ne uwa gha ta ye uwa unu.”​—Mat 10:19, 20. w21.09 24 ¶17-18

E Mosis vbe ta egbe ẹmwẹ vbenian vbekpa e Jehova. (Psm 90:1) Vbọ ghi bu ẹghẹ nọ khian ya wu, ọ keghi kha wẹẹ: ‘Osanobua ọre ugue ne uwa dee ẹdẹ, ekuabọ etẹbitẹ ọre, ẹre ọ da uwa yi.’ (Diut 33:27) De emwi ne ẹmwẹ na ighẹ “ekuabọ etẹbitẹ ọre, ẹre ọ da uwa yi” ma ruẹ re vbekpa e Jehova? Ma gha ya e Jehova ru Ugue ọghe ima, orhiọn ima ghi sẹ otọ; ọrheyerriọ, iro sẹtin han ima ugbẹnso. Ọ ghaa yerriọ, de emwi ne Jehova khian ghi ru? (Psm 136:23) Ọ ghi mu ima ya ekuabọ ọre, ọ ghi fu ima ẹko rre. (Psm 28:9; 94:18) Ne ima na rẹn wẹẹ, ẹi mwẹ ẹghẹ ọkpa ne Osanobua ya sẹ ne ọre ọghẹe rae, ọ ya ima rẹn wẹẹ, e Jehova ọre ugue ọghe ima kevbe wẹẹ, ẹi ya ẹmwẹ ima ku. w21.11 6 ¶15-16

E Jesu rẹnrẹn wẹẹ, ẹi khian gha khuẹrhẹ ne erhuanegbe ẹre ne iran zin egbe, vbe emwa ghaa ya obọ yẹnyẹn iran mu otọ. Rhunmwuda ọni, ọ keghi zẹ erre ọkpa nọ ya ru iyobọ ne iran; erre na rre ebe Luk. E Jesu keghi ta okha ọghe okhuo nọ dẹgbẹ ọkpa, nọ ghaa tu bu ọbuohiẹn ọkpa nẹi mu ohan Osanobua, nọ do gbinna ne irẹn. Okhuo na kegha mwẹ ọnrẹn vbe ekhọe wẹẹ, irẹn gha zẹ rinmwian okpia nii, ọ gha ru iyobọ ne irẹn. Gele gele, ọ ghi zẹ rinmwiaẹn, ọbuohiẹn nii na ghi ru iyobọ nẹẹn. De emwi ne ọna ma ima re? E Jehova i re Osa nọ mwẹ ekhọe dan. E Jesu na ghi kha wẹẹ: “Wa ma yayi ighẹ Osanobua gha buohiẹn ne avbe emwa rẹn ni kpe tie ẹre asọn kevbe avan?” (Luk 18:1-8) E Jesu na vbe kha wẹẹ: “Ovbi Ọmwa gha rre, ọ gha miẹn iyayi vbe agbọn?” Emwa ghaa ya obọ dan mu ima, ọ khẹke ne ima gha mwẹ izinegbe, ma ghi vbe gha rinmwian Osanobua nọ ru iyobọ ne ima; ọna gha rhie ẹre ma wẹẹ, ma mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe, zẹvbe ne okhuo nọ dẹgbẹ nii ghaa ye. Ẹghẹ nii, ma ghi do gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha gbinna ne ima vbe ẹghẹ nọ khẹke. Ọ khẹke ne ima vbe yayi wẹẹ, Osanobua gha họn erhunmwu ima, vbe ima gha tu tie ẹre. w21.11 23 ¶12; 24 ¶14

Avbe igbama, uwa zẹdia roro ẹre wẹẹ, avbe ilele ọghe Jehova i gia ọmwa zẹ obọ zẹ owẹ ra? Iziro vberriọ ẹre Esu hoo ne uwa gha mwẹ. Ọ hoo ne uwa gha ghee emwa ni rre odẹ ne gbodoo, vbene a miẹn wẹẹ, te agbọn wa rhiẹnrhiẹn iran kua. U gha bẹghe emwi ne ihua ru vbe esuku, ra emwi ne iran mu ye intanẹt, Esu hoo ne u gha ghee ẹre wẹẹ, ẹi re agbọn ẹre u ye. Ọ vbe hoo ne u gha ghee ẹre wẹẹ, u ghaa lele ibude ọghe Jehova, u i khian sẹtin gha mwẹ oghọghọ nọ sẹ otọ ẹko. Sokpan yerre wẹẹ, emwi ne Esu gualọ, ọre ne ima de fua vbe odẹ ọghe ẹmwata na, ne arrọọ ọghe etẹbitẹ ghẹ mieke na sẹ ima obọ. (Mat 7:13, 14) Sokpan e Jehova hoo ne u rẹn wẹẹ, u gha mudia gbain vbe odẹ ọghe arrọọ na, afiangbe nibun khẹ ruẹ vbe odaro.​—Psm 37:29; Aiz 35:5, 6; 65:21-23. w21.12 23 ¶6-7

Ma rẹnrẹn wẹẹ, ọ khẹke ne ima gha yabọ. Sokpan ọna sẹtin gha lọghọ ima na ru. Ọ gha kẹ, ọ vbe gha yerriọ ne ukọ e Pita ugbẹnso. (Mat 18:21, 22) De emwi nọ gha sẹtin ru iyobọ ne ima, ne ima gha mwẹ ekhọe ayabọ? Vbe okaro, ọ khẹke ne ima muẹn roro, odẹ ne Jehova ya yabọ ima. (Mat 18:32, 33) Agharhemiẹn wẹẹ, ọ ma te khẹke ne Jehova yabọ ima, ekhọe hia ẹre ọ ya ru vberriọ. (Psm 103:8-10) Nọnaghiyerriọ, “ọ vbe kei khekherriọ ne ima gha hoẹmwẹ egbe.” Emwi nẹi mwẹ a ma ru nọ. Te ọ wa khẹke ne ima gha yabọ etẹn ima. (1 Jọn 4:11) Nogieva, muẹn roro, ere ne ima gha miẹn deghẹ ima na gha yabọ. Uyinmwẹ ima sẹtin ya ọmwa nọ te ru ima khọọ fi werriẹ, akugbe ghi gha rre uwu iko, asikẹgbe ne ima gu e Jehova mwẹ ghi do wegbe sayọ, orhiọn ima ghi vbe sẹ otọ. (2 Kọr 2:7; Kọl 3:14) Nogieha, rinmwian Ọmwa nii nọ wẹẹ ne ima gha yabọ, nọ ru iyobọ nuẹn. Ghẹ gi Esu zagha akugbe ne uwẹ vbe etẹn sọyẹnmwẹ ọnrẹn vbe uwu iko. (Ẹfis 4:26, 27) Ma wa gualọ iyobọ e Jehova ne ima ghẹ mieke na de ye akobẹ Esu. w21.06 22 ¶11; 23 ¶14

Ọ ghaa mwẹ asẹ ọkpa ne Devid ya gha rhie uhunmwu lẹre khian, rhunmwuda, e Sọl nọ ghaa re ọba ọghe Izrẹl kegha hoo nọ gbe ẹre rua. Ohanmwẹ ghi zẹ viọ obọ ne Devid, ọ na van ẹvbo ọkpa na tie ẹre Nob, ọ na wẹẹ na viọ ebrẹd isẹn ne irẹn. (1 Sam 21:1, 3) Vbọ ma he kpẹẹ vba, e Devid vbe ivbiyokuo ẹre na ya lẹre ye uwu uvun okuta ọkpa. (1 Sam 22:1) Vbọzẹ ne Sọl na gha hoo nọ gbe Devid rua? Vbe Sọl ghi bẹghe vbene obọ e Devid ya gha ke ukhunmwu vbe okuo kevbe vbene emwa ya gha tian rẹn hẹ, ọ na suẹn gha gbọvọ ẹre. E Sọl vbe rẹn wẹẹ, rhunmwuda ne irẹn ma na họn ẹmwẹ ne Jehova, ẹre ọ ya e Jehova he irẹn zẹvbe ọba kevbe wẹẹ, ọ zẹ e Devid nẹ, nọ rhie ihe irẹn. (1 Sam 23:16, 17) Ọrheyerriọ, e Sọl ẹre ọ ye gha re ọba, ọ vbe gha mwẹ ivbiyokuo nibun kevbe emwa ni ye ẹre ike, ọna ẹre ọ si ẹre ne Devid na gha lẹẹ khian. Te Sọl ghaa roro ẹre wẹẹ, irẹn gha sẹtin ru ẹre ne Devid ghẹ ghi khian ọba zẹvbe ne Osanobua khare ra? (Aiz 55:11) E Baibol ma wa tama ima, sokpan emwi ne ima rẹnrẹn ọre wẹẹ, e Sọl ma rẹn emwi nọ ya gha ku. Ọmwa rhọkpa i khian sẹtin gu Osanobua khọn, nọ miẹn uhunmwu vbọ! w22.01 2 ¶1-2

E Jesu ma ya iwinna ikporhu ku. Te ọ wa gha loo ẹkpotọ nọ rhirhi kie nẹẹn ya kporhu ma emwa, rhunmwuda, ọ hoẹmwẹ iran. (Luk 19:47, 48) Ẹnina nọ mwẹ ne iran, ẹre ọ ghaa gua ẹre kpa ya kporhu. Ẹghẹ eso ghaa rrọọ ne emwa nibun ya bu e Jesu gha dee nọ ma iran emwi, “Jesu kevbe avbe erhuanegbe ẹre, ma ghi miẹn otọ na rri evbare.” (Mak 3:20) Ọ vbe gha mwẹ asẹ ọkpa ne okpia ọkpa ya bu e Jesu rre vbe asọn, nọ ma irẹn emwi; e Jesu ma kha wẹẹ asọn nọ, ọ na ye ma ẹre emwi. Emwa nibun ne Jesu kporhu ma, ma khian erhuanegbe ẹre; sokpan iran i khian sẹtin kha wẹẹ, iran ma họn vbe Jesu kporhu. Erriọ ẹre ima vbe hoo ne emwa hia họn iyẹn ne ima ya wewe. (Iwinna 10:42) Ne ima mieke na sẹtin ru ọna, te ọ khẹke ne ima gha fi ẹghẹ kevbe odẹ ne ima ya kporhu werriẹ. Ẹi re ẹghẹ nọ fu ima egbe rre ọkpa ẹre ima khian ya gha kporhu, ọ khẹke ne ima gha kporhu vbe ẹghẹ ne ima rẹnrẹn wẹẹ, ma gha ya miẹn emwa. Ma gha ru vberriọ, e Jehova gha wa ghọghọ. w22.01 17 ¶13-14

Ọ wa lọghọ emwa nibun, ne iran mu ẹtin yan emwa ni rre ukpo ọdakha. Aro emwa nibun daa ẹre nẹ wẹẹ, uhi ne avbe arriọba gbe, keghi re nọ gha fu avbe ọdafẹn egbe rre, sokpan ivbiogue ẹre ọ rri oya ẹre. Deba ọni, uyinmwẹ ọghe ọkaolotu ugamwẹ eso i zẹdẹ maan hiehie. Ọni ẹre ọ si ẹre ne emwa nibun ma na ghi mu ẹtin yan Osanobua. Nọnaghiyerriọ, deghẹ ima mwẹ ọmwa ne ima gu ruẹ e Baibol, ọ khẹke ne ima ru iyobọ nẹẹn ya mu ẹtin yan e Jehova kevbe emwa nọ ya zẹ ihe egbe. Sokpan, ẹi re emwa ne ima gu ruẹ e Baibol ọkpa, ẹre ọ khẹke nọ mu ẹtin yan e Jehova kevbe emwa nọ ya zẹ ihe egbe. Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ọ kpẹẹ re ne ima ke ga e Jehova, ọ khẹke ne ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova i ru emwi nọ ma gba. Ugbẹnso emwi eso sẹtin sunu nọ gha ya ima rẹn deghẹ ima gele mu ẹtin yan e Jehova. w22.02 2 ¶1-2