Gha Mwẹ Ilẹkẹtin We Jehova Gha Rhie Ifuẹko Nuẹn

1. De vbene emwi ghaa ye hẹ ne Ivbi e Ju ni ghaa rre imu?

MUẸN roro vbene ọ khian gha ye Ivbi e Ju ni ghaa rre imu vbe Babilọn hẹ. Aro iran sẹ ọre vbe a guọghọ ẹvbo iran rua. Rhunmwuda orukhọ ọghe iran kevbe ọghe avbe erha iran odede, a keghi viọ iran gha rrie ẹvbo ọvbehe. (2 Krọ 36:​15, 16, 20, 21) Ẹmwata nọ wẹẹ, Ivbi e Ju sẹtin gha ru emwi eso ne iran hoo ne iran ru vbe ẹdẹgbegbe. (Jer 29:​4-7) Ọrheyerriọ, ọ ma gha khuẹrhẹ ne iran, rhunmwuda, evba i re ẹvbo iran. De vbene emwi ghaa ye iran hẹ? Ọkpa vbe uwu iran nọ ya ekhọe hia ga e Jehova keghi kha wẹẹ: “Ọkpẹn ẹzẹ e Babilọn ẹre ima tota yi; evba ẹre ima na viẹ, vbe ima ye Zaiọn rre.” (Psm 137:1) Ọ vẹ na rẹn wẹẹ, Ivbi e Ju wa gha gualọ ifuẹko, sokpan de ọmwa nọ khian ghi fu iran ẹko rre?

2-3. (a) De iyobọ ne Jehova ru ne Ivbi e Ju ni ghaa rre imu? (b) Vbe ima khian zẹ iro yan vbe ako iruẹmwi na?

² E Jehova ọre “Osanobua ne ifuẹko hia ke obọ ẹre rre.” (2 Kọr 1:3) Zẹvbe Osa nọ mwẹ ahoẹmwọmwa, te ọ wa yẹẹ ọre nọ gha rhie ifuẹko ne emwa rẹn. E Jehova rẹnrẹn wẹẹ, Ivbi e Ju eso ni ghaa rre imu gha fi werriẹ, iran ghi dọlegbe bu irẹn gha dee. (Aiz 59:20) Rhunmwuda ọni, e Jehova keghi loo akhasẹ ighẹ Aizaia ya gbẹn ebe Aizaia. Ọ gberra ukpo 100 na ya gbẹn ẹmwẹ na yotọ a ke viọ Ivbi e Ju gha rrie imu. Vbọzẹ na na gbẹn ẹmwẹ na? Aizaia khare wẹẹ: “‘Wa fu avbe emwa mwẹ ẹko rre. Wa fu iran ẹko rre,’ erriọ ẹre Osanobua uwa khare.” (Aiz 40:1) Vbene ẹmwata, ẹmwẹ ne Jehova loo akhasẹ ighẹ Aizaia ya gbẹn na gha wa rhie ifuẹko ne Ivbi e Ju na khian viọ gha rrie imu.

³ Vbe na ghee Ivbi e Ju ni ghaa rre imu, ma wa vbe gualọ ifuẹko ke ẹghẹ ya fi ẹghẹ. Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn odẹ eha ne Jehova ya rhie ifuẹko ne Ivbi e Ju ni ghaa rre imu: (1) Ọ yan rẹn wẹẹ, irẹn gha yabọ emwa ni roro iro fi uyinmwẹ werriẹ, (2) ọ gi avbe eguọmwadia ẹre rẹn wẹẹ, emwi gha maan vbe odaro, (3) ọ vbe mu orhiọn iran sẹ otọ. Zẹvbe ne ima ya zẹ iro yan avbe olika ẹmwẹ na, gha muẹn roro vbene ima gha ya sẹtin miẹn ere vbe avbe ẹmwẹ igiọdu na, nọ ke obọ e Jehova rre.

E JEHOVA YABỌ IMA RHUNMWUDA ITOHAN NỌ MWẸ DAA IMA

4. De vbene Jehova ya rhie ẹre ma wẹẹ, Osa nọ mwẹ itohan ẹre irẹn khin? (Aizaia 55:7)

⁴ E Jehova keghi re “Erha nọ mwẹ itohan nọkhua.” (2 Kọr 1:3) E Jehova wa rhie ọna ma vbe ẹghẹ nọ na yan wẹẹ, irẹn gha ya orukhọ ọghe Ivbi e Ju bọ iran deghẹ iran na roro iro fi uyinmwẹ werriẹ. (Tie Aizaia 55:7.) Ọ khare wẹẹ: “Sokpan, rhunmwuda ahoẹmwọmwa ẹdẹdẹmwẹdẹ ne I mwẹ nuẹn, I gha tohan ruẹ.” (Aiz 54:8) De vbene Jehova khian ya tohan iran hẹ? Agharhemiẹn wẹẹ, Ivbi e Ju gha rri oya ye orukhọ ne iran ru, e Jehova keghi gi iran rẹn wẹẹ, irẹn gha fan iran vbe imu vbe Babilọn. Nọ rhie ma wẹẹ, iran i khian gha rre imu vbe etẹbitẹ. (Aiz 40:2) Ẹ i mwẹ ẹmwẹ na ma rhie igiọdu ne iran ni roro iro fi uyinmwẹ werriẹ, ni rre uwu ẹbu iran!

5. Vbọ ya ima kha wẹẹ, vbe ẹghẹ ne ima ye na, ma mwẹ emwi nọ gele ya ima yayi wẹẹ, e Jehova gha ya ekhọe hia yabọ ima?

⁵ Vbe ima miẹn ruẹ vbe ọna? E Jehova mu egbe nọ ya ya ekhọe hia yabọ eguọmwadia ẹre. Vbe ẹghẹ ne ima ye na, ma mwẹ emwi nọ gele ya ima yayi wẹẹ, e Jehova gha ya ekhọe hia yabọ ima. Vbe ima gu kha vberriọ? Rhunmwuda ma rẹn emwi ne Jehova he ru, nọ mieke na sẹtin ya orukhọ ọghe ima bọ ima. Ukpo iyisẹn ni bun ghi gberra nẹ, iyeke vbe Jehova ghi ya akhasẹ ighẹ Aizaia ya ta ẹmwẹ akhasẹ nii yotọ nẹ, e Jehova keghi gie Ovbi ẹre nọ hoẹmwẹ ọnrẹn gha die uhunmwu otagbọn na, nọ do ya arrọọ ọghẹe dẹ emwa orukhọ ni fi werriẹ werriegbe. Izọese ọghe Jesu na ẹre ọ zẹe ighẹ a gha sẹtin “kpe orukhọ ọghe” ima kua fo fẹfẹfẹ. (Iwinna 3:19; Aiz 1:18; Ẹfis 1:7) Osa nọ gele mwẹ itohan ẹre ima ga!

6. De ere ne ima khian miẹn deghẹ ima na gha muẹn roro odẹ ne Jehova ya rhie itohan ma? (Vbe ya ghee efoto.)

⁶ Ẹmwẹ ne Jehova loo akhasẹ ọghẹe ya ta vbe ebe Aizaia 55:7 gha sẹtin rhie igiọdu ne ima deghẹ ekhọe ima na gha bu abe gbe ima. Ugbẹnso ekhọe ima sẹtin ye gha bu abe gbe ima uhiẹn vbe ima gha roro iro fi uyinmwẹ werriẹ nẹ. Ọna sẹtin sunu deghẹ a na miẹn wẹẹ, ma ye rri oya ye orukhọ ne ima ru vbe ẹghẹ nọ gberra. Ọrheyerriọ, ma gha miẹn orukhọ ọghe ima kue nẹ, ma na vbe fi werriẹ, ọ khẹke ne ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova yabọ ima nẹ. E Jehova gha yabọ ima nẹ, ẹ i ghi ya orukhọ ọghe ima rre. (Yae taa Jerimaia 31:34.) Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, e Jehova i ya orukhọ ọghe ima rre, ọ ma vbe khẹke ne ima gha ye ẹre rre. Emwi ne Jehova ghee ọre emwi ne ima ru nian, ẹ i re orukhọ ne ima ru vbe ẹghẹ nọ gberra. (Ẹzik 33:​14-16) Vbe nẹi khian ghi kpẹẹ gbe, Erha ima nọ mwẹ itohan nọkhua gha sọfurre ye oya ne ima re rhunmwuda orukhọ ọghe ima.

7. De emwi nọ khian gua ima kpa ya ta orukhọ ọghe ima ma ediọn deghẹ ọ mwẹ orukhọ nọ wegbe ne ima mu lẹre?

⁷ Vbọ khẹke ne ima ru adeghẹ a na miẹn wẹẹ, ekhọe ima bu abe gbe ima rhunmwuda wẹẹ, ọ mwẹ orukhọ nọ wegbe ne ima ru, ne ima mu lẹre? E Baibol rhie igiọdu ne ima, ne ima tama avbe ediọn ni rre iko. (Jems 5:​14, 15) Vbọrhirhighayehẹ, ọna i khian zẹdẹ gha khuẹrhẹ. Sokpan, deghẹ ima gele roro iro fi uyinmwẹ werriẹ, ma na vbe yerre wẹẹ, e Jehova kevbe ediọn hoẹmwẹ ima kevbe wẹẹ, iran gha tohan ima, ma i khian mu orukhọ ọghe ima lẹre ne ediọn. Gi ima guan kaẹn ọtẹn nokpia ọkpa na tie ẹre Arthura ne ekhọe ọghẹe ghaa bu abe gbe, ọtẹn na keghi do bẹghe ẹre wẹẹ, Osa nọ mwẹ itohan ẹre Jehova khin, ọna keghi wa mu ẹre orhiọn sẹ otọ. Ọ khare wẹẹ, “Ọwara ukpo ọkpa ẹre I ya gha ghee ughe ọghe emwa ni bannọ ruan. Sokpan, vba ghi ya ọta ọkpa guan vbekpa ekhọe nọ bu abe gbe ọmwa, I keghi miẹn orukhọ mwẹ kue ma ọvbokhan mwẹ kevbe avbe ediọn. Iyeke ọni, orhiọn mwẹ na ghi sẹ otọ, sokpan emwi ne I ru wa ye gha da mwẹ vbe orhiọn. Avbe ediọn keghi gu mwẹ rẹn wẹẹ, e Jehova ma he sẹ mwẹ rae. Rhunmwuda nọ na hoẹmwẹ ima, ẹre ọ si ẹre nọ na dia ima. Ẹmwẹ igiọdu ne iran tama mwẹ keghi wa fu mwẹ ẹko rre, ẹre I na ghi fi iziro mwẹ werriẹ.” Vbe na guan na, arọndẹ ọghe ẹghẹ hia kevbe ọguọmwadia iwinna ẹre Arthur ghi khin. U miẹn vbe nọ fu ima ẹko rre hẹ ne ima na rẹn wẹẹ, ma gha roro iro fi uyinmwẹ werriẹ e Jehova gha yabọ ima!

E JEHOVA GI IMA RẸN WE EMWI GHA MAAN VBE ODARO

8. (a) De eyan ne Jehova yan ma Ivbi e Ju ni ghaa rre imu? (b) Zẹvbe nọ rre ebe Aizaia 40:​29-31, de vbene emwi ne Ivbi e Ju ni roro iro fi uyinmwẹ werriẹ ya aro yi gha ya ru iyobọ ne iran hẹ?

⁸ Vbe aro emwa nagbọn, te ọ yevbe na miẹn wẹẹ, ọghe Ivbi e Ju fo nẹ. Te agbọn vbe ẹrinmwi wa rẹn wẹẹ, Ivbi e Babilọn i fan emwa ni iran mu ye imu. (Aiz 14:17) Sokpan, e Jehova keghi gi eguọmwadia ẹre rẹn wẹẹ, emwi hia gha maan. Ọ yan rẹn wẹẹ, irẹn gha fan emwa irẹn vbe imu, kevbe wẹẹ, emwi rhọkpa i rrọọ nọ khian da irẹn obọ yi ne irẹn ghẹ mu eyan na sẹ. (Aiz 44:26; 55:12) Vbe aro e Jehova, te Babilọn yevbe na ghee ebubẹ. (Aiz 40:15) Ẹhoho gha wa hoho ẹre kherhe, a i ghi dọlegbe miẹn ọnrẹn. De vbene ọna khian ya ru iyobọ ne Ivbi e Ju ni ghaa rre imu? Ọ gha wa fu iran ẹko rre. Ẹ i vbe re ọni ọkpa. Aizaia khare wẹẹ: “Iran ni mu ẹtin yan e Jehova, a gha ya ẹtin iran khian ọghe ọgbọn.” (Tie Aizaia 40:​29-31.) Vbene ẹmwata, ọna gha wa rhie ẹrhiọn ye iran iwu; “iran gha ya ifuẹn iran tin kpa vbe na ghee oghohọn.”

9. De emwi eso ne ima gha sẹtin kha wẹẹ, ọ ya Ivbi e Ju ni ghaa rre imu gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha sẹtin mu eyan rẹn hia sẹ?

⁹ Emwi eso ne Jehova he ru vbe ya Ivbi e Ju gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha mu eyan ẹnrẹn sẹ. Odẹ vbo? Gi ima guan kaẹn ẹmwẹ akhasẹ eso ne Jehova tae nọ he ka sẹ. Aro iran sẹ ọre vbe Ivbi Asiria khọnmiotọ yan arriọba ọghe Izrẹl nọ rre odẹ okuọ, a na vbe viọ iran gha rrie imu. (Aiz 8:4) Aro iran vbe sẹ ọre vbe Ivbi e Babilọn do guọghọ e Jerusalẹm rua, iran na vbe viọ emwa ni rre evba gha rrie imu. (Aiz 39:​5-7) Iran vbe rẹn wẹẹ, a rhu e Zẹdekaia aro, a na vbe muẹn gha rrie Babilọn. (Jer 39:7; Ẹzik 12:​12, 13) Te emwi hia ne Jehova ta yotọ wa sẹ. (Aiz 42:9; 46:10) Ẹ i mwẹ ọna ma ya iran gha mwẹ ilẹkẹtin nọ wegbe wẹẹ, e Jehova gha gele fan iran vbe imu zẹvbe nọ khare!

10. De emwi nọ khian ru iyobọ ne ima ya rhie aro tua emwi ne ima ya aro yi vbe ẹghẹ okiekie ne ima ye na?

¹⁰ Vbe ima miẹn ruẹ vbe ọna? Ẹghẹ ke ẹghẹ ne iro ya han ima, emwi ne ima ya aro yi gha sẹtin fu ima ẹko rre, ọ ghi vbe rhie ẹrhiọn ye ima iwu. Ẹghẹ nọ wegbe ẹre ima wa ye na, eghian ni bun ni wegbe wa vbe gbodan ghee ima. Ọrheyerriọ, ọ ma khẹke ne ima gi egbe wọọ ima. Ọ mwẹ emwi ne Jehova yan rẹn wẹẹ, irẹn khian ru ne ima, ne ima ya aro yi, ọni ọre arrọọ ọghe etẹbitẹ, ne ima khian na gha mwẹ ọfunmwegbe kevbe agbẹkunsotọ. Te ọ khẹke ne ima hia vbe odẹ ke odẹ ne ima rhie aro tua emwi ne ima ya aro yi na. Vbe ẹ i re erriọ, emwi ne ima ya aro yi sẹtin do gha yevbe na ghee eke nọ kakabọ mose, sokpan ọ na do ye vbirrivbirri ye ima aro rhunmwuda, ma la ewindo nọ gbiruẹn na ya eglasi ru ghee ẹre. Vbe ima khian ya “kpe ewindo na huan hẹ,” ne emwi ne ima ya aro yi ghẹ mieke na ye vbirrivbirri ye ima aro? Ọ khẹke ne ima gha muẹn roro vbe ẹghẹ hia, emwi ughughan ne ima khian sọyẹnmwẹ ọnrẹn vbe agbọn ọgbọn nọ dee. Ọ khẹke ne ima gha tie avbe ebe ọghomwa, ne ima gha ghee avbe vidio, ma ghi vbe gha kpee avbe ihuan ni guan kaẹn emwi ne ima ya aro yi. Ma sẹtin vbe gi e Jehova rẹn emwi nọ da ima vbe orhiọn ne ima ya aro yi, ne ima hoo nọ ru ne ima vbe agbọn ọgbọn.

11. De emwi nọ ru iyobọ ne ọtẹn nokhuo ọkpa nọ khuọnmwi emianmwẹ nọ wegbe?

¹¹ Gi ima guan kaẹn vbene emwi ne Ọtẹn Nokhuo Joy ya aro yi ya ru iyobọ nẹẹn hẹ, ọtẹn na khuọnmwi emianmwẹ nọ wegbe. Ọ khare wẹẹ: “Ẹghẹ ke ẹghẹ ne iro ya han mwẹ, I ghi fannọ otọ ẹko mwẹ ma e Jehova, rhunmwuda I rẹnrẹn wẹẹ, ọ rẹn vbene emwi ye mwẹ hẹ. E Jehova wa rhie ‘ẹtin nẹi re ọghe kẹkan’ mẹ.” (2 Kọr 4:7) Ọtẹn nokhuo na wa vbe bẹghe egbe ẹre vbe agbọn ọgbọn nai khian na ghi “miẹn orhiọnkpa nọ gha kha wẹẹ, irẹn khuọnmwi.” (Aiz 33:24) Ma gha vbe fannọ otọ ẹko ima ma e Jehova, ma na vbe rhie aro tua emwi ne ima ya aro yi, ẹrhiọn ghi la ima iwu.

12. De emwi eso nọ ya ima mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha mu eyan rẹn hia sẹ? (Vbe ya ghee efoto.)

¹² Zẹvbe nọ ghaa ye ne Ivbi e Ju ni ghaa rre imu, e Jehova vbe ru emwi ni bun nẹ nọ ya ima mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, ọ gha mu eyan rẹn hia sẹ. Muẹn roro ẹmwẹ akhasẹ ni bun ni he sẹ. Vbe igiemwi, emwi ne Baibol ta yotọ vbekpa arriọba ọghe Anglo-America wa gele sẹ, ma bẹghe ẹre wẹẹ, ‘ihe eso vbọ wegbe, ihe eso vbọ ma vbe wegbe.’ (Dan 2:​42, 43) Ma vbe họn ẹmwẹ ‘igbohiotọ nọ sunu vbe ehe ughughan,’ ma vbe kporhu iyẹn nọ maan vbe “agbẹnvbo hia.” (Mat 24:​7, 14) Avbe ẹmwẹ akhasẹ na kevbe ni bun ọvbehe wa ya ima mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha mu eyan rẹn hia sẹ.

E JEHOVA MU ORHIỌN IMA SẸ OTỌ

13. (a) De ọlọghọmwa ni Ivbi e Ju ni ghaa rre imu khian miẹn vbọ gha sẹ ẹghẹ ne iran khian ya kpa hin imu rre? (b) Zẹvbe nọ rre ebe Aizaia 41:​10-13, de vbene Jehova ya rhie ifuẹko ne Ivbi e Ju ni ghaa rre imu?

¹³ Agharhemiẹn wẹẹ, e Jehova ya emwi nọ yan rẹn ya rhie ifuẹko ne Ivbi e Ju ni ghaa rre imu, ọ rẹnrẹn wẹẹ, ẹ i mwẹ iran ma miẹn ọlọghọmwa vbe iran gha khian kpa hin imu rre. E Jehova tae yotọ wẹẹ, ọ ghaa bu ẹghẹ ne Ivbi e Ju khian ya kpa hin imu rre, orhunmwu ọkpa nọ kakabọ mwẹ ẹtin gha guọghọ agbẹnvbo ni bun ni lẹga e Babilọn, iyeke ọni, ọ ghi werriẹ aro daa e Babilọn. (Aiz 41:​2-5) Te ohan khian ghi gha mu Ivbi e Ju ra? Vbe nọ te sẹ ẹghẹ na, e Jehova keghi fu emwa rẹn ẹko rre, ọ na kha wẹẹ: “Wa ghẹ fian afianma, I gu uwa rrọọ. Uwa ghẹ si osi, rhunmwuda, mẹ ọre Osanobua uwa.” (Tie Aizaia 41:​10-13.) Vbọ yae kha vbe ọ khare wẹẹ, “Mẹ ọre Osanobua uwa”? Ẹ i re te ọ ghaa ye iran ẹre rre wẹẹ, te ọ khẹke ne iran gha ga irẹn, Ivbi e Ju ka rẹn ọna nẹ. Sokpan, te ọ ghaa ye iran ẹre rre wẹẹ, irẹn ye rre iran iyeke.​—Psm 118:6.

14. De odẹ ọvbehe ne Jehova ya mu Ivbi e Ju orhiọn sẹ otọ?

¹⁴ E Jehova vbe mu Ivbi e Ju orhiọn sẹ otọ vbe ọ ye iran ẹre rre wẹẹ, irẹn ẹre ọ ghi mwẹ ẹtin kevbe ẹwaẹn sẹ vbe agbọn vbe ẹrinmwi. Ọ keghi tama Ivbi e Ju ni rre imu ne iran ghee orhọnmwẹ nọ rre orere iso. Ọ na gi iran rẹn wẹẹ, vbọ gberra wẹẹ, irẹn ẹre ọ yi avbe orhọnmwẹ na, irẹn wa vbe rẹn eni edọmwadẹ iran. (Aiz 40:​25-28) Inu ghi nọ ne eguọmwadia ẹre, te ọ wa rẹn eni edọmwadẹ iran! Adeghẹ e Jehova mwẹ ẹtin nọ ya yi avbe orhọnmwẹ, ọ vbe mwẹ ẹtin nọ khian ya ru iyobọ ne emwa rẹn. Ena hia fẹẹrẹ rhie ẹre ma wẹẹ, ọ ma zẹdẹ khẹke ne Ivbi e Ju gha fian afianma.

15. De vbene Osanobua ya mu Ivbi e Ju egbe khẹ emwi nọ khian sunu vbe odaro?

¹⁵ E Jehova vbe mu emwa rẹn egbe khẹ emwi nọ khian sunu vbe odaro. Osanobua ka tama emwa rẹn nẹ vbe nọ te sẹ ẹghẹ na wẹẹ: “Uwa la uwu owa uwa, . . . ne uwa khui urho ke egbe. Uwa ya lẹre nẹ kherhe, ohu mwẹ te do dọyọ.” (Aiz 26:20) A sẹtin miẹn wẹẹ, ẹghẹ ne ẹmwẹ akhasẹ na ka ya sẹ ọre ẹghẹ ne Ọba ighẹ e Sairọs ya khọnmiotọ yan e Babilọn. Ọtokha ọkpa nọ re Ovbi e Grik khare wẹẹ, vbe Sairọs mu okuo la e Babilọn, ọ keghi “tama ivbiyokuo ọghẹe wẹẹ, ne iran gbele ọmwaikọmwa ne iran miẹn vbe orere rua.” U miẹn orrirri nọ gha gbe kue emwa ni rre Babilọn! A sẹtin miẹn wẹẹ, obọ ma vba Ivbi e Ju rhunmwuda ne iran na họn ẹmwẹ ne Jehova.

16. Vbọzẹ nọ ma na khẹke ne afianma emwi ni khian sunu vbe odaro gha fian ima? (Vbe ya ghee efoto.)

¹⁶ Vbe ima miẹn ruẹ vbe ọna? Orueghe nọkhua na ma he miẹn egbọre ẹdẹ gha rherhe suẹn. Ọ gha suẹn, emwa i khian rẹn vbene iran khian khian hẹ, orrirri ghi vbe gbe ku iran. Sokpan, afianma i khian fian eguọmwadia e Jehova. Ma rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova ọre Osanobua ima. Te ima khian mudia kpasi, rhunmwuda ma rẹnrẹn wẹẹ, “ẹghẹ na khian ya miẹn [ima] fan sẹ otọ fo nẹ.” (Luk 21:28) Uhiẹn vbe ẹghẹ ne agbẹnvbo ni khian ku uhunmwu ku gbe, khian ya werriẹ aro nọ khọọ daa ima, ma i khian fian afianma. E Jehova gha ya avbe odibo ọghẹe gbogba ga ima, ọ gha vbe rhie adia ne ima, avbe adia na gha sẹtin ya ima miẹn fan. De vbe nọ khian ya rhie avbe adia na ne ima hẹ? Ọ gha sẹ ẹghẹ nii ma gha rẹn. Vbọrhirhighayehẹ, adia vbenian sẹtin ke obọ iko ne ima ye rre. Nọnaghiyerriọ, ọ gha gia na kha wẹẹ, te iko ọghe ima vbe yevbe na ghee “uwu owa,” ne ima gha sẹtin lẹre yi ne ẹbe ghẹ mieke na rruan ima. Vbe ima khian ya mu egbe khẹ emwi ni khian sunu vbe odaro? Te ọ khẹke ne ima kakabọ sikẹ etẹn ima nikpia kevbe etẹn ima nikhuo, ma ghi gha ya ekhọe hia lele adia nọ ke obọ otu rre, ma ghi vbe ya ekhọe hia yayi wẹẹ, e Jehova ẹre ọ dia otu na.​—Hib 10:​24, 25; 13:17.

17. Vbua khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, u mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha rhie ifuẹko nuẹn?

¹⁷ Agharhemiẹn wẹẹ, emwi ma gha khuẹrhẹ ne Ivbi e Ju ni ghaa rre imu, e Jehova keghi rhie ifuẹko ne iran. E Jehova gha vbe rhie ifuẹko ne ima. Nọnaghiyerriọ, vbene emwi rhirhi de hẹ, ye gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha rhie ifuẹko nuẹn. Gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha tohan ruẹ. Rhie aro tua emwi ne u ya aro yi. Ghẹ mianmian wẹẹ, ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, e Jehova ọre Osanobua ruẹ, esa i rrọọ ne u khian ya gha fian afianma.