Ahmad Gharabli/AFP via Getty Images
¡KIXKʼASEʼ APÜ!
¿Yekowin komä ri qʼatbʼäl taq tzij nkitolaʼ kiʼ rchë ma nchaʼ ta chiʼ le Ruwachʼlew? | ¿Achkë nuʼij le Biblia chrij riʼ?
Ri domingo 20 de noviembre, 2022 xkʼis ri moloj ri xuʼän ri Naciones Unidas chrij ri achkë rubʼanik najin nchaʼ chiʼ le Ruwachʼlew rma ri kʼatän (COP27). Ri xeʼapon chpan ri moloj riʼ xkiʼij chë xtkimöl jbʼaʼ päq rchë yetoʼöx ri tinamït ri más najin yetzʼil-öx rma ri kʼayewal riʼ. Tapeʼ ya reʼ majun bʼëy bʼanon ta, ye kʼïy nkiquʼ chë ma ya riʼ ta xtsolö ri kʼayewal.
«Rïn ütz ntzʼët chë nmol jbʼaʼ päq rchë yetoʼöx ri tinamït […]. Kantzij na wä chë ya reʼ ma xtsöl ta jontir ri kʼayewal […]. Le Ruwachʼlew kʼa nxiʼin na rij» (António Guterres, secretario general rchë ri Naciones Unidas; 19 de noviembre, 2022).
«Le Ruwachʼlew kowan najin nchaʼ chiʼ» (Mary Robinson, ri xok presidente rchë Irlanda chqä xtoʼon rkʼë ri ONU chrij ri Derechos Humanos; 20 de noviembre, 2022).
Ri qʼopojiʼ kʼojolaʼ kowan yechʼpü chrij le Ruwachʼlew. Ye kʼa, ¿yekowin komä ri qʼatbʼäl taq tzij nkitolaʼ kiʼ rchë ma nchaʼ ta chiʼ le Ruwachʼlew? ¿Achkë nuʼij le Biblia chrij riʼ?
¿Yekowin komä ri qʼatbʼäl taq tzij nkisöl re kʼayewal reʼ?
Tapeʼ ye kʼïy winäq nkitäj kiqʼij rchë le Ruwachʼlew ma nchaʼ ta chiʼ rma ri kʼatän, le Biblia nuʼij chë ma xkekowin ta xtkisöl jontir ri kʼayewal. Tqatzʼetaʼ kaʼiʼ rma:
«Jun ri kotokïk rubʼanon ma yakowin ta naʼän jïk che rä» (Eclesiastés 1:15).
Ri ntel chë tzij. Ri qʼatbʼäl taq tzij ma jontir ta ütz ntel chkiwäch, rma ri winäq ma xebʼan ta rchë nkikʼwaj kibʼey chkiwäch (Jeremías 10:23). Tapeʼ ri qʼatbʼäl taq tzij nkitolaʼ kiʼ, ma xkekowin ta xtkisöl ri kʼayewal ye kʼo chwäch le Ruwachʼlew, tapeʼ kan xtkitäj kiqʼij.
«Rma ri winäq xa xuʼ ryeʼ xtkajoʼ qa kiʼ; xa xuʼ päq xtkajoʼ […], xa xuʼ ryeʼ xtkajoʼ xtnmäx kitzij» (2 Timoteo 3:2, 3).
Ri ntel chë tzij. Le Biblia nuʼij chë ri winäq pa qaqʼij komä, xa xuʼ ryeʼ xtkajoʼ qa kiʼ chqä chë ma xtkitolaʼ ta kiʼ rchë ri nkʼaj chik xtkïl utzil. ¿Tapeʼ chë kan ya riʼ najin nqatzʼët komä?
Re kʼayewal reʼ kʼo jun rusolik
Ma yë ta ri nkiʼän ri qʼatbʼäl taq tzij xtbʼanö chë le Ruwachʼlew ma xtchaʼ ta chiʼ, xa kan yë Jesucristo xtbʼanö riʼ, ri qʼatöy tzij chaʼon rma Dios rchë nuqʼät tzij pa ruwiʼ le Ruwachʼlew. Ya reʼ nuʼij le Biblia chrij ryä:
«Xtyaʼöx ri qʼatbʼäl tzij pa ruqʼaʼ. Ya reʼ rubʼiʼ xtyaʼöx: Utziläj Ajyaʼöy Naʼoj, Dios ri kowan ruchqʼaʼ, Tataʼaj ri majun b’ëy xtkäm ta chqä Qʼatöy Tzij ri nesan chʼaʼoj» (Isaías 9:6).
Jesús ya riʼ ri Qʼatöy Tzij chpan Ruqʼatbʼäl Tzij Dios, jun qʼatbʼäl tzij ri chlaʼ chkaj kʼo wä (Mateo 6:10). Ryä kʼo ruchqʼaʼ chqä kʼo runaʼoj, y nrajoʼ nuchajij le Ruwachʼlew chqä jontir ri ye kʼo chwäch (Salmo 72:12, 16). Ryä xtchüp kiwäch jontir «ri winäq ri najin nkitzʼlaʼ le Ruwachʼlew», y ma xa xuʼ ta riʼ, ryä kan xtchojmij (Apocalipsis 11:18; Isaías 35:1, 7).
We nawajoʼ natamaj más chrij ri achkë rubʼanik xtsol ri kʼayewal ri najin nkitzʼlaʼ le Ruwachʼlew, taskʼij ri peraj «¿Qué dice la Biblia sobre el cambio climático y nuestro futuro?».