Ronojel mul tatzeqelbʼej Jesús taq yït qasan chik pa yaʼ

1, 2. ¿Achkë utzil nrïl jun winäq taq nqasäx pa yaʼ?

RÖJ kan kiʼ qakʼuʼx nqaʼän taq jun winäq nqasäx pa yaʼ chqä ntok chpan rufamilia Jehová. Kantzij na wä chë ri winäq ri nkiʼän riʼ nkinaʼ ri xuʼij qa David. Ryä xuʼij: «Kan kiʼ rukʼuʼx ri achï ri nachaʼ y nakʼäm pä awkʼë rchë njeʼ pan awachoch» (Sal. 65:4).

² Ye kʼa Jehová ma nuyaʼ ta qʼij chë xa bʼa achkë winäq ntok chpan rachoch. Achiʼel xqatzʼët qa chpan ri jun qa tjonïk, ryä xa xuʼ njelun kikʼë ri winäq ri nkikʼüt chë nkajoʼ yeʼok rachiʼil (Sant. 4:8). Taq nkijäch kiʼ pa ruqʼaʼ Jehová chqä yeqasäx pa yaʼ, ryeʼ más junan nuʼän kiwäch rkʼë ryä. Jehová nuʼij reʼ chkë ri winäq riʼ: «Xtitzʼët chë [...] xtinyaʼ utzil pan iwiʼ kʼa taq xtjeʼ jontir ri nkʼatzin chiwä» (Mal. 3:10; Jer. 17:7, 8).

3. ¿Achkë nkʼatzin nqaʼän jontir röj ri qajachon chik qiʼ pa ruqʼaʼ Jehová chqä yojqasan chik pa yaʼ? (Eclesiastés 5:4, 5).

³ Ri nbʼanö chë röj nqkowin nqayaʼ más ruqʼij Jehová ya riʼ ri nqqasäx pa yaʼ. Jontir röj, ri cristianos, nqajoʼ nqaʼän ri xqatzüj che rä Jehová taq xqajäch qiʼ pa ruqʼaʼ, yajün taq nkikʼüt pä kiʼ jojun mak chqawäch o yeqaqʼaxaj kʼayewal (taskʼij ruwäch Eclesiastés 5:4, 5). Chqä nkʼatzin nqakʼän qanaʼoj chij Jesús y nqaʼän ri xuʼij qa ryä (Mat. 28:19, 20; 1 Ped. 2:21). Re tjonïk reʼ xtqrtoʼ rchë xtqkowin xtqaʼän riʼ.

RONOJEL MUL TATZEQELBʼEJ JESÚS TAQ NKIKʼÜT PÄ KIʼ JOJUN MAK CHAWÄCH O YEʼAQʼAXAJ KʼAYEWAL

4. ¿Achkë ntel chë tzij chë röj qakʼwan qacheʼ «rchë tijöj poqonal»? (Lucas 9:23).

⁴ Ma taquʼ ta chë kan majun ta chik kʼayewal xtawïl taq xkaqasäx pa yaʼ. Jesús xuʼij chë jontir rutzeqelbʼëy «ronojel qʼij» nkʼatzin nkikʼwaj kicheʼ «rchë tijöj poqonal» (taskʼij ruwäch Lucas 9:23). ¿Xrajoʼ komä xuʼij Jesús chë rutzeqelbʼëy ronojel mul xtkitäj poqän? Manä. Ri xrajoʼ xuʼij ryä ya riʼ chë, tapeʼ ryeʼ xtyaʼöx utzil pa kiwiʼ, xtkïl chqä nmaʼq taq kʼayewal (2 Tim. 3:12).

5. ¿Achkë utzil xuʼij Jesús chë xtkïl ri winäq ri kʼo yekiyaʼ qa rchë nkitoʼ Ruqʼatbʼäl Tzij Dios?

⁵ Rkʼë jbʼaʼ rït awlon kʼayewal rma afamilia ma nkajoʼ ta chë nayaʼ ruqʼij Jehová, o rkʼë jbʼaʼ kʼo jojun yeʼayaʼon qa rchë ayaʼon naʼäy Ruqʼatbʼäl Tzij Dios pan akʼaslemal (Mat. 6:33). We ke riʼ najin naqʼaxaj rït, tayaʼ chwäch awan chë Jehová retaman jontir ri abʼanon rma ryä (Heb. 6:10). Rkʼë jbʼaʼ atzʼeton chë kan nbʼanatäj ri xuʼij qa Jesús: «Majun ta jun chiwä rïx ri xyaʼ qa rachoch, ruchʼalal, ruteʼ, rutataʼ, ralkʼwal o rujuyuʼ xa wmä rïn chqä rma ri utziläj taq rutzjol ri ma ta xtkʼül chpan re tiempo reʼ más 100 mul —rachoch, ruchʼalal, ruteʼ, ralkʼwal chqä rujuyuʼ, tapeʼ kʼo kʼayewal xtrïl— y, chqawäch apü, xtrïl ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta» (Mar. 10:29, 30). Kantzij na wä chë rït kan más kʼïy utzil awlon pan akʼaslemal chwäch jontir ri ayaʼon qa (Sal. 37:4).

6. ¿Achkë rma rït nkʼatzin natäj aqʼij chwäch «ruraybʼal ri chʼakulaj» tapeʼ yït qasan chik pa yaʼ?

⁶ Tapeʼ rït yït qasan chik pa yaʼ, nkʼatzin natäj aqʼij rchë naqʼät awiʼ chwäch «ruraybʼal ri chʼakulaj» (1 Juan 2:16). Nqaʼij riʼ rma xa kʼo qa mak chawij. Rkʼë jbʼaʼ kʼo mul nanaʼ achiʼel xnaʼ ri apóstol Pablo. Ryä xuʼij: «Ri wan kan nrajoʼ nusmajij ri rupixaʼ Dios, ye kʼa chpan ri nchʼakul kʼo chik jun pixaʼ ri nsmajin ri nchʼobʼonik y nuʼän chwä chë yixmeʼ chpan ri mak» (Rom. 7:22, 23). Rkʼë jbʼaʼ itzel nanaʼ rma nkʼatzin natäj aqʼij rchë nawesaj jun itzel raynïk pan awan. Ye kʼa taq naquʼ rij ri xatzüj che rä Jehová taq xajäch awiʼ pa ruqʼaʼ, ya riʼ xtyaʼö awchqʼaʼ rchë xtapabʼaʼ awiʼ chkiwäch ri mak ri xtkikʼüt pä kiʼ chawäch. Ri naquʼ rij ri xatzüj che rä Jehová kowan xkaturtoʼ taq xtkʼüt pä riʼ jun mak chawäch. ¿Achkë rma nqaʼij riʼ?

7. ¿Achkë rma ri nqajäch qiʼ pa ruqʼaʼ Jehová nqrtoʼ rchë ma nqaqʼäj ta rutzij ryä?

⁷ Taq jun winäq nujäch riʼ pa ruqʼaʼ Jehová, ma nuʼän ta chik ri nrajoʼ ryä. Reʼ ntel chë tzij chë ma nuʼän ta chik xa bʼa achkë jun ri ma nqä ta chwäch Jehová (Mat. 16:24). Rma riʼ taq xtkʼüt pä riʼ jun mak chqawäch, ma xtqaquʼ ta na achkë xtqaʼän, rma qataman chik chë nkʼatzin ma nqaqʼäj ta rutzij Jehová. Röj nqajoʼ nqaʼän ri nqä chwäch ryä. Taq xqajäch qiʼ pa ruqʼaʼ Jehová xqaʼij che rä chë ma xtqaʼän ta ri ma ütz taʼ. We xtqaʼän riʼ, xtqakʼän qanaʼoj chrij Job. Tapeʼ ryä xeruqʼaxaj nmaʼq taq kʼayewal, kan rkʼë ronojel ran xuʼij reʼ: «Rïn majun bʼëy xtinyaʼ ta qa Dios» (Job 27:5).

8. ¿Achkë rma ri nqaquʼ rij ri xqatzüj che rä Jehová nqrtoʼ rchë ma nqaʼän ta jun mak ri nukʼüt pa riʼ chqawäch?

⁸ Ri nqaquʼ rij chë xqaʼij che rä Jehová chë xtqaʼän ri nqä chwäch ryä, xtqrtoʼ rchë ma xtqqä ta chpan jun mak. Jun tzʼetbʼäl, ¿xtqanäq o xtqatzüj qiʼ chwäch rukʼlaj jun chik? ¡Kantzij na wä chë ma xtqaʼän ta riʼ! Taq xqajäch qiʼ pa ruqʼaʼ Jehová, rkʼë ri xqaʼij che rä xqakʼüt chë ma nqajoʼ ta nqaʼän riʼ. Rma ma nqayaʼ ta qʼij chë ri itzel taq raynïk nbʼä kikʼamal pa qan, röj ma xtkʼatzin ta chik xtqatäj qaqʼij rchë xkeqesaj äl pa qan. Chqä ma xtqbʼä ta pa «kibʼey ri itzel taq winäq» (Prov. 4:14, 15).

9. ¿Achkë rma ri nqaquʼ rij ri xqatzüj che rä Jehová nqrtoʼ rchë nqayaʼ naʼäy ryä pa qakʼaslemal?

⁹ ¿Y si xttzuj jun qasamaj ri ma xtyaʼ ta qʼij chqë xtqamöl qiʼ kikʼë qachʼalal pa qaSalón? Röj ya qataman chik achkë xtqaʼän. Nqaʼij riʼ rma tapeʼ majanä ttzuj ri samaj riʼ chqë, röj qataman chik chë ma xtqakʼän ta. Rma riʼ ma xtqʼax ta pa qajolon nqakʼän ri samaj riʼ y chrij riʼ nqakanuj rubʼanik rchë nqayaʼ naʼäy Jehová pa qakʼaslemal. Ri xuʼän Jesús kowan xtqrtoʼ. Ryä xyaʼ chwäch ran nuʼän ri nqä chwäch Rutataʼ. Ke riʼ chqä röj, rma nqajoʼ nqaʼän ri nqä chwäch Dios, ma xtqaʼän ta xa bʼa achkë jun ri ma nqä ta chwäch ryä (Mat. 4:10; Juan 8:29).

10. ¿Achkë rubʼanik xtqrtoʼ Jehová rchë ronojel mul xtqatzeqelbʼej Jesús taq yojqasan chik pa yaʼ?

¹⁰ Ri mak nkikʼüt pä kiʼ chqawäch chqä ri kʼayewal yeqaqʼaxaj nkiyaʼ qʼij chqë rchë nqakʼüt chë qayaʼon chwäch qan nqatzeqelbʼej Jesús. Röj qataman chë Jehová xtqrtoʼ pä rchë xtqaʼän riʼ, rma le Biblia nuʼij reʼ: «Dios ma xkixuryaʼ ta qa chqä ma xtyaʼ ta qʼij chë jun kʼayewal xtjeʼ más ruchqʼaʼ chwäch ri yixkowin niköchʼ rïx. Pa rukʼexel riʼ, taq xtiwïl jun kʼayewal, ryä chqä kan xtkʼüt apü chiwäch achkë rubʼanik xtiköchʼ ri kʼayewal riʼ» (1 Cor. 10:13).

¿ACHKË ÜTZ NAʼÄN CHË RONOJEL MUL XTATZEQELBʼEJ JESÚS?

11. ¿Achkë ütz naʼän rchë ronojel mul xtatzeqelbʼej Jesús? (Keʼatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).

¹¹ Jesús kan rkʼë ronojel ran xyaʼ ruqʼij Jehová, y rma chaq taqïl xchʼö rkʼë, kan junan xuʼän ruwäch rkʼë (Luc. 6:12). Jun ri ütz naʼän rchë ronojel mul xtatzeqelbʼej Jesús taq yït qasan chik pa yaʼ, ya riʼ natäj aqʼij rchë naʼän chqä ma nayaʼ ta qa rubʼanik xa bʼa achkë jun ri yaturtoʼ rchë más junan nuʼän awäch rkʼë Jehová. Le Biblia nuʼij: «Ma tqayaʼ ta qa rukʼwaxik ri bʼey riʼ tapeʼ kʼuqül chik qakʼuʼx chpan ruchʼaʼäl Dios» (Filip. 3:16). Kʼo mul, rït xtakʼoxaj chkij qachʼalal ri xkiyaʼ chkiwäch nkiʼän más samaj chpan rutinamit Jehová. Rkʼë jbʼaʼ xebʼä chpan ri Tijobʼäl rchë yetjöx ri nkitzjoj ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios o xebʼä jukʼan chik tinamït ri akuchï nkʼatzin más toʼïk rchë ntzjöx le Biblia. ¿Ütz nuʼän chawäch rït naʼän riʼ? We ke riʼ, ¡kan tabʼanaʼ! Ri rusamajelaʼ Jehová ronojel mul nkikanuj rubʼanik rchë nkiyaʼ más ruqʼij ryä (Hech. 16:9). Ye kʼa we komä rït ma ütz ta na nuʼän chawäch naʼän riʼ, ma taquʼ ta chë xa rma riʼ majun ta más aqʼij, rma ri kʼo más ruqʼij chpan rukʼaslemal jun cristiano ya riʼ ma nikʼo ta rukʼuʼx nyoʼen (Mat. 10:22). Ma tamestaj ta chë Jehová kan kiʼ rukʼuʼx nuʼän we rït naʼän ri yakowin rchë nayaʼ ruqʼij. We xtaʼän riʼ, xkakowin ronojel mul xtatzeqelbʼej Jesús taq yït qasan chik pa yaʼ (Sal. 26:1).

12, 13. ¿Achkë nkʼatzin naʼän we nanaʼ chë ma kiʼ ta chik akʼuʼx najin nayaʼ ruqʼij Jehová? (1 Corintios 9:16, 17; tatzʼetaʼ chqä ri recuadro «¿Achkë nkʼatzin nqaʼän rchë ma nqayaʼ ta qa ri kʼaqöj anin?»).

¹² ¿Y si nanaʼ chë xa xuʼ chik najin nakamluj ri naʼij che rä Jehová, o nanaʼ chë ma kiʼ ta chik akʼuʼx najin naskʼij ruwäch Ruchʼaʼäl Dios o natzjoj le Biblia? We rït ke riʼ najin nanaʼ tapeʼ yït qasan chik pa yaʼ, ma taquʼ ta chë Jehová ma najin ta chik nuyaʼ ri loqʼoläj ruchqʼaʼ pan awiʼ. Rma röj xa kʼo qa mak chqij, kʼo mul kan ke riʼ nqanaʼ. We rït nanaʼ chë ma kiʼ ta chik akʼuʼx najin nayaʼ ruqʼij Jehová, taquʼ rij ri xbʼanatäj rkʼë Pablo. Tapeʼ ryä xtäj ruqʼij rchë xkʼän runaʼoj chrij Jesús, ryä retaman wä chë kʼo mul xtkʼatzin ruchqʼaʼ rchë xtuʼän ri ütz (taskʼij ruwäch 1 Corintios 9:16, 17). Ryä xuʼij: «Tapeʼ ma nwajoʼ ta nbʼän, rïn ntaman chë ya riʼ ri samaj ri xyaʼöx qa pa nqʼaʼ». Ntel chë tzij, Pablo xyaʼ chwäch nuʼän ri samaj ri xyaʼöx qa pa ruqʼaʼ tapeʼ kʼo mul ma kan ta nurayij wä nuʼän riʼ.

¹³ Ke riʼ chqä rït, ma tayaʼ ta qʼij chë ri nanaʼ nuʼän chawä chë ma yë ta ri ütz nachaʼ naʼän. Pa rukʼexel riʼ, tayaʼ chawäch naʼän ri ütz tapeʼ kʼo mul ma kan ta nuʼij riʼ awan naʼän riʼ. Taq xtqʼax ri tiempo, ri xtachaʼ xtaʼän pan akʼaslemal xkaturtoʼ rchë más kiʼ akʼuʼx xtayaʼ ruqʼij Jehová. We rït nayaʼ awan chrij jojun ri yatkitoʼ rchë más junan xtuʼän awäch rkʼë Jehová, xkakowin xtatzeqelbʼej Jesús taq yït qasan chik pa yaʼ. Chqä, taq ri qachʼalal pa congregación xtkitzʼët chë najin natäj aqʼij rchë nayaʼ ruqʼij Jehová, ryeʼ chqä xtkajoʼ xtkiʼän riʼ (1 Tes. 5:11).

«CHAQ TAQÏL TITZʼETAʼ QA IWIʼ»

14. Jantäq, ¿achkë ütz naquʼ rij? (2 Corintios 13:5).

¹⁴ Taq xaqasäx yän pa yaʼ, ütz chë jantäq natzʼët achkë najin naʼän chpan akʼaslemal (taskʼij ruwäch 2 Corintios 13:5). Jojun tzʼetbʼäl, tatzʼetaʼ we ronojel qʼij najin yachʼö rkʼë Jehová, najin naskʼij ruwäch le Biblia, najin namöl awiʼ kikʼë qachʼalal pa Salón o najin natzjoj le Biblia. Takanuj rubʼanik rchë kiʼ akʼuʼx naʼän jontir reʼ. Rchë riʼ, ütz naquʼ kij re kʼutunïk reʼ: «¿Ntaman yenqʼalajsaj ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia? ¿Kʼo komä jun nkʼatzin nbʼän rchë más kiʼ nkʼuʼx ntzjoj Ruchʼaʼäl Dios? ¿Nbʼij che rä Jehová achkë nkʼatzin chwä chqä nkʼüt chwäch chë nkʼuqbʼan nkʼuʼx chrij? ¿Ntäj nqʼij rchë ronojel mul nmöl wiʼ kikʼë qachʼalal pa Salón? ¿Achkë ütz nbʼän rchë nyaʼ más nxkïn pa qamoloj chqä yenyaʼ más ütz taq comentarios?».

15, 16. ¿Achkë nukʼüt qa chawäch rït ri xqʼaxaj Robert?

¹⁵ Chqä ütz naquʼ achkë rkʼë jbʼaʼ kʼayewal nuʼän chawäch naqʼät awiʼ chwäch. Tqatzʼetaʼ achkë rma nqaʼij chë nkʼatzin nqaʼän riʼ. Jun qachʼalal, ri Robert rubʼiʼ, nuʼij: «Taq kʼo wä jun 20 njunaʼ, rïn yisamäj wä jun kayoxiʼ qʼij pa jun semana. Kʼo jun qʼij, jun wachiʼil ixöq xiruʼän invitar chrachoch. Ryä xuʼij chwä chë ütz nqbʼä chlaʼ rma xa qayonïl xtqjeʼ. Pa naʼäy xinkanuj achkë xinbʼij che rä, ye kʼa chrij riʼ xinbʼij che rä chë ma xkibʼä ta y xinbʼij che rä achkë rma». Robert xkowin xqʼät riʼ chwäch ri mak, y kan ütz chë ryä xuʼän riʼ. Ye kʼa chrij riʼ xquʼ ri xbʼanatäj ri qʼij riʼ y xqʼalajin chwäch chë xkowin ta más ütz rubʼanik xsöl ri xbʼanatäj rkʼë. Ryä nuʼij: «Rïn ma xinbʼän ta ri xuʼän José rkʼë rixjayil Potifar, ryä kan chanin xuʼij che rä chë ma xtuʼän ta jun mak (Gén. 39:7-9). Y ma xinquʼ ta chë kʼayewal xtuʼän chi nwäch xtinbʼij che rä chë ma xkibʼä ta. Ri xbʼanatäj ri qʼij riʼ xkʼüt chi nwäch chë nkʼatzin más junan nuʼän nwäch rkʼë Jehová».

¹⁶ Tqabʼanaʼ che rä chë rït nukʼüt pä riʼ jun mak chawäch ye kʼa ma yaqä ta chpan. Tapeʼ ke riʼ, rït ütz naʼän ri xuʼän Robert. Ütz naquʼ rij re kʼutunïk reʼ: «¿Kʼayewal xuʼän chi nwäch ma xiqä ta chpan ri mak riʼ?». We rït natzʼët chë kʼo jun nkʼatzin najäl, ma kabʼison ta. Pa rukʼexel riʼ, kiʼ akʼuʼx tabʼanaʼ rma kʼa kʼo na tiempo chawäch rchë najäl riʼ. Tatzjoj ya riʼ che rä Jehová y tatjaʼ aqʼij rchë nayaʼ más chwäch awan nanmaj rutzij ryä (Sal. 139:23, 24).

17. Rkʼë ri xqʼaxaj Robert, ¿achkë rma nqaʼij chë taq nqanmaj rutzij Jehová ma nqakʼäm ta pä ruyoqʼbʼal ryä?

¹⁷ Kʼo jun chik nqatamaj qa chrij ri xqʼaxaj Robert. Ryä nuʼij: «Taq xinbʼij che rä wachiʼil chë ma xkibʼä ta chrachoch, ryä xuʼij chwä: ‹Xakowin xaqʼax chwäch ya reʼ›. Rïn xinkʼutuj che rä achkë xrajoʼ xuʼij. Ryä xtzjoj chwä chë jun ramigo —ri xok Testigo— xuʼij che rä ryä chë jontir ri qʼopojiʼ kʼojolaʼ ri ye Testigos xa kaʼiʼ rubʼanik kʼaslemal kikʼwan. Rma riʼ we kʼo jun ma ütz ta nukʼüt pä riʼ chkiwäch, ryeʼ kan chaq bʼaʼ yeqä chpan. Ryä xuʼij che rä ramigo chë xtzʼët we ya riʼ chqä xtinbʼän rïn o manä. ¡Kan jaʼäl xinnaʼ rma ma xinkʼäm ta pä ruyoqʼbʼal Jehová!».

18. ¿Achkë achʼobʼon naʼän rït taq yït qasan chik pa yaʼ? (Tatzʼetaʼ chqä ri recuadro «Kaʼiʼ artículos ri kowan xkatkitoʼ»).

¹⁸ Taq rït najäch awiʼ pa ruqʼaʼ Jehová chqä yaqasäx pa yaʼ, nakʼüt chë nawajoʼ nachʼajchʼobʼej rubʼiʼ ryä tapeʼ xa bʼa achkë na xtaqʼaxaj. Ma tamestaj ta chë Jehová retaman achkë kʼayewal najin naqʼaxaj rït y achkë rubʼanik najin napabʼaʼ awiʼ chkiwäch ri mak ri nkikʼüt pä kiʼ chawäch. Ryä najin nutzʼët chë najin natäj aqʼij rchë ma naqʼäj ta rutzij, rma riʼ xtyaʼ utzil pan awiʼ. Tayaʼ chwäch awan chë Jehová xtyaʼ pä awchqʼaʼ rchë xtaʼän ri ütz (Luc. 11:11-13). Rkʼë rutoʼik ryä, rït xkakowin ronojel mul xtatzeqelbʼej Jesús taq yït qasan chik pa yaʼ.