¿Ayaʼon chawäch rït yatok jun toʼonel pa congregación?

1. ¿Achkë rbʼanik xertzʼët Pablo ri toʼonelaʼ?

RI TOʼONELAʼ kan kʼïy samaj nkiʼän pa taq congregaciones. Ri apóstol Pablo kan kowan xerloqʼoqʼej re achiʼaʼ reʼ. Rma riʼ taq ryä xtzʼibʼan äl chkë ri cristianos aj Filipos, ma xa xuʼ ta xyaʼ äl rtzil kiwäch ri ukʼwäy taq bʼey, xa xyaʼ chqä rtzil kiwäch ri toʼonelaʼ (Filip. 1:1).

2. ¿Achkë nuquʼ qachʼalal Luis chrij ri samaj yaʼon pa rqʼaʼ?

² Ri toʼonelaʼ kan kiʼ kikʼuʼx nkiʼän ri samaj yaʼon pa kiqʼaʼ. Jun qachʼalal ri qasan chik pa yaʼ ütz ntok jun toʼonel taq kʼa kʼajol na o taq ya kʼo chik rjnaʼ. Tqaquʼ rij Devan, ryä xok toʼonel taq kʼo wä 18 rjnaʼ. Ye kʼa Luis taq kʼo wä más 50 rjnaʼ. Re qachʼalal reʼ xuʼij achkë nkinaʼ ye kʼïy ri kʼo re jun samaj reʼ pa kiqʼaʼ. Ryä xuʼij: «Chi nwäch rïn kan kowan rqʼij yïn oknäq jun toʼonel pa congregación, y más taq nquʼ rij jontir ri kibʼanon pä qachʼalal wmä rïn».

3. ¿Achkë kʼutunïk xkeqatzʼët chpan re tjonïk reʼ?

³ We rït yït qasan chik pa yaʼ y majanä yït jun toʼonel ta, ¿ayaʼon chawäch naʼän re jun samaj reʼ? ¿Achkë kʼo ta chë nbʼanö chawä chë nawajoʼ yatok jun toʼonel? ¿Y achkë nuʼij le Biblia chë najowatäj chawij rchë naʼän re samaj reʼ? Chpan re tjonïk reʼ xtqtzjon chkij re kʼutunïk reʼ. Ye kʼa naʼäy tqatzʼetaʼ achkë samaj nuʼän jun toʼonel pa congregación.

¿ACHKË SAMAJ NUʼÄN JUN TOʼONEL?

4. ¿Achkë samaj nuʼän jun toʼonel? (Tatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).

⁴ Ri qachʼalal ri yeʼok toʼonelaʼ, kan rkʼë rtoʼik ri loqʼoläj rchqʼaʼ Jehová yechaʼöx wä. Ryeʼ yekitoʼ ri ukʼwäy taq bʼey kikʼë jalajöj samaj ri nkʼatzin yebʼan pa congregación. Ye kʼo jojun ye kʼo chrij territorios chqä chkij qapublicaciones. Ye kʼïy yetoʼon rchë njosqʼïx o nchojmïx xa bʼa achkë jun pa taq Salones del Reino. Nkʼaj chik yeksäx chë acomodadores o yeyaʼöx chrij sonido pa qamoloj. Tapeʼ ri toʼonelaʼ yekiʼän jalajöj samaj pa congregación, ryeʼ kan jnan rbʼanon kiwäch rkʼë Dios. Nkajoʼ Jehová chqä nkismajij ri naʼoj yeryaʼon qa ryä chpan Rchʼaʼäl. Chqä, kan kowan yekajoʼ jontir qachʼalal (Mat. 22:37-39). ¿Achkë nkʼatzin nuʼän jun qachʼalal rchë ntok jun toʼonel?

5. ¿Achkë ütz naʼän rchë yatok jun toʼonel?

⁵ Chpan le Biblia nuʼij achkë najowatäj chrij jun qachʼalal rchë ntok jun toʼonel (1 Tim. 3:8-10, 12, 13). ¿Achkë ütz naʼän rït rchë nyaʼöx re samaj reʼ chawä? Ri ütz naʼän ya riʼ natzʼët achkë nuʼij le Biblia chë najowatäj chkij ri toʼonelaʼ chqä natäj aqʼij rchë naʼän riʼ. Ye kʼa, naʼäy nkʼatzin naquʼ achkë rma rït nawajoʼ yatok jun toʼonel.

¿ACHKË KʼO TA CHË NBʼANÖ CHAWÄ CHË NAWAJOʼ YATOK JUN TOʼONEL?

6. ¿Achkë kʼo chë nbʼanö chawä chë nawajoʼ yeʼatoʼ qachʼalal? (Mateo 20:28; tatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).

⁶ Tqaquʼ rij Jesús. Ryä kowan wä nrajoʼ Rtat kʼo chkaj chqä kowan wä yerajoʼ ri winäq. Ya riʼ xbʼanö che rä chë xuʼän jontir ri kʼo pa rqʼaʼ rchë xertoʼ nkʼaj chik. Kʼo mul, jojun chkë ri xeruʼän ma kan ta kʼo wä rqʼij chkiwäch ri winäq (taskʼij rwäch Mateo 20:28; Juan 13:5, 14, 15). We rït chqä nawajoʼ Jehová chqä yeʼawajoʼ nkʼaj chik, Jehová xkaturtoʼ pä rchë xkakowin xkatok jun toʼonel pa congregación (1 Cor. 16:14; 1 Ped. 5:5).

7. ¿Achkë rma jun qachʼalal ma ütz ta nuʼän jun samaj xa xuʼ rchë nyaʼöx rqʼij?

⁷ Pa qaqʼij komä, ri winäq kan ütz yekitzʼët ri winäq ri nkiyaʼ qa kiqʼij rkʼë ri yekiʼän. Ye kʼa ma ke riʼ ta nbʼanatäj chpan rtinamit Jehová. Ri qachʼalal ri nrajoʼ Jehová chqä yerajoʼ nkʼaj chik, achiʼel xuʼän Jesús, ma nrajoʼ ta chë yë ryä nyaʼöx rqʼij o njeʼ uchqʼaʼ pa rqʼaʼ rchë yë ryä nbʼin achkë kʼo chë nbʼan. We nyaʼöx jun samaj pa rqʼaʼ jun qachʼalal ri xa xuʼ ryä nrajoʼ nyaʼöx rqʼij, rkʼë jbʼaʼ ma xtrajoʼ ta xtuʼän jojun samaj ri nkʼatzin yebʼan rchë yechajïx qachʼalal, rma chwäch ryä, ri samaj riʼ majun ta kiqʼij o nuquʼ chë xa nkiqasaj rqʼij ryä (Juan 10:12). Jehová majun bʼëy xkertoʼ ta ri winäq ri nkinaʼ kiʼ o xa xuʼ ryeʼ nkiquʼ qa kiʼ (1 Cor. 10:24, 33; 13:4, 5).

8. ¿Achkë xuʼij Jesús chkë rapóstoles?

⁸ Kʼo mul, kan yajün ramigos Jesús xkikanuj rbʼanik rchë nyaʼöx jojun samaj pa kiqʼaʼ xa xuʼ rchë nyaʼöx kiqʼij. Ya riʼ xkiʼän Santiago chqä Juan, kaʼiʼ rapóstoles Jesús. Ryeʼ xkiʼij che rä Jesús chë tyaʼ qʼij chkë rchë yetzʼyeʼ chuxkïn chpan Rqʼatbʼäl Tzij. Pa rkʼexel xuʼij chkë chë kan ütz ri xkikʼutuj che rä, Jesús xuʼij ya reʼ chkë ri 12 apóstoles: «We jun chiwä rïx nrajoʼ njeʼ más uchqʼaʼ pa rqʼaʼ, kʼo chë ntok kisamajel ri nkʼaj chik, y we jun chiwä rïx nrajoʼ njeʼ más rqʼij, kʼo chë ntok kisamajel jontir» (Mar. 10:35-37, 43, 44). Ri qachʼalal ri nkajoʼ nyaʼöx más samaj pa kiqʼaʼ rma nkajoʼ yekitoʼ nkʼaj chik, kan xkeʼok achiʼel ta jun spanïk pa congregación (1 Tes. 2:8).

¿ACHKË ÜTZ NAʼÄN RCHË MÁS NAWAJOʼ YEʼATOʼ NKʼAJ CHIK?

9. ¿Achkë ütz naʼän rchë más nawajoʼ yeʼatoʼ nkʼaj chik?

⁹ Röj qataman chë rït nawajoʼ Jehová chqä nawajoʼ yeʼatoʼ qachʼalal. Tapeʼ ke riʼ, rkʼë jbʼaʼ ma narayij ta naʼän ri samaj ri nuʼän jun toʼonel. ¿Achkë ütz naʼän rchë más nawajoʼ yatoʼon pa congregación? Ri ütz naʼän, ya riʼ naquʼ achkë nanaʼ taq yeʼatoʼ qachʼalal. Taquʼ rij ri xuʼij qa Jesús. Ryä xuʼij: «Más kiʼ akʼuʼx nanaʼ taq yaspan chwäch ri nakʼül jun spanïk» (Hech. 20:35). Rma ryä rtaman wä ya riʼ, kan kiʼ rkʼuʼx xertoʼ nkʼaj chik, y rkʼë jbʼaʼ kan ke riʼ chqä xtanaʼ rït.

10. ¿Achkë rbʼanik xkʼüt Jesús chë kan kiʼ rkʼuʼx xnaʼ taq xertoʼ nkʼaj chik? (Marcos 6:31-34).

¹⁰ Kʼo kʼïy peraj chpan le Biblia ri nkikʼüt chë Jesús kan kiʼ rkʼuʼx xnaʼ taq xertoʼ nkʼaj chik. Qtzjon chrij jun chkë ri peraj riʼ (taskʼij rwäch Marcos 6:31-34). Kʼo jun qʼij, Jesús chqä rapóstoles kowan wä ye kosnäq, rma riʼ xebʼä «akuchï majun ta winäq ye kʼo» rchë yeʼuxlan jbʼaʼ. Ye kʼa kʼo jun molaj winäq xenabʼiyaj äl chkiwäch rma nkajoʼ wä nkikʼoxaj Jesús. Ryä xkowin ta xuʼij chkë chë nrajoʼ nuxlan jbʼaʼ. Nqaʼij riʼ rma Jesús chqä rchiʼil majun ta wä kitiempo nixta rchë yewaʼ. Ryä chqä xkowin ta xkʼüt jun o kaʼiʼ naʼoj chkiwäch y chrij riʼ xuʼij ta chkë chë ketzolin äl chkachoch. Ye kʼa rma Jesús kowan wä najowan, «kan kʼïy naʼoj xkʼüt chkiwäch», rma riʼ ma xnaʼ ta «xbʼä hora» (Mar. 6:35). Ryä xuʼän riʼ rma «kan xjyowaj kiwäch» ri winäq y ma rma ta chë ya riʼ kʼo chë nuʼän. Xrajoʼ xkʼüt kʼïy naʼoj chkiwäch rma kowan wä yerajoʼ. Jesús kan kiʼ rkʼuʼx xnaʼ rma xertoʼ nkʼaj chik.

11. ¿Achkë rbʼanik xertoʼ Jesús ri xekʼoxan rchë? (Tatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).

¹¹ Jesús ma xa xuʼ ta xkʼüt rchʼaʼäl Dios chkiwäch ri winäq, ryä chqä kan xyaʼ ri xkʼatzin chkë. Jesús xuʼän jun milagro kikʼë 5 kaxlanwäy chqä kaʼiʼ kär, y xuʼij chkë rtzeqelbʼëy chë tkijachaʼ chkë ri winäq (Mar. 6:41). Ke riʼ xkʼüt chkiwäch achkë rbʼanik yekitoʼ nkʼaj chik. Chqä xkʼüt chkiwäch chë ri samaj nkiʼän kimä nkʼaj chik, achiʼel ri samaj nkiʼän ri toʼonelaʼ, kan kowan kiqʼij. ¡Kantzij na wä chë ri apóstoles kan kiʼ kikʼuʼx xkiʼän! Ryeʼ xkitoʼ Jesús rchë xkijäch kiway ri winäq kʼa taq jontir «xewaʼ chqä xenuj» (Mar. 6:42). Ye kʼa Jesús ma xa xuʼ ta jmul riʼ xyaʼ pa naʼäy ri xkʼatzin chkë nkʼaj chik. Taq xjeʼ chwäch Rwachʼlew, ryä xksaj jontir rtiempo rchë xertoʼ ri winäq (Mat. 4:23; 8:16). Ryä kan kiʼ rkʼuʼx xnaʼ rma xkʼüt rchʼaʼäl Dios chkiwäch nkʼaj chik chqä rma xyaʼ ri xkʼatzin chkë. Rït chqä xkakowin kiʼ akʼuʼx xtaʼän we xtatäj aqʼij rchë xkatok jun toʼonel chqä rchë xkeʼatoʼ nkʼaj chik.

12. ¿Achkë rma ma ütz ta nqaquʼ chë kan majun ta nqkowin nqaʼän rchë yeqatoʼ qachʼalal pa congregación?

¹² ¿Y si rït naquʼ chë majun ta achkë yakowin naʼän? Ma kabʼison ta. Röj qataman chë ye kʼo ütz taq naʼoj awkʼë ri yekʼatzin chawä rchë yeʼatoʼ qachʼalal. Jun ri xkatoʼö ya riʼ yachʼö rkʼë Jehová y chrij riʼ naskʼij 1 Corintios 12:12-30. Chriʼ ri apóstol Pablo xuʼij chë rït, achiʼel xa bʼa achkë chik jun qachʼalal, kan kowan aqʼij chqä kowan yakʼatzin pa congregación. Rma riʼ, ma tuʼän ta kaʼiʼ akʼuʼx we majanä ütz ta yatok jun toʼonel. Tabʼanaʼ jontir ri kʼo pan aqʼaʼ rchë nayaʼ rqʼij Jehová chqä rchë yeʼatoʼ qachʼalal. Y ma tamestaj ta chë ri ukʼwäy taq bʼey ma chaq xtkiyaʼ ta jun samaj chawä, ryeʼ nkitzʼët na achkë yakowin naʼän (Rom. 12:4-8).

13. ¿Achkë nkʼatzin ma nqamestaj ta chrij ri najowatäj chkij ri toʼonelaʼ?

¹³ Taquʼ chqä rij ya reʼ: kʼïy chkë ri najowatäj chkij ri toʼonelaʼ ya riʼ chqä najowatäj chkij jontir ri cristianos. Nqaʼij riʼ rma jontir ri cristianos nkʼatzin nkitäj kiqʼij rchë más jnan nuʼän kiwäch rkʼë Jehová, rchë yekitoʼ nkʼaj chik chqä rchë nkiʼän ri nqä chwäch Dios. Rma riʼ, rkʼë jbʼaʼ ya najin chik nasmajij kʼïy chkë ri najowatäj rchë yatok jun toʼonel. Ye kʼa, ¿achkë qäs najowatäj chawij rchë nyaʼöx re jun samaj reʼ pan aqʼaʼ?

¿ACHKË NKʼATZIN NAʼÄN RCHË YATOK JUN TOʼONEL?

14. ¿Achkë jun nkʼatzin nkiʼän ri toʼonelaʼ? (1 Timoteo 3:8-10, 12).

¹⁴ Tqatzʼetaʼ achkë nkʼatzin naʼän rchë yatok jun toʼonel; ya riʼ nqïl chpan 1 Timoteo 3:8-10, 12 (taskʼij rwäch). Ri toʼonelaʼ «kʼo chë nqʼalajin chkij chë kan nkiʼän ri nkiʼij o ri nbʼix chkë». Chpan re texto reʼ ütz chqä yeksäx re tzij reʼ: «kan taqäl chkij ma nqasäx ta kiqʼij» o «kan ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chkij». Pa kaxlän nuksaj ri tzij «serios». Reʼ ma ntel ta chë tzij chë ryeʼ kan ma ütz ta yetzeʼen jbʼaʼ (Ecl. 3:1, 4). Ye kʼa nkʼatzin nkiʼän ri nkiʼij o ri nbʼix chkë, rchë ke riʼ ri nkʼaj chik kan xtkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chkij. We nkiʼän riʼ, jontir qachʼalal pa congregación kan ütz xketzjon chkij.

15. ¿Achkë rbʼanik nkikʼüt ri toʼonelaʼ chë «kantzij yetzjon» chqä chë ma yejakʼäkʼ ta chrij päq?

¹⁵ «Kʼo chë kantzij yetzjon». Reʼ ntel chë tzij chë kʼo chë ma nkitzʼük ta tzij chqä nkikʼüt chë kan ütz nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chkij. Ryeʼ kʼo chë kan nkiʼän ri nkiʼij chqä ma yekiqʼöl ta nkʼaj chik (Prov. 3:32). Ri toʼonelaʼ kʼo chë ma yejakʼäkʼ ta «chrij päq o chrij ri nkajoʼ njeʼ kikʼë». Reʼ ntel chë tzij chë kʼo chë ma yeleqʼan ta taq nkiʼän negocios kikʼë nkʼaj chik, o taq nyaʼöx päq rchë congregación pa kiqʼaʼ. Chqä kʼo chë ma nkiʼän ta aprovechar kiʼ chkij qachʼalal xa xuʼ rchë nkichʼäk más päq.

16. a) ¿Achkë ntel chë tzij chë ri toʼonelaʼ «kʼo chë ma nqʼax ta rwiʼ vino nkitäj»? b) ¿Achkë ntel chë tzij njeʼ «jun chʼajchʼöj» kiconciencia?

¹⁶ «Kʼo chë ma nqʼax ta rwiʼ vino nkitäj». Reʼ ntel chë tzij chë ri toʼonelaʼ kʼo chë ma nqʼax ta rwiʼ yaʼ nkitäj chqä chë ma tamatäl ta kiwäch chë kowan yetjö yaʼ. Chqä kʼo chë njeʼ «jun chʼajchʼöj» kiconciencia rma nkismajij ri naʼoj yeryaʼon qa Jehová chpan Rchʼaʼäl. Tapeʼ röj ri winäq kʼo akuchï nqsach wä, nqkowin kiʼ qakʼuʼx nqaʼän rma nqkowin nq·ok ramigos Dios.

17. ¿Achkë nkʼatzin nbʼan rchë ntzʼet we jun qachʼalal ütz ntok jun toʼonel? (1 Timoteo 3:10; tatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).

¹⁷ Jun ri nkʼatzin nbʼan kikʼë qachʼalal ri nkajoʼ yeʼok toʼonelaʼ, ya riʼ «ntzʼet na we xkekowin xtkiʼän ri samaj xtyaʼöx chkë». Ri qachʼalal riʼ kʼo ta chë xkikʼüt yän chë kan nkiʼän ri samaj nyaʼöx chkë. Rma riʼ taq ri ukʼwäy taq bʼey nkiyaʼ jun samaj chkë, ryeʼ kʼo chë nkitäj kiqʼij rchë nkiʼän kan achiʼel xbʼix chkë chqä kan achiʼel nuʼij rtinamit Jehová. Kʼo chë nqʼax chkiwäch jaruʼ samaj rkʼwan ri samaj nyaʼöx chkë y ajän nkʼatzin nkikʼïs. We nkitäj kiqʼij rchë kan ütz nkiʼän che rä ri samaj nyaʼöx chkë, ri qachʼalal pa congregación xtkitzʼët chë ütz nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chkij. Ukʼwäy taq bʼey, titzʼetaʼ achkë qachʼalal ütz yeʼitjoj apü (taskʼij rwäch 1 Timoteo 3:10). ¿Ye kʼo qachʼalal pan icongregación rïx ri yeqasan chik pa yaʼ chqä kʼa riʼ jbʼaʼ tkichäp ri adolescencia, o más ye kʼojolaʼ na? ¿Nqʼalajin chkij chë kan nkitjoj kiʼ chrij le Biblia? ¿Nkiyaʼ kicomentarios pa qamoloj chqä yeʼel chutzjoxik le Biblia? We ke riʼ, titzʼetaʼ jaruʼ kijnaʼ chqä achkë yekowin nkiʼän rchë niyaʼ jun samaj pa kiqʼaʼ. We xtiʼän riʼ, ryeʼ xtkitjoj äl kiʼ, y taq xtkikʼïs ri adolescencia, rkʼë jbʼaʼ ya xkekowin xkeʼok toʼonelaʼ pa congregación.

18. ¿Achkë ütz nkiʼän ri toʼonelaʼ rchë «majun ta jun ma ütz ta ntzjöx chkij»?

¹⁸ Ri toʼonelaʼ kʼo chë «majun ta jun ma ütz ta ntzjöx chkij». Reʼ ntel chë tzij chë ryeʼ nkʼatzin nkiʼän ri ütz pa kikʼaslemal rchë ri nkʼaj chik ma xketzjon ta itzel chkij o ma xtqʼabʼäx ta jun mak chkij. Tapeʼ ke riʼ, ütz ma nqamestaj ta chë ri cristianos kʼo mul kʼo xtqʼabʼäx chkij kimä nkʼaj chik. Yajün Jesús xbʼan ya riʼ rkʼë, y ryä xuʼij chë kan ke riʼ chqä xtbʼan kikʼë rtzeqelbʼëy (Juan 15:20). Ye kʼa ri qachʼalal ri nkiʼän ri ütz pa kikʼaslemal, achiʼel xuʼän Jesús, kan ütz xketzʼet kimä qachʼalal pa congregación (Mat. 11:19).

19. ¿Achkë ntel chë tzij chë ri toʼonelaʼ «kʼo chë xa xuʼ rkʼë jun ixöq ye kʼlan wä»?

¹⁹ Ri qachʼalal ri nkajoʼ yeʼok toʼonelaʼ chqä ye kʼlan, «kʼo chë xa xuʼ rkʼë jun ixöq ye kʼlan wä». Ryeʼ nkʼatzin nkiʼän ri xuʼij Jehová taq xerkʼulbʼaʼ Adán y Eva. Jehová xuʼij chë jun achï xa xuʼ rkʼë jun ixöq ütz nkʼleʼ wä (Mat. 19:3-9). Kantzij na wä chë ri qachʼalal majun bʼëy kʼo ta chë nkikanuj rkʼexel kikʼlaj (Heb. 13:4). Ye kʼa kʼo chik jun ri nkʼatzin nkiʼän. Ryeʼ kʼo chë xa xuʼ kixjilal nkajoʼ chqä kʼo chë ma yekinäq ta nkʼaj chik ixoqiʼ (Job 31:1).

20. ¿Achkë rbʼanik nukʼüt jun qachʼalal achï chë kan ütz nukʼwaj bʼey chwäch rfamilia?

²⁰ Ri toʼonelaʼ chqä «kʼo chë kan ütz yekitjoj kalkʼwal chqä kan ütz nkikʼwaj bʼey chwäch kifamilia». Ri qachʼalal achiʼaʼ kʼo chë nkiʼän ri samaj ryaʼon qa Jehová pa kiqʼaʼ. Ryeʼ ronojel semanas kʼo chë nkikʼwaj bʼey chwäch kifamilia rchë nkiyaʼ rqʼij Dios pa kachoch. Chqä, kʼo chë yeʼel chutzjoxik le Biblia rkʼë kifamilia xa bʼa jaruʼ mul yekowin. Y nkʼatzin yekitoʼ kalkʼwal rchë jnan nuʼän kiwäch rkʼë Jehová (Efes. 6:4). Ri qachʼalal achiʼaʼ ri kan ütz nkichajij kifamilia, nkikʼüt chë xkekowin xtkichajij ri congregación (tajnamaj rkʼë 1 Timoteo 3:5).

21. ¿Achkë ütz naʼän we majanä yït jun toʼonel ta?

²¹ We rït majanä yït jun toʼonel ta, tabʼanaʼ utzil, kachʼö rkʼë Jehová y takamluj rtzʼetik re jun tjonïk reʼ. Takamluj chik jmul achkë nuʼij le Biblia chë najowatäj chkij ri toʼonelaʼ y tatjaʼ aqʼij rchë naʼän riʼ. Ma tamestaj ta chë rït kowan nawajoʼ Jehová chqä yeʼawajoʼ qachʼalal. Chqä tatjaʼ aqʼij rchë más nawajoʼ yeʼatoʼ nkʼaj chik (1 Ped. 4:8, 10). We xtaʼän riʼ, kan kiʼ akʼuʼx xtanaʼ rma xkakowin xkeʼatoʼ jontir qachʼalal. ¡Ye ta kʼa Jehová xkatoʼö pä rchë xkakowin xtaʼän ri najowatäj rchë yatok jun toʼonel pa congregación! (Filip. 2:13).