October

Ọ lọghọ ruẹ vbe ugbẹnso ne u gha họn ẹmwẹ ra? Ọ ghaa mwẹ ẹghẹ nọ ya gha lọghọ Ọba e Devid, rhunmwuda ọni, ọ na ghi na erhunmwu gie Osanobua wẹẹ: “Ru iyobọ mẹ ne I gha họn ẹmwẹ nuẹn.” (Psm 51:12) Te Devid wa hoẹmwẹ e Jehova. Ọrheyerriọ, te ọ ye gha lọghọ e Devid nọ gha họn ẹmwẹ, erriọ vbe ye ne ima. Vbọzẹ? Vbe okaro, ọ rre ima esagiẹn ne ima ghẹ gha họn ẹmwẹ, te ima kue rri ọre vbe ukhu. Nogieva, Esu keghi hia nọ rhie ima ba egbe ya sọtẹ daa e Jehova. (2 Kọr 11:3) Nogieha, agbọn ne emwa na zẹ utun vbe ehọ, ẹre ima sẹ fi, ọ mwẹ “orhiọn nọ winna vbe ekhọe ọghe emwa nẹi họn ẹmwẹ ne Osanobua.” (Ẹfis 2:2) Ọ khẹke ne ima hia vbe odẹ ke odẹ ne ima ghẹ gha ru orukhọ, ọ ma vbe khẹke ne ima kue ne Esu kevbe agbọn dan na ya ima he ẹmwẹ ye Osanobua obọ. Te ima gha vbe hia ne ima gha họn ẹmwẹ ne Jehova kevbe emwa ne irẹn rhie asẹ na. w23.10 6 ¶1

Vbe ima miẹn ruẹ vbe emwi ọyunnuan ne Jesu ru, nọ na ya amẹ khian ayọn? Ọ khẹke ne ima gha mu egbe rriotọ. E Jesu ma gha rhuọ vbe ọ ru emwi ọyunnuan na; ẹghẹ ọkpa i rrọọ nọ ya gha rhuọ rhunmwuda emwi nọ ru. Erhae ẹre irẹn wa gha rhie uyi gie. (Jọn 5:​19, 30; 8:28) Vbe na ghee Jesu, ma ghaa mu egbe rriotọ, ma i khian vbe gha rhuọ rhunmwuda emwi ne ima sẹtin ru. Emwi ke emwi ne ima sẹtin ru vbe ugamwẹ e Jehova, ọ ma khẹke ne ima yae gha rhuọ, nọghayayerriọ, wa gi ima gha ya e Jehova rhuọ, rhunmwuda ẹkpotọ nọ kie ne ima vbe ugamwẹ ọghẹe. (Jer 9:​23, 24) Wa gi ima gha rhie uyi nọ khẹke gie Osanobua. Ọghe ne ẹmwata, de emwi ne ima gha gele sẹtin ru, adeghẹ Jehova ma ru iyobọ ne ima? (1 Kọr 1:​26-31) Ma ghaa mu egbe rriotọ, ma i khian gha tian egbe ima ye iyobọ ne ima ru ne emwa ọvbehe. Ọ khẹke nọ sẹ ima ọkẹn, ne ima na rẹn wẹẹ, e Jehova bẹghe emwi ne ima ru, kevbe wẹẹ, ọ vbe yẹẹ ọre. (Yae taa Matiu 6:​2-4; Hib 13:16.) Vbene ẹmwata, te ima ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova, vbe ima ghaa mu egbe rriotọ vbe na ghee Jesu.​—1 Pit 5:6. w23.04 4 ¶9; 5 ¶11-12

Orhiọn nọhuanrẹn ẹre ọ dia e Pọl ya rhie igiọdu ne Ivbiotu e Kristi, ne iran gha mu ọghe emwa ọvbehe roro. Vbe ima khian ya lele adia na hẹ, vbe ima ghaa rre iko? Ọ khẹke ne ima gha yerre wẹẹ, emwa ọvbehe vbe hoo ne iran zẹ ewanniẹn vbene ima vbe ye. Gia kha wẹẹ, uwẹ kevbe avbe ọse ruẹ gba guan, ọ khẹke ne uwẹ ọkpa wa gha guan khian, vbene u i na vbe kie ẹkpotọ ne iran ya guan ra? Ẹo! Ọ khẹke ne u vbe kie ẹkpotọ ne iran ya guan. Erriọ vbe khẹke nọ gha ye vbe iko, ọ khẹke ne ima gha kie ẹkpotọ ne emwa ọvbehe ya zẹ ewanniẹn. Ọghe ne ẹmwata, odẹ ọkpa nọ ghi maan sẹ ne ima gha ya sẹtin rhie igiọdu ne etẹn ima, ọre ne ima kie ẹkpotọ ne iran ya gha zẹ ewanniẹn. (1 Kọr 10:24) Emwi ọkpa ne ima gha ru ọre wẹẹ, ma ghi gi ewanniẹn ọghe ima ye kuẹi, ne ẹkpotọ mieke na kie ne emwa ọvbehe. Ọ gha khọnrẹn ne u zẹ ewanniẹn ne kuẹi, hia ne u ghẹ wa ya unu kaẹn olika ẹmwẹ hia nọ rre okhuẹn nii. U gha wa ya unu kaẹn emwi hia nọ rre okhuẹn nii, de emwi ne ọmwa ọvbehe khian ghi ta? w23.04 22-23 ¶11-13

Ọ ma khẹke ne ima mianmian vbe nọ ru ekpataki sẹ hẹ na gha ru iyobọ ne emwa ọvbehe, katekate lekpa iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. Ọ khẹke ne ima mu egbe ne ima ya fi ẹre werriẹ, ẹmwẹ ne ima ya kporhu. Emwa ughughan ẹre ima miẹn vbe ikporhu, emwa ni ke ẹvbo ughughan rre kevbe emwa ni rre ugamwẹ ughughan. Te ukọ e Pọl wa gha fi odẹ nọ ya gha kporhu werriẹ, ma gha wa miẹn emwi ruẹ vbe obọ ọre. E Jesu keghi zẹ e Pọl nọ gha re “ukọ na gie bu ivbi agbẹnvbo ọvbehe.” (Rom 11:13) Ọna rhie ma wẹẹ, e Pọl kporhu ma Ivbi e Ju, Ivbi e Grik, emwa ni yo owebe vbe na yo, ivbi edigue, kevbe emwa ni rre ukpo arriọba. E Pọl keghi ya egbe ẹre khian “emwi hia ne emwa hia,” nọ mieke na sẹtin kporhu ma emwa ughughan na guan kaẹn na, vbe odẹ nọ gha mu iran ekhọe. (1 Kọr 9:​19-22) E Pọl wa rhie aro tua vbene iran ya ru emwi hẹ, eke ne iran ke rre kevbe emwi ne iran yayi, ọna ẹre ọ ghi ru iyobọ nẹẹn ya kporhu ma iran vbe odẹ nọ gha mu iran ekhọe. Ma gha vbe sẹtin gha mwẹ alaghodaro, deghẹ ima na hia ne ima gha fi ẹmwẹ ne ima ta werriẹ, ne ima mieke na sẹtin ru iyobọ ne dọmwadẹ emwa ne ima miẹn vbe ikporhu. w23.07 23 ¶11-12

Ọmwa nọ fu i re avbiẹrẹ, rhunmwuda ẹrhiọn ẹre a loo na mieke na gha re ọmwa nọ fu vbe emwi nọ gha sẹtin ya ohu mu ọmwa gha sunu. Ufumwẹ keghi re ọkpa vbe usun “emwi ne orhiọn nọhuanrẹn ya ọmwa mwẹ.” (Gal 5:​22, 23) Ugbẹnso, a vbe loo ẹmwẹ e Grik na ke zedu “ufumwẹ,” ya gie ẹsin oha nọ mwẹ ẹtin, na ghi do ya khian aranmwẹ owa nẹi ghi khọọ. Muẹn roro, vbene ọ khian gha ye hẹ vba gha ghi do ya ẹsin oha ya khian aranmwẹ owa nẹi ghi khọọ. Nene ẹsin ye mwẹ ẹtin agharhemiẹn wẹẹ ẹ i ghi khọọ. Vbe ima khian ya sẹtin gha re ọmwa nọ fu, nẹi re ọmwa avbiẹrẹ? A i ya udu ru ẹre. Emwi nọ gha ru iyobọ ne ima ọre, ne ima gha nọ Osanobua vbe erhunmwu nọ rhie orhiọn nọhuanrẹn ne ima, ne ima mieke na gha re ọmwa nọ fu. Igiemwi ọghe emwa eso rhie ẹre ma nẹ wẹẹ, ma gha sẹtin gha re ọmwa nọ fu. Avbe Osẹe Jehova nibun rhie ẹre ma nẹ wẹẹ, emwa nọ fu ẹre iran khin vbe emwa ghaa gbodan ghee iran, emwi ne iran ru na keghi ya emwa ọvbehe do gha ya aro nọ maan ghee Avbe Osẹe Jehova.​—2 Tim 2:​24, 25. w23.09 15 ¶3

Vbe umian ọghe ọyunnuan ne ukọ e Jọn miẹn, ọ keghi miẹn ediọn 24 vbe iran ga e Jehova vbe ẹrinmwi. Iran na gha rhie urhomwẹ nẹẹn, iran na kha wẹẹ, ọ “sẹ na gha rhie uyi kevbe ọghọ kevbe ẹtin na.” (Arhie 4:​10, 11) Ọ mwẹ emwi nibun nọ wa vbe ya avbe odibosa rhie urhomwẹ ne Jehova. Iran gu e Jehova rre ẹrinmwi, iran wa vbe rẹn ọnrẹn ẹsẹsẹmwẹse. Emwi hia ne Jehova ru vbe ya iran rẹn aro ọmwa nọ khin. Iran gha bẹghe vbene Jehova ya ru emwi, ọ ghi gua iran kpa ya gha rhie urhomwẹ nẹẹn. (Job 38:​4-7) Ọ vbe khẹke ne ima gha rhie urhomwẹ ne Jehova vbe erhunmwu, ma ghi gie ẹre rẹn vbene ima hoẹmwẹ ọnrẹn hẹ kevbe emwi nọ yẹẹ ima vbekpa ẹre. Zẹvbe ne u ya ruẹ e Baibol ne egbuẹ, u ghi hia ne u gualọ emwi eso nọ ghi yẹẹ ruẹ sẹ vbekpa aro ọmwa ne Jehova khin. (Job 37:23; Rom 11:33) Iyeke ọni, u ghi tama e Jehova vbene emwi ne u ruẹ re vbekpa ẹre yẹẹ ruẹ hẹ. Ma gha vbe sẹtin rho e Jehova ye iyobọ nọ ru ne ima kevbe nọ ru ne etẹn ni rre uhunmwu otagbọn hia.​—1 Sam 2:​1, 2. w23.05 4 ¶6-7

Vbe ukpo 1919, emwa ọghe Osanobua keghi la hin e Babilọn Nọkhua rre. Ukpo na ẹre a suẹn gha miẹn “ọviẹn nọ gia mu ẹtin yan kevbe nọ mwẹ ẹwaẹn.” Ọviẹn na, na suẹn gha ru iyobọ ne emwa, ne iran mieke na gha lele “Odẹ Uhuanmwẹ” ọgbọn nọ ghi kie na. (Mat 24:​45-47; Aiz 35:8) Iwinna ne emwa eso ru vbe ẹghẹ nọ gberra, ne iran ya zẹ “Odẹ Uhuanmwẹ” na yotọ, ẹre ọ ru iyobọ ne emwa nibun ni ghi suẹn gha lele odẹ na, ya do rẹn e Jehova sayọ kevbe emwamwa nọ mwẹ ne emwa nagbọn. (Itan 4:18) Nian, iran gha vbe sẹtin ru afiwerriẹ nọ khẹke, ne iran mieke na gha yin vbe odẹ nọ gua ilele ọghe Jehova ro. E Jehova ma ya aro yọ wẹẹ, uhukpa ẹre emwa rẹn khian wa ya ru afiwerriẹ na. Nọghayayerriọ, kherhe kherhe ẹre ọ ya kpee emwa rẹn huan. Ma hia i khian sẹtin ghọghọ vbọ gha sẹ ẹghẹ ne emwi hia ne ima ru khian na gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova! Te a wa dọlọ odẹ yi, ne emwa mieke na sẹtin ye gha lae. Ke ukpo 1919 gha dee, te a wa ye winna yan “Odẹ Uhuanmwẹ,” ne emwa nibun mieke na sẹtin kpa hin e Babilọn Nọkhua rre. w23.05 17 ¶15; 19 ¶16

Ẹbu Nọ Su wa vbe tobọ iran ma etẹn eso emwi, avbe etẹn na ẹre ọ ru iyobọ ne Agbaziro ughughan ọghe Ẹbu Nọ Su. Ẹ i re iwinna nekherhe ẹre avbe etẹn na ru vbe ugamwẹ e Jehova. Iran wa mu egbe ne iran khian ya gha gbaroghe avbe ohuan ọghe Kristi vbe etẹn na hannọ zẹ gha kpa gha rrie ẹrinmwi nẹ. Etẹn na hannọ zẹ ni dekẹ gha kpa gha rrie ẹrinmwi nẹ vbọ ghaa bu ufomwẹ ọghe orughe nọkhua, te ugamwẹ ẹmwata khian ye gha khian hẹnẹhẹnẹ vbe uhunmwu otagbọn na. Ma kpọnmwẹ Jesu Kristi ne ọkaolotu ọghomwa, emwi rhọkpa i khian zẹdẹ la eguọmwadia e Jehova ban. Ẹmwata nọ wẹẹ, avbe agbẹnvbo ni ku uhunmwu kugbe nọ re Gọg ọghe Magọg, gha werriẹ aro nọ khọ da ima vbe ẹghẹ nii. (Ẹzik 38:​18-20) Sokpan, ovbi ẹghẹ kherhe ẹre ọna khian ya vbe otọ, iran i khian vbe sẹtin khọnmiotọ yan emwa ọghe Osanobua, te emwa ọghe Osanobua khian ye gha ga e Jehova. E Jehova gha miẹn emwa rẹn fan! Vbe umian ọkpa ne ukọ ighẹ e Jọn miẹn, ọ keghi bẹghe “oghẹn ne gbii” ni re ohuan ọvbehe ọghe Kristi. A na tama e Jọn wẹẹ, “oghẹn ne gbii” na “la orueghe nọkhua nii ladian.” (Arhie 7:​9, 14) Ọna ya ima rẹn wẹẹ, e Jehova gha miẹn emwa rẹn fan! w24.02 5-6 ¶13-14

Vbọ khẹke ne ima ru, ne ima mieke na gha mwẹ orhiọn nọhuanrẹn? Ma ghi gha na erhunmwu ne Osanobua rhie ẹre ne ima, ma ghi gha tie Baibol, ma ghi vbe rhikhan mu otu e Jehova rhunmwuda e Jehova ẹre ọ ya orhiọn nọhuanrẹn ọghẹe dia otu na. Ena gha ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ “ọmọ ne orhiọn nọhuanrẹn mọ.” (Gal 5:​22, 23) Iran ni mwẹ uyinmwẹ kevbe iziro nọhuanrẹn, ẹre Osanobua rhie orhiọn nọhuanrẹn ọghẹe na. Ma ghaa mu iziro nọ ma gba roro vbe ẹghẹ hia, ma na vbe gha yin uyinmwẹ nọ ma huan, Osanobua i khian rhie orhiọn nọhuanrẹn ọghẹe ne ima. (1 Tẹs 4:​7, 8) Adeghẹ ima hoo ne ima ye gha mwẹ orhiọn nọhuanrẹn, ọ ma khẹke ne ima “gha tila ẹmwẹ akhasẹ rua.” (1 Tẹs 5:20) Vbe ako na, “ẹmwẹ akhasẹ” ọre ẹmwẹ ne Osanobua ya orhiọn nọhuanrẹn ta, ọna vbe dekaẹn ẹdẹ ọghe Jehova kevbe ẹdẹ okiekie ne ima ye na. Ọ ma khẹke ne ima gha roro ẹre wẹẹ, ẹdẹ ọghe Jehova kevbe Amagẹdọn i khian rre vbe ẹghẹ ọghe ima na. Nọghayayerriọ, ọ khẹke ne ima gha mwẹ ọnrẹn vbe ekhọe wẹẹ, ẹdẹrriọ gha rherhe rre, ma ghi vbe gha hia ne ima gha mwẹ uyinmwẹ nọ khẹke, ma ghi vbe rhiegba ye iwinna ugamwẹ e Jehova.​—2 Pit 3:​11, 12. w23.06 12 ¶13-14

De emwi nọ khẹke ne Ovbi Otu e Kristi ru, deghẹ ughe ne emwa na bannọ ruan ra ne iran na ru emwi ọdọ vbe amwẹ na ladian vbe ekọmputa ra vbe efoni? Ọ khẹke ne ima rhie aro hin vbobọvbobọ. Emwi nọ gha ru iyobọ ne ima ya rẹn emwi nọ khẹke ya ru, ọre deghẹ ima na gha yerre wẹẹ, emwi nọ ghi ru ẹkpataki sẹ vbe ẹdagbọn ima, ọre ne ima na re ọsie Jehova. Ẹmwata nọ rrọọ ọre wẹẹ, efoto eso ne emwa ma na wa bannọ ruan fo, sẹtin ya ọmwa gha mwẹ iziro nẹi maan. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima lẹẹ ne ughe vbenian? Rhunmwuda, ima i gualọ emwi rhọkpa nọ gha ya iziro ọghe uyinmwẹ dan vberriọ la ima ekhọe. (Mat 5:​28, 29) Ọdiọn ọkpa na tie ẹre David nọ rre Thailand khare wẹẹ: “I keghi nọ egbe mwẹ wẹẹ, ọ gha khọnrẹn wẹẹ ẹi re ughe ne emwa na wa bannọ ruan fo, ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova deghẹ I na ye gha ghee ẹre ra? Egbe iziro vbenian ẹre ọ ru iyobọ mẹ ya rẹn emwi nọ khẹke ya ru.” Adeghẹ ima i hoo ne ima ru emwi nọ gha sọnnọ e Jehova, ọ gha ru iyobọ ne ima ya gha ya ẹwaẹn ru emwi. Adeghẹ ọmwa hoo nọ gha “wan,” ọ ghi “ka” gha ya ọghọ ne Jehova. w23.06 23 ¶12-13

“Uwu owa uwa” na guan kaẹn mwa, sẹtin gha re iko ọghe ima. Vbe ẹghẹ orueghe nọkhua, e Jehova gha gbogba ga ima, deghẹ ima na ye gha gu etẹn ne ima gba ga rrọọ vbe uwu akugbe. Nọnaghiyerriọ, ọ khẹke ne ima hia vbe odẹ ke odẹ nian, ne ima gha mu emwi ne etẹn ima ru wuo egbe, ma ghi vbe ya ekhọe hia hoẹmwẹ iran. A sẹtin miẹn wẹẹ, ọna ẹre ọ khian ya ima miẹn fan! “Ẹdẹ nọkhua ọghe Jehova” gha ya agbọn lọghọ emwa nagbọn. (Zẹf 1:​14, 15) Eguọmwadia e Jehova gha vbe miẹn ọlọghọmwa eso. Sokpan ma gha mu egbe yotọ nian, ohan i khian gha mu ima, ma ghi vbe sẹtin ru iyobọ ne emwa ọvbehe. Ma ghi vbe sẹtin zin egbe ọlọghọmwa ke ọlọghọmwa nọ rhirhi gha khin. Etẹn ima ghaa rri oya, ma ghi hia ne ima ru iyobọ ne iran, ne ima ya rhie ẹre ma wẹẹ, ima mwẹ agiẹngiẹn daa iran, ma ghi vbe hia ne ima kpemehe emwi ne iran gualọ. Te ima khian vbe rhikhan mu etẹn ima, rhunmwuda ma hoẹmwẹ iran ẹsẹsẹmwẹse. E Jehova gha ya arrọọ ọghe etẹbitẹ ru ima ẹse, vbe ẹghẹ nii, ma i ghi rẹn emwi na tie ẹre odekun ẹrhia kevbe ọlọghọmwa.​—Aiz 65:17. w23.07 7 ¶16-17

Ebe Nọhuanrẹn wa mobọ gie emwa ni ya ekhọe hia ga Osanobua zẹvbe emwa ni wegbe. Sokpan, ẹ i re ẹghẹ hia ẹre iran ya gha ghee egbe iran zẹvbe emwa ni wegbe. Vbe igiemwi, ọ mwẹ ẹghẹ eso ne Ọba e Devid ya gha ghee egbe ẹre zẹvbe ọmwa nọ wegbe vbe na ghee oke; sokpan ọ vbe gha mwẹ ẹghẹ eso nọ ya kha wẹẹ, “ohan” wa mu irẹn. (Psm 30:7) Ẹmwata nọ wẹẹ, ẹtin ne orhiọn nọhuanrẹn rhie ne Samsin i gia gie, sokpan, e Samsin rẹnrẹn wẹẹ, deghẹ Osanobua i rre irẹn iyeke, ‘ẹtin ghi fo irẹn, irẹn ghi vbe ye mitan mitan vbene emwa ọvbehe vbe ye.’ (Giọg 14:​5, 6; 16:17) Rhunmwuda ne Jehova na rhie ẹtin ne avbe ikpia na, ẹre ọ si ẹre ne iran na wegbe. Ukọ e Pọl wa vbe miẹn kue wẹẹ, irẹn gualọ iyobọ ọghe Jehova. (2 Kọr 12:​9, 10) Ọ wa vbe gha mwẹ emianmwẹ nọ ghaa gu suan. (Gal 4:​13, 14) Ugbẹnso, ọ vbe gha lọghọe nọ gha ru emwi esi. (Rom 7:​18, 19) Ẹghẹ eso vbe gha rrọọ ne osi ya gha si ẹre. (2 Kọr 1:​8, 9) Ọrheyerriọ, ẹghẹ ne Pọl na gha vburriẹ, ẹre ọ ya gha mwẹ ẹtin. Vbọzẹ? Rhunmwuda e Jehova keghi rhie ẹtin nọ khẹke nẹẹn. Ọ na vbe ru iyobọ nẹẹn ya gha re ọmwa nọ wegbe. w23.10 12 ¶1-2

Adeghẹ ima na gha roro ẹre vbe ugbẹnso wẹẹ, ma i mwẹ esa ne ima ye, ọ khẹke ne ima gha yerre wẹẹ, e Jehova ẹre ọ tobọre si ima kẹ egbe. (Jọn 6:44) Ọ mwẹ uyinmwẹ esi ne Jehova bẹghe vbe egbe ima, ne ima tobọ ima i bẹghe, e Jehova vbe rẹn emwi nọ rre ima ekhọe. (2 Krọ 6:30) Nọnaghiyerriọ, ma gha sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, aro nọ ghaan ẹre Jehova gele ya ghee ima zẹvbe nọ khare. (1 Jọn 3:​19, 20) Ma nibun ru emwi eso vbene ima te la odẹ ẹmwata na, nọ wa ye ya ekhọe ima bu abe gbe ima. (1 Pit 4:3) Uhiẹn, emwa ni wa vbe ga e Jehova ke ẹghẹ gha dee wa vbe mwẹ emwi eso ne iran gu suan. Ekhọe ruẹ vbe zẹdia bu abe gbuẹ ra? Adeghẹ erriọ nọ, gi orhiọn ruẹ sotọ, rhunmwuda eguọmwadia e Jehova nibun wa vbe werriẹ aro daa egbe ọlọghọmwa vbenian. Vbe igiemwi, ọ ma zẹdẹ gha khuẹrhẹ ne ukọ e Pọl vbe ọ ghaa muẹn roro avbe abakuru ughughan nọ ru. (Rom 7:24) Ẹmwata nọ wẹẹ, ukọ ighẹ e Pọl roro iro fi uyinmwẹ werriẹ, ọ na vbe dinmwiamẹ. Ọrheyerriọ, ọ na kha wẹẹ, irẹn “ẹre ọ ghi kanmwa sẹ vbe uwu avbe ukọ hia” kevbe wẹẹ, irẹn “ẹre ọ ghi khọọ sẹ” vbe uwu emwa orukhọ hia.​—1 Kọr 15:9; 1 Tim 1:15. w24.03 27 ¶5-6

Emwi ọkpa ne ima miẹn ruẹ vbe emwi ne Ọba ighẹ Jehoas ru ọre wẹẹ, ọ khẹke ne ima gha zẹ avbe ọse ni gha sẹtin ru iyobọ ne ima ya gha ru emwi nọ khẹke, ọni ọre avbe ọse ni hoẹmwẹ e Jehova, kevbe ni hoo ne iran gha ru emwi nọ ya ẹko rhiẹnrhiẹn ọnrẹn. Ẹ i re emwa ne ima gba re ihegbe ọkpa ẹre ọ khẹke ne ima gha gu ru ọse. Yerre wẹẹ, e Jehoiada ne ọsie Jehoas kakabọ diẹn e Jehoas. Nọ egbuẹ wẹẹ: ‘Avbe ọse mwẹ ru iyobọ mẹ ya sikẹ e Jehova sayọ ra? Iran vbe rhie igiọdu mẹ ne I gha lele uhi ọghe Jehova ra? Iran guan kaẹn e Jehova kevbe ẹmwata nọ rre uwu e Baibol ra? Iran vbe ya aro nọ ghaan ghee uhi ọghe Jehova ra? Ẹghẹ ke ẹghẹ ne I ya ru abakuru, emwi ne I hoo ne I họn ẹre iran tama mwẹ ra, ra iran ya udinmwẹ rhie adia nọ khẹke mẹ?’ (Itan 27:​5, 6, 17) Ọghe ne ẹmwata, deghẹ avbe ọse ruẹ ma na hoẹmwẹ e Jehova, ọ ma khẹke ne u gha gu iran mu obọ. Sokpan u ghaa mwẹ avbe ọse ni hoẹmwẹ e Jehova, ghẹ sẹ iran rae, iran gha wa ru iyobọ nuẹn!​—Itan 13:20. w23.09 9 ¶6-7

Alfa ọre ikpẹmwẹ nokaro vbe abidi ọghe Ivbi e Grik, vbe ne omega na gha re nokiekie. Ne Jehova na loo ẹmwẹ na ighẹ “Alfa kevbe Omega,” ọ rhie ma wẹẹ, ọ gha suẹn emwi nẹ, ẹ i mwẹ nẹ ghẹ ru ẹre fo. Vbe Jehova ghi yi Adam vbe Ivi nẹ, Ọ na tama iran wẹẹ, ‘Wa gha biẹlẹ ne uwa gha muan yọ, ne uwa gba ehe hia vbe agbọn.’” (Gẹn 1:28) Vbe ẹghẹ ne Jehova ya ta ẹmwẹ na, te ọ yevbe na miẹn wẹẹ, te ọ khare wẹẹ, “Alfa.” E Jehova keghi ta emwi nọ hoo nọ ru. Ọni ọre wẹẹ, ẹghẹ dee ne emọ ọghe Adam vbe Ivi ni gbae khian ya do vuọn uhunmwu otagbọn na, iran ghi vbe ya agbọn na khian e Paradais. Ẹghẹ nii gha sẹ nẹ, ọ ghi yevbe na miẹn wẹẹ, te Jehova khare wẹẹ, “Omega.” E Jehova ghi “yi otọ kevbe iso fo kevbe emwi hia ni rre uwu ẹre” nẹ, ọ na ta emwi nọ rhie ẹre ma wẹẹ, ẹ i mwẹ irẹn ma ru vbene irẹn khare. Ọ gi ima rẹn wẹẹ, ẹ i mwẹ irẹn ma mu emwamwa ne irẹn mwẹ ne emwa nagbọn kevbe uhunmwu otagbọn na sẹ. Ufomwẹ ọghe ikpẹdẹ nogie ihinrọn nii ẹre emwamwa na khian na gele sẹ.​—Gẹn 2:​1-3. w23.11 5 ¶13-14

A gha gele wẹẹ na ke Babilọn gha rrie otọ Izrẹl, ọ gha sẹ odẹ uki enẹ, te okhian vbenian wiẹn egbua. Sokpan e Jehova keghi kha wẹẹ, emwi ke emwi nọ gha mu idobo ye Ivbi e Ju egbe ne iran ghẹ sẹ otọ nii, irẹn gha wabọ ọre rua. Nọ ne Ivbi e Ju ni ghaa mwẹ amuẹtinyan, afiangbe ne iran khian miẹn vbe iran gha kpa gha rrie otọ Izrẹl, ẹre ọ sẹ emwi ke emwi ne iran sẹrae vbe Babilọn. Ugamwẹ ne iran khian gha rhie ne Jehova, ẹre ọ khian sẹ afiangbe nikẹre ne iran khian miẹn. Ọgua Osa rhọkpa ma gha rre Babilọn. Aka rhọkpa ma vbe gha rrọọ ne Ivbi Izrẹl gha na sẹtin zọ ese gie Osanobua zẹvbe ne Uhi e Mozis wẹẹ ne iran gha ru ẹre, ogie ohẹn rhọkpa ma vbe gha rrọọ nọ khian ru iwinna na. Deba ọni, emwa ni ga ẹbọ, nẹi vbe rhie ọghọ ne Jehova, amaiwẹ te iran khian lele uhi ẹre, kakabọ bun sẹ emwa ọghe Osanobua vbe ẹvbo nii. Rhunmwuda ọni, Ivbi e Ju ni re arriaisẹn nibun, ni hoẹmwẹ e Jehova keghi wa ya aro ye ẹghẹ ne iran khian ya dọlegbe gha rrie ẹvbo iran, ne iran mieke na dọlegbe mu ugamwẹ ẹmwata gbọọ. w23.05 14-15 ¶3-4

Ma wa gualọ iyobọ orhiọn nọhuanrẹn ọghe Osanobua, ne ima mieke na sẹtin gha ru emwi “zẹvbe ivbi ukpa.” Vbọzẹ? Rhunmwuda, ẹ i zẹdẹ khuẹrhẹ na gha re ọmwa nọhuanrẹn vbe agbọn nọ kulo na. (1 Tẹs 4:​3-5, 7, 8) Orhiọn nọhuanrẹn gha sẹtin ru iyobọ ne ima ya sẹtin gbe ukhu iziro ọghe agbọn na rua, ya sẹ egbe avbe imamwaemwi nọ ma khianrẹn, ni gbodan ghee ilele ọghe Jehova. Orhiọn nọhuanrẹn gha vbe sẹtin ru iyobọ ne ima ya gha ru ‘emwi hia nọ maan kevbe nọ khẹke.” (Ẹfis 5:9) Odẹ ọkpa ne ima gha ya sẹtin miẹn orhiọn nọhuanrẹn, ọre ne ima gha na erhunmwu ne Osanobua rhie ẹre ne ima. Jesu khare wẹẹ, e Jehova gha “rhie orhiọn nọhuanrẹn ne emwa ni nọ rẹn.” (Luk 11:13) Adeghẹ ima na vbe deba etẹn gha rhie urhomwẹ ne Jehova vbe iko ọghomwa, ma gha vbe miẹn orhiọn nọhuanrẹn. (Ẹfis 5:​19, 20) Orhiọn nọhuanrẹn ọghe Osanobua ghaa dia ima, ma ghi sẹtin loo ẹdagbọn ima vbe odẹ nọ gha yẹẹ Osanobua. w24.03 23-24 ¶13-15

U hoo ne u kakabọ gha mwẹ izinegbe ra? Deghẹ erriọ nọ, na erhunmwu ne Jehova ru iyobọ nuẹn. Izinegbe keghi re ọkpa vbe usun ọmọ ne orhiọn nọhuanrẹn mọ. (Gal 5:​22, 23) Nọnaghiyerriọ, ma gha sẹtin na erhunmwu gie Jehova nọ rhie orhiọn nọhuanrẹn ọghẹe ne ima, ne ima mieke na sẹtin gha mwẹ ọmọ ne orhiọn nọhuanrẹn mọ. Adeghẹ ima na miẹn edanmwẹ nọ gha yae gha lọghọ ne ima gha mwẹ izinegbe, ọ khẹke ne ima “gha nọ” Osanobua nọ rhie orhiọn nọhuanrẹn ne ima, ne ima mieke na sẹtin zin egbe. (Luk 11:13) Ma sẹtin vbe wẹẹ ne Jehova ru iyobọ ne ima, ne ima gha ghee emwi vbene irẹn ghee ẹre. Ma gha na erhunmwu nẹ, ọ khẹke ne ima gha hia vbe odẹ ke odẹ ne ima gha mwẹ izinegbe vbe ẹdẹgbegbe. Zẹvbe ne ima ya na erhunmwu ne ima gha mwẹ izinegbe, ma na vbe gha hia ne ima gha zin egbe emwi, e Jehova ghi ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ izinegbe, ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ma i ka mwẹ ọnrẹn. Ọ keghi ru iyobọ ne ima, ne ima sẹtin gha mu okha ni rre Baibol roro. E Baibol wa guan kaẹn emwa nibun ni ghaa mwẹ izinegbe. Ma ghaa mu avbe okha vbenian roro, ọ gha ya ima rẹn odẹ eso ne ima gha ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma mwẹ izinegbe. w23.08 22, 23 ¶10-11

Jesu keghi gi ukọ ighẹ Pita rẹn wẹẹ, e Jehova gha ru iyobọ nẹẹn. Vbe iyeke Jesu ghi rhiọ kpaegbe nẹ, ọ keghi ya odẹ ọghe ọyunnuan ru iyobọ ne Pita kevbe avbe ukọ nikẹre ya gbe ehẹn. (Jọn 21:​4-6) Emwi ọyunnuan nọ sunu na keghi ya e Pita rẹn wẹẹ, e Jehova gha sẹtin kpemehe emwi na ya yin agbọn ne irẹn. Egbọre, emwi nọ sunu na keghi ye Pita ẹre rre ẹmwẹ ne Jesu tae, nọ na wẹẹ, e Jehova gha kpemehe ne emwa ni “mu ẹmwẹ Arriọba Osanobua karo.” (Mat 6:33) Rhunmwuda ọni, e Pita ma mu iwinna ọgbehẹn karo vbe ẹdagbọn ọnrẹn, ẹmwẹ Arriọba Osanobua ẹre ọ mu karo. Ọ keghi vbe ya udinmwẹ kporhu vbe ẹdẹ Pẹntikọst vbe ukpo 33 C.E., ọ na ru iyobọ ne emwa nibun ya miẹn odẹ ẹmwata yi. (Iwinna 2:​14, 37-41) Iyeke ọni, ọ na vbe ru iyobọ ne Ivbi e Sameria kevbe emwa nẹi re Ivbi e Ju ya do rẹn e Kristi. (Iwinna 8:​14-17; 10:​44-48) Vbene ẹmwata, e Jehova wa gele loo e Pita ya ru iyobọ ne emwa ughughan ya do khian Ivbi Otu e Kristi. w23.09 20 ¶1; 23 ¶11

Vbọ rre odẹ ukpo eva ne Ivbi e Babilọn guọghọ e Jerusalẹm, ọba ighẹ Nebukadneza keghi minna miẹn amazẹ nọkhua ọkpa, iminna na keghi wa gha kpokpo ẹre vbe orhiọn. Ọ kegha yan wẹẹ, irẹn gha gbele avbe umẹwaẹn ọghe irẹn hia rua ya sẹ egbe Daniẹl, deghẹ iran ma sẹtin tama irẹn emwi ne irẹn miẹn vbe iminna kevbe emwi nọ demu. (Dan 2:​3-5) E Daniẹl keghi zẹgiẹ zẹ emwi ru; rhunmwuda, ọ rẹnrẹn wẹẹ, deghẹ irẹn ma na ru vberriọ emwa nibun gha lae. “E Daniẹl keghi bu ọba gha khian, ọ keghi nọ rẹn wẹẹ nọ ye rhie ẹghẹ ne irẹn, ighẹ irẹn gha tama ọba emwi na ya nene imina kha.” (Dan 2:16) Emwi ne Daniẹl ru na keghi rhie ẹre ma wẹẹ, ọ mwẹ udinmwẹ kevbe amuẹtinyan. Emwi rhọkpa i rrọọ nọ rhie ẹre ma wẹẹ, e Daniẹl ka rhan otọ iminna nẹ vbe nọ te sẹ ẹdẹrriọ. Ọ keghi tama avbe ọsiọre ne iran “na erhunmwu ghee Ọba ẹrinmwi nọ tohan iran, nọ vbe rhan otọ oro nii ma iran.” (Dan 2:18) E Jehova wa họn erhunmwu iran. Osanobua keghi ru iyobọ ne Daniẹl ya rhan otọ iminna ne Nebukadneza minaẹn. A ma ghi gbe Daniẹl kevbe avbe ọsiọre rua. w23.08 3 ¶4

Gia guan kaẹn afiangbe na miẹn vba ghaa mwẹ izinegbe. Ma ghaa mwẹ izinegbe ọyẹnmwẹ ghi gha sẹ ima, orhiọn ima ghi vbe sotọ. Nọnaghiyerriọ, izinegbe gha sẹtin ya ima gha mwẹ egberranmwẹ. Ma ghaa mwẹ izinegbe, ma ghi sẹtin gu emwa ọvbehe gha rrọọ vbe uwu ọfunmwegbe. Akugbe ghi gha rre uwu iko. Ọmwa gha ru emwi nọ sọnnọ ima, ma ma na gi ohu rherhe mu ima, ma i khian hie erhẹn ye ẹzọ nọ rre otọ. (Psm 37:8; Itan 14:29) Sokpan nọ ghi wa sẹ ehia ọre wẹẹ, ma ghaa mwẹ izinegbe, te ima ya egbe taa Erha ima nọ rre ẹrinmwi, ma ghi vbe do sikẹ ọre sayọ. U miẹn vbene izinegbe ru ekpataki hẹ! Ma wa vbe miẹn afiangbe nibun vbe ima ghaa mwẹ izinegbe. Ọghe ne ẹmwata, ẹ i khian wa gha khuẹrhẹ ne ima gha rhie ẹre ma wẹẹ ima mwẹ izinegbe vbe ẹghẹ hia, sokpan vbe ẹtin e Jehova, ma gha sẹtin ye gha mwẹ izinegbe. Zẹvbe ne ima ya ya izinegbe diakhẹ agbọn ọgbọn, uwa gi ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, “e Jehova ẹre ọ gbaroghe iran ni ya ọghọ nẹẹn, iran ni diakhẹ ahoẹmwọmwa rẹn nẹi beghe.” (Psm 33:18) Uwa gi ima hia vbe odẹ ke odẹ ne ima gha mwẹ izinegbe. w23.08 22 ¶7; 25 ¶16-17

E Jems khare wẹẹ, ọmwa sẹtin gha kha wẹẹ irẹn mwẹ amuẹtinyan sokpan, ẹ i rhie ẹre ma vbe uyinmwẹ ọghẹe. (Jems 2:​1-5, 9) E Jems vbe guan kaẹn ọmwa nọ bẹghe ‘ọtẹn nokpia ra ọtẹn nokhuo, nọ ma miẹn ukpọn rhuan, ra nọ ma miẹn evbare ẹdẹ re,’ sokpan ọ ma ru iyobọ nẹẹn. Ọ gha khọnrẹn ne ọmwa vberriọ kha wẹẹ irẹn mwẹ amuẹtinyan, ọ ma rhie ẹre ma vbe uyinmwẹ ọghẹe; rhunmwuda ọni, amuẹtinyan ọghẹe i mwẹ esa nọ ye. (Jems 2:​14-16) E Jems keghi guan kaẹn Rehab zẹvbe igiemwi ọghe ọmwa nọ rhie ẹre ma vbe uyinmwẹ ọghẹe wẹẹ, irẹn mwẹ amuẹtinyan. (Jems 2:​25, 26) E Rehab họn vbekpa e Jehova nẹ, ọ vbe rẹn wẹẹ, irẹn ẹre ọ ghaa gbaroghe Ivbi Izrẹl. (Jọs 2:​9-11) Emwi nọ ru keghi rhie ẹre ma wẹẹ, ọ mwẹ amuẹtinyan, ọ na gbogba ga Ivbi Izrẹl eva ne arrọọ ọghe iran ghaa rre ikpadede, vbe ẹghẹ ne iran ya do ba otọ e Jẹriko ghee. Rhunmwuda ọni, agharhemiẹn wẹẹ, Rehab ma gha re Ovbi Izrẹl kevbe wẹẹ, ọmwa nọ ma gba ẹre ghaa nọ, a na ye tie ẹre ọmwa ata zẹvbe na vbe tie Ebraham. Igiemwi ọghe Rehab ya ima rẹn wẹẹ, ọ khẹke ne ima gha rhie ẹre ma vbe uyinmwẹ ima wẹẹ, ma gele mwẹ amuẹtinyan. w23.12 5-6 ¶12-13

Zẹvbe Ivbi Otu e Kristi, ẹ i re avbe imamwaemwi ni khuẹrhẹ ọkpa ni rre Baibol ẹre ima wa hoo ne ima rẹn. Ma vbe hoo ne ima rẹn avbe “emwi ni dinmwi ọghe Osanobua,” orhiọn nọhuanrẹn gha ru iyobọ ne ima ya sẹtin ru ọna. (1 Kọr 2:​9, 10) Hia ne u rẹn avbe imamwaemwi ni dinmwi ni rre Baibol, ne u mieke na sikẹ e Jehova sayọ. Vbe igiemwi, u sẹtin gualọ otọ re sayọ, vbene Jehova ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ eguọmwadia ọghẹe nẹdẹ, kevbe vbene ọna ya rhie ẹre ma wẹẹ, ọ vbe hoẹmwẹ ruẹ. U sẹtin vbe ruẹ vbekpa emwamwa ne Jehova ru ne Ivbi Izrẹl ya gha ga irẹn vbe ẹghẹ nẹdẹ, u ghi yae tae vbene ọ hoo ne Ivbi Otu e Kristi ya gha gae vbe ẹdẹnẹrẹ. U sẹtin vbe gbarokotọ ruẹ vbekpa ẹmwẹ akhasẹ ughughan nọ sẹ vbe egbe Jesu vbọ rre agbọn na. U ghaa loo Watch Tower Publications Index ra Research Guide for Jehovah’s Witnesses ya ruẹ vbekpa avbe imamwaemwi na, u gha wa miẹn ere vbọ. U gha gele gbarokotọ gha tie Baibol, ọ gha ya amuẹtinyan ọghuẹ wegbe sayọ, u ghi vbe gha mwẹ “irẹnmwi ọghe Osanobua.”​—Itan 2:​4, 5. w23.10 18-19 ¶3-5

Ẹmwẹ ne ukọ e Pita ya gie na ya “ekhọe hia hoẹmwẹ egbe” vbe ako na, ọre na “niẹn emwi ladian.” Abọ nogieva vbe uviẹn nii keghi ya ima rẹn vbene ahoẹmwọmwa vbenian khian ya sẹtin ru iyobọ ne ima hẹ, ọ keghi gue orukhọ ọghe etẹn ima. Vbe na ghee ukpọn eso nọ niẹn, na ya gu emwi, te ima gha vbe hia vbe odẹ ke odẹ ne ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne etẹn ima gha wegbe sayọ, nọ mieke na sẹtin gue “orukhọ nibun” ne iran ru daa ima. Ne ako na na wẹẹ, te ahoẹmwọmwa “gue orukhọ nibun” rhie ma wẹẹ, te ọ khẹke ne ima gha yabọ. Zẹvbe na gha ya sẹtin ya ukpọn gue ihuẹn, ahoẹmwọmwa gha vbe sẹtin gue orukhọ kevbe abakuru ọghe emwa ọvbehe. Ọ khẹke ne ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ kakabọ wegbe, ne ima mieke na sẹtin yabọ etẹn ima vbe iran gha ru ima khọọ, uhiẹn deghẹ ọ na gha lọghọ ne ima ru vberriọ. (Kọl 3:13) Ma ghaa yabọ emwa ọvbehe, ọ rhie ma wẹẹ, ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ gele wegbe kevbe wẹẹ, ma hoo ne ẹko gha rhiẹnrhiẹn e Jehova. w23.11 11-12 ¶13-15

E Josaia ghi waan nẹ, ọ na suẹn gha dọlọ ọgua Osa yi. Vbe ẹghẹ na na gha ru iwinna na, a keghi miẹn ebe “Uhi ne Jehova viọ ne Mosis.” Vba ghi tie Uhi na, emwi ne Ọba ighẹ e Josaia họn, keghi gbe ẹre egbe, ọ na wa vbe zẹ owẹ lele emwi ne Uhi nii khare. (2 Krọ 34:​14, 19-21) U gha hoo ne u gha tie Baibol vbe ẹghẹ hia ra? Adeghẹ u suẹn gha tie Baibol nẹ, u sọyẹnmwẹ emwi ne u tie ra? U sama ye avbe ako evbagbẹn nọhuanrẹn ni gha sẹtin ru iyobọ nuẹn ra? Vbe Josaia rre odẹ ukpo 39, ọ keghi ru abakuru nọ miẹn ọnrẹn uhunmwu. Ọ keghi ru emwi nọ rre ọre ekhọe nọ gha te ya gualọ adia vbe obọ e Jehova. (2 Krọ 35:​20-25) Vbe ima miẹn ruẹ vbe ọna? Ọ gha khọnrẹn we ima khian enọwanrẹn nẹ, ra ọ kpẹẹ re ne ima ke ruẹ e Baibol, te ọ ye khẹke ne ima gha hia ne ima sikẹ e Jehova sayọ. Vbe ima khian ya ru ọna hẹ? Te ọ khẹke ne ima gha na erhunmwu vbe ẹghẹ hia ne Jehova dia ima, ma ghi gha tie Baibol, ma ghi vbe gha lele adia ne etẹn ni deziẹn vbe iko rhie ne ima. Ma gha ru vberriọ, ọ gha lọghọ ma ke ru abakuru, ẹ i mwẹ ọyẹnmwẹ ma vbe gha sẹ ima.​—Jems 1:25. w23.09 12 ¶15-16

E Baibol wa ya unu kaẹn ikhuo ni mwẹ uyinmwẹ esi, ni hoẹmwẹ e Jehova kevbe ni wa vbe rhie egbe ye ugamwẹ ọnrẹn. Ikhuo ni wa gha “ru emwi ye oreghe” kevbe ni wa “gha họn ẹmwẹ ne Osanobua vbe emwi hia” ẹre ikhuo na wa gha khin. (1 Tim 3:11) Vbe deba ọni, etẹn ima nikhuo gha vbe miẹn etẹn nikhuo ni vbe deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn ne iran gha sẹtin ya egbe taa. Etẹn nikhuo ni re igbama, uwa rẹn etẹn nikhuo rhọkpa ni deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn, ne uwa gha sẹtin ya egbe taa ra? Hia ne u rhie aro tua uyinmwẹ esiesi ne iran mwẹ. U ghi vbe muẹn roro vbene u gha ya sẹtin ya egbe taa iran hẹ. Ne ima mieke na gha re Ovbi Otu e Kristi nọ deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn, ọ khẹke ne ima gha mu egbe rriotọ. Adeghẹ okhuo na gha mu egbe rriotọ, ẹre ọ khian na sẹtin gele gha re ọsie Jehova kevbe ọsie emwa ọvbehe. Vbe igiemwi, okhuo nọ hoẹmwẹ e Jehova keghi lele ilele ọghe Jehova, nọ dekaẹn na ya ekhọe hia ku obọ gbe ba emwa ne Jehova rhie asẹ na. (1 Kọr 11:3) Te ilele na wa dekaẹn emwamwa nọ rre uwu iko kevbe ọghe ẹgbẹe. w23.12 19 ¶3-5

E Jehova hoo ne ọdọ hoẹmwẹ ọvbokhan rẹn, ọ ghi gha gbaroghe ẹre, ọ ghi gha mwẹ ẹghẹ nẹẹn, ọ ghi vbe gha ru emwi nọ gha yae sikẹ e Jehova sayọ. U ghaa roro emwi ẹse, u ghaa rhie ọghọ nọ khẹke ne ikhuo, u na vbe gha re ọmwa nọ gia mu ẹtin yan, ọ gha ru iyobọ nuẹn ya gha re ọdọ nọ rẹn enegbe. U gha ghi rhie okhuo nẹ, u sẹtin do khian erha. Vbua khian miẹn ruẹ vbe obọ e Jehova, nọ gha ru iyobọ nuẹn ya gha re erha nọ rẹn enegbe? (Ẹfis 6:4) E Jehova keghi tama Jesu vbe idagbo wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ ọnrẹn kevbe wẹẹ, irẹn miẹn ọnrẹn yi. (Mat 3:17) Adeghẹ u na ghi biẹ vbe akhuẹ, gha tama ivbuẹ vbe ẹghẹ hia wẹẹ, u hoẹmwẹ iran. Hia ne u gha tian iran vbe ẹghẹ hia vbe iran gha ru emwi esi. Erha ọmọ nọ ya egbe taa igiemwi ọghe Jehova, gha sẹtin ru iyobọ ne ivbi ẹre ya do gha re Ivbi Otu e Kristi ni deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn. Adeghẹ u na gha ya obọ esi mu ẹgbẹe ruẹ kevbe etẹn ni rre uwu iko nian, u na vbe gha ru emwi nọ gha ya iran rẹn wẹẹ, u hoẹmwẹ iran kevbe wẹẹ u gbọyẹmwẹ ye emwi ne iran ru, ọ gha ru iyobọ nuẹn ya gha re erha nọ rẹn enegbe.​—Jọn 15:9. w23.12 28-29 ¶17-18

Ma ne eguọmwadia e Jehova wa werriẹ aro daa ọlọghọmwa, ma vbe khuọnmwi vbene emwa ọvbehe vbe ye. Avbe eghian ọghe Osanobua vbe zẹ ima kpokpo. E Jehova i khian gbogba ga ima ne ima ghẹ werriẹ aro daa egbe avbe ọlọghọmwa vbenian, sokpan ọ yan rẹn we irẹn gha ru iyobọ ne ima. (Aiz 41:10) Ẹ i mwẹ vbene ọlọghọmwa ne ima ye gha wegbe sẹ hẹ, e Jehova gha ru iyobọ ne ima ne ima sẹtin gha sọyẹnmwẹ, ne ima sẹtin ru azẹ nọ maan kevbe ne ima sẹtin mudia ẹse. E Jehova yan rẹn wẹẹ, irẹn gha rhie “ọfunmwegbe ọghe Osanobua” ne ima. (Fil 4:​6, 7) Ọfunmwegbe na ọre ọfunmwegbe ne ọmwa mwẹ kevbe ne orhiọn ọmwa na sotọ rhunmwuda nọ na rẹn wẹẹ, ọsie Jehova ẹre irẹn khin. Ọfunmwegbe na “gberra ne ọmwa gha sẹtin rẹn otọ re”; ọ gberra emwi ke emwi ne ima mu roro vbe ekhọe. U he ka na erhunmwu gie Jehova ẹdẹ ra vbe u rre ọlọghọmwa, u na wa vbe bẹghe vbene Jehova ya mu ruẹ orhiọn sotọ hẹ? Ọna ẹre ọ wa re “ọfunmwegbe ọghe Osanobua” na guan kaẹn na. w24.01 20 ¶2; 21 ¶4

Ahoẹmwọmwa ne emwa mwẹ ne Jehova ẹre ọ gua iran kpa ya gha ya ekhọe hia rho eni enrẹn. Ọba ighẹ e Devid rẹnrẹn wẹẹ, a ghaa rho eni e Jehova, e Jehova tobọre ẹre a rhie urhomwẹ na. A ghaa guan kaẹn eni e Jehova, emwi nọ demu ọre aro ọmwa nọ khin kevbe emwi ughughan nọ he ru. Te Devid wa gha hoo nọ gha ya aro nọ ghaan ghee eni Osanobua zẹvbe eni nọhuanrẹn, kevbe nọ gha rho eni ẹnrẹn. Te ọ kue gha hoo nọ ya “emwi hia ni rre uwu” irẹn ya ru ọnọna, ọni nọ wẹẹ, nọ ya ekhọe hia gha rhie urhomwẹ ne Jehova. Erriọ Ivbi Livai wa vbe gha ye, ọ gha de ọghe urhomwẹ na rhie ne Jehova, iran ẹre ọ mu asanikaro. Iran keghi mu egbe rriotọ, iran na miẹn kue wẹẹ, ẹmwẹ ọkpa i wa rrọọ nọ gele sẹ, na gha sẹtin ya rho eni e Jehova. (Neh 9:5) Vbene ẹmwata, odẹ ne iran ya mu egbe rriotọ kevbe odẹ ne iran ya ya ekhọe hia rho e Jehova wa ya ẹko rhiẹnrhiẹn ọnrẹn. w24.02 9 ¶6

E Jehova i khian ghee ruẹ zẹvbe ọmwa nọ gbe okhuẹ re, deghẹ u ma ru emwi ne u khian te ru, rhunmwuda wẹẹ ẹtin ruẹ ma sẹ ọre. (2 Kọr 8:12) Ya ọlọghọmwa ne u miẹn ya waan ne egbe. Gha ye ẹre rre emwi ne u he sẹtin ru. E Baibol gi ima rẹn wẹẹ, “Osanobua i re ọmwa nọ ru emwi nọ ma gba, ẹ i khian mianmian iwinna ne [u] ru.” (Hib 6:10) Rhunmwuda ọni, ọ ma vbe khẹke ne u mianmian. Gha muẹn roro emwi eso ne u he ru, a sẹtin miẹn wẹẹ te u ghi do sikẹ e Jehova sayọ, u kporhu ma emwa ọvbehe vbekpa e Jehova, ra te u dinmwiamẹ. Zẹvbe ne u sẹtin muẹn sẹ okhuo ne u fian ne egbuẹ vbe ẹghẹ nọ gberra, u gha vbe sẹtin muẹn sẹ okhuo ne u fian ne egbuẹ nian. Vbe ẹtin e Jehova, u gha vbe sẹtin mu okhuo ne u fian ne egbuẹ sẹ. U na gha bẹghe odẹ ughughan ne Jehova ya ru iyobọ nuẹn kevbe vbene ọ ya fiangbuẹ hẹ, u ghi gha sọyẹnmwẹ zẹvbe ne u ya hia ne u mu okhuo ne u fian ne egbuẹ sẹ. (2 Kọr 4:7) Adeghẹ u ma na gi egbe wọọ ruẹ, u gha miẹn afiangbe ne wọrhọwọrhọ.​—Gal 6:9. w23.05 31 ¶16-18

Te Jehova wa gualọ ẹkpotọ nọ khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn miẹn emwa ne irẹn hoẹmwẹ ọnrẹn yi. Evbagbẹn Nọhuanrẹn gi ima rẹn igbava ne Jehova tama Ovbi ẹre ighẹ Jesu wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ ọnrẹn kevbe we irẹn miẹn ọnrẹn yi. (Mat 3:17; 17:5) U gha hoo ne Jehova tama ruẹ wẹẹ, irẹn miẹn ruẹ yi ra? E Jehova i wa ke ẹrinmwi gu ima guan, Ẹmwẹ ọghẹe nọ re Baibol ẹre ọ ya gu ima guan. Ma ghaa tie ẹmwẹ nọ rre Ebe Enẹ Ni Ta Okha Ọghe Jesu, ọ ghi yevbe na miẹn wẹẹ, ma wa họn vbe Jehova tama ima wẹẹ, irẹn miẹn ima yi. Vbene Erhae ya ru emwi, erriọ Jesu wa ya ru emwi zẹẹ. Nọnaghiyerriọ, ma gha tie vbekpa vbene Jesu ya tama erhuanegbe ẹre ni ghaa mwẹ amuẹtinyan we irẹn miẹn iran yi, agharhemiẹn wẹẹ, emwa ni ma gba ẹre iran khin, ọ ghi yevbe na miẹn wẹẹ, e Jehova ẹre ọ wa gu ima guan. (Jọn 15:​9, 15) Ma ghaa werriẹ aro daa edanmwẹ, ọ ma rhie ma wẹẹ, e Jehova ma ghi miẹn ima yi. Nọghayayerriọ, edanmwẹ keghi kie ẹkpotọ ne ima ya rhie ẹre ma vbene ima hoẹmwẹ Osanobua sẹ hẹ, kevbe vbene amuẹtinyan ne ima mwẹ daa ẹre wegbe sẹ hẹ.​—Jems 1:12. w24.03 28 ¶10-11